Paqja ®i
19 Janar 2007
AMimlii^n
Ana t jeter e medaljes
PERVOJA GJEOPOLITIKE E FARKUAR NE KOSOVE
Kosova do te vazhdoje te mbetet me nje status te kombinuar, pavaresi-jopavaresi, ose me
nje protektorat te modifikuar, sipas kalkulimeve te fituesit te luftes se Kosoves ne vitin
1999. Prandaj, edhe nga ky aspekt, Kosova do te sjelle nje pervoje te re gjeopolitike.
Paqja
Milazim KRASNIQI
Botohet nga O.J.Q.
"Zeri Yne"
Redaksia
Drejtor:
Muhamed Jusufi -
KAJOLLI
Redaktor pergjegjes:
Shkelzen NUZA
Redaktor gjuhesor:
Mimoza SINANI
Redaktor
teknik/Grafika:
Osman D. GASHI
An eta ret e redaksise:
Arber ZEKA
IlirDESKU
Nexhati SPAHIU
Mergim LUSHTAKU
e-mail:
revistapaqja@gmail.com
revistapaqja@hotmail.com
revistapaqja@yahoo.com
Adresa:
Xhavit Mitrovica, nr. 14
perballe teatrit Dodona,
Prishtine, Kosove
Kontakti:
+377 44 418 935
+377 44 637 111
+377 44 633 281
Kosova duket se eshte e
destinuar te jete vendi ne te
cilin ballafaqohen dhe nderr-
ohen pozitat gjeopolitike te
Fuqive te Medha neper
shekuj. la vlen te behet ketu
nje perkujtese e shkurter
argumentuese: ne vitin 1389
fitorja e Perandorise Osmane
kunder serbeve, e solli nje
ndryshim gjeopolitik, i cili per pese shekuj e
mbajti prezent dhe me ndikim Perandorine
Osmane dhe Hilafetin ne thellesi te truallit
europian. Historia e kontinentit te vjeter eshte e
pamundur te shkruhet e plote pa perfshirjen e
ndikimit qe pati Perandoria Osmane ne fatet e saj,
lufterat dhe paqen qe e pershkoi jeten e kontinentit
per pese shekuj. Nga kjo rezulton se Beteja ne
Kosove e vitit 1389, nuk ka te beje vetem me
historine serbe e ate shqiptare, po me tere historine
europiane.
Riokupimi serb i Kosoves ne vitin 1912, po ashtu
solli ndryshime te thella gjeopolitike. E inkurajuar
nga fitorja dhe masakrat kunder shqiptare ve,
Serbia nuk mundi te ndalej, prandaj perfundoi ne
konflikt ushtarak edhe me Bullgarine, aleatin e saj
ne Luften e Pare Ballkanike.
Edhe atentati terrorist serb ne Sarajeve kunder
dukes Franc Ferdinandit, qe i parapriu kasaphanes
se Luftes se Pare Boterore, mund te thuhet se
bazen ideologjike e pati te mitologjia serbomadhe
e prodhuar mbi mitin e Betejes se Kosoves dhe te
perligjj a e riokupimit te Kosoves .
Ne shenimin e gjashte qindvjetorit te Betejes se
Kosoves, ne vitin 1989, po ne Kosove u valeviten
serish flamujt e lufterave, qe do te sillnin ndry-
shime te thella gjeopolitike ne Ballkan. Ne mitin-
gun e 28 qershorit 1989, Slobodan Milosheviqi
shpalosi idete e lufterave te reja per krijimin e
Serbise se Madhe, te cilat i filloi dhe i perfundoi
vete. Ndersa, ne vitin 1999, intervenimi ushtarak i
NATO-s mundesoi debimin e forcave serbe edhe
nga Kosova dhe krijimin e nje tabloje krejt te re
gjeopolitike ne Ballkan. Por, ky realiteti i ri nuk
eshte permbyllur ende.
Statusi i pazgjidhur i Kosoves po vazhdon te
shfrytezohet nga Rusia, ne perpjekjet e saj per ta
rikthyer ndikimin e vet ne hapesirat ballkanike.
Kercenimi i Rusise me veto ne Keshillin e
Sigurimit kunder pavaresise se Kosoves, me
shume se me synimet imperiale ndaj Gjeorgjise e
Moldavise, ka te beje me perpjekjet per ta mbajtur,
se paku ne kuotat minimale idene rusifikuese ne
Ballkan. Pas pranimit ne NATO dhe ne Bashkimin
Europian te Bullgarise, Rusia te vetmen shprese se
do ta mbaje gjalle idene rusifikuese ne Ballkan e ka
ne Serbi. Historia e gjate e pansllavizmit dhe e pan-
ortodoksizmit ne Serbi eshte ende shume aktive.
Kjo histori ka prodhuar edhe propozime idiotike ne
ndonje rast si ne vitin 1999, kur nga qeveritare te
atehershem, u propozua krijimi i konfederates
serbo-bjelloruse, nen ombrellen e Rusise. Por, ate
ombrelle e prishen bombat e NATO-s. Duke i pasur
te qarta keto prirje retrograde te politikes serbe,
Rusia po perpiqet ta shfrytezoje Serbine ne
pretendimet e saj te presionit mbi Perendimin.
Shikuar ne kete kontekst, Kosova eshte guri i fundit
i dominose, e cila e nxjerre perfundimisht nga loja
prezencen e Rusise ne Ballkan. Pavaresimi i
Kosoves, pas pavaresimit te Malit te Zi, e le prapa
vetes nje Serbi joimperiale, e cila nuk ka me ne
dispozicion asnje alternative pervec integrimit ne
strukturat euro-atlantike. Kesisoj, roli i Kosoves ne
lojerat e reja gjeopolitike, qe nisen ne vitin 1989 ne
Gazimestan dhe kunder frymes luftenxitese qe u
proklamua ne Gazimestan, ende eshte i ndjeshem.
Pavaresia e Kosoves, prandaj do te vjen si rezultat i
epersise se fituar gjeopolitike te Perendimit ndaj
Rusise dhe ndaj Serbise, si sateliti me fanatik i saj .
Po te ishte pavaresia e Kosoves si rezultat i te
drejtes se popullit te saj per vetevendosje, e jo i
lojerave gjeopolitike, ajo do te pranohej nga
Komisioni i Badenterit, i cili e zyrtarizoi
shperberjen e ish Jugo- sllavise. Nese jo Komisioni
i Badenterit, atehere organizata boterore do ta
pranonte te drejten e popullit te Kosoves per
vetevendosje, pas spastrimit etnik dhe gjenocidit
qe zbatoi shteti serb kunder popullit shumice te
Kosoves. Por, kjo e drejte nuk eshte pranuar dhe
duket se nuk do te pranohet ne menyre eksplicite as
ne raportin e Marti Ahtisarit. Kosova do te
vazhdoje te mbetet me nje status te kombinuar,
pavaresi-jopavaresi, ose me nje protektorat te
modifikuar, sipas kalkulimeve te fituesit te luftes se
Kosoves ne vitin 1999. Prandaj, edhe nga ky
aspekt, Kosova do te sjelle nje pervoje te re
gjeopolitike.
Por, edhe kesaj here do te ndodh e njejta gje me
vullnetin e popullit te saj : ai do te respektohet aq
sa nuk i prish pune "prezences nderkombetare", e
cila e ka zevendesuar okupatorin serb. Por, jo me
shume.
1>AQJA @
19 Janar 2007
Interviste me Dr. Ferid Aganin, pedagog ne Universitetin e Prishtines dhe deputet ne Kuvendin e
Kosoves
PROBLEMET E QYTETAREVE TE KOSOVES NUK
JANE PRORITET I STRUKTURAVE QEVERISESE
Ne intervisten ekskluzive per revisten Paqja, Dr. Ferid Agani, pedagog ne Universitetin
e Prishtines dhe deputet ne Kuvendin e Kosoves thote se probleme reale jane: zgjidhja e
problemeve te pensionisteve, te invalideve, te deshmoreve, te jetimeve, te personave me
aftesi te kufizuara dhe te kategorive te tjera te popullates, te cilet jane me nevojtare per
ndihmen e institucioneve shteterore.
PAQJA: Me cilat pro-
bleme ballafaqohet me
se shumti rinia jone
sot?
F. Agani: Problemet e
rinise sot jane te shumta
dhe te shumellojshme.
Ne radhe te pare keto
probleme kushtezohen nga procesi i
shkollimit. Ne objektet shkollore
mesimin e vijojne nje numer teper i madh
i nxenesve. Tekstet shkollore jane ende te
mangeta dhe jo kualitative; profesoret
dhe arsimtaret e c'motivuar nga pagat e
uleta, jane tejet te ngarkuar me norma te
medha te oreve mesimore dhe me nje
numer te madh te nxenesve ne klase.
Krejt keto bejne qe procesi mesimor te
mos kete kualitetin e duhur dhe natyrisht
edhe procesi i nxenies se materialit mesi-
mor te mos jete ne nivelin e duhur.
Se dyti, rinia jone ballafaqohet me prob-
lemin serioz te mungeses se aktiviteteve
te organizuara kulturore, edukative, spo-
rtive dhe te tjera, ne kohen e lire. Keto
aktivitete jane pjese qenesore e procesit
te ndertimit te personalitetit te te rinjve
sepse me to, vec te tjerash, ndertohen
edhe rrjetat e bashkepunimit ndermjet
rinise dhe gjeneratave te tjera brenda
shoqerise. Segmenti i trete i rrethanave
qe kushtezojne veshtiresite ne funksioni-
min social dhe psikologjik te te rinjve
eshte preokupimi i tyre me mungesen e
perspektives per te ardhmen, duke pasur
parasysh faktin se shume prej tyre edhe
pas perfundimit te studimeve nuk kane
mundesi te punesohen, gje qe shkakton
shkalle te larte te pasigurise; ulje te
vetebesimit dhe te vete-respektit.
PAQJA: Cilat jane masat paran-
daluese per mbrojtjen e rinise nga
aspekti psikologjik?
F. Agani: Ne radhe te pare eshte i domo-
sdoshem aktiviteti sistematik instituci-
onal ne drejtim te perpilimit dhe
zhvillimit te programeve gjitheper-
fshirese shteterore qe do te kene per
qellim permiresimin e kualitetit te
mesimit ne te gjitha nivelet e shkollimit,
deri te ai universitar. Kjo mund te arrihet
duke rritur numrin e objekteve mesim-
ore, duke i permiresuar kushtet e mesi-
mit, duke e shtuar numrin dhe kualitetin e
mesimdhenesve dhe duke e bere rish-
krimin e planprogrameve mesimore. Sic
e thash me pare jane te domosdoshme
programet e organizuara rreth aktiv-
iteteve te lira, qe kane per qellim social-
izimin e rinise, sic jane programet kultur-
ore, edukative, sportive dhe te tjera. Ne
kete drejtim duhet investuar ne ndertimin
e objekteve perkatese. Me kete rast, do te
kisha theksuar nevojen e organizimit te
fuqishem ateist dhe ne menyre
sistematike mesohet aspekti material i
shoqerise njerezore, ndersa per nevojen e
perkujdesjes per qenien shpirterore te
njeriut mesohet shume pak, gati asgje. Si
rezultat i mungeses se njohurive
elementare lidhur me aspektet shpirte-
rore te funksionimit te tyre, te rinjte jane
te hutuar kur eshte ne pyetje identiteti i
tyre shpirteror.
PAQJA: A mendoni se problemet
sociale jane nder shkaqet kryesore te
rritjes se kriminalitetit?
F. Agani: Mendoj se problemet sociale e
lehtesojne paraqitjen e formave
devijuese te sjelljes, qe jane rezultat i
shkarkimit te pakontrolluar te
agresivitetit, pra ata jane faktore
lehtesues, por nuk mendoj se jane faktore
kryesore. Ne kete aspekt, rendesi
paresore ka struktura psikologjike dhe
biologjike e personalitetit te njeriut.
Fatkeqesisht, programet arsimore ne
shkollat tona kane ruajtur komponentin e
PAQJA: £fare mund te na thoni per
luften e fundit ne Kosove dhe cilat
jane pasojat psikike te saj?
F. Agani: Hulumtimi i fundit, te cilin
e kam realizuar ne tetor dhe nentor te
vitit 2005, se bashku me disa kolege
>AQJA ®
KORRUPSIONI,
krim ne $do gjuhe te botes: ^Q^
1. Shpinen na ledhato, ta ledhatoj ty (Anglisht), 2. Mito (Spanjishtf^A.
3. Mitoja, ibrig vere (Frengjisht), 4. Rushfet (Arabisht), 5. Mito (Kineiislu^
6. Nuk ngitet vetura pa vaj (Rusisht), 7. Dora, doren e pastron (Italisht),
8. Me shiko, te te shikoj ty (Turqisht), 9. A ka forme tjeter (Portugalisht),
10. Paguaj ne gjithe g'ke (Svahilisht)
Gtir beni, prelim s^rti
^>S
WWW.U
vendore dhe nderkombetare ka qene
hulumtimi i trete i gjendjes se shendetit
mendor te popullates se Kosoves, mbas
luftes. Hulumtimi ka perfshire 1161
qytetare te Kosoves, prej moshes 15
vjecare e lart. Ky hulumtim ka treguar se
popullata e Kosoves ende lengon nga
pasojat e renda te traumave psikike te
lidhura me luften e fundit ne Kosove.
Konkretisht, 23% e kesaj popullate ende
manifeston shenja dhe simptoma te
crregullimit te stresit post-traumatik, qe
eshte pasoja me e rende psikologjike e
lidhur me traumat e luftes; i njejti
hulumtim ka treguar se 41.8% e kesaj
popullate manifeston shenja te depres-
ionit, ndersa 43.1% manifeston shenja te
ankthit ose te distresit emocional.
PAQJA: £ka mendoni per dukurite
negative ne shoqerine kosovare, e ne
vecanti tek rinia e Kosoves? Kush jane
shkaktaret dhe cilet faktore jane te
nderlidhur me keto dukuri?
F. Agani: Faktoret te cilet e kane
predisponuar nje pjese te popullates se
Kosoves per devijime serioze ne
strukturen e saj te vlerave dhe te normave
sociale jane te shumte dhe te
nduarnduarte. Nder ta do te kisha vecuar,
periudhen e gjate te jeteses ne rrethanat e
stresit kronik psiko-social, te okupimit
para luftes; traumat e renda te perjetuara
gjate luftes; procesin shume te veshtire te
riperteritjes pas luftes dhe rrethanat e
krizes se madhe ekonomike dhe sociale
me shkallet me te larta te papunesise dhe
te varferise ne Evrope. Faktor specifik qe
percakton perhapjen me te shpejte te
dukurive negative ne mesin e te rinjve te
Kosoves eshte struktura demografike, ne
te cilen mbi 52%> e popullates eshte nen
moshen 16 vjecare; pra kemi nje popu-
llate shume te re, popullaten me te re ne
Evrope. Tranzicioni kulturor neper te
cilin po kalon shoqeria kosovare e pas-
luftes si pjese normale e procesit boteror
te globalizimit eshte i pershpejtuar me
prezencen e numrit te madh te nderko-
mbetareve ne Kosove, si civile ashtu edhe
ushtarake, dhe eshte i nderlikuar me
rrethanat shume te veshtira sociale, eko-
nomike dhe psikologjike. Keto kane bere
qe procesi i globalizimit, qe perndryshe
ofron shume mundesi, te paraqitet me
aspektet e tij negative. Eshte e kuptu-
eshme qe rinia si pjese e shoqerise me
vegori dhe nevoja specifike psikologjike,
sociale dhe arsimore-edukative eshte me
vulnerable ndaj ketyre zhvillimeve te
pakontrolluara nga ana e institucioneve
shteterore. Prandaj, paraqitja e sjelljeve
devijuese dhe dukurive negative sic jane:
narkomania, alkoolizmi, prostitucioni,
deri te fenomenet me serioze te vrasjeve
dhe te vete vrasjeve qe jane ne rritje,
veganerisht ne mesin e te rinjve, nuk eshte
e papritur dhe per t'u befasuar.
PAQJA: £fare mund te na thoni per
disa te rinj tek te cilet eshte ne rritje
perkushtimi ndaj fese?
F. Agani: Rrethanat e krizes se
pergjithshme shoqerore dhe anashkalimi
nga ana e institucioneve shteterore, per te
cilat i thashe disa fjale, krijojne
parakushte per kriza te aspekteve te
ndryshme identifikuese te personalitetit.
Kthimi drejt shpirterores ne keto rrethana
eshte plotesisht i kuptueshem dhe
mekanizem i natyrshem mbrojtes i
personalitetit. Ky kthim ne individe te
ndryshem zhvillohet me shpejtesi dhe
kualitet te ndryshem, varesisht nga
struktura psikologjike e personaliteteve te
tyre. Mendoj se eshte bere nje hap i
rendesishem ne kuptimin e ofertes se
literatures kualitative fetare ne gjuhen
shqipe. Kjo literature ne mase te madhe ka
parandaluar zhvillimet e skajshme ne kete
aspekt. Riperteritja shpirterore, qe eshte
evidente ne mesin e rinise sone eshte per
t'u pershendetur dhe me siguri paraqet
Paqja @
19 Janar 2007
faktore stabilizues ne shoqerine tone. Ajo
qe dua te theksoj me kete rast eshte se ky
rikthim drejt identitetit fetar nuk guxon te
jete i crrenjosur nga kultura jone kombe-
tare. Populli shqiptar, identitetin e tij
fetar gjithmone e ka perjetuar te nderli-
dhur ngushte me identitetin e tij kombe-
tar dhe kulturor. Ky fakt per mua paraqet
kualitet te jashtezakonshem tek populli
shqiptar, sepse sic eshte e theksuar ne
Kur'anin famelarte, Allahu i Madheri-
shem na ka krijuar si popuj te ndryshem
ne menyre qe te njihemi me mire ne mes
vete. Ne asnje moment nuk guxojme te
harrojme se kulturen kombetare duhet ta
kultivojme dhe pasurojme ne menyre te
vazhdueshme krahas pasurimit te
vazhdueshem te identitetit tone fetar.
Derisa identiteti yne fetar te jete i mishe-
ruar me identitetin tone kombetare,
rikthimi ne besimin e sinqerte tek Zoti i
Madherishem do te paraqese faktore te
jashtezakonshem per stabilitetin e
proceseve shoqerore ne Kosove.
Megjithate, me duhet te konstatoj se
numri ne rritje i te rinjve, qe ka filluar te
kthehet ne besim, megjithate eshte
shume i vogel ne krahasim me masen e
madhe te rinise qe jeton ne Kosove.
Eshte detyre e te gjitheve, qe te nderme-
rren te gjitha masat ne menyre qe dija e
kulluar dhe udhezimet e sakta per jete, qe
na vijne prej Zotit te Madherishem, te
arrijne deri te kjo mase e madhe e te
rinjve.
PAQJA: Pasi qe jeni edhe deputet ne
parlamentin e Kosoves, si e vleresoni
punen e qeverise aktuale?
F. Agani: Po, une e perfaqesoj Partine e
Drejtesise ne Kuvendin e Kosoves dhe
kam qene mjaft kritik ndaj kesaj dhe
qeverive paraprake per punen qe e kane
bere, ose me mire thene qe nuk e kane
bere. Jam i bindur se qeveria, perkunder
kufizimeve qe i ka pasur, sa i perket
kompetencave, me nje politike me te
mire shteterore dhe me nje angazhim me
te sinqerte per problemet reale te
popullates ka mundur te beje shume me
teper. Kur flas per problemet reale une
mendoj, ne radhe te pare, ne zgjidhjen e
problemeve te pensionisteve, te
invalideve, te deshmoreve, te jetimeve,
te personave me aftesi te kufizuara dhe te
kategorive te tjera te popullates, te cilet
jane me nevojtaret per ndihmen e
institucioneve shteterore.
Mendoj se, per fat te keq, ata nuk kane
qene prioritet i strukturave qeverisese ne
Kosove, si atyre vendore ashtu edhe
atyre nderkombetare. Me kete eshte bere
politike e padrejte ndaj shtresave me te
varfra dhe me nevojtare te popullates.
PAQJA: A mendoni se Rusia do te jete
nje pengese ne Keshillin e Sigurimit
per zgjidhjen e statusit te Kosoves?
F. Agani: Me siguri se do te jete deri ne
nje mase dhe deri ne nje moment te
caktuar. Ne momentin kur do te sigurohet
masa kritike e shteteve te cilat do ta
njohim pavaresine e Kosoves, dhe une
pres qe kjo te ndodhe brenda nje periudhe
relativisht te shkurter kohore, atehere
edhe Rusia do te leshoje pe dhe do t'i
adaptohet realitetit te krijuar ne interes te
stabilitetit dhe paqes ne raj on.
PAQJA: Cili eshte mesazhi juaj per
popullin, e ne vecanti per rinine?
F. Agani: Mesazhi im eshte, qe asnjehere
te mos e harrojme qenien tone shpirterore
dhe nevojen e bindjes se sinqerte ndaj
Krijuesit te gjithesise, ALLAHUT te
Gjithemeshirshem, Meshireplote. Mos te
harrojme se jemi njerez te cilet nuk
perbehemi vetem nga materia, por qe
kemi edhe shpirtin si pjesen me te gmuar.
E vetmja menyre e perkujdesjes ndaj
shpirtit tone eshte devotshmeria ndaj
Zotit te madherishem dhe jeta sipas
udhezimeve te Tij. Nese ne punojme dhe
veprojme sipas ketyre udhezimeve, me
siguri se do te jemi ne rruge te sigurt per
ndertimin e shtetit te fuqishem te
Kosoves, qe brenda nje kohe te shkurter
do te arrije te integrohet ne Bashkesine e
Shteteve Evropiane dhe strukturat veri-
atlantike me tere pasurine e vlerave te tij
kulturore dhe kombetare. Ne shtetin e
Kosoves dukurite negative do te ishin
vetem raste individuale dhe kurrsesi
dukuri ne mase, sic kercenojne te jene
sot.
Intervistoi Nexhati Spahiu
Procesi i privatizimit ne Kosove
KOMPLEKSI TU
VICA",DO TE PR
PASI TE ZGJIDH
KOSOVES
Ndonese procesi i privatizimit ka pasur
batica dhe zbatica, udheheqesit e shtylles
se IV-te te UNMIK-ut dhe ata te AKM-
se, e kane quajtur si te permbyllur me
sukses procesin e privatizimit. Ne konfe-
rencen e fundit per vitin 2006, zyrtaret e
AKM-se, pohuan se kane arritur te priv-
atizojne nje pjese te ndermarrjeve shoqe-
rore, edhe pse kane deshtuar t'i privatizo-
jne disa ndermarrje, sig eshte rasti i Kom-
pleksit Turistik "Brezovica", qe gjendet
ne territorin e komunes se Shterpces, e
banuar kryesisht me shumice serbe, e qe
ishte parapare te privatizohej gjate vitit
2006, nepermjet spin-off special. Por pas
presioneve te udheheqjes se komunes se
Shterpces dhe te Qeverise se Serbise, ne
AKM kane vendosur qe Kompleksi
Turistik "Brezovica", te mos privatizo-
het deri sa te zgjidhet statusi i Kosoves.
Zyrtaret e AKM-se arsyetohen se nje
vendim i tille eshte marre ne Nju-Jork,
pasi ka pasur kundershtime nga komun-
iteti lokal. Kjo do te thote se procesi i
privatizimit ne Kosove eshte nen
ndikimin politik. Zyrtaret AKM-se kane
thene se jane krijuar 2.600 vende te reja
pune, ndersa sipas ecurise se procesit,
shume shpejt do te hapen edhe 3.600
vende te reja pune.
Pol Akda, shef i shtylles se IV te
UNMIK-ut, ka thene se AKM-ja vetem
gjate vitit 2006, ka privatizuar nje numer
te konsiderueshem te ndermarrjeve sho-
qerore, si "Feronikeli", hotelin "Grand",
"Veraria e Rahovecit" dhe "Birraria e
Pejes", e shume te tjera. Per dy te parat ka
pasur pakenaqesi gjate tenderimit te tyre.
Ne rastin e privatizimit te "Feronikelit",
ndermarrja i eshte shitur fituesit te dyte, e
jo te parit, pasi qe bordi i AKM-se e ka
vleresuar me serioz se te parin, edhe pse
ai kishte ofruar shume me te ulet parash
se fituesi i pare. Pol Akda, po ashtu, ka
permendur edhe nenshkrimin e
Marre veshjes se Tregtise se Lire te
vendeve te Evropes Qendrore (CEFTA),
projekt i Ministrise se Energjise dhe
Minierave per ndertimin e termocentralit
"Kosova C", si dhe shnderrimin e
Autoritetit te Ban kave dhe P a gesave, ne
Paqja @\
19 Janar 2007
^kutiLi^ailiihtieit
ne vitin 2006
Postmodernia te shqiptaret II
RISTIK"BREZO
IVATIZOHET
ET STATUSI I
Autoritet Qendror Bankar, te cilat ai i ka
quajtur te suksesshme. Me nenshkrimin e
Marreveshjes per Tregtine e Lire,
Kosova eshte bere anetare e CEFTA-s,
ku prodhuesit vendore do te kene nje treg
me te madh prej 30 milione konsuma-
toresh. Ne konferencen e fundit per vitin
2006, drejtori i AKM-se, Xhasper Dik,
ka thene se nga shitja e ndermarrjeve
shoqerore ne Fondin e Mirebesimit jane
grumbulluar 256 milione euro. Sipas tij,
gjate vitit 2006 jane nenshkruar 126
kontrata per ndermarrjet e privatizuara.
Kurse 91 kontrata jane ne proces te
nenshkrimit, ndersa jane inkasuar 154
milion euro, prej tyre 9 milion jane
paguar ne emer te 20 perqindeshit, ku
vetem ne muajt e fundit te vitit 2006 jane
paguar 5 milione euro per punetoret ne
emer te 20 perqindeshit.
Parat e grumbulluara nga shitja e
ndermarrjeve kosovare, e qe ruhen ne
"Fondin e Mirebesimit" jashte Kosoves
te themeluar nga AKM-ja, do te ishte me
mire qe te ruheshin ne bankat qe veprojne
ne Kosove dhe te shfrytezoheshin nga
ato dhe biznesmenet, gje qe do te
ndikonte ne uljen e papunesise dhe te
varferise ne Kosove.
Ilir Salihu, zevendesdrejtor i AKM-se
dhe drejtor i ndermarrjeve publike, ka
thene se AKM-ja i ka pasur tri objektiva
per vitin 2006 qe jane plotesuar.
"Perfundimi i procesit te korporatizimit
per ndermarrjet kryesore publike, fillimi
i korporatizimit per ndermarrjet e
ujerave dhe mbeturinave, si dhe
kosovarizimi i menaxhimit te nderma-
rrjeve publike." Sipas tij, eshte arritur
nje progres ne realizimin e tri synimeve
te theksuara, ku ka perfunduar
korporatizimi i ndermarrjeve publike, si
PTK-ja, Aeroporti, KEK-u, Hekurudhat
dhe Ngrohtorja, qe tash funksionojne si
korporata me struktura ligjore,
fmanciare dhe qeverisese, te percaktuara
qarte dhe te bazuara ne parimet e OECD-
se.
Pergatiti: Lulzim AHMETI
"KATER FAZAT E FOTOGRAFISE"
DHE REALITETI POLITIK NE
KOSOVE
Vdekja e kryetarit te LDK-se (njeheresh edhe president vendi)
edhepsejoende 'cfejure\por cfefa&o eka per $ar'eket'e parti dhe
kjo u verejt fill pas heqjes se krye-parlamentarit Nexhat Daci,
e qe epilogun e mori jo vetem ne ndarjen me dysh te
fraksioneve, por edhe me luften e pakompromis per ndarjen e
posteve. Keshtu qe lufta per karrige u shnderrua edhe ne lufte
me karrige. -r — . AArrhTTT
te Avni AVDIU
Filozofi postmodern Zhan Bodrijar
percaktoi kater fazat suksesive te shenjes
ose fotografise, se: 1) paraqet pasqyrimin
e realitetit bazik 2) e fsheh dhe e
cformeson realitetin bazik 3) nderpret
mungesen e realitetit bazik dhe 4) nuk
eshte ne asnje lidhje me cfaredo qofte
realiteti, eshte simulakrum i paster ne
vete. Keto faza kane te bejne me largimin
sukcesiv te shenjes ose fotografise nga
objekti i prezantimit, keshtu qe ato behen
simulakrum i paster ne vete, virtualitet i
3azberthveshem.
Zgjedhjet e para demokratike te
pasluftes sollen me shumice
derrmuese votash serish LDK-n,
e cila pasi qe ne kuvend nuk ia
arriti ta siguroje kuoten e caktuar
per zgjedhjen e presidentit
Konceptimi i ketille i Bodrijarit per 'kater
fazat e fotografise', pothuajse ne menyre
te perkryer, bartet ne terrenin e politikes
ne Kosove. Ardhja ne krye te qeverise e
personave qe njiheshin si struktura civile
politike e U£K-se, menjehere pas perfu-
ndimit te luftes, manifestonte pasqyrimin
e realitetit bazik'. Zgjedhjet e para demo-
kratike te pasluftes sollen me shumice
derrmuese votash serish LDK-n, e cila
pasi qe ne kuvend nuk ia arriti ta siguroje
kuoten e caktuar per zgjedhjen e presi-
dentit, u detyrua qe si kompromis te
pranoje kryeministrin opozitar, respekt-
ivisht qeverine e unitetit me Bajram
Rexhepin ne krye. Pra kjo ne njefare
menyre e 'fshehu dhe e deformoi realite-
tin bazik'. Ne zgjedhjet e dyta, pas fitores
rishtas te LDK-se por kesaj radhe me me
pak vota se heren e pare, kjo parti u
percaktua qe te hyje ne koalicion me
AAK-n, e cila kishte eliten e saj me disa
emra te njohur te udheheqjes se luftes. Pas
ca muajsh brenda AAK-se ndodhi 'termeti
qe e dridhi kete parti'. Kryetari i saj, njehe-
resh kryeminister Ramush Haradinaj u
akuzua nga Haga si kriminel lufte. Fatin
ne fatkeqesine e tij e gjeti Bajram Kosumi,
i cili nuk dihej se si dirigjohej dhe ne cfare
diktati ishte.
Keshtu 'u nderpre mungesa e realitetit
bazik'. Vdekja e kryetarit te LDK-se
(njeheresh edhe president vendi) edhe pse
jo ende tie jure', por 'cfefafyo'e ka percare
kete parti dhe kjo u verejt fill pas heqjes se
kryeparlamentarit Nexhat Daci, e qe
epilogun e mori jo vetem ne ndarjen me
dysh te fraksioneve, por edhe me luften e
pakompromis per ndarjen e posteve.
Keshtu qe lufta per karrige u shnderrua
edhe ne lufte me karrige.
AAK hoqi kryeministrin 'kukull', qe ishte
edhe ashtu i perfolur nga disa media per
afera e skandale. Per ta ngritur rejtingun
partiak dhe per te ruajtur ekuilibrin e
koalicionit me LDK-n, AAK-ja solli ne
postin e kryeministrit Agim £ekun i
njohur si 'dore e hekurt', ish gjeneral-
lejtnant i TMK-se, prestigji i te cilit
gjithnje e me shume ngrihej ne sondazhet
e opinionit publik, por edhe jashte vendit.
LDK, tash pa figuren karizmatike te
Rugoves, sikur u ndie se po dobesohej,
duke pasur parasysh edhe ferkimet dhe
percarjet e shumta ne prag te
zgjedhjeve brendapartiake. Per te
forcuar pozicionin e vet ne qeveri, kryesia
e kesaj partie i drejtoi nje leter
kryeministrit Agim £eku, permes se ciles i
kerkonte qe zevendes-kryeministri (i
LDK-se Lutfi Haziri) te mbikeqyre dhe te
udheheqe punen e ministrave te qeverise
qe perfaqesojne LDK-ne, dhe po ashtu e
autorizoi te beje vleresime dhe
rekomandime sipas nevojes se LDK-se ^
A^kiiiitmliiit-Ojt
Keshtu si njera, ashtu edhe tjetra
parti e koalicionit qeveritar, u
shkeputen nga gfaredo qofte
realiteti: 'secila per vete ne vete
u ben simulakrum i paster i vetes
setyre'.
(Pika2 e letres). Edhe te gjithakaterpikat
tjera e vetelegjitimojne LDK-ne, si per te
prire procesin politik te zhvillimit te
negociatave per zgjidhjen e statusit,
ashtu edhe per te qene bartese e zhvilli-
meve kruciale politike. Me kete rast,
kryeministri £eku reagoi duke rikonfl-
rmuar se ishte ai qe e dirigjon qeverine
dhe se nuk e njeh letren e LDK-se si
dicka serioze. Keshtu si njera, ashtu edhe
tjetra parti e koalicionit qeveritar, u
shkeputen nga cfaredo qofte realiteti:
'secila per vete ne vete u ben simulakrum
i paster i vetes se tyre'.
E njejta skeme mund te thuhet se vlen
edhe per Shqiperine. Pas renies se komu-
nizmit ne zgjedhjet e para fitoi partia
socialiste (ish PPSH). Kjo e paraqiste
'reflektimin e realitetit bazik'. Te dytat
zgjedhje te parakohshme i fitoi PD, me
c'rast u 'fsheh dhe u deformua realiteti
bazik'. Skemat piramidale imponuan
zgjedhje te parakohshme nga te cilat
'fajtoret' u ndeshkuan me voten e pop-
ullit, duke i sjelle rishtaz socialistet ne
pushtet, pra 'u nderpre mungesa e realite-
tit bazik'. U caktua nje qeveri transitore e
unitetit me kryeministrin opozitar
(socialist) Bashkim Fino.
Konfliktet brendaperbrenda socialisteve,
ndarja e LSI-se (konkretisht Ilir Metes)
nga trungu i PS-se, korrupsioni galopant
dhe sundimi i kaosit ne vend te ligjit, ben
qe zgjedhjet e fundit t'i fitojne demo-
kratet.
Megjithekete opozita nuk shfaq
simp-toma gtensionimi, keshtu
qe edhe ketu kemi shkeputjen e
dy subjekteve politike nga
realiteti: secila per vete ne vete
jane bere simulakrum i paster ne
vetenetyre.
Tash ne opozite jane socialistet qe jane
me te zeshem pas heqjes (se perkoh-
shme te Nanos nga skena politike). Ata u
treguan se dine te behen edhe agresive
kur eshte nevoja, duke mos u skuqur fare
qe t'i qerojne hesapet edhe fizikisht me
pushtetaret, qofte edhe kur kundershtari
eshte femer. Me 28 korrik 2006, dite e
premte, ne parlamentin shqiptar
sulmohet fizikisht nga ish kryeministri
socialist Ilir Meta, kryeparlamentarja
demokrate Jozefma Topalli.
Presidenti Alfred Moisiu eshte ne
pozicionin pat. Ai eshte kryetar koncen-
sual dhe mundohet ta ruaje neutralitetin
me cdo kusht (me gjase shpreson te fitoje
edhe ndonje mandat). Nga ana tjeter PD
deshiron t'i beje disa veprime duke
nderhyre edhe ne KQZ, si duket per t'ia
lehtesuar vetes marrjen edhe te pushtetit
lokal, edhe vazhdimesine e pushtetit
parlamentar dhe qeverises. Keto
polarizime e demtojne qarte imazhin e
vendit ne bote. Kjo nuk i konvenon PD,
prandaj gjithnje e me teper shihet se
deshiron uljen e gjakrave.
Me 12 gusht 2006 mediat percollen
intervisten e kryeministrit Sali Berisha
dhene "Zerit te Amerikes" me titull
'Berisha fton perseri opoziten per
bashkepunim per reformat e vendit'.
Megjithekete opozita nuk shfaq simp-
toma ctensionimi, keshtu qe edhe ketu
kemi shkeputjen e dy subjekteve politike
nga realiteti: secila per vete ne vete jane
bere simulakrum i paster ne veten e tyre.
Situata ne Kosove dhe ne
pergjithesi ku jetojne shqiptaret
te kujton nje film amerikan me
titull "Slacker" (dembeli,
bishtnuesi, pertaci) qe ben fjale
per humbjen dhe shkaper-
derdhjen e te rinjve amerikane
Shqiperia dhe Kosova ne kete menyre
jane shnderruar ne nje Dizniland te
Bodrijarit, duke rene ne hiper-realitet.
Njera shpreson anetaresimin e shpejte ne
strukturat euroatlantike, kurse tjetra
pavaresine e saj; qe te dyja i kane hedhur
syte nga faktori nderkombetar. Dizniland
eshte pjesa tjeter e Amerikes. Zhan
Bodrijar theksonte se "Diznilendi eshte i
vendosur si imagjinar, ashtu qe ta
perkrahe besimin se ^do gje tjeter eshte
reale, edhe pse Los Anxhelosi dhe
Amerika, te cilat e rrethojne, me nuk jane
reale, por bejne pjese ne nje lloj te
mbireales dhe simulacionit. Nuk kemi te
bejme me ndonje perfytyrim te rrejshem
te realitetit (ideologjise), kemi te bejme
me te fshehurit, se realiteti me nuk eshte
realitet, pra me shpetimin e parimit te
realitetit"
Ai nenkupton krijimin e dickaje imagjin-
are, qe duhet ta ushqeje besimin tone ne
principin e reales, realitetit, permes se
ciles duhet te rikrijohet realiteti, te
rivendoset ose te rigjenerohet ai. Realiteti
eshte perhumbur dhe ne vend te tij kane
mbetur shenjat dhe sistemet, simula-
krumet disimulacionet e tyre. A eshte per
Paqja @
19 Janar 2007
ne ngushellues fakti se Dizniland sipas
Bodrijarit, nuk eshte shtepi fantastike e
argetimeve e shkeput-ur nga Amerika e
vertete, por eshte vete themeli i mundesise
se shfaqjes ne Amerike si 'realitet ne boten
post-moderne'?!...
Jemi shperndare dhe jemi
pergare ne menyre te hatashme.
Shkaperderdhja jone ka shume
specifika, por ajo ka te beje edhe
me civilizimin postmodern
perendimor.
Te gjithe e dine se Kosova eshte ne ska-
mje. 60 % e popullates perballen me var-
feri,14% me varferi ekstreme, por, nga
ana tjeter, perdite shikon te ngrihen shtepi
e ndertesa luksoze, kafenete jane te
mbushura me te rinj, rruges mahnitesh me
vetura luksoze... Realiteti i shperfytyruar
ne Shqiperi dhe Kosove eshte nje hiper-
realitet qe duke synuar te jete dicka ekstra
ose super, kthehet ne pseudo.
Situata ne Kosove dhe ne pergjithesi ku
jetojne shqiptaret te kujton nje film
amerikan me titull "Slacker" (dembeli,
bishtnuesi, pertaci) qe ben fjale per
humbjen dhe shkaperderdhjen e te rinjve
amerikane. Ne film gjithcka duket e
cuditshme: ngjarja dhe protagonistet.
Njeri zakonisht flet per tema politike,
tjetri eshte i magjepsur pas Elvis Prislit,
nje femer e re perpiqet te shese nje brisk te
Madones per test gjinekologjik, tipi tjeter
flet se si Bushi nuk i ka fituar zgjedhjet ne
menyre legjitime (me 1988), nje zezak i ri
shet fanella me mbishkrimin "lirojeni
Mandelen!' dhe ekzekuton nje rep politik
te stereotipizuar, nje artistaktivist ne
dhome mban plot televizore dhe
videokaseta, dy vete ne kafene filo-
zofojne per filmat vizatimore. . .
Skena te peraferta jane edhe ato te
perditshmerise sone. Jemi shperndare dhe
jemi percare ne menyre te hatashme.
Shkaperderdhja jone ka shume specifika,
por ajo ka te beje edhe me civilizimin
postmodern perendimor. Pak gjera na
lidhin. Aq jemi perimtesuar ne kuantitet
(parti, asociacione, media...) saqe pothu-
ajse i kemi humbur te gjitha standardet per
kualitet. Arsimi na eshte shnderruar ne
mikro dhe makro biznes, kultura gati eshte
tretur dhe eshte avulluar ne forma rituale e
ceremoniale, sfera publike eshte bere
inerte dhe manipuluese. Ndjenjat etnike
dhe religjioze jane bere te pamjaf-
tueshme dhe komplekse. Sic thote Daniel
Bell ne librin (i( The cultural contradictions ",
"Ngjarjet, rruga, skena... tash jane parametra
jo vetem te artit, por edhe te jetes"
Paqja @\
19 Janar 2007
Tensioni ne Universitetin e Prishtines
AM*siiiiiii
NJOHURI TE PAKTA PER PROCESIN E BOLONJES
Universiteti i Prishtines me te vertete eshte ne nje gjendje alarmuese, per vet faktin se
shumica e profesoreve bashke me studentet nuk kane njohuri per "Deklaraten e
Bolonjes". Studentet duhet te dine per te drejtat e tyre, se si te ankohen dhe te kene
argumente per ankesen e tyre.
Mergim LUSHTAKU
lUniversiteti i
I Prishtines eshte ne nje
I gjendje alarmuese,
I per vete faktin se
I shumica profesoreve
I dhe studenteve nuk
Ikane njohuri per
'"Deklaraten e
Bolonjes". Studentet duhet te dine per
te drejtat e tyre, se si te ankohen dhe te
kene argumente per ankesen e tyre.
Kjo gjendje vjen per shkak te jo-
seriozitetit te profesoreve, e ne vecanti te
struktures udheheqese te Fakulteteve.
Profesoret pertojne te ndjekin trajnime
qe kane te bejne me reforma. Edhe ata qe
dicka kane mesuar per procesin e
Bolonjes, e kane keqkuptuar pjesen me te
madhe te ketij procesi. Ata as qe jane
konsultuar me koordinatoret e ECTS.
Kemi raste te ndryshme ne fakultete ku
studentet kane deshiruar dhe kane marre
initiative per t'u transferuar prej nje dep-
artamenti, ne nje departament tjeter,
brenda te njejtit Fakultet. Fatkeqesisht
struktura udheheqese e ketij Fakulteti e
ka keqkuptuar Deklaraten e Bolonjes,
dhe kemi shume raste kur procesin e
Bolonjes e kane kuptuar ne menyre gjys-
make. Ndodh qe strukturat udheheqese e
dine se studentit i lejohet te ndjeke (te
degjoje dhe te hyje ne provim) nje lende,
nje semester apo edhe nje vit ne nje
Fakultet, apo edhe ne nje vend tjeter, por
e ndalojne qe ta nderroje departamentin
ne te njejtin Fakultet. Dhe thone: "Nese
do ta nderrosh departamentin, atehere
fillo nga fillimi". Por, realiteti eshte
ndryshe:Deklarata e Bolonjes dhe ECTS-
ja e lejon transferimin apo mobilitetin e
studentit jo vetem brenda Univer site tit,
por edhe jashte tij, qe do te thote edhe ne
universitete te tjera ne Evrope.
Problem tjeter jane edhe afatet! Afatet
sipas statutit te UP-se jane te percaktuar
ne 3 (neni 124, pika 2), por ne gjendjen
reale te cilen UP-ja ka tani per tani,
studenti e ka te veshtire te diplomoje ne
tri afate dhe me 1 4 provime ne vit.
Nese deshirojme te praktikojme reformat
ne UP, duhet bere aplikimi i duhur, me
vend dhe me kohe. E kjo mund te behet
me reformimin e lendeve dhe aplikimin e
metodes se ECTS-se, e cilamerrparasysh
edhe ngarkesen e studenteve gjate
studimit te nje lende.
Ndryshime duhet te behen sa me pare.
Ndryshime duhet te behen tek lendet,
vleresimi sipas ngarkeses se studentit,
informimi per procesin e Bolonjes,
aplikimi i kredive ne menyre te drejte, etj .
Punen me te madhe tani momentalisht e
kane strukturat e Fakulteteve, bashke me
studentet, qe do te ndikojne qe te mos kete
padrejtesi.
Nese profesoret dhe studentet ia
deshirojne te miren Universitetit te
Prishtines dhe kualitetit te studimeve,
atehere duhet te fillojne te jene me aktive
rreth njohurive te Procesit se Bolonjes.
Nje fjale e urte thote: "Liria eshte si ajri;
nuk hetohet derisa nukfillon te zhduket",
keshtu qe ne duhet t'i dime te drejtat tona
dhe mos te na bien ndermend atehere kur
nuk kane me rendesi.
Fundi i realizimit te procesit te Bolonjes
eshte viti 2010. Prandaj, duhet te
veprojme sa me energjikisht qe te
permbushen objektivat e ketij procesi,
ashtu qe Universiteti i Prishtines te behet
promotor i zhvillimit te vendit tone.
SioiGjiraike
Papunesia., kancer i shoqerise
Paqja @
19 Janar 2007
PROBLEM SOCIAL APO PROBLEM POLITIK?
13% e popullsise apo 350 mije persona, gjegjesisht 65 mije familje jane ne varferi te
skajshme, varferi e cila i shtyn ata te bejne shitjen e pasurise se tyre, si shtepite, tokat,
stolite e gruas, e me e keqja e te keqijave eshte se nga ky 13% i varferise ekstreme jane
shitur edhe organet e trupit, si veshka, etj. Kjo shkon edhe me tutje, kur keta njerez sillen
rreth klinikave tona qe te shesin gjakun e tyre, ne menyre qe te sigurojne jetesen e tyre.
Arber ZEKA
Nga 2.5 milion banore, qe ka Kosova,
1 .25 milion prej tyre jetojne ne varferi si
rezultat i papunesise se madhe qe mbret-
eron ne vendin tone.
Papunesia eshte faktori i cili ka bere qe
13% e popullsise te jetoje ne varferi te
skajshme. Kjo nenkupton njerez te
moshuar pa strehe, femije te cilet kalojne
kohen neper plehra per te gjurmuar per
kanage, apo per ndonje metal qe mund ta
shesin. Kjo shkon edhe me tutje, kur ata
gjurmojne ne plehra per ushqim.
Jane keto disa fakte te perditshmerise se
shoqerise sone ne te cilen ne sot jetojme.
E gj ithe kj o vj en si rezultat i moskrij imit
te vendeve te reja te punes.
Sig e cekem me lart, 13% e popullsise
apo 350 mije persona, gjegjesisht 65 mije
familje (studim i Bankes Boterore) jane
ne varferi te skajshme, varferi e cila i
shtyn ata te bejne publikimin e shitjes se
pasurise se tyre, si shtepite, tokat, stolite e
gruas, e me e keqja e te keqijave eshte se,
nga ky 13% i varferise ekstreme jane
shitur edhe organet e trupit, si veshka, etj.
Kjo shkon edhe me tutje, kur keta njerez
sillen rreth klinikave tona qe te shesin
gjakun e tyre, ne menyre qe te sigurojne
jetesen e tyre.
Sipas hulumtimeve te bera nga UNDP-ja
dhe Riinvesti gjate vitit 2005, konsta-
tohet se: 49% mendojne se jane probleme
sociale, kurse 33% mendojne se jane
probleme politike. Por, megjithate, keto
te dyja jane elemente qe bashkohen per
derisa politika eshte ajo qe udheheq
shoqerine.
Problemet ne shoqerine tone sa vijne e
shtohen. Nga nje ankete e zhvilluar me
qytetaret, nxirret se 55% e te intervist-
uarve, ne lidhje me problemet e Kosoves,
mendon se problemi kryesor i ngecjes se
zhvillimit te vendit tone eshte rezultat i
papunesise. Papunesia sa vjen e shtohet
dhe ne baze te statistikave momentale,
60%) e popullsise se Kosoves eshte e
papune.
Pses f kapune?
Kosova eshte nje vend ku investohet
shume pak para per industrite te cilat do te
r
Paqja @\
19 Janar 2007
SiOK&irailie
mund te hapnin vende te reja pune.
Sektori i bujqesise, i cili eshte nje prej
sektoreve me te rendesishem per
zhvillimin e nje shteti, eshte gati i pa
shfrytezuar. Kosova me bujqesine e saj
do te mund t'i mbulonte vete te gjitha
nevojat per ushqim. Prandaj te mirat qe
Zoti u ka dhuruar kosovareve, si edhe te
miren qe buken ta sigurojne nga vet
vendi i tyre, ata i lene te pa shfrytezuara.
Kosova posedon sa e sa hektare toke qe
do te mund t'i mbillte me grure dhe nga
ky grure do te mund te siguronte miell
per qytetare e vet.
Me token qe disponon Kosova, jo vetem
qe do te mund te arrinte t'i permbushte
nevojat e veta, por do te mund te
furnizonte edhe disa shtete perreth. Me
kete do te krijoheshin vende te reja pune,
qe do ta zbusnin sadopak papunesine e
madhe qe mbreteron.
Nje shqetesim tjeter per vendet e punes
dhe te mirat e tyre materiale eshte
pakesimi i misionit te OKB se, qe ka
shpenzuar 2.6 miliarde euro ne Kosove.
Ky burim i te ardhurave per kosovaret do
te jete nje goditje e madhe gjate vitit
2007, duke u bazuar ne ate se pjesetaret e
saj do te pakesohen vazhdimisht, kur
gjithashtu e dime se edhe nje pjese e
madhe e kosovareve jane te punesuar ne
kete mision. Ku do te punojne ata kur
ketij misioni t'i vije fundi?
Kosova, nje Vend i Harruar apo Pune
e Korruptuar?
Kosova po jeton ne vendin e harruar, ku
cdo dite e me shume po perballet me
mungesen e vendeve te punes. Ekonomia
e paqendrueshme dhe mungesa e rritjes
se investimeve ne Kosove eshte
kercenim per te ardhmen e saj. Ne
menyre te vecante, mund te themi se
papunesia eshte kercenimi kryesor. A
mund te kete dicka me te demshme per
papunesine se sa prezenca e korrupsionit
ne vendin tone?
Kur miqte dhe pjesetaret e te njejtes
familje jane neper poste zyrtare, gjendje
e cila eshte shume prezente ne Kosove, a
eshte dickatjeterpervecseKORRUPSION?
A thua cfare eshte, per ata te cilet se
kuptojne apo nuk duan ta kuptojne, termi
i shume perfolur korrupsion?
Korrupsioni lidhet me ate kur dikush e
shperdoron pushtetin, apo vendin e
punes qe i eshte besuar, per te pasur
perftime personale. Ne kete rast ky njeri,
apo keqperdorimet e bera nga ana e tij, e
bejne ate qe te jete njeri i korruptuar. Te
tille jane ata qe me pozitat e tyre nuk
; asgje tjeter pervec rritjes se pagave
te tyre dhe pranimit te stafit te ri punues,
vetem nepermjet marrjes se mitos. Athua
ku e dergojne kete shoqeri, prej dy milion
e gjysme banore, keta njerez? ^fare po
bejme ne si pjese e kesaj shoqerie qe kjo
gjendje te ndryshoje? Apo ndoshta jemi
te kenaqur me kete gjendje? Nuk duhet te
presim qe te huajt te vijne te na i zgjidhin
problemet tona, sepse edhe ne kemi
potenciale hie me pak se ata, dhe punet
tona mund t'i zgjedhim edhe vete. Ajo
cfare i duhet me teper kesaj shoqerie
eshte dashuriandaj njeri tjetrit.
Qeveria e Kosoves sikurse s'ka plane
konkrete per hapjen e vendeve te reja te
punes, dhe as qe ka ndonje plan ne kete
drejtim.
Pra mund te perfundojme se, ne qofte se
buxheti i Kosoves do te administrohej ne
rregull duke anuar kah drejtesia, sigurisht
se pushtetaret do te kishin kohe te
merreshin me projekte, qe do te
reflektonin ne hapjen e vendeve te reja te
punes.
Nese gdo pune qe con ne dem te te tjereve,
dhe i siguron vetes dobi te teperta, paga te
korruptuara, dhe korrupsioni behet nje
problem dhe nje sfide shume e madhe per
shoqerinetone.
Si do te sigurojme nje te ardhme me
pune?
Me gjithe rrethanat aktuale, Kosova ne
fakt mund te mbijetoje. Por per ta
perballuar sproven duhen ndryshime
rrenjesore. Kosova eshte ende e izoluar
dhe asaj i duhet ta zgjidhe sa me shpejt
statusin e saj te padefmuar. Qeveria duhet
te bej investime thelbesore ne arsim, pasi
Kosova momentalisht ka normen me te
ulet ne Evrope per ndjekjen e shkolles, pas
asaj te ciklit te dyte. Gjithashtu, qeveria e
Kosoves duhet te kete nje qasje krejt
ndryshe ndaj korrupsionit. Populli i
Kosoves duhet ta kuptoje se pavaresia nuk
eshte shkop magjik, per t'i zgjidhur te
gjitha problemet.
Rinia duhet ta ndryshoje mendimin e saj
per Perendimin, pasi Perendimi nuk eshte
vendi ku njeriu mbledh para me grabuje
dhe e mbush thesin me para. I riu duhet te
m
majme, bile edhe shtepi me pishine dhe
privilegje te tjera ne pushtet, atehere
themi se:
Jane te paparashikuara pasojat qe sjell
korrupsioni dhe marredheniet e
kete nje qasje tjeter ndaj kesaj pike-
pamjeje, dhe ai duhet ta kuptoje se kudo
qe te punoje, edhe do te fitoje, prandaj
duhet te punoje ne vendin e vet dhe te
fitoje ne vendin e vet.
SioiGjiraike
PAQJA @
19 Janar 2007
Kushtet e studenteve ne konvikte
80% E TE ANKETUARVE NUK JANE TE KENAQUR
ME KUSHTET NE KONVIKTE
Me kete hulumtim kemi konstatuar se 31% e te anketuarve banojne ne konvikte per
shkak te kushteve ekonomike, ku 34% e tyre mendojne se pagesa prej 40 euro ne muaj
eshte e larte, 60 % mendojne se pagesa eshte mesatarisht e ulet, kurse 6% mendojne se
kjo pagese eshte e ulet.
Driton BUBLAKU & Zymber OSMANI
Studentet te cilet banojne ne kompleksin
e konvikte ve qe gjendet ne lagjen
Ulpiana te kryeqytetit, ballafaqohen me
probleme nga me te ndryshme. Nder
problemet kryesore te tyre jane: uji i
ngrohte, ngrohja dhe ushqimi.
Ne nje hulumtim empirik te bere nga nje
grup studentesh te Departamentit te
Gazetarise, qe vepron ne kuader te
Fakultetit Filozofik, studentet, banues te
ketyre konvikteve, kane shfaqur
problemet me te cilat ata kryesisht
perballen. Nga ky hulumtim, i kryer me
100 studente, dalin statistika te cilat ne te
ardhmen duhet te prekin se paku
ndergjegjen e administrates se
konvikteve, qe keta te fundit te jene me te
kujdesshem ne menaxhimin e fondeve qe
studentet paguajne gjate nje muaji.
Sipas ketij anketimi te realizuar brenda
pese diteve del se studentet qe banojne ne
konvikte, problem te vecante kane ujin e
ngrohte, ku 87% e te anketuarve e vlere-
sojne kete si problem baze, ndersa 27 %
kane probleme me ngrohjen.
Me kete hulumtim kemi konstatuar se
3 1 % e te anketuarve banojne ne konvikte
per shkak te
kushteve eko
nomike, ku>*^
34% e tyre (^
mendojne ^ Jm
pagesa prej 40 euro ne muaj eshte e larte,
60 % mendojne se pagesa eshte
mesatarisht e ulet, kurse 6% mendojne se
kjo pagese eshte e ulet.
Ne qendren e studenteve jane pranuar me
konkurs te rregullt 88% e te anketuarve,
ndersa 12% me ndermjetesi.
29%) e te anketuarve mendojne se ne
konvikte ka shume ilegalitet, 1 1% mend-
ojne mesatarisht, 24% mendojne se ka
pak, 1%> mendojne se nuk ka fare, ndersa
34%) nuk dine per kete problem. 74%) e te
anketuarve jane te kenaqur mesatarisht
me kushtet ne konvikte, 22%o pak te
kenaqur, ndersa 2 % aspak te kenaqur .
Studentet jo vetem qe kane probleme me
kushtet e tyre te banimit, por edhe me
administrated e konvikteve. 21% e te
anketuarve nuk e dine se kush i
administron, 8%o nuk e vleresojne aspak
punen e tyre, 18%o e vleresojne
pak, 32%o mesatarisht,
ndersa 16% e te
anketuarve
vleresojne
shu
n eii
2 as
me te mire punen e administrates.
Rregullorja per mbylljen e deres ne
konvikte ne oren 23:00, vlen vetem per
89%o te te anketuarve, por jo edhe per 11%
qe nuk e respektojne ate. Kjo rregullore i
pengon ne aktivitetin studimor 21% te
anketuarve, por jo edhe pjeses tjeter .
Se sa respektohet hyrje dalja e meshkujve
ne konviktin e femrave dhe anasjelltas,
23%o e te anketuarve shprehen se kjo nuk
respektohet dhe se atyre iu pengon, 35 %
mendojne se respektohet mesatarisht,
ndersa 42%o e te anketuarve shprehen se
kjo nuk ju pengon fare.
Pjesen me te madhe te mesimit, per shkak
te kushteve, 51% e te anketuarve e
mesojne ne konvikte, 45% ne Biblioteken
Kombetare dhe 18% ne bibliotekat e tjera
te qytetit .
Ne mensen e konvikteve ushqehen 59%o e
te anketuarve , 17% e pergatisin ushqimin
vete dhe 11% ushqehen ne qytet. Prej
atyre te cilet ushqehen ne mense,
vetem 31%o e konsiderojne
ushqimin e mire, 34%o mendojne
se ushqimi eshte mesatarisht i
mire, ndersa 24%o e vleresojne
pak ushqimin.
Ne perfundim te ketij hulumtimi
del se 80%o e te anketuarve nuk
j^jane te kenaqur me kushtet ne
jj konvikte dhe do te donin t'i
ht nderronin ato, 14%o mendojne
^ me shume per sigurine, ndersa
^ 12%o deshirojne te kete
| ndryshim ne pamjen e
ikonvikteve. 49 % e te
anketuarve do te donin ta
nderronin konviktin me banese
private, ndersa 51 shprehen
deshiren te jetojne edhe me
tutje ne konvikte .
Ne kete hulumtim jane
anketuar 100 studente te te dy
gjinive, mosha mesatare e te
cileve arrin 2 1 . 5 6 vj et.
Paqja @
19 Janar 2007
Paralele kohesh
"TY PARTI T'JAP ME KUPTU"
Mjere ai qe s f ka parti! Kur je me parti, njerezit te vijne verdalle e nuk te lene rehat,
ndersa kur nuk je ne parti, as nuk te pershendesin. Kur je ne parti, sillesh si
intelektual e zoteri, e kur je pa parti, nuk te ben kush hesap se je njeri. Keshtu e ka
kjo pune partia eshte bere gjithcka. Per dike bile edhe Zot.
ZekerijalBRAHIMI
Ky titull eshte ne fakt perkujtim ne nje
poezi te kohes se komunizmit, te cilen
shpesh e degjoja kur isha femije, por
kuptimin e saj e kam marre vesh shume
vone, atehere kur e kuptova se dikur kur
une ende nuk kam qene ne kete dynja, kur
ne keto hapesira ishte bere kolektivizimi
i prones, njerezit me kenge ia kishin
dorezuar pronen shtetit. Pikerisht kjo
poezi me kujtohet sa here qe jam i
detyruar te mendoj per jeten politike
demokratike te vendit tone. Tashme
eshte bere me shume se nje dekade e
gjysme qekur te ne sistemi njepartiak
eshte zevendesuar me ate shumepartiak,
por kur ia ben nje barazim gjithe kesaj
jete politike, njeriu deshperohet sa pak
ndryshojne keto dy kohe. Edhe pse
cmimi i ketij nderrimi ka qene shume i
madh: shume luftera, gjak, vrasje e
dergjje.Por,kot.
Partia si fabrike
Ja per shembull: edhe sot drejtorin e
foshnjores e cakton partia, edhe
edukatorin e cerdhes e cakton partia,
edhe mesuesin e profesorin e cakton
partia, edhe drejtoret e shkollave i cakton
partia, edhe pastruesit e rojtaret e
shkolles i cakton partia, edhe
universitetet i krijon e i shkaterron partia,
dekanet i cakton partia, i shkarkon partia
dhe prape i ngarkon partia. Po ashtu edhe
rektorin e prorektoret i cakton partia, si
edhe kryetaret e senateve e te
salltaneteve te tjera. Mjeke krijon partia,
pra edhe shendet partia. Partia i cakton, i
puneson dhe i c'puneson edhe
administratoret, partia krijon dhe
puneson perkthyes, partia prodhon
doktore shkencash qe pastaj shkruajne
per historikun e partise, partia prodhon
shkencetare, ne parti vendoset kush eshte
marre mjaft me politike qe tash e tutje ta
vazhdoje zanatin e shkencetarit, partia
prodhon intelektuale e drejtore nderma-
rrjesh. Partia prodhon cobane, shofere,
hakere, gangstere, partia si fabrike
hesapi.
Partia per dike edhe Zot
Je ne parti, mund te jesh gjithkund, s'je ne
parti, s'je askund. Nuk eshte me rendesi
sa di, me rendesi eshte a je ne parti. Nuk
eshte me rendesi a e ke lexuar Platonin,
me rendesi eshte ta njohesh kryetarin,
nenkryetarin a deputetin e partise, fundja
edhe ndonje kryetar dege. Vetem te jete i
partise. Nuk eshte me rendesi te jesh
gazetar i mire qe te behesh redaktor e
kryeredaktor, me rendesi eshte ta degjosh
shefm politik. Deshiron te behesh polic,
duhet te kesh lidhje ne parti. Deshiron te
besh biznes privat, duhet ta ndash me
partine. Deshiron te besh kontrabande,
duhet ta ndash me bosin e partise. Me
partine gjithcka mundet, ndersa pa
partine nuk mundet asgje. Me parti
behesh reis, kryetar i myslimaneve dhe
myfti, ndersa pa parti jep doreheqje dhe
behesh kolumnist i mire ose, ne
shembullin me te skajshem, heretik.
Me parti behesh hoxhe ne xhami, drejtor
ne poste, shef ne aeroport, rojtar ne spital,
pastrues ne "Komunalec", profesor ne
fakultet, kryetar i lidhjes se studenteve,
student i gjenerates, futbollist i vitit,
sportist i vitit e ekip kampioni. Vashezat
me parti behen mise e prej aty
sekretaresha neper zyrat e atyre te partise,
ndersa djemte me parti behen "mister".
Me parti ben kulture, organizon festivale,
merr cmime te para e te dyta, organizon
ekspozita e pret shirita te kuq. Me parti je
i respektuar, nuk e heq fare kravaten,
ndersa pa parti, strukesh neper qoshe dhe
askush nuk te perfill. Me parti te ftojne ne
emisione, te debatosh, te japesh
mendime, te propozosh (te llomotisesh
kot), madje edhe vetem te pozosh, ndersa
pa parti nuk te njeh njeri. Mjere ai qe s'ka
parti! Kur je me parti, njerezit te vijne
verdalle e nuk te lene rehat, ndersa kur
nuk je ne parti, as nuk te pershendesin.
Kur je ne parti, sillesh si intelektual e
zoteri, e kur je pa parti, nuk te ben kush
hesap se je njeri. Kush merr guxim te
flase kunder partise, anatemohet,
perjashtohet nga puna dhe nga shoqeria,
bile jo vetem ai, por gjithe familja e tij.
Keshtu e ka kjo pune partia eshte bere
gjithcka. Per dike bile edhe Zot. Me
shume e do dhe i frikohet partise se Zotit.
Partia me jep shtepi
Kur me kujtohen te gjitha keto dhe shume
gjera te tjera qe nuk mund t'i shkruaj ne
kete tekst, por qe secili nga ju mund t'i
shtoje se paku edhe nga dy-tre qe behen
me parti e qe nuk behen pa parti, bindem
se vertet pa te drejte njerezit e shajne me
aq afsh sistemin e kaluar politik. Me vjen
inat pse njerezit jane aq te ndyte. Jane
kunder asaj qe vete e veprojne. Po me
thoni a nuk kane qene te gjitha keto edhe
ne sistemin e kaluar? Madje ne disa gjera
ne tash ia kalojme atij sistemi. Kam
pershtypjen se dallimi i vetem mes atij dhe
ketij sistemi eshte vetem natyra e ketij
teksti dhe emrat me te cilat emertohen
sendet. Tash here puneson LSDM-ja, here
VMRO-ja, here BDI-ja, here PDSH-ja,
por gjithnje PARTIA. Ne sistemin e kaluar
se paku kjo ka qene me lehte, ke hyre
vetem ne nje parti dhe aty me i ke
rregulluar te gjitha punet. Tash njerezit po
detyrohen qe per keto arsye te shetisin
neper te gjitha partite e askund te mos zene
vend. Derisa t'ia arrijne qellimit: te behen
te pasur, te behen shkencetare ose te
marrin pozite grandioze. Kameleon
hesapi.
Prandaj ajo poezia "Ty parti t'jap me kuptu
/ se token ne kooperative e kam dorezu /
tash edhe ne katundin tone / kooperativa si
lule lulon. / O moj parti ti me je shtepi / i
gjithe katundi jeton ne vellazeri", shkon
aq bukur nese ia nderrojme edhe vetem
disa fjale per shkak te nderrimit te viteve
me shume si numra sesa si permbajtje. Per
shembull: "Ty parti t'jap me kuptu / se
nderin e jeten te ti i kam dorezu / tash edhe
ne mehallen tone / bukuria e deges tende si
lule lulon. / O moj parti ti me je shtepi / i
gjithe populli jeton ne apati.". Sa te
ngjashme e te bukura, apo?
Epo, te na rroje partia atehere !
l&<*»sioiv/a
Paqja @
19 Janar 2007
Reflektime nderkombetare per Kosoven
NE PRITJE TE DOKUMENTIT TE AHTISAARIT
ff Te gjithe ne, amerikanet dhe evropianet, mendojme se Bashkimi Evropian dhe Shtetet
e Bashkuara duhet te jene sa me unike" per ^eshtjen e Kosoves, ka deklaruar shefi i
diplomacise evropiane Havier Solana i cili ka biseduar per Kosoven me Sekretarin e
Pergjithshem te OKB-se, Ban Ki Moon.
Demir RESHITI
Gjysma e dyte e muajit dhjetor te vitit te
kaluar dhe dhjetediteshi i pare i ketij viti,
eshte karakterizuar me disa takime qe
kryendermjetesi i OKB-se per statusin e
Kosoves, Martti Ahtisaari ka pasur me
personalitete te rendesishme te qendrave
te vendosjes me qellim te "harmoni-
zimit" te qendrimeve per rrumbulla-
kimin e propozimit te tij per statusin, i cili
eshte paralajmeruar te behet publik
menjehere pas zgjedhjeve parlamentare
ne Serbi qe do te mbahen me 2 1 janar.
Se cfare do te permbaj ky "propozim",
jane duke u bere prognoza nga me te
ndryshmet, por emerues i perbashket i te
gjitha ketyre prognozave eshte nje'
pavaresi e kushtezuar me mbikeqyrje
nderkombetare nepermjet nje misioni te
ri i cili do ta zevendesoje UNMIK-un,
por kesaj radhe do te perbehet nga
Bashkimi Evropian.
E vecanta tjeter e zhvillimeve nderko-
mbetare per Kosoven gjate kete
periudhe, eshte paralajmerimi per nje
raund te ri negociatash ndermjet
Prishtines dhe Beogradit i cili do te
zhvillohej pas propozimit te Ahtisaarit.
Ne vazhdim po e paraqesim nje
kronologji te ngjarjeve dhe deklaratave
me te rendesishme lidhur me statusin e
Kosoves, ne periudhen 20 dhjetor 2006 -
11 janar 2007.
(20 dhjetor) GNK-ja publikon
raportin me te ri per Kosoven
Bruksel - Bashkesia Nderkombetare
duhet t'i jape mbeshtetje te fuqishme dhe
te pa rezerve te derguarit te posacem te
OKB-se per statusin e Kosoves, Martti
Ahtisaarit qe te perfundoje procesin e
zgjidhjes se statusit ne pjesen e pare te
vitit te ardhshem, ka konstatuar GNK-ja,
ne raportin e saj te titulluar "Statusi i
Kosoves, muajt e veshtire qe na presin".
Ne kumtesen e publikuar ne faqen e
internetit te kesaj organizate, eshte
theksuar se ekziston nje shqetesim serioz
se shtyrja e prezantimit te propozimit te
Martti Ahtisaarit pas zgjedhjeve ne Serbi,
nuk do te jete e fundit.
Bruksel - Europarlamentari holandez,
Jost Lagendijk, ka pergatitur nje raport
per te ardhmen e Kosoves dhe rolin e BE-
se. Raportuesi i Parlamentit Evropian
Lagendijk, raporti i te cilit ne fillim te
vitit te ardhshem do te shnderrohet ne
rezolute, eshte shprehur i bindur se
Bashkimi Evropian se shpejti do te kete
ISTAh
pune me Kosoven, se ciles, sipas tij,
bashkesia nderkombetare do t'i jape "nje
sovranitet te kufizuar". . .
Berlin - Fillimi i vitit te ardhshem do te
jete i mbushur me Kosoven dhe Serbine,
nese ne arenen nderkombetare nuk ndodh
dicka me akute, ka vleresuar ministri i
jashtem gjerman Valter Shtajnmajer. Ai
ka thene se pas zgjedhjeve ne Serbi dhe
publikimit te propozimit te Ahtisarit per
te ardhmen e Kosoves, BE ja duhet te
tregoje unanimitet.
(21 dhjetor)
Uashington - Secili raj on eshte nje rast
ne vete dhe ato do te zgjidhen ne baze te
rrethanave te vecanta historike e
shoqerore, andaj ne nuk e shohim nje
nderlidhje me rastin e Kosoves. Kete e ka
deklaruar zedhenesi i Departamentit ame-
rikan te Shtetit, Sean McCormack gjate
takimit te rregullt me gazetare.
Bruksel - Do te duhet me shume kohe se
sa qe eshte planifikuar per ta defmuar
statusin e Kosoves, ka deklaruar ne
Bruksel ish-kryeadministratori i Kosoves,
Bernard Kouchner, me c'rast i ka bere
ftese Bashkimit Evropian per nje rol me te
gjereneKosove.
"Mendoj se nuk ka zgjidhje tjeter, dhe ne
do ta arrijme ate, nje status ne mes te
autonomise se gjere dhe pavaresise se
kontrolluar me trupa", ka thene Kouchner.
(22 dhjetor) Chandler: Kosova do ta
fitoje pavaresine e kushtezuar
Londer - Profesori i marredhenieve
nderkombetare ne Universitetin
"Westminster" te Londres, David
Chandler, ka vleresuar se Kosova do ta
fitoje pavaresine e kushtezuar, por se
raportet brenda faktorit nderkombetar do
ta pengojne pavaresimin real te saj.
Chandler ka shprehur mendimin se
Kosova do te kete fat te ngjashem me
Bosnje e Hercegovinen. Profesori
Chandler nje model te tille te statusit te
ardhshem te Kosoves e ka quajtur
pavaresi artificiale.
(25 dhjetor)
Uashington - "...Rezoluta e re e Keshillit
te Sigurimit, do te specifikoje se cfare
pushteti do te kete misioni i ri, i cili pritet
Paqja @\
19 Janar 2007
te sjelle ne Kosove nga 1 000 deri ne 1 300
persona, nga te cilet 900 deri ne 1000 do
te jene oficere policie...", ka deklaruar ne
nje bisede per "Zerin e Amerikes" shefi i
pjeses se misionit te ri planifikues te BE-
se qe do te merret me drejtesine dhe
Dolicine, Casper Klunge.
k^o>sioiv/a
(26 ihje(or) Akksejev: Rusia nuk do
ta ndryshoje qendrimin per Kosoven
Beograd - "Rusia nuk do ta ndryshoje
qendrimin per zgjidhjen kompromise per
statusin e Kosoves ne pajtim me te
drejten nderkombetare dhe e pranu-
eshme per Beogradin dhe Prishtinen", ka
thene ambasadori rus ne Serbi,
Aleksandar Aleksejev, gjate nje ligjerate
te mbajtur para studenteve te Fakultetit
Juridik ne Kragujevc.
(27dhjetor)
Paris - Rusia po e shfrytezon krizen ne
Kosove per te konsoliduar kthimin e vet
ne skenen nderkombetare, ka vleresuar e
perditshmjaparisiene "Le Figaro". "Prej
ardhjes se Putinit ne pushtet, Moska carte
dhe zeshem thekson rolin e vet te fuqise
se madhe. £eshtja e Kosoves eshte ne
menyre te drejtperdrejte e lidhur edhe me
Gruzine, sic eshte Irani per SHBA-ne:
prioritet i politikes se jashtme", ka
konstatuar "Le Figaro".
(8 janar) Merkel: "Nuk do te jete me
pakpavaresi"
Berlin - Ne nje interviste dhene kanalit te
dyte "ZDF", kancelarja gjermane
Angela Merkel e cila eshte edhe kryetarja
e radhes e BE-se, nuk ka pranuar te
prononcohet per statusin e ardhshem te
Kosoves, pa degjuar nje here propozimin
Ahtisaarit. "Nuk do te jete me pak
pavaresi", ka thene Merkel.
(9 janar) Ahtisaari me 26 janar do ta
paraqes propozimin...
Nju Jork - 1 derguari i posacem i OKB-se
per statusin e Kosoves, Martti Ahtisaari,
do t'i njoftoje ne nje takim ne Vjene, me
26 janar, me dokumentin e tij mbi statusin
final te Kosoves, perfaqesuesit e Shteteve
te Bashkuara te Amerikes, ata te vendeve
evropiane dhe Rusine, ka paralajmeruar e
perditshmja e Nju Jorkut "The New York
Times". Kjo gazete ka cituar burime te
paemeruara diplomatike qe kane thene se
Keshilli i Sigurimit me pas do te votoje
per rekomandimin e Ahtisaarit, i cili
pritet te jete i tille qe i hap dyert
pavaresise se Kosoves, qe per nje
periudhe do te jete e mbikeqyrur nga
Bashkimi Evropian.
Nju Jork - "Te gjithe ne, amerikanet dhe
evropianet, mendojme se Bashkimi
Evropian dhe Shtetet e Bashkuara duhet
te jene sa me unike" per ceshtjen e
Kosoves, ka deklaruar shefi i
diplomacise evropiane Havier Solana i
cili ka biseduar per Kosoven me
Sekretarin e Pergjithshem te OKB-se,
Ban Ki Moon. Solana ka thene se nuk
beson se do te perdoret vetoja nga askush,
pasi qe vetoja nuk do te ndihmonte aspak
ne gjetjen e zgjidhjes per statusin e
Kosoves.
Madrid - Ministri i Jashtem i Spanjes,
Miguel Angel Moratinos i cili eshte edhe
kryesues aktual i OSBE-se, ka deklaruar
se OSBE-ja do te vazhdoje te qendroje ne
Kosove edhe pas miratimit te statusit
perfundimtar. Keto komente ai i ka bere
ne Madrid pas takimit me te derguarin e
posacem te OKB-se per statusin e
Kosoves, Martti Ahtisaari.
(10 janar) Appathurai: NATO do te
mbeshtese qendrimin e Ahtisaarit
Bruksel - 1 derguari i posacem i OKB-se
per statusin, Martti Ahtisaari, ne nje
bisede telefonike me sekretarin e
pergjithshem te NATO-s, Jap De Hop
Schefer, ka konfirmuar se do te veprohet
shpejt ne ceshtjen e statusit te Kosoves.
Zedhenesi i NATO-s, James Appathurai,
duke shpjeguar detajet e kesaj bisede, ka
thene se Ahtisaari i di pozicionet e
NATO-s per ceshtje qe kane lidhje me
NATO-n dhe kjo e fundit do te mbeshtese
qendrimin e presidentit Ahtisaari.
Nju Jork - Qendrimi i ndermjetesuesit
Martti Ahtisaari do t'iu behet i njohur te
dyja paleve me se voni deri ne fillim te
shkurtit, ka thene ne Nju Jork, udheheqesi
i Politikes se Jashtme te Bashkimit
Evropian, Havier Solana. "Kosova do te
jete ne zemer te debate ve ketu, ne Kombet
e Bashkuara", ka theksuar Solana, duke
shtuar se ky debat pritet pas zgjedhjeve
serbeme21 janar.
(11 janar) GNK: Edhe dy jave
negociata shtese pas propozimit te
Ahtisaarit
Bruksel - Shtetet e Bashkuara te
Amerikes do te propozojne edhe dy jave
negociata shtese pasi i derguari i posacem
i OKB-se Martti Ahtisaari ta paraqese
propozimin e tij per statusin e Kosoves, ka
deklaruar te enjten ne Bruksel, drejtori i
Grupit Nderkombetar te Krizave (GNK)
per Kosove Alex Anderson, duke u thirrur
ne burime brenda administrates
amerikane.
Londer - Zyrtare nderkombetare i kane
thene BBC-se se i derguari i posacem i
OKB-se per statusin e Kosoves, Martti
Ahtisaari, pritet ta paraqese raportin e tij
ne Prishtine dhe Beograd me 2 shkurt.
Diplomate te huaj kane deklaruar se
raporti fillimisht do te diskutohet me
anetaret e Grupit te Kontaktit para se
Ahtisaari t'ua paraqese ate vete pales
shqiptare dhe asaj serbe.
Londer - "Shpresoj se Ahtisaari do te beje
nje propozim te mire, te balancuar dhe te
pranueshem nga te dyja palet, ndonese
nuk mund te garantoje kete", ka deklaruar
zedhenesi i UNOSEK-ut Remi Dourlot ne
nje interviste per radion BBC.
Paqja @
19 Janar 2007
Paradokse
MARREVESHJE ABSURDE E PARISE ISLAME
Festat e Bajramit nuk jane festa shteterore, as kombetare. Nuk jane as te Arabise, as te
Shqiperise. (La sharkijja ve la garbijje) Nuk jane as pervjetor i subjekteve politike, qe
shtetet apo kombet ta caktojne diten se kur duhet te festohen. Keto jane festa fetare
islame te percaktuara me mbeshtetje ne Kuran dhe te praktikuara sipas tradites islame
qe mbeshtet ne praktiken e Pejgamberit Muhammed a.s. duke filluar pas vitit 622, dhe
vazhdojne deri sot.
Na ndodhi edhe kjo (nje kenge moderne)
FetiMEHDIU
Po sigurisht ndodh!
Mund te na ndodhi edhe
mezi!
Keshtu ndodh nese nuk
mendohet si do te dilet
perpara se te flitesh ne
nje rruge te cilen nuk e
ke kaluar ndonjehere me
pare, nga arsyeja se secili deshiron te
behet bajraktar. Secili mendon se duhet
t'i dije te tera punet, madje me teper, edhe
ato qe nuk j ane te tij , e te vetat nuk kryen
fare.
Keshtu veprojne disa institucione islame
sot. Pas deklarimit te ketyre instituci-
oneve paraqiten edhe zera sarkastik, te
cilet mbase mendojne edhe seriozisht se
secili shtet ku jetojne muslimane duhet te
kete teleskope per te percjelle levizjen e
trupave qiellore.
Kete mundesi, atyre qe jane te disponuar
per t'u tallur me festat islame, po ua japin
institucionet islame, te cilat si duket kane
lidhur marreveshje qe asnjehere te mos
merren vesh, as per festat e perbashketa:
Fiter Bajramin dhe Kurban Bajramin
vetem dy festa gjate tere vitit, qe festohen
prej shekullit te shtate, nga i tere opinioni
islam ne mbare boten.
Kjo u deshmua edhe ne rastin e Kurban
Bajramit te vitit 1427. h. (2006.)
Edhe sot ka zera nga individe, apo edhe
institucione me kompetence, qe shpre-
hen me papergjegjesi per geshtje shume
serioze, sic eshte festa e Kurban
Bajramit, sipas te cileve ka hapesire qe
keto festa t'i caktojne shtetet: "...ne baze
te mendimeve te dijetareve. . . "
A ka dijetar qe mund t'ia caktoje henes
rrugen?!
Ka dijetare qe mund ta percjellin rrugen e
henes dhe ata e kane obligim qe te
informojne boten se kur behet hena e re, e
ne asnje menyre nuk besoj se ka dijetar
qe ia cakton rrugen henes per tere vitin.
Per kete le ta japin mendimin ekspertet e
kesaj fushe.
Festat e Bajramit nuk jane festa
shteterore, as kombetare. Nuk jane as te
Arabise, as te Shqiperise. ( ...La sharkijja
ve la garbijje...) Nuk jane as pervjetor i
subjekteve politike, qe shtetet apo
kombet ta caktojne diten se kur duhet te
festohen. Keto jane festa fetare islame te
percaktuara me mbeshtetje ne Kur' an dhe
te praktikuara sipas tradites islame qe
mbeshtet ne praktiken e Pejgamberit
Muhammed a.s. duke filluar pas vitit 622,
dhe vazhdojne deri sot. Por
ama te gjithe popujt e
botes, te cilet kane pelqyer
per fe te tyre fene islame
jane te interesuar, dhe kane
te drejte dhe obligim qe te
kerkojne nga paria e tyre te
sillen me me pergjegjesi
fetare dhe larg ngjyrimeve
ideologjike sa i perket
festimit te ketyre diteve te
shenjuara.
Tendenca per te marre
primat dhe per te diktuar i
ngjan peripecive qe perje-
toi Krishterimi ne dhjete
shekujt e pare, derisa arriti
qe se pari te zhvendoset
nga trualli ku u lind Jezu
Krishti, (h. Isa a.s.) dhe
pastaj te themeloje dy
qendra rivale te
Krishterimit qe te dyja
jashte truallit ku kishte
vepruar Ungjilli i h. Isait
a.s.: Kishen e Stambollit-
Kostandinopojes dhe
Kishen eRomes.
Sa sherbim te keq i afron
paria islame fese dhe
nj erezimit ne pergj ithesi !
Po sa keq qe edhe shqip-
taret i bejne sherbim kesaj tendence!
Per fat te keq, edhe sot, ne shekullin 21
dikush mendon te sillet si ne shekullin 19
apo ne fillim te shekullit te 20-te, kur
hapesira shqiptare nuk e dinte cka eshte
radioja, e lere me televizioni. Komuni-
kimi elektronik as qe mund te imagjin-
ohej.
Kane kaluar dhe jane harruar kohet kur ne
nje fshat, madje edhe tek me i madhi,
kishte vetem dy radio aparate. Kane mbet
larg vitet e shtatedhjeta te shekullit njezet
kur kishte vetem dy here ne jave program
W
Paqja
19 Janar 2007
televiziv, e aparate televizive kishin aq
veta sa mund t ? i numeroje ne gishtat e
vetem njeres dore. Kane kaluar ato kohe
kur disa imame ishin te ngarkuar qe me
disa mjete te thjeshta te percjellin rrugen
e henes dhe te mbajne rendin e fillimit te
Ramazanit apo fillimit te festave te
Bajramit.
Fakti se hena nuk shihet ne te gjitha
vendet e botes ne te njejten kohe, nuk e
arsyeton aspak vonesen e festes Islame
Bajramit as per nje dite e lere me per dy
dite. Ky fakt sot u sherben vetem atyre qe
deshirojne te manipulojne dhe te fusin
hutim ne masen e painformuar. Kete fakt
e dine edhe nxenesit e shkolles. E dine te
gjithe se agimi e ngrysja ne Stamboll
ndodhin perpara se te ndodhe ne Sevilje,
e ne Prishtine ndodhin perpara se te
ndodhin ne Paris, por te rriturit ekspertet
duhet te j apin pergj igj en se ne asnj e vend
te botes normale (jo ne pole te veriut e te
jugut) ai dallim nuk kalon me shume se
10 a 11 ore, kurse nje dite e kalendarit
zgjat24ore.
Prandaj nuk mund te deshtoje nje dite e
tere per shkak te dallimit prej disa oresh.
Mandej duhet pasur e qarte se kur behet
hena e re, ne cilindo kend te botes qofte,
ajo nuk kthehet me ne gjendjen e fazes se
katert paraprake, por do te vazhdoje qe
edhe ne ate vendin tjeter, ku
konfiguracioni i kesaj toke e kerkon qe te
shihet nje, a me shume ore me vone ne
rrugen e vet te rrrotullimit do te paraqitet
hene e re, qe do te thote se ka filluar dite e
re.
Keto gjera nuk mund te lihen me ne duar
te individeve me mjete te stervjetruara.
Ata e kane kryer misionin e tyre dhe
duhet te konservohen e te vendosen ne
muzeumet perkates.
Nuk eshte e besueshme qe sipas ndonje
burimi islam t'i lihet ne dore secilit
musliman ta shohe henen e re dhe te
veproje sipas asaj cka e sheh ai vete,
ashtu sic nuk mund t i lihet vetem nje
vendi te vendose per rajonin e vet se kur
do te jete festa Islame, por nuk eshte e
besueshme edhe kjo qe kalendarit te
henes t'i caktohen ditet, paraprakisht per
nje vjet e te jete gjithmone i sakte.
Keshtu mendoj per shkak se, ekspertet
thone ne kalimin e henes nga faza e katert
ne fazen e pare nuk eshte gjithmone
diferenca kohore e njejte, prandaj edhe
duhet pritur. Nuk mund te merret
periudha qe ka qene vitin e kaluar dhe te
zbatohet edhe sivjet, sepse nga muaji ne
muajkadallime.
Institucioneve islame ne tere boten u
mbetet qe t'i permbahen urdhrit te
Kur'anit per konsultim te ndersjelle, te
investojne me shume ne plotesimin e
dijes perkatese ashtu sig i obligon Allahu
xh.sh. me Kur' an qe vazhdimisht te
mesojne, duke pas parasysh se hena eshte
per llogaritje te kohes dhe per keto te
shkembejne informacione dhe ta
informojne opinionin e interesuar. Ne
kushtet e sotme kjo eshte nje pune qe
ndryshme, te ashtu quajtura me tradite
historike. Le t'i kene parasysh Librat e
shpallur, hapesiren ku jane shpallur dhe te
kerkojne zgjidhje sipas tyre.
Jane absurde marreveshjet per geshtjet per
te cilat nuk je kompetent. Duhet te arrihet
vetedijesimi se feja Islame ka nje autoritet
qendror, ai eshte Kur'ani, kurse vendi i tij
■ -
... . .
■S-T- '■ -
kryhet brenda pese minutave dhe vetem
keshtu ata e kryejne obligimin e tyre ndaj
opinionit islam. Te gjitha veprimet e tjera
shpien drejt futjes se hutimit te besimtaret
islame, demoralizojne dhe thyejne
zemrat e tyre, sepse bota sot eshte shume
e vogel, ashtu qe me keto veprime
tekanjoze e bejne nje familje qe te mos e
perjetoje festen islame si feste te
perbashket fetare, por si feste te imponuar
nga faktoret politike e ideologjike.
Duhet hequr dore nga marreveshja per te
mos u marre vesh. Le te bejne dallimin e
rrethanave ne te cilat ka ndodhur ndarja e
Krishterimit dhe rrethanave dhe
themeleve mbi te cilat eshte ndertuar
Feja Islame dhe te heqin dore nga
tendenca e dominimit te qendrave te
eshte Hixhazi. Nese deshirojne te
ndertojne qendra islame sipas modeleve te
huaja ideologjike, ta dine se bejne sherbim
te keq dhe e devalvojne vetem aktin festiv,
por assesi nuk do te arrijne qe ta
gjunjezojne henen.
Keshtu si eshte vepruar kete vit me kete
feste islame, opinioni islam ne tere boten
ka arsye te jete i deshperuar.
Edhe opinioni shqiptar eshte i deshperuar
dhe kerkon me te drejte nga paria e vet qe
te jene te kujdesshem. Mos fusin frymen e
ideologjise pergarese ne festat fetare, por
t'i permbahen frymes se Kur'anit dhe
hadithit, burime nga te cilat rrjedhin
porosite: Kapuni per litarin e All-llahut...
konsultohuni ne pune... Behuni mesues ose te
mesuar, por kurrsesi mos u beni te trete. . .
SioiGjiraike
Barazia Gjinore dhe te drejta e gruas sot
Paqja @
19 Janar 2007
TE DREJTAT E GRAVE NE KOSOVE NJIHEN VETEM
NE BAZE LIGJORE
Te drejtat e grave ne Kosove njihen vetem ne baze ligjore, ndersa ne praktike ato
nuk respektohen dhe jane shume larg standardeve nderkombetare. Amide Latifi,
udheheqese e organizates joqeveritare "Grate per grate" pohon se ligjet jane te
pamjaftueshme, nese nuk zbatohen ne praktike.
Emine VEZAJ
Megjithese ne mund te kishim pritur qe
avancimi i shkencave teknologjike dhe
informative ne nje shoqeri qe kerkon
perpjekje fizike ne nje numer gjithnje e
me te vogel te vendeve te punes do te
sillte nje permiresim te ndjeshem te te
drejtave te grave, statistikat jane mjaft te
qarta: qe ne vitet 1970, pabarazia
ekonomike ndermjet vet vendeve te
botes, gjinise dhe grupeve te tjera jane ne
nje rritje konstante. Edhe pse kane kaluar
60 vjet nga Deklarata Universale e te
Drejtave te Njeriut dhe 31 vjet nga
Konferenca e Pare e Kombeve te
Bashkuara per Grate, edhe pse gjate
ketyre viteve jane arshivuar perpjekje te
pandalshme per emancipim real te
shoqerise ne mbare boten, serish statusi
dhe pjesemarrja e gruas mbetet nje nder
problemet qe kerkon zgjidhje me
efektive dhe nje vemendje te vecante nga
ana e cdo shoqerie dhe qeverie. Disa
raj one, fale avancimeve te tyre qe kane
ne zhvillimin ekonomik, kane arritur
rezultate te mira, por kjo nuk eshte ne
pergjithesi. Ate forme te avancimit qe sot
e shohim ne media, nepermjet shoqatave
te ndryshme, qe kane te bejne kryesisht
me problemet e grave te cilat kerkojne te
drejtat e tyre ne sfera te ndryshme te
jetes, sic jane; e drejta e lirise per te
levizur, liria per t'u shprehur, e drejta per
edukim, e drejta per te pasur prone, e
drejta per te punuar dhe lufta per barazi te
plote gjinore ne te gjitha shtresat e
shoqerise; a thua perkrahet nga dikush,
apo thene shkurt, a ka gjetur vend te
pershtatshem? Apo ka hasur ne vesh te
shurdhur dhe askush nuk deshiron qe te
degjoje per te. Per te pare se sa eshte duke
u punuar dhe duke u mbeshtetur ky
projekt i grave feministe ne Kosove, ne
Shqiperi dhe ne Maqedoni, ne vazhdim
do te paraqesim statistikat, dhe do te
nxjerrim nje konkludim me te mire rreth
kesaj gjendje ne te cilen po kalon gruaja e
shekullit21.
Kosova:
Perpara viteve 1990 praktikisht nuk
kishte levizje te grave ne Kosove. Kur
filluan bombardimet ne 1999, sidoqofte
kishte rreth 1 organizata grash qe ishin
aktive. Pas luftes, numri i organizatave
eshte rritur ne menyre te ndjeshme duke
arritur deri ne 600 organizata dhe shoqata
te regjistruara. Rritja e numrit te
organizatave eshte gjithashtu nje rezultat
i ndihmes se huaj qe eshte kanalizuar
edhe ne projekte per fuqizimin e grave ne
Kosove. Shume organizata sot punojne
per mbeshtetjenpsikologjike te grave dhe
per ceshtjet qe lidhen me shendetin e
grave. Pika tjeter fokusuese eshte mbi
edukimin, mbi te drejtat e njeriut, ose mbi
permiresimin e mundesive te grave per te
siguruar nje vend pune, nepermjet
trajnimeve te ndryshme profesionale.
Se kendejmi, te drejtat e grave ne Kosove
njihen vetem ne baze ligjore, ndersa ne
praktike ato nuk respektohen dhe jane
shume larg standardeve nderkombetare.
Amide Latifi, udheheqese e organizates
joqeveritare "Grate per grate" pohon se
ligjet jane te pamjaftueshme, nese nuk
zbatohen ne praktike. "Ne mesin e krejt
ligjeve te cilat jane shume pozitive dhe
jane ligje shume te mira, eshte edhe ligji
per barazi gjinore, i cili nenkupton
dhenien e mundesive te barabarta te dy
grupeve te shoqerise, burrave dhe grave,
pavaresisht nga gjinia. Megjithese ky ligj
eshte ne leter dhe i shkruar mire, une nuk
jam e sigurt qe edhe njerezit te cilet e kane
merituar, e kuptojne se cka eshte barazia
gjinore". Edhe Ibrahim Makolli nga
keshilli per Mbrojtjen e te Drejtave dhe
Lirive te Njeriut, thote se Kosova ka
ndertuar nje infrastrukture te kenaqshme
ligjore per te mbrojtur dhe realizuar te
drejtat e grave, por, sipas tij, ne realitet te
drejtat e grave jane ne gjendje
diskriminuese. Por akoma me keq dhe me
te fyera ndihen grate kur ato kane nje ligj
te miratuar, por qe ai nuk zbatohet aspak
ne praktike. S'do te duhet te habitemi
sepse tek ne ende mbisundon fryma
patriarkale, qe nuk i ofron asaj mundesi
per ta marre kete liri.
Shqiperia:
Shqiperia ka qene nen totalitarizmin
komunist dhe duke u nisur nga kjo ka
hasur shume veshtiresi. Me ardhjen e
demokracise ne Shqiperi, shqiptaret
IE"
Paqja @\
19 Janar 2007
filluan te ndryshonin mentalitetin sepse
atyre ill krijuan mundesi te tjera dhe iu
hapen dyert e kontaktit me boten e huaj.
Eshte e vertete qe ndryshimet politike
influencuan ne ndryshimin e sjelljes ndaj
ceshtjeve te grave. Gjate viteve te fundit,
grate shqiptare filluan gradualism" te
fitonin kontrollin e jetes se tyre dhe,
gjithashtu, filluan te jene te pavarura
ekonomikisht. Sipas kesaj reference te
fundit shohim se gruaja ne Shqiperi e ka
pare driten qe e kerkonte prej kohesh, por
ne referimet qe posedoj une, has ne
kunderthenie me kete qe eshte paraqitur
me lart, dhe kjo nga vet udheheqja e
Shqiperise. Ne nje seance debatesh
parlamentare, pas vitit 1997, ish
presidenti, lideri i opozites, Sali Berisha
iu drejtua nga podiumi nje zonje
kundershtare, se nuk e lejonte respekti
per nenat dhe grate shqiptare qe ta
etiketonte ate me epitetin qe ajo
meritonte. Gjithashtu, sipas nje artikulli
te gazetes "Panorama", me titull 'Barazia
gjinore', shohim se Dekreti i Presidents
per projektligjin "per barazi gjinore" nuk
ka gjetur miratimin e komisionit te
ligjeve. Deputet e ketij komisioni kane
dale kunder kerkeses se kreut te shtetit
per te ndryshuar projektligjin, pas nje
votimi pese me kater. Edhe keshilli BE-
se perfundon se Shqiperia s'ka barazi
gjinore dhe se barazia gjinore nuk
mbrohet sa duhet ne shoqerine shqiptare.
Kjo ka qene nje kritike e Keshillit
Evropian e shprehur ne raportin e fundit
te tij. Ngritja e komunitetit per mundesi
te barabarta dhe miratimi nga ana e
qeverise e platformes gjinore per grate,
bazuar ne platformen per veprime te
Pekinit (1995), nuk jane te mjaftueshme
sipas zyrtareve te Brukselit. Pra edhe pse
barazia gjinore (apo shanset e barabarta,
qe do te duhej te quhej per trendin e
kohes) dhe fuqizimi i grave konsiderohet
si nje ceshtje e rendesishme sociale ne
Shqiperi, kjo, prape se prape, nuk ka
hasur ne mirekuptimin e ndonje
institucioni vendor. Sepse nga ajo qe une
degjoj ne media dhe lexoj ne revista te
shumta rreth mundesive per punesim te
grave, verej se grate kerkohen ne
profesione te tilla, si: pastruese,
kameriere, dhe shume rralle sekretare,
apo ndonje profesion qe do te mund ta
terhiqte femren per pune.
Maqedonia:
Grate ne Maqedoni kane njefare
pozicioni te barazise gjinore, megjithese
barazia eshte me shume de jure sesa de
facto. Megjithate per sa i perket ceshtjes
se barazise gjinore, Maqedonia mund te
renditet ndermjet vendeve me tradite "te
gjate" ne barazine gjinore. Sidoqofte,
ashtu si edhe ne vendet e tjera te rajonit,
nivelet e arritura te barazise i kushtohen
avancimeve te shpejta te emancipimit te
grave gjate periudhes socialiste, e cila ka
garantuar me shume ne menyre
deklarative, se sa praktike, te drejtat e
grave maqedonase.
Ne qofte se grate dhe burrat jane te
barabarte, atehere ate qe ben mashkulli
detyrimisht duhet ta beje edhe gruaja si
rivale e pashmangshme. Si fjala vjen, ajo
duhet te jete e pashmangshme ne te gjitha
detyrimet dhe obligimet e jetes. Burri
duhet te jete nje mjek gjinekolog i
suksesshem, gruaja duhet te jete e
suksesshme si muratore e nje ndertese,
gjithashtu ajo duhet te jete edhe nje roje
burgu, por edhe nje komandante lufte.
Por shembulli i komandantit te ushtrise
eshte mjaft shembull i mire. Kjo pozite
gjithmone u eshte besuar meshkujve,
edhe pse ka raste, kur edhe femrat u kane
prire lufterave. Eshte fakt medicinal se
gjate kohes se menstruacioneve dhe gjate
kohes se shtatzenise, gruaja perjeton
ndryshime te rendesishme fiziologjike
dhe psikologjike. Ndryshime te tilla
mund te ndodhin ne kohen e situatave te
medha mjeruese, prandaj vendimi i saj
mund te jete nen ndikimin e tronditjes.
Shtrengimi i tepert gjate kohes se ketyre
cikleve, do te kete efekt tjeter, nga ai qe
deshirohet. Por, disa vendime kerkojne
mencuri maksimale, nevoje kjo qe nuk
mund te perputhet me instinktin natyror
tegruas.
Duke e perfunduar kete teme, do te
deshiroja te paraqitja konkludimin e
Dragosh Kalajic-it, ne librin e tij
"Islamski ustanak protiv modernog
svijeta", qe te behet sa me e qarte se a ka
mundesi apo jo, qe ajo te jete a barabarte
me mashkullin, apo kjo eshte vete nje
parulle c'orientuese. "Po ashtu, edhe
geshtja e barazimit absolut ndermjet
mashkullit dhe femres eshte absurde.
Barazia eshte e pakuptimte, po ne ate
menyre sikurse edhe diskutimi mbi
barazine e trendafilit dhe jaseminit.
£donjeri ka aromen e vet, formen e vet,
dhe bukurine e vet. Mashkulli dhe femra
nuk jane te njejte; gdonjeri ka funksione
dhe karakteristika te ndryshme. Femrat
nuk jane te barabarta me meshkujt,
pikerisht per ate shkak qe as meshkujt
nuk jane te barabarte me femrat. Islami i
koncepton funksionet e tyre ne shoqerine
muslimane jo si antagoniste, por si
komplementariste. £donjeri ka detyrat e
caktuara qe jane ne pajtim me natyrat dhe
konstitucionet specifike.
SiOK&irailie
Kartoline nga Kacaniku
NJE COPEZ E
THYER MOZAIKU
Faton ZHARKU
Makiato - si ngushellim per veten
Sot te rinjte ka^anikas, per shkak te
papunesise masive, jane "te detyruar" ta
kalojne kohen neper lokale, me pijen e
preferuar makiato. Edhe pse gazetat ditore
jane shume lire, te rinjte lexojne shume
pak. Edhe ata qe blejne gazeta, me* shume
humbin kohe duke u preokupuar me "
VIP"- at, kronikat e zeza, horoskopet, e jo
duke lexuar analiza, komente, veshtrime.
Cigarja, te rinjve u "lotojne" syte per te
Nje fjale thote se ne varferi behen tri te
liga: pihet rakia, luhet kumari dhe pihet
duhani. Kjo po shihet edhe ne realitetin
tone, sepse shume te rinj me te ardhurat qe
marrin, mezi e kalojne muajin. Ne vend se
parate e cigareve t'i shpenzojne ne di^ka te
hajrit, disa te rinj, me ato para "djegin"
edhe shendetin e vet, edhe e harxhojne
edhe me xhepin e zbrazet, etj .
Internet kafete - si plotesim i deshirave
te parealizuara
Mungesa e rrymes po e rendon jeten tone.
Madje edhe nese je duke shikuar ndonje
emision televiziv, nuk mund t'ia dalesh ne
fund. Do te dalesh ne qytet dhe do te hysh
ne ndonje internet - kafe. Pasi te hysh ne
boten e interneti, apo "ne fshatin e vogel te
botes", atehere ke aq shume alternativa sa
s'di c'te besh. Mund qe ta hapesh MSN, te
hysh ne dhomen e chatit, te hapesh rrjetin
per kerkimin e lajmeve - google, e shume
faqe te tjera te panumerta. Fatkeqesisht
disa nga te rinjte tane nuk e perdorin per
pune te dobishme, por fokusohen ne
dhoma te chatit, hapjen e faqeve erotike,
etj, ne vend se ta perdorin per leximin e
ndonje lajmi, per te marre infromata
shkencore, etj.
Fishekzj arret - argetimi i kalamajve
Tash ne prag te Vitit te Ri, fillon kercitja e
petardave, te cilat prishin qetesine e
qytetit. A thua pse nuk ndalet ky fenomen,
apo pse nuk denohen shitesit e
fishekzj arreve dhe bleresit e tyre qe i
hedhin kudo neper rruge. Ta dime se per
cdo pune ka pergjegjesi.
|0
Paqja @
rgljCrOjllTSJI PJCfi^ ^ C^S1>^I hTl I 19 Janar 2007
Bukurite natyrore te Kosoves
Drini i Bardhe - lumi i Rrafshit te Dukagjinit
Print I Bariilir
Orijpjian
Malt Zhlcb. qyif/j *.- DurimiU
(in hi
ilk DrLmn c ~£i fonnun Drinin, ik:
KukiJK, Shqipcri
V vn ck L [
l»jsi L ni'
Kihtort*. Sfajipfri
ti\*tVliJl
] 56 km
H;L|>.
ftantwll
4>9M km?
5m 3 uje ne sekonde.
Drini i Bardhe pershkon pjesen
perendimore te Kosoves, respektivisht
Rrafshin e Dukagjinit me nje vije prej
156 km te gjate, me nje madhesi
mbledhese ujerashprej 4 646 km 2 , baseni
Drini i Bardhe eshte lumi me i madh ne Kosove, si per nga gjatesia ashtu edhe per nga
sasia e ujit. Bashkohet me Drinin e Zi ne Kukes dhe formojne Drinin {Drillonin qe eshte
quajtur ne kohet e vjetra), derdhet ne Adriatik.
Osman D. GASHI
Drini i Bardhe bur on ne
malin e Zhlebit, i cili
gjendet ne pjesen verili-
ndore te vargmaleve te
Bjeshkeve te Nemuna,
ne majen e Rusolise e
jcila ndodhet ne nje
I lartesi mbidetare prej
2381 metrash siper
fshatit Katundi i Ri, ne qytezen e Burimit
(ish Istogut) ne vendin e ashtuquajtur
Radavc ku eshte edhe shpella me te
njejtin emer dhe hidrocentrali i ndertuar
mbi kete lume. Ne kete vend formohet
nje ujevare shume e bukur.
Burimi i Drinit te Bardhe me shpellen
dhe ujevaren ne Radavc jane marre nen
mbrojtjen e shtetit prej vitit 1983, si
monument natyre. Zona e mbrojtur kap
nje siperfaqe prej 89.94 ha dhe eshte mb ledhese ujerashprej 4 646 km 2 , baseni . ' umenj T f . derdhen n * *
burimi me i fuqishem i ujit ne Kosove me i Drinit eshte me l madhi nga kater basenet
ujembledhese te Kosoves. Drini i Bardhe
se pari rrjedh ne lindje afer ilixhes se Pejes
dhe fshatrave Banjice dhe Zllakuqan, ku
takohet me Lumin e Istogut nga e majta
dhe pastaj kthehet per ne jug. Rrjedhja ne
vazhdim shkon permes pjeses qendrore te
regjionit teper pjellor dhe me banim te
dendur te Anadrinise (Podrimes). Drini i
Bardhe kalon disa kilometra larg qyteteve
te medha si Peja, Gjakova, Prizreni, pastaj
afer qytezes se Klines. Fshatrat e medha
Rugove, Krushe e Madhe, Gjonaj, etj.
janepranetij.
Ne Drinin e Bardhe derdhen e bashkohen
shume lumenj te tjere si: Lumebardhi i
Pejes, Lumebardhi i Decanit dhe Ereniku
nga ana e djathte; Istogu, Klina, Mirusha,
Toplluha dhe Lumebardhi i Prizrenit nga
anaemajte.
Eshte e rendesishme te ceket se pika me e
ulet e territorit te Kosoves ndodhet ne
luginen e Drinit te Bardhe, ne kufi me
Shqiperine dhe arrin lartesine 297 m mbi
nivelin e detit.
Nje prej bukurive te Drinit te Bardhe -
Ura e Fshajte
Ura e Fshajte ne kanionin e Drinit te
Bardhe, e cila gjendet afer fshatit Xerxe,
komuna e Rahovecit, eshte monument
natyre me karakter hidrogjeomor-
S3"
Paqja @
fologjik, me siperfaqe prej 199 ha, dhe
shtrihet ne territorin e komunes se
Gjakoves (73.86 ha) dhe Rahovecit
(124.96 ha). Eshte vene nen mbrojtje
qysh prej vitit 1986. Drini i Bardhe gjate
nje procesi te gjate gjeomorfologjik ka
hapur nje gryke ne mes dy shkembinjve
gelqerore dhe formon nje kanion shume
terheqes dhe interesant per studiuesit dhe
pervizitoret.
Drini i Bardhe ne Shqiperi - Trektani
Pjesa shqiptare e lumit eshte e gjate 19
km me nje hapesire drenimi prej 604 km 2 .
Ne Trektan, nga ana e majte, derdhet
Luma qe e ka origjinen prej Kosoves, nga
regjioni i Gores. Perfundimisht, Drini i
Bardhe bashkohet me Drinin e Zi ne
qytetin e Kukesit per te formuar Drinin, i
cili vazhdon rrjedhjen e tij per t'u derdhur
ne Detin Adriatik. Pra Drini i Bardhe
derdhet ne Adriatik. Drini i Bardhe nuk
eshte i lundrueshem.
Pamje e Drinit te Bardhe te fshati Xerxe n Sg
jS'Kanionl i Drinit te Bardhe gjate stines se dimri
Paqja @
19 Janar 2007
Analize nga Bota
PERSHKALLEZIMI I LUFTES NE IRAK
dhe ne kemi hyre ne kete situate qe eshte
lufte pa fund gje qe populli amerikan e ka
kundershtuar."
Edhe perkunder paralajmerimeve te bera
nga demokratet, Bushi me rastin e
publikimit te strategjise se tij te re per
Irakun, ka thene se perparesia me
"Fitorja ne Irak eshte ?eles per zhvillimin e lirise dhe demokracise ne tere Lindjen e
Afert. Ajo do te sjelle di?ka krejtesisht te re - shtetin demokratik ne ate rajon."
Keshtu ka thene Bush duke publikuar strategjine e re agresive per Irakun dhe duke
pranuar pergjegjesine e tij personale per deshtimet e deritanishme ne konfliktin
irakian.
Ajni SINANI
Disa dite perpara se presidenti Bush te
bente te ditur strategjine e tij te re per
Irakun duke perfshire edhe dislokimin e
mijera trupave shtese ne Bagdad dhe
ndihmat financiare per Irakun, si plani i
shansit te fimdit per t'i dhene fund dhunes
sektare, e cila e ka guar vendin ne prag te
shperberjes, kryeministri irakian, Nuri El
Maliki, kishte premtuar se do te
ndermarre masa ndaj grupeve te
armatosura ilegale ne Bagdad, ne
perpjekje per te permiresuar gjendjen e
sigurise.
El Maliki kishte thene se plani do te
zbatohej nga ushtria irakiane e
mbeshtetur nga trupat amerikane dhe do
te kryhej pavaresisht nga lidhjet politike
teketyre grupeve.
Edhe demokratet ne SHBA, para se
Bushi te publikonte strategjine e re mbi
Irakun, filluan te ushtrojne presion mbi
te, duke paralajmeruar se plane te reja per
te derguar trupa shtese ne Irak do te
perballeshin me vezhgim te detajuar nga
Kongresi qe kontrollohet tani prej tyre.
Kryetarja e re e kongresit, Nancy Pelosi,
kishte thene se Bush duhet t'i beje te qarta
justifikimet e tij nese do qe te shtoje
misioninaktual:
"Populli amerikan dhe Kongresi i
perkrahin keto trupa. Ne nuk do t'i
braktisim ata. Por nese presidenti kerkon
t'i shtoje numra ketij misioni, ai duhet ta
justifikoje ate. Dhe kjo gje eshte dicka e
re per te, pasi deri me tani Kongresi
republikan i ka dhene atij cek te bardhe
pa mbikeqyrje, pa standarde, pa kushte
urgjente eshte siguria vecanerisht ne
Bagdad dhe provincen perendimore te
Anbarit te banuar nga sunitet.
Ne nje fjalim televiziv para popullit
amerikan, ai konfirmoi se me shume se
20 mije trupa shtese amerikane do te
dergoheshin ne Irak. Mes te tjerash ai tha:
"Ky eshte nje angazhim i forte, por qe te
kete sukses, komandantet tane thone se
irakianet do te kene nevoje per ndihmen
tone. Amerika do ta ndryshoje strategjine
per t'i ndihmuar irakianet te zhvillojne
fushaten e tyre per te goditur dhunen
sektare dhe per t'i sjelle siguri popullit te
Bagdadit. Kjo do te kerkoje shtimin e
nivelit te forcave amerikane, keshtu qe
une kam angazhuar me shume se 20 mije
trupa shtese ne Irak, shumica e te cilave
pese brigada do te dislokohen ne
Bagdad."
Si shkembim, Bushi tha se qeveria
irakiane duhet te mbaje premtimet e saj
duke paralajmeruar se angazhimi
amerikan nuk ishte i pafund.
Paralajmerim fqinjeve
Bush paralajmeroi Iranin dhe Sirine,
duke thene se ato i lejonin kryengritesit
dhe armet te futeshin ne Irak nga
territoret e tyre dhe se Shtetet e
Bashkuara do te vepronin per ta ndaluar
kete trafik. Ai gjithashtu tha:
"Ky vit, do te kerkonte me shume durim,
sakrifica dhe vendosmeri nga populli
amerikan. Fitorja nuk do te duket si ne
lufterat e tjera por se deshtimi ne Irak do
te ishte nje fatkeqesi per Shtetet e
Bashkuara. Terheqja tani do te sillte nje
rrezim te qeverise irakiane, do ta
shkaterronte vendin dhe do te gonte ne
vrasje masive te nje shkalle te
paimagjinueshme. Nje skenar i tille do t'i
detyronte trupat tona te qendronin ne Irak
per nje kohe me te gjate dhe te
perballeshin me nje armik qe do te ishte
me shume vdekjeprures. Nese rrisim
mbeshtetjen tone ne kete moment
vendimtar dhe i ndihmojme irakianet qe te
shkaterrojne kete cikel dhune, ne mund te
shpejtojme diten kur trupat tona mund te
fillojne te kthehen ne shtepi."
Kritika ndaj strategjise se Bushit
Ish presidenti amerikan Bill Klinton ka
akuzuar administraten e Bushit per
paaftesi dhe arrogance ne zgjidhjen e
krizes irakiane, duke theksuar se strategjia
e re nuk pasqyron pergjigjen e deshirave te
zgjedhesve amerikane.
Fjalimi i Bushit solli kritika te menje-
E>T
Paqja @
19 Janar 2007
George W. Bush
it
^JeSf O
hershme nga kundershtaret e tij politike ne Partine
Demokratike. Senatori Dick Durbin tha se eskalimi i luftes ne
Irak nuk ishte ndryshimi qe kishte kerkuar populli amerikan ne
zgjedhjet e nentorit.
Senator Durbin u ankua se, duke derguar trupa shtese,
presidenti po injoronte keshillat e shumices se gjeneraleve te
tij. Ai tha se irakianeve u duhet thene qe te marrin pergjegjesite
per sigurine e vendit te tyre.
Kurse, demokrati Jose Serano nga Nju Jorku thote se "Bushi
sillet si bixhozci qe i ka humbur te gjitha, dhe perpiqet qe te
terhiqet duke dyfishuar edhe nje here lojen. Problemi eshte ne
ate se ai luan bixhoz me jeten e njerezve te tjere. Problemi i
Irakut nuk mund te zgj idhet ushtarakisht dhe kete realitet Bushi
duhet ta pranoje domosdoshmerisht."
Ndersa shumica e anetareve republikane te Kongresit e
mbeshteten presidentin, nje senator, George Voinovich, tha se
ai ishte skeptik se vetem nje rritje e trupave do t'i jepte fund
dhunes ne Irak.
Analiste te ndryshem shprehin dyshimin e tyre lidhur me
dergimin e trupave te reja se ato do te mund te ndryshonin
situaten ne Irak. Nje veprim i ketille konsiderohet si hedhje e
fundit e zarit nga presidenti Bush. Edhe opinioni i gjere arab,
edhe ai amerikan eshte skeptik.
Skepticizmi rreth arritjes se ndonje suksesi me rastin e kesaj
strategjie te re eshte shume i qarte. Si mund te pritet qe t'i jepet
fund dhunes sektare e cila po rrezikon teresine e Irakut, kur
vete kryeministri irakian, Nuri El Maliki akuzohet nga sunitet
si nje udheheqes i nje qeverie fraksioniste dhe te nje anshme.
Shume gazeta arabe shkruajne se Bushi dergon ne varrezat e
Irakut edhe 21 mije e 500 ushtare te tjere amerikane. Gjate
kater viteve pushtimi te Irakut nga ShBA, jane vrare 3 mije
ushtare amerikane dhe rreth 23 mije jane plagosur.
Dergimi i forcave amerikane shtese ne Irak konsiderohet si
'shansi i fundit' per Irakun. Bushi rrezikon qe, nga
kundershtaret e tij, krahas vleresimit te tij si njeri nder
politikanet me genjeshtare te vleresohet edhe si nje president i
deshtuarnelrak.
Nese vertet qellimi i Bushit ishte sjellja e demokracise
nepermjet qeveritareve qe hyne ne Irak me tanket amerikane,
atehere' strategjia e tij duhet te vleresohet si e deshtuar. E nese
qellimi i tij ishte shkaterrimi i Irakut dhe percarja e popullates
se tij, vetem ne kete rast mund te thuhet se strategjia e tij ka
pasur sukses. Kundershtaret e Bushit, arritje te vetme te tij ne
Irak, vleresojne shkaterrimin e Irakut dhe percarjen e
irakianeve ne fraksione.
Gruaja dhe edukimi
EDUKIMI I FEMRAVE ESHTE
DOMOSDOSHMERI AKTUALE
Frytet e punes ne te kaluaren, kane ardhur si
fryt i punes se meshkujve dhe joe femrave. Po
pse jo nga femra? Kjo ka ardhur si rezultat i
mungeses se arsimimit te tyre, pasi femra nuk
eshte konsideruar e barabarte me mashkullin.
FitimVELIU
Gruaja eshte themeli mbi te cilen ngrihet shoqeria njerezore. Kur
ajoinkorporohet
me burrin ne nje lidhje te shenjte, atehere vihet baza per
ndertimin e familjes, qe e shpie njeriun drejt udhes se qyteterimit.
Po t'i referohemi koheve te kaluara ndeshemi me nje literature, e
cila flet per poziten delikate te gruas. Trajtimi dhe respekti i saj i
barabarte me burrin eshte nenvleresuar shekuj me radhe nga
burreshtetas, te cilet e ndienin veten si superpushtet mbi kete
krijese te pafajshme. Themi se kjo pozite ka vazhduar te
funksionoje deri me ardhjen e Islamit, i cili vendosi barazi
ndermjetburrit e gruas.
Ne kohen para islame arabet i varrosnin vajzat e porsalindura, gje
qe eshte nje akt cnjerezor dhe e tejkalon kodin moral dhe fetar.
Ky veprim artikulohet ne dy nivele: ne mallkim kozmik dhe
mallkim ne nivelin e shkaterrimit te jetes njerezore. Pozita e saj
eshte permiresuar me ardhjen e Islamit si mesazh global. Ky ishte
nje legjislacion i perkryer, nga i cili gruaja perfitoi shume, sepse
ajo nuk kishte pasur kurre me pare te drejta te cilat do te mund t'i
siguronin asaj pjesemarrje ne jeten shoqerore dhe ne
vendimmarrje te ndryshme. Ky mesazh hyjnor, solli nje fryme te
re, ate te barazise midis gjinive pa dallim. Ky mesazh, u artikulua
nga Muhammedi a.s, si ligjvenes dhe reformator, i cili solli
dispozita qe bazohen tek Kurani. Edukimi i gruas eshte esencial,
per faktin se vihen ne dukje dy faktore: gjysma e njerezimit
perbehet nga grate, dhe faktori i dyte eshte se njeriun ne kete jete
e sjell gruaja, pra njeriu lind nga to, dhe miresjellja e saj kalon
tekpasardhesit.
Shikuar nga aspekti i dijes, ato mund edhe t'i kalojne burrat.
Frytet e punes ne te kaluaren, kane ardhur si fryt i punes se
meshkujve dhe jo i femrave. Po pse jo nga femra? Kjo ka ardhur
si rezultat i mungeses se arsimimit te tyre, pasi femra nuk eshte
konsideruar e barabarte me mashkullin. Mendja e njeriut eshte
dhurate e te madhit Zot, mos perfitimi prej saj eshte faj i madh.
Gruaja eshte e barabarte me burrin ne drejtesi, detyra dhe
pergjegjesi.
Edukimi i femrave eshte domosdoshmeri ne emancipimin e
shoqerise njerezore, sepse edukimi i gruas kalon te femijet si
vazhdimesi e jetes njerezore. "Edukata te cilen e fiton burri eshte
sikur pema qe mbillet per te bere hije, ndersa edukimi i femres,
eshte sikur pema e cila jep edhe hije edhe fruta" ( citim nga Sami
Frasheri). Te gjitha fete e njohin gruan si edukatore te
pazevendesueshme ne edukimin shoqeror. Edukimi i femrave
eshte domosdoshmeri aktuale sepse ndikon ne ngritjen e vlerave
universale njerezore ne pergjithesi.
"^
Paqja @
19 Janar 2007
Histori Islame
NGA LINDJA DERI TEK REVELATA - (2)
Le te vije nga nje perfaqesues i secilit fis dhe le ta kape xhyben qe eshte shtrire
pertoke. Ne te ai kishte vendosur Gurin e Zi. Keshtu, te gjithe se bashku e derguan
Gurin e Zi deri tek kendi, ne te cilin do te murosej. Kur arriten aty, Muhammedi e
mori Gurin e Zi dhe e murosi. Qe nga ajo dite, dera prej te dies kishte hyre
Muhammedi u quajt Dera e Selamit (Dera e Paqes).
Muhamed Jusufi - KAJOLLI
Se pari duhet te
kemi parasysh se
bota njerezore
eshte e ndare ne
besimtare dhe
jobesimtare.
Nga vete termi
'islame' veteku-
|ptohet se kemi te
ijme me ngja-
■rjet te pershkru-
ara nga kendveshtrimi i besimtare ve. Ne
fakt historia ka per detyre qe t'i
pershkruaje ndodhite sa me sakte. Ajo
perpiqet te shkruaje cdo detaj te
mundshem, prandaj ne te shumten e
rasteve do te hasim edhe disa shpjegime
shtese. Ne vecanti, kur kemi te bejme me
ngjarjet qe kane burim hyjnor, si lindjen e
Isait a.s, fillimin e revelates ne shpellen
Hira, apo Betejen e Bedrit, etj, te gjitha
keto ngjarje jane te besueshme per
besimtaret, ndersa per jobesimtaret ato
jane te pabaza. Pa marre parasysh se cili
eshte qendrimi i lexuesit, ne do te perpi-
qemi t'i kopjojme pershkrimet ashtu si^
jane transmetuar, pastaj lexuesi le te
gjykoje. Gjithashtu, ne brendi te ketyre
teksteve, do te gjejme kohen e duhur per
te analizuar ngjarjet sipas pershkrimeve
tetedypaleve.
Familje me reputacion te larte ne
shoqeri
Me 20 prill 571, sipas kalendarit te
krishtere, ne Mekke te Gadishullit
Arabik lindi Muhammedi, i biri
Abdullahut. Gjyshi tij Abdul Mutalibi
ishte baba i dhjete djemve, ndersa
Abdullahu ishte me i vogli prej tyre.
Muhamedi kishte lindur pasi babai i tij
kishte vdekur. Familja e Muhammedit
ishte e varfer materialisht, por gezonte
autoritet te larte ne shoqerine mekkase
dhe me gjere, sepse Qabja ishte nen
mbikeqyrjen e drejtperdrejte te kesaj
familjeje. Nderkohe qe Qabeja, ishte dhe
ka mbetur vendi i pelegrinazhit per te
gjithe arabet e Gadishullit dhe e muslima-
neve te mbare botes ne pergjithesi.
Jetimi bashkon fiset
Per shkak te klimes me te mire dhe
ruajtjes se gjuhes se paster, arabet e kishin
zakon qe foshnjat e porsalindura t'i
dergonin neper fshatra. Keshtu Muham-
medi ishte percaktuar te rritej ne familjen
e Halimes. Kjo, le te kuptohet se lindja e
tij ishte krejt normale, si te gjitha lindjet e
tjera te qenies njerezore. Lindja e Muha-
mmedit nuk eshte si ajo e Isait a.s., e as si
ajo e Ademit a.s. Keta dy kishin lindur ne
rrethana jo normale, pra lindja e tyre
kishte te bente me nderhyrjen qiellore,
pra ne saje te mrekullise. Por, edhe pse
lindja e tij ishte e rendomte, ne Librat e
Shenjta te mehershme ishte paralajm-
eruar se ne kete raj on do te linde nje i
DerguariZotit...
Tek Halimja (nena e tij prej qumeshti) ai
qendroi dy vjet. Ajo sipas kontrates, pas
dy vjeteve, ia ktheu djalin nenes se tij, por
arriti qe serish t'ia rimerrte ate, me vete
deshiren e se ernes. Per shkak te nje
ngjarje te pazakonte dhe nga frika se ketij
djaloshi po i ndodhte ndonje gje, Halimja
e dergoi Muhammedin para kohe tek e
ema. Ne moshen gjashte vjecare, ai se
bashku me nenen dhe gjyshin e tij moren
rrugen per ne Jethrib, per te vizituar
varrin e babait te tij dhe per t'u njohur me
familjen e nenes se tij. Ne kthim te ketij
udhetimi, atij i vdes e ema. Ai tani mbeti
pa asnjerin prind. Nuk vonoi shume kohe,
dhe pas dy vjeteve i vdes edhe gjyshi i tij .
Keshtu, ne moshen tete vjecare, ai kalon
ne kujdestarine e axhes se tij Mutalibit.
Nga kjo moshe, deri ne moshen pesembe-
dhjete vjecare, ai permendet si bari
delesh, me perjashtim te rasteve kur axha
i tij, e merrte here pas here per tregti. Nga
mosha pesembedhjete vjecare, ai i rreket
tregtise dhe behet nje tregtar i shquar dhe
me ze. Gjate periudhes se moshes se tij
15-18 vjegare, Kurejshitet ishin ne
konflikt me fisin Havazine, dhe Muham-
medi ishte pjesemarres ne kete konflikt.
Mund te themi se Muhammedi, qysh ne
moshen e tij te hershme, nga veprimtaria e
tij e te qenit bari, mesoi se c'do te thote te
jesh solidar, i bute dhe i meshirshem ndaj
njerezve dhe krijesave te tjera. Nga tregtia
mesoi besnikerine dhe amanetin. Ndersa
nga konflikti fisnor mesoi se si behen
marre veshjet...
Hadixhja, nje tregtare e njohur e Mekkes,
kishte degjuarper vegorite e Muhammedit
dhe kerkoi nga Mutalibi qe ta punesonte
Muhammedin tek ajo. Shume shpejt u
emerua udheheqes i karvaneve te
Hadixhes. Besnikeria e tij ndaj pasurise se
Hatixhes e beri kete te fundit qe te kerkoje
martesemete.
Ne moshen 25 vjegare, Muhammedi mart-
ohet me te vejen, Hatixhen 40 vjecare. Me
te i linden gjashte femije, (Kasimi, Zejne-
pja, Rukija, Ummu Kulthumi, Fatimja
dhe me i vogli Abdullahu).
Kur ai ishte 35 vjec, Kurejshitet kishin
filluar riparimin e Qabes. Por nga perfu-
ndimi i punimeve kishin filluar grindjet
rWgpparsaM
dhe mosmarre veshjet dhe desh plasi
sherri. Behej shamate se cili fis do te
privilegjohej per ta vendosur Gurin e Zi ne
njerin prej kendeve te jashtme te objektit
te xhamise - Qabes. Polemika perfundoi
vetem atehere kur njeri prej udheheqesve
dha nje propozim, qe u pelqye nga te
gjithe. Ai tha: ai njeri qe do te hyje i pari
nga dera e quajtur: Dera e Ebu Shems-it,
do ta vendose Gurin e Zi ne Qabe. Deshira
e All-llahut ishte qe Guri Zi te vendosej
gj
Paqja
19 Janar 2007
nga Muhammedi, sepse ai hyri i pari.
Muhammedi ishte shume i mprehte. Ai e
nuhati mosmarreveshjen qe kishte
ndodhur, dhe gjithashtu e kuptoi se
shpetim i grindjeve te metutjeshme ishte
personaliteti tij. Ai e kuptoi se te gjithe te
pranishmit ishin te kenaqur qe ai ta
vendoste Gurin e Zi. Ai nuk e beri kete,
por ju tha: Le te vije nga nje perfaqesues i
secilit fis, dhe le ta kape xhyben qe eshte
shtrire pertoke. Ne te ai kishte vendosur
Gurin e Zi. Keshtu, te gjithe se bashku e
derguan Gurin e Zi deri tek kendi ne te
cilin do te murosej. Kur arriten aty,
Muhammedi e mori Gurin e Zi dhe e
murosi. Qe nga ajo dite, dera prej te ciles
kishte hyre Muhammedi u quajt Dera e
Nicosia
exandrla
Egypt
min dhe vizionin njerezor qe ishte krijuar
deri atehere. Sjelljet e tij percilleshin me
shume vemendje nga te gjithe, askush
nuk e kish pare ate te merrte pjese ne
ahengje ku pihej alkooli, e as ne shtepite
publike, e as ne vendet ku luhej bixhozi
etj. Ajo qe kujtojne bashkemoshataret e
tij jane vetem sjelljet e nje personi te
perkryer. Ai ne mjedisin e Mekkes, para
se t'i revelohej Kur'ani, njihej si njeriu me
i drejte dhe me besniku.
Ne kohen kur po mbushte katerdhjete
vjet, Muhammedi kishte filluar te largo-
hej nga shoqeria. Ai kishte nje para-
ndjenje se jeta e tij po pesonte ndryshime.
Shpella Hira ishte vendi ne te cilen ai
gjenteqetesine.
Libya
Chad
Sudan
©"2MH5 MapQuMt.dofn, Inc.
Selamit (Dera e Paqes).
Sjellja e Muhammedit per t'i bashkuar te
gjithe, i kenaqi edhe me shume te prani-
shmit. Ai edhe me pare ishte i njohur me
nofken el Emin (Besniku).
Revelata Hyjnore dhe thirrja
individuale
Askush, nga te dy palet, nuk e mohon
faktin se Muhammedi s. a. v. s. eshte njeriu
me i shquar i njerezimit. £do detaj i jetes
se tij eshte shkruar dhe evidentuar,
vecanerisht pasi eshte caktuar nga Zoti si
i Derguari i Tij. Si pala injoruese, ashtu
edhe ithtaret e tij, nuk kujtojne sjellje apo
veprime te keqija nga ana e Muhammedi
s.a.v.s. Ai, edhe para revelates, ishte
shembull per shoqerine. Kur atij iu
ngarkua detyra per te percjelle dhe per te
bere publike mesazhet Hyjnore, sjelljet e
tij u bene shembull per mbare njerezine.
Dukej qarte qe ky njeri, derisa ishte ende
gjalle, ndryshoi ndergjegjen, percepti-
Ne dhjete ditet e fundit te muajit
Ramazan, te dites se hene te vitit 610-te,
gjithcka ndryshoi. Pas gjashte muaj
qendrimi ne kete shpelle, perpara ketij te
izoluari u shfaq meleku me emrin
Xhebrail. Ai, kerkoi prej tij te lexoje. Per-
gjigja e tij ishte: Nuk di te lexoj . Meleku e
kapi fort, e shtrengoi dhe perseri i tha te
lexoje. Derisa ai e shtrengonte, Muham-
medi s.a.v.s., i pergjigjej perseri negati-
visht: Nuk di te lexoj. Kjo kerkese iu
shtrua tri here, dhe ai pergjigjej se nuk
dintetelexonte.
Pas kesaj ngjarje, Muhammedi iu drejtua
Mekkes. I stresuar dhe nen ndikim e
etheve nuk foli me gruan e tij. Asaj i
kerkoi vetem qe ta mbulonte. Pasi u
zgjua, i tregoi asaj cfare i kishte ndodhur.
Pa hamendjen me te vogel Hadixheja i
tha: nuk mendoj se te ka kapluar ndonje
kob i zi, sepse ti askujt nuk i ke bere keq.
Keshilla e saj ishte qe Muhamedi se
bashku me te, te shkonte tek axha i saj
shume i moshuar Verekatu bin Neufel. Ky
njeri ishte i krishtere i devotshem dhe e
dinte Inxhilin permendesh. Pasi i tregoi
ngjarjen, Neufeli i tha: Ai qe te eshte
shfaqur eshte Meleku i revelatave
(mesazhieri). I njejti melek i ka zbritur
edhe Musait a.s. Ah, sikur te isha i ri, e ta
deshmoja momentin kur do te te nxjerrin
nga qyteti. Muhammedi s.a.v.s. i habitur i
tha: Do te me nxjerrin?! Po - iu pergjigj.
Asnje pejgamber si puna jote, nuk ka
shpetuar pa u perzene nga vendi, por me
pas jane kthyer si ngadhenjimtare. Duke ia
sqaruar te ardhmen e tij, axha i Hadixhes
nuk vonoi shume dhe vdiq.
Pas kesaj ngjarje, ai filloi te shkonte
vazhdimisht ne shpellen Hira. Nje dite
serish iu shfaq po e njejta fytyre -
Xhebraili, por kesaj radhe nuk zbriti ne
toke. Ai qendroi midis tokes dhe qiellit. I
frikesuar perseri, duke vrapuar u kthye ne
shtepi dhe kerkoi nga gruaja e tij qe ta
mbulonte serish. Pastaj iu shpall ajeti
tjeter kur'anor qe te zgjohet dhe te
keshilloje. Kete ta bente ne emer te Zotit,
te Cilin duhej ta madheronte dhe rrobat t'i
pastronte...
Pas ketij momenti, Muhammedi s.a.v.s.
kerkoi prej gruas dhe djalit te axhes se tij,
Aliut, i cili ishte adoleshent, qe ta besonin
vertetesine e ngjarjeve te tij. Pa medyshje
keta te dy ishin te paret qe pranuan fene e
cila po lindte. Pastaj, kete e pranoi Zejd
bin Harithe sherbetori Muhammedit
s.a.v.s. Kjo thirrje nuk u ndal me kaq, ai
filloi te kerkonte nga shoket e tij me te
ngushte qe ta besonin. I pari prej shokeve
qe e besoi ishte Ebu Bekri, njeri prej
shokeve me te sinqerte te tij, i cili nuk iu
nda deri ne vdekje. Nga thirrja e Ebu
Bekrit fene e posa njohur e pranuan:
Osman bin Afani, i cili ishte njezet vjecar,
pastaj Zubejr bin Avami, i cili njeheresh
ishte edhe i afermi i Pejgamberit s.a.v.s.
dhe Hadixhes, pastaj Sead ibn Vekasi, i
cili e cliroi perset nga politeizmi dhe
Abdurrahman ibn Aufi nje tregtar i njohur
i kohes dhe shume i sinqerte (Emri tij para
Islamit ishte Abdu Omer), pastaj Talha ibn
Ubejdullah, njeri prej gjashte kandidateve
per ta zevendesuar Pejgamberin s.a.v.s.
pasvdekjes.
Pas tyre pasuan Ubejde bin Xherah,
kandidati me i deshiruar per te qene halif
pas vdekjes se Muhammedit s.a.v.s.,
Ekram bin Ebi Erkam i cili e shnderroi
shtepine e tij ne qender te thirrjes ne Islam.
Muhammedi s.a.v.s. e predikonte Islamin
ne shtepine e tij. Kjo shtepi, edhe ne ditet
tona, sherben per kete funksion. Kjo
shtepi ndodhet ne njeren prej kodrinave qe
janesiperQabes.
Ne numrin tjeter - Thirrja publike
'■
Paqja @
19 Janar 2007
Refleks mbi Kulturat
LUFTA E NXEHTE
Eshte e lehte te shihet tendenca e oksidentaleve per superioritet, te diet, duke mos e
vleresuar drejt kulturen orientale, pra edhe muziken orientale, shkojne deri atje sa £do
tingull oriental ta vleresojne si shund e ki£. Dhe kjo, sigurisht, e ka bazen ne Luften e
Nxehte, perndryshe shund e kig eshte bastardimi i muzikes orientale, qe vjen nga
paaftesia e oksidentaleve per t f i kapur esencat e shpirtit oriental.
AgAPOLLONI
Aktualisht eshte tejet evident fakti i
diferencimit te dy kulturave te medha,
Orientale-Oksidentale, te cilat ashiqare
jane ne Lufte te Nxehte me njera-tjetren.
Me Lufte e Nxehte ketu kuptohet lufta per
vlera estetike dhe etike (kultura
emocionale-shpirterore e te dy aneve),
porse nuk perjashtohet as aludimi ne
luften ekonomike, e cila vishet me
petkun politik. Lufta e Nxehte konoton
debate te zjarrta dhe pasoja te pergjakta.
Ajo zhvillohet e motivuar nga esencat e
civilizimit, sic jane estetika dhe etika, qe
jane specifika te njeriut.
Kur flitet per Luften e Nxehte\ zakonisht
objekt behet pjesa me e ndejshme
kulturore e njeriut qofte oksidental,
qofte oriental. Prandaj edhe tendenca per
superioritetin e kultures oksidentale
kundrejt asaj orientale, rezulton me
grindje dhe masakra. Kjo mund t'i prije
arsyetimit, qe mund dhe s'mund te jete
fatal, per veprimin makaber si veprim per
vetembrojtje. E dihet se ne kurriz te vete-
mbrojtjes justifikohen edhe veprimet
antihumane.
Gjithsesi nuk duhet anashkaluar fakti se
lidhja emocionale e njeriut me kulturen
te cilen e perqafon/perveteson me
deshire, eshte lidhje e nxehte dhe ka
tabute e veta, te cilat nuk eshte e
lejueshme te kontestohen, e lere me te
preken. Pikerisht kjo zjarrmi e njeriut ne
lidhje me mbrojtjen e vlerave shpirterore,
sig jane arti dhe religjioni, konsiston ne
vendosmerine e tij per te refuzuar
nenshtrimin shpirteror, nga i cili derivon
spastrimi emocional dhe tjetersimi
emocional. Arti dhe feja jane vlera
supreme shpirterore te njeriut, prandaj
edhe vetem tendenca per asimilimin e
tyre eshte absurde, por s'jane absurde
veprimet ekstreme, cfaredo qofshin ato,
per mbrojtjen e tyre. Perkundrazi, sfida e
njeriut per te qene autentik deshmon
imunitetin e tij per te perballuar virusin
dekulturalizues te futur ne menyre
morbide, ose ashiqare brenda aksh
domeni kulturor, i cili nuk ka nevoje per
keshilla nga jashte, sepse eshte vetvetiu
gjenerues.
Hendeku mes Kultures Oksidentale dhe
Kultures Orientale eshte mjaft i madh dhe
i rrezikshem. Eshte nje pakice e njerezve
te kultures qe merren me ndertimin e nje
ure mbi kete hendek, por gjithashtu eshte
edhe nje shumice qe pengon konsoli-
dimin e kesaj ure shpirterore. Dhe vete
fakti se lejohet ndertimi i nje ure te tille,
pohon se keto dy kultura nuk kane
qendrim refuzues ndaj njera-tjetres, por
kane qendrim refuzues ndaj veprimeve
per epersi te njeres ndaj tjetres. Kjo vlen
vetem per artin, por jo edhe per
religjionin, i cili shperfill cfaredo ndikimi
nga religjioni tjeter. Pra, ne kete aspekt,
religjioni eshte lidhje me e nxehte, sepse
eshte mbrojtje e konventes, sipas se ciles
kerkohet besim/bindje, ngaqe edhe
vetem pyetja mbi ekzistencen apo
mosekzistencen e Zotit, nga besimtaret
konsiderohet nje forme e blasfemise. Si i
tille, religjioni eshte i pakompromis dhe
mund te merren me mend pasojat ne rast
kontestimi te tij, apo ne rast te
influencimitnete.
Ndryshe qendrojne punet me artin, i cili
gjithashtu eshte vlere shpirterore, qe nuk e
perjashton karakterin intermediat te tij.
Madje ai e afirmon kete karakter, qe eshte
pozitivperte.
Interesant eshte te shihet se si konceptohet
muzika orientale nga oksidentalet. Eshte
lehte te shihet tendenca e oksidentaleve
per superioritet, te cilet, duke mos e
vleresuar drejt kulturen orientale, pra
edhe muziken orientale, shkojne deri atje
sa cdo tingull oriental e vleresojne si
shund e kic. Dhe kjo, sigurisht, e ka bazen
ne Luften e Nxehte, perndryshe shund e kig
eshte bastardimi i muzikes orientale, qe
vjen nga paaftesia e oksidentaleve per t'i
kapur esencat e shpirtit oriental.
Tendencen per dominim te perendim-
oreve ndaj lindoreve e zbusin ne menyre te
lakmueshme personalitete te muzikes, si:
Sting, Peter Gabriel, Madonna etj., njeri
prej te cileve (Sting), ka perqafuar edhe
filozofme orientale, perkatesisht religji-
onin budist.
Natyrisht se Lufta e Nxehte vazhdon dhe
do te vazhdoje, por qe tash ajo ka emer.
E pagezimi nenkupton prezencen e
vetedijes sone mbi gjerat qe na rrethojne,
apo qe na preokupojne. Pagezimi eshte
nje lloj hapje debati mbi nje problem,
per te cilin nuk mund te debatohej, pasi
nuk i dihej emri.
Paqja @\
19 Janar 2007
Histori kombetare
VEPRIMTARIA E MYDERRIZ JUSUF PODGORICES
NE RRJEDHEN E LEVIZJES KOMBETARE
Myderrizi Jusuf Efendi Podgorica, sipas konfirmimeve te publicistit Jusuf Buxhovi,
"po thuajse £do dy-tri dite i dergonte (Kongresit te Berlinit) nga nje telegram apo
proteste", te nenshkruar me mbiemrin Ziadini, te cilin e kishte per mbiemer ne postin e
parlamentarit osman.
Muhamet PIRRAKU
Nje nder persona-
litetet e rendesi-
shme ne rrjedhe te
Levizjes Kombe-
tare Shqiptare,
leshte, pa dyshim,
'Myderriz Jusuf
Efendi Uruci -
Pogorica. Fillet e
1 veprimtarise arsi-
more, juridike dhe politike atdhetare te tij
nisen ne kohen kur po kulmonte Kriza
Lindore, e cila paralajmeronte shembjen
definitive te Perandorise Osmane para
armeve te aleances se krishtere imperia-
liste te fuqive te vendosjes: Anglia,
Gjermania, Rusia, Franca, Austro-
Hungaria dhe Italia. Fakti qe eshte
zgjedhur deputet i Vilajetit te Shkodres
ne Parlamentin e Pare Osman, te viteve
1877/78, flet bindshem se myderrizi
Jusuf Efendia i perkiste elites se veprim-
tareve te "Bashkimit te Ri Osman" (Yeni
Osmanli Cem'iyyeti), bartes te kerkesave
per decentralizimin dhe demokratizimin
e shoqerise osmane mbi bazen e
Kushtetutes se shpallur nga Sulltani, me
23dhjetorl876.
Perpjekja politike e pashembullt e
Myderriz Jusuf Efendise ne Parlamentin
Osman, per te reflektuar me kompetence
politike, diplomatike dhe ushtarake mbi
rreziqet e copetimit te Shqiperise (se
kendejmi edhe te Perandorise Osmane),
angazhimet vetemohuese te hoxhe
Jusufit per farketimin e unitetit te faktorit
politik dhe ushtarak shqiptar, vecanerisht
midis elementeve fetare dhe krahinore
perberese historike te ketij kombi, si dhe
reflektimet e tij, te themi me dinjitet
historik, me telegrame, peticione e
kerkesa programatike kombetare
shqiptare mbi ceshtjen shqiptare ne
radhet e perfaqesuesve te Kongresit te
Berlinit, - kunder zgjerimeve me
aprovim nderkombetar te Serbise, te
Malit te Zi, te Bullgarise dhe te Greqise
me vise pjeseperberese etnike dhe
historike te Njesise Etnokulturore dhe
Gjeopolitike te Shqiperise (Arnautlluk,
Albania, e cila ne prag te hyrjes se Rusise
kunder Perandorise osmane, me 24 prill
1877, kishte rreth 114.728 km 2 ),
Myderriz Jusuf Efendi Podgoricen e
radhit ne pararendes te Lidhjes Shqiptare
te Prizrenit te Lagjes se me te famsh
meve: Myderriz Ymer Efendi Prizrenit,
Abdyl be Frasherit, Jusuf Efendi Sokolit,
e te Sylejman be Vokshit, gure keta
qoshnike ne godinen: Levizj a Kombetare
Shqiptare, e cila kurre me nuk pushoi dhe
do te vazhdoje rrugetimin me legjitimitet
historik deri ne diten e realizimit te
kerkesave jetesore te qenies se kombit
shqiptar-komb i bashkuar, si vella me
kombet e tjera ne Evropen e lire.
Legjitimitetin e Myderriz Jusuf Efendi
Podgorices per te gezuar perjetesisht
respektin e brezave shqiptar e mbeshtet
fuqimisht edhe prejardhja e tij nga nje
vellazeri shqiptare etnike podgoricase, qe
dha dijetare islame te fisnikeruar me
shqiptari dhe luftetare te shquar per lirine
e kombit shqiptar nga brezat paraardhes
ne Podgorice dhe nga brezat pasardhes ne
Shkoder. Nga te dhenat e vjela nga
burimet dhe kujtesa historike mund te
vertetohet se vellazeria e shquar Urugi e
Podgorices, te cilen ne piedestalin e
Altarit te Atdheut Shqiperi e daltoi
Myderriz Jusuf Efendia, vinte nga
vellazeria mesjetare Margilaj e Trijeshit,
por ne kete faze te njohjes nuk dime per
kohen e vendosjes ne Podgo-rice. Vertet,
me te dhena te terthorta mund te thuhet se
ajo ne kapercyellin nga shekulli XVII ne
shekullin XVIII, ishte atje, njera nder
familjet intelektuale pod-goricase ne
gjirin e se ciles kishte dijetare te shquar, te
vene ne sherbim te fese dhe te civilizimit
islam nder shqiptaret, ne funksion te
fisshem te nderprerjes se procesit te
sllavizmit te shqipfolesve ortodokse,
heretike bogum-ile dhe katolike me
ndermjetesimin e kishes ortodokse
shensaviane institucionale osmane.
Nje e dhene burimore nga 5 qershori 1647
flet per ekzistimin e nje Jusuf Efendise,
myezin ne Xhamine e Kalase se
Podgorices, kurse ne vitin 1714
permendet alimi Jusuf Podgoricanin, si
imam" (udheheqes ne faljet kolektive te
besimtareve islame) dhe hatib (predikues
islam te premteve dhe ne ditet e Bajramit)
ne "Xhamine e Glavatoviqit". Meqe e
dime saktesisht se Myderris Jusuf Efendi
Uruci - Podgorica ishte pinjoll i larget, ne
tri apo kater breza i alimit Jusuf
Podgoricaninit, duke pasur parasysh
traditen shqiptare te trashegimise se
emrave ne familje, mund te supozojme se
(nese ne Jusufm e vitit 1 647 dhe ne Jusufm
e vitit 1714, nuk kemi te bejme me te
njejtin veprimtar kulturor islam, ne rini si
myezin dhe ne pleqeri si alim), ne keta dy
Jusufa kemi dy veta me lidhje gjaku,
paraardhes te Myderriz Jusuf Efendi
Urucit - Podgorices.
E dhena qe la Jusuf Podgoricaninit per
veten, flet fuqishem per ekzistimin e
vellazerise intelektuale Uruci ne
Podgorice, me kredibilitet shkencor te
shquar ne lemi te fese dhe te drejtesise
islame. Alimi Jusuf Podgoricanin, e perfu-
ndoi pershkrimin e "Permbledhjes se
Zgjidhjeve Juridike sipas Sheriatit", te
autorit Myfti Ibrahimi te Budimit , me 6
qershor 1714. Kaligrafia shume e bukur, e
tipit ta-alik duktus, flet per nje kaligraf te
stervitur mire ne pune pershkrimi te dore-
shkrimeve dhe te librave te rralle, i cili
duhej te kishte bere emer edhe ne leme te
drejtesise, me se paku nga fundi i shekullit
XVII, kur Island nder shqiptaret ishte bere
fe dhe civilizim i shumices shqiptare, si
faktor i rendesishem ne rrjedhat e
integrimin dhe te ruajtjes se njesise
etnokulturore te Shqiperise.
Nga fundi i shekullit XVII dhe ne pjesen e
pare te shekullit XVIII ne Podgorice
veproi dijetari me ndikim te madh ne
mjedisin jetesor, Haxhi Ibrahim Efendi
Rrustem Uru^i, udheheqes shpirteror i
komunitetit islam te Podgorices dhe
W
Paqja @
19 Janar 2007
luftetar i shquar ne perballimin e
inkursioneve malaziase ne viset
shqiptare. Myderriz Jusuf Efendi
Ibrahim Rrustem Uruci- Podgorica, te
cilin po e perkujtojme dhe nderojme sot,
eshte ibiriitij.
Ne kete faze te dijes nuk mund te flasim
saktesisht per vitin e lindjes as per vitin e
vdekjes, per faktin se ndricimin e jetes
dhe te vepres arsimore, kulturore dhe
shkencore te ketij personaliteti - Fanar i
shqiptaresise se Podgorices ne kohen e
tij, te themi qarte: nuk eshte marre asnje
studiues i historise dhe i kultures
shqiptare. Myderrizi Jusuf Efendia, ne
kohen e veprimtarise se tij te lavdishme
per kombin, nuk ishte intelektual i
vetem i vellazerise Uruci. I kesaj
vellazerie, kusheri i pare i Jusufit ishte
Myderriz Hasan Efendi Podgorica (rreth
vitit 1830 - 1901), gjykates ne Shkoder
me 1871, myderriz i Medresese se
Pazarit, dijetar dhe krijues i shquar ne
diturite islame e te Sheriatit. Ne vitin
1881, rreth tri vjet pas renies se
Podgorices nen Malin e Zi, myezin ne
"Xhamise se Gllavatoviqit" ishte Haxhi
Selo Oruceviq, i biri i madh i Jusuf
Efendi Uruci - Podgorices.
Myderrizi Jusuf Efendi Uruci -
Podgorica duhet te ishte si motak me
kusheririn Hasan Efendi Uruci. Sipas
kujteses ne Shkoder, e konfirmuar nga
urtaku Mujo Dervanoviq, ne maj 1982,
Jusuf Efendi Uruci u shperngul ne
Shkoder dy ose tri vjet pas pushtimit
malazias te Podgorices, ne moshen rreth
50 vjec. Se kendejmi del se Jusuf Efendi
Ibrahim Rrustem Uruci- Podgorica
duhet te ishte i lindur rreth vitit 1830 ose
1831. Kjo date sikur korrespondon me
moshen rreth 47-48 vjec, qe reflekton
fotografia e 30 qershorit 1878, ne gjirin e
Delegacionin te Shkodres - ne nisje per
ne Kuvendin e Lidhjes Shqiptare te
Prizrenit.
Mirepo, sipas kujteses se shkodranit
rreth 100-101 vjec, Mahmut Dajbabit
(Buto Kundraxhiaja), konfirmuar me 14
prill 1978, Jusuf Efendi Podgorica ishte
me i mocem. Ai, midis te tjerave, ka
konstatuar se: "Ne moshen 13-14 vjec,
para 87 vjeteve, kam shkue me jetue te
Jusuf Efendi Podgorica ose Uruci dhe te
biri i tij (i trete) Sala. Kam kene i varfen
dhe me kane mbajt ata e me kane ba si
djale te shtepise. Ne ate kohe Jusufi ka
qene rreth 70 vjec. Une kam jetue me te
rreth 3-4 vjet, keshtu qe ka vdeke ne
moshen rreth 73-74 vjec", qe do te
thoshte me 1894 ose 1895.
Te dhenat e mbledhura pike-pike flasin
qarte se Jusuf Efendi Uruci mesimet e
para i mori nga i ati, mualimi dhe alimi i
madh, Haxhi Ibrahim Rrustem Efendia
Uruci, kurse ne Medresene e Qafes
(themeluar nga Mustafe pashe Bushati), e
mbaroi shkollimin e mesem, te myderrizi
i njohur ne traditen shkodrane me
atributin: Sali Efendia i Madh,
perkatesisht mualimi (pedagog), alimi
(dijetar) dhe bejtexhia (poeti) satirik
Mulla Salih Pata - Kasti i Shqiperise i
Oborrit te Mustafe pashe Bushtit
famelarte. Studimet ne leme te fese dhe te
sheriatit Jusuf Oruci i mbaroi ne
Stamboll.
Pas perfundimit te shkollimit Muderriz
Jusuf Efendi Uruci u kthye per te
sherbyer ne vendlindje, ne Podgorice.
Krahas gjuhes se memes, e njihte bukur
edhe gjuhen boshnjake, turqishten,
arabishten e persishten dhe kjo beri te
shquhet me dituri ne leme te teologjise
dhe te drejtesise. Kishte mendje-
mprehtesi dhe guxim intelektual te
pashoq. Ne prag te shkallezimit te Krizes
Lindore (kur rreziku i pushtimit malazias
ne Podgorice dhe ne viset te tjera te
Vilajetit te Shkodres po trokiste me
terbim), konsiderohej si njeriu i pare me
autoritet suprem ne Podgorice, myfti i
vendit dhe pedagog i shquar ne leme te
"Te se drejtes trashegimore sipas
Sheriatit". Njekohesisht sherbente si
myzefit - interpret dhe udhezues per
zgjidhje juridike te ceshtjeve, ndaj u quajt
edhe me atributin: Jusuf Efendi
Fetfaxhia.
Te gjitha keto qe u thane permbledhtazi
flasin se Jusuf Efendi Podgorica eshte
zgjedhur deputet i Vilajetit te Shkodres,
perfaqesues i Podgorices, me merita e
kompetence te pa precedence. Sipas te
dhenave te njohura deri tashti, ai ne
Parlamentin osman shkoi me emri
"Podgoriceli Jusuf Ziyaeddin efendi" dhe
nga tribuna foli mase tri here; ne fillim te
prillit, me 20 qershor dhe me 25 dhjetor
1877. Eruditi Hamdi Bushati ne librin
"Shkodra ne Mote", midis te tjerash,
konstatoi: "Deputeti i Podgorices, Jusuf
Efendia, i cili me oratorine e tij kumbuese
qe dallue ne mes deputeteve shkodrane
dhe te tjereve ne parlamentin e pare turk,
me fjalimin e tij elokuent diti t'i mbroje
shume bukur kufijte e Shqipnise se asaj
kohe (...). Jusuf Efendia qe nje hoxhe i
ndritun, orator, guximtar, personalitet
me ndjenja te forta patriotike; qe
solidar me ndjenjat e gjithe popullit
shqiptar dhe dha kushtrimin e tij te
zjarrte, tue paralajmerue rrezikun e
cungimit te tokave shqiptare para
parlamentareve te Turqise. Ai
parashihte kryengritjen e Mirdites dhe
zmadhimin e saj ne gjithe Shqiperine,
tue u frikesue se nga kjo kane me fitue
malazezte(...)".
Ka edhe historiane, si Xhafer Belegu
e te tjere pas tij, qe kane lene
konstatime te vyera per veprimtarine
politike patriotike te Jusuf Efendi
Podgorices ne Parlamentin Osman.
Mirepo ketu le te me lejohet te shkepus
disa konstatime ne librin: "Myderriz
Ymer Prizreni - Ora, zemra dhe shpirti
i Lidhjes Shqiptare 1877-1887", ku,
per rolin dhe rendesise e Myderriz
Jusuf Urucit - Podgorica, midis te
tjerash, kam konstatuar: "(■■•)
Rrezikut te Shqiperise Veriore nga
pushtimi shkrete-rues malazias do t'i
qaset, me njohuri te thella, me vigjilence
politike dhe me disidentizem patriotik
shqiptar, perfaqe-suesi i Vilajetit te
Shkodres, myderrizi i famshem, Jusuf
Efendi Podgorica Uruci (...). Deputeti
urtak dhe i guximshem, Jusuf Efendi
Podgorica, kritikoi komandantet dhe
ushtrine perandorake osmane per
paaftesine e deshmuar, me te gjitha
parametrat e tradhtise ndaj Atdheut
Perandorise Osmane ne pergjithesi dhe
Shqiperise ne vecanti (...). Fjala e
deputetit te Shkodres, Jusuf Efendi
Podgorices ne Parlamentin Osman, me 25
dhjetor 1877, ishte verejtja dhe
paralajmerimi me dinjitoz qe iu be
Parlamentit, Portes se Larte dhe Sulltanit,
por edhe Shqiperise katerciperisht, se "po
qe se nje pellambe vend i leshohet Malit te
Zi, do me thane i asht lane edhe Shkodra
atij (...). Dhe, me tutje, (...) denoncoi si te
demshme, katastrofik dhe te pareali-
zueshem opinion politik qeveritar osman
per sistemimin e popullsise shqiptare te
Paqja
19 Janar 2007
vendeve te rrezikuara nga okupimi
malazias ne vende te tjera ne thellesi te
Perandorise Osmane. Me nje gjykim
politik e kombetar vertet te shendosh, si
dhiate per bashkekohesit dhe per brezat
shqiptare (...)" .
Myderrizi Jusuf Efendi Podgorica, sipas
konfirmimeve te publicistit Jusuf
Buxhovi, "po thuajse cdo dy-tri dite i
dergonte (Kongresit te Berlinit) nga nje
telegram apo proteste", te nenshkruar me
mbiemrin Ziadini, te cilin e kishte per
mbiemer ne postin e parlamentarit
osman. Sipas gjithe gjasash, ky ishte
emer i ndonje paraardhesi ne degen
gjenealogjike deri te dijetari Jusuf
Podgoricanin (1714): Muderriz Jusuf
Efebndiu - Ibrahimi - Rustemi -
Ziadini - Jusufi - Uruc Podgoricanin.
Kjo gjenealogji do prova shtese.
Perpjekjet me shume sakrifica te
Myderriz Jusuf Efendi Podgorices,
per te marre ne mbrojtje teresine e
Shqiperise nuk dhane rezultate.
Kombi shqiptar as Perandoria
Osmane, se bashku as vec e vec, nuk e
kishin forcen reale per te perballuar
nje lufte te orkestruar nga aleanca e
kryqit, qe lidhi te gjitha Fuqite e
Medha Evropiane dhe shtetet
ballkanike satelite te tyre. Ne janar te
vitit 1879, struktura te caktuara te
Lidhjes Shqiptare te Prizrenit iu
shtruan kerkesave te Kongresit te
Berlinit per heqjen dore nga™
Podgorica, Shpuza dhe Zhabjaku, si ■"
vende me popullsi te perziera, ne dobi
te ruajtjes se Plaves e te Gucise, te
banuara me shumice shqiptare. Pas
Marre veshjes turko-malaziase per kufi,
te 2 shkurt 1879, Podgorica me viset
perreth do te kaloje nen administrimin
ushtarak te Malit te Zi dhe kjo e goditi
rende dinjitetin patriotik te Myderriz
Jusuf Efendi Podgorices.
Nga kjo kohe, ne fille te roberise
malazeze, vetem edhe nje here e shohim
ne nje aktivitet politik publik ne
vendlindje. Ne mars te vitit 1879,
Vojvoda Mark Milani organizoi vrasjen e
kreut podgoricas me autoritet te madh,
Jsuf Muc Kerniqit. Ate e vrau Pera
Popoviq, rrogetar shumevjecar i Mucit.
Qytetaret e Podgorices dhe te Tuzit u
ngriten ne re volte per gjakmarrje
doradores, me c'rast do te vriten edhe te
pafajshem. Myftiu Jusuf Efend Uruci,
duke nuhatur faktin se pushteti ushtarak
malazias po pergatitej per nje
gjakderdhje masive ndaj shqiptareve,
vertete kunder shqiptaresise se
Podgorices me rrethine, nderhyri me
shpejtesi, guxim dhe dinjitet, nderpreu
gjakderdhjen dhe e ktheu qetesine dhe
paqen ne vend.
Sipas njohesit te kthjellet, Mahmut
Dajbabit, "autoritetet turke te asaj kohe e
kane lut me shkue ne Stamboll, por nuk
ka degjue se nuk ka dashte me u largue
nga vendi i vet". Ne anen tjeter,
"autoritetet malazeze e kane lutur te
qendronte ne Podgorice, duke i ofrue
shtepi, rroge te majme dhe ofiqe".
Mirepo, gjithnje sipas kujteses historike,
Myderriz Jysuf Efendi Uruci e refuzoi
kerkesen e Knjaz Nikolles - te dergonte
femijet ne shkollat ne gjuhen serbe! Kjo
konsiderohet shkak per ikjen e tij nga
vendlindja, duke marre me veti nje pjese
te familjes se ngushte dhe biblioteken qe
kishte rreth 8000 volume. Meqe ishte
personalitet i respektuar nga qarqet e
pushtetit osman dhe atyre vendore, ne
Shkoder iu besua administrimi i
Mirazeve (Ndihmat per popullin).
Per jeten e Myderriz Jusuf Efendi Urucit
ne Shkoder kemi vetem te dhenat
modeste nga kujtesa e urtakut Mahmut
Dajbabi, i cili ka konstatuar: "Jusufi ka
qene nje njeri i shkathet me trup mesatar
dhe shume i ndrojtur (...)". Konstatimi
"shume i ndrojtur" duhej te vihej ne
lidhje me faktin se Myderrizi Jusuf
Efendia e kishte familjen e gjere dhe nje
pjese te familjes se ngushte ne Podgorice.
Djalin e madh, Mulla Selo, e kishte
myezin te Xhamise se Glavatoviqit.
Sipas Mahmut Dajbabit Myderrizi
Juusuf Efenndia "nder biseda gjithmone
fliste per kufijte shqiptare dhe jepte edhe
fakte per kete. Ka kene nje njeri i urte dhe
inteligjent. Ka zgjidhe hallet e njerezve.
Studionte vazhdimisht libra te ndryshem
historike dhe fetare. Ka qene nje njeri me
influence te madhe ne qytetin e Shkodres
dhe te Podgorices. Ka pas nje biblioteke
shume te madh te mbushur edhe me libra
historike dhe shkencore te asaj kohe,
kryesisht ne gjuhen arabe dhe turke. Mbaj
mend se kane ardhur edhe nga vendet e
Evropes tek ai me ble libra nga biblioteka
e tij, por nuk i shiste. Ka qene nje njeri i
drejte dhe i squte. Njerezit shkonin dhe
pyesnin per te gjitha hallet e tyne (...). Ne
vdekjen e tij ka marre pjese nje numer
shume i madh njerezish edhe nga vegjelia
e qytetit".
Sipas kujteses se konfirmuar nga Mujo
Dervanoviq, "Kur ka vdeke Jusuf Efendia
nje njeri i permendur i kohes, qe nuk ja
mbaj mend emrin, ka thane tek vorri i
tij: "Sot kena fut ne dhe Sheriatin".
Ky "njeri i permendur i kohes" ka
mundur te ishte myftiu zulmadh Jusuf
Efendi Tabaku (1797-1904), i njohur
ne popull me ofiqin: "Myfti Plaku",
me te cilin Jusuf Efendia ishte ne
shoqeri te panda-shme se paku ne
vitet 1881-1895.
Myderrizi famemadh, Jusuf Efendi
Uruci Podgorica, pas vetes la kater
djem: Selon, Beqirin, Salon, Ethemin
dhe vajzen Hato. Kjo vdiq e re, rreth
vitit 1900. Te gjithe femijet kishin
njohuri ne diturite fetare, kurse Beqiri
ishte nje hoxhe, patriot dhe udheheqes
luftarak i deshmuar ne lufte kunder
ushtrise pushtuese serbo-malaziase,
si ne Luften e Tuzit e gjetke. Pas
vdekjes se tij, me 1918, nderin e
familjes Uruci e shpini perpara i biri i
tij, Muhamet Uruci, mesues
antifashist, kujtimin me pietet per te cilin e
man Gjakova antifashiste nga vitet e
Luftes se Dyte Boterore. Ishte sekretar i
SKOJ-it per Qarkorin e Gjakoves.
I biri i mesues Muhametit, Dashamir
Uruci, eminenca e kalter e Shoqates
Atdhetare Kulturore "Kosova" te
Shkodres, ne periudhen e kthesave te
medha politike ne Shqiperi - ne vitet e
Epokes se U(^K-se, me pune e sakrifice
maksimale na solli ketu, ne kete dite te
sotme kur per te paren here, ne menyre
institucionale shteterore po e perkujtojme
Madhorin e Kombit - Jusuf Efendi Urucin
Podgorica, me "Medaljen e Mirenjohjes",
te akorduar nga Presidenti i Shqiperise, Z.
Alfred Moisiu, me motivacion: "Per
kontributin e vyer si deputet i Vilajetit te
Shkodres ne Parlamentin e Pare Osman,
ne mobilizimin e popullit per mbrojtjen e
teresise se trojeve shqiptare".
Ai eshte hero i gjalle i kombit. I qofte i
lehte dheu i Nenes Shqiperi te pergjakur
ne rrugen e gjate per t'u ribashkuar, duke
pasur shembull te gjalle sakrificen e
Myderriz Jusuf Efendi Podgorices.
Paqja @
19 Janar 2007
PER AMERIKEN KA SHUME ME TEPER NE LOJE SE
IRAKU
Kjo duhet gjithashtu te angazhoje aleatet e saj ne nje percaktim te perbashket te
parametrave baze te nje marreveshjeje izraelito-palestineze, meqenese te dyja palet ne
konflikt nuk do te arrijne kurre qe ta bejne vete kete. E fundit, por jo me pak e
rendesishme, SHBA duhet te jete e gatshme te vazhdoje bisedime multilaterale dhe
bilaterale me Iranin, perfshi edhe ^eshtjet e sigurise rajonale.
Zbigniew BRZEZINSKI
Kjo eshte Java ne te cilen nje e vertete e
dhimbshme me se fundi ka radhen per te
shtuar presionin ne Zyren Ovale te
Shtepise se Bardhe. Presidenti, megji-
these vazhdon te shqiptoje sloganet e
vetesiguruese per publikun, do te kete ne
tavolinen e tij dy dokumente, secili prej
te cileve do t'i thote ne fakt se "misioni i
perfunduar" eshte kthyer ne nje mision te
deshtuar.
Siperfaqesisht, dy dokumentet nuk kane
mundur te jene me shume te ndryshme.
Memo e Donald Rujmsfeld mbi drejti-
min e operacioneve ushtarake ne Irak, e
paraqitur vetem pak perpara doreheqjes
se tij te papritur, eshte nje permbledhje
shume e shkurter dhe shume personale e
rregullimeve te ndryshme taktike qe
mund te merren ne konsiderate, duke
marre parasysh pengesat ne luftimet me
rebelet ne Irak. Ajo mbart shqetesim, por
nuk ofron asnje alternative strategjike.
Raporti i shumepritur i Grupit te
Studimit Bejker-Hamilton, duke
vleresuar opsionet e plota te politikes
amerikane ne Irak, eshte nje ekspoze e
gjate kompromisi, duke reflektuar nje
konsensus te moderuar midis nje "grupi
elite" te Uashingtonit, te perbere nga
individe te nderuar qe nuk jane te
penguar nga nje familjaritet shume i
madh historik ose gjeopolitik me
problemet e rajonit. Duke folur ne favor
te nje ridislokimi te kondicionuar
ushtarak nga Iraku, ai ofron keshilla te
shendosha mbi deshirueshmerine e
iniciativave me te gjera diplomatike per
te angazhuar fqinjet e Irakut ne nje
kerkim kolektiv per stabilitet rajonal,
perfshi nevojen e vonuar per t'u perballur
seriozisht me konfliktin e hershem
izraelito-palestinez.
Rendesia e vertete e te dy dokumenteve
eshte ne ate qe ato nuk e thone ne menyre
eksplicite, por qe padyshim percojne: se
lufta ka qene nje katastrofe; qe SHBA
duhet te gjejne nje menyre per t'u
shkeputur, duke ia dorezuar rremujen qe
ata krijuan lidereve irakene, te cilet vete
amerikanet i kane ngritur ne pushtet; dhe
qe eventualisht SHBA mund t'u duhet te
largohen, ndersa fajesojne disa prej
ketyre lidereve per deshtimin e
bashkepunimit me amerikanet. Kjo
pikepamje eshte nenkuptuar edhe ne disa
prej opsioneve te z.Rumsfeld dhe kjo
eshte e pandryshueshme ne afatin prej 1 6
muajsh te vendosur nga grupi Bejker-
Hamilton per nje terheqje eventuale
ushtarake amerikane.
As njeri dokument, as tjetri, nukperballet
me dy realitete themelore dhe shqete-
suese: qe perderisa ne Irak (pervec
Kurdistanit) fuqia reale nuk eshte ne
duart e politikaneve irakene rezidente ne
Zonen e Gjelbert te Bagdatit te mbrojtur
nga amerikanet, cdo zgjidhje politike
duhet te angazhoje teokracine shiite, me
milicine e saj; dhe sa me gjate qe te
vazhdoje pushtimi amerikan, influenca
amerikane tashme ne renie ne Lindjen e
Mesme do te zmbrapset, duke i lene
tashme rruge ekstremizmit rajonal dhe
paqendrueshmerise, veganerisht ne qofte
se pavendosmeria e vazhdueshme mbi
alternativat themelore strategjike ne Irak
do te vazhdojne te jete ballafaquar me
mosdashjen amerikane per te drejtuar
pasojat negative rajonale te pushtimit te
zgjatur dhe gjithnje e me shume represiv
te palestinezeve nga Izraeli.
Kombinimi i ketyre te dyjave ka rritur
tashme fuqine gjeopolitike te Iranit ne
raj on. Keshtu qe nevoja e momentit nuk
eshte per kallajisje taktike ose raporte te
gjata konsensusi. Amundet qe ndokush te
imagjinonte Sharl de Golin ne fundin e
viteve '50 te priste me jave te tera per nje
studim te gjate nga figurat publike
franceze mbi ate sesi mund t'i jepej fund
luftes algjeriane qe kishte demtuar
unitetin kombetar dhe reputacionin
nderkombetar te Frances? Udheheqja
buron nga nje arsye historike qe ndonje-
here kerkon te priten Nyjet Gordiane, jo te
mbetesh vete lidhur ne keto nyje.
Presidenti dhe lidershipi politik i
Amerikes, duhet te pranojne se roli
amerikan ne bote eshte duke u minuar
ashpersisht nga politikat e nisura perpara
3 vjetesh. Lufta shkaterrimtare ne Irak,
indiferenca hipokrite ndaj dimensionit
human te marredhenieve te bllokuara
izraelito-palestineze, mungesa e inici-
atives diplomatike ne marredheniet me
Iranin dhe perdorimi i shpeshte i retorikes
islamofobike, jane duke vene ne levizje
forcat te cilat kercenojne ta nxjerrin jashte
Ameriken nga Lindja e Mesme, me pasoja
te tmerrshme per ate vete dhe per miqte e
saj ne Egjipt, Izrael, Jordani dhe Arabine
Saudite.
Amerika natyrisht ka nevoje per nje
ndryshim strategjik, dhe ky duhet te nder-
merret ne nje front te gjere. Ai duhet te
pranoje faktin qe lidershipi real ne Irak
duhet te jete mbeshtetur mbi nje koalicion
te klerit shiit qe komandon milicite luajale
shiite dhe kurdeve autonome dhe qe sa me
shpejte te fiksohet nje date per terheqjen
amerikane, aq me shpejte lideret e vertete
irakien do te jene ne gjendje te rekrutojne
fqinjet e Irakut ne nje perpjekje te gjere
rajonale per te ndihmuar nje Irak me te
qendrueshem.
Kjo duhet gjithashtu te angazhoje aleatet e
saj ne nje percaktim te perbashket te
parametrave baze te nje marreveshjeje
izraelito-palestineze, meqenese te dyja
palet ne konflikt nuk do te arrijne kurre qe
ta bejne vete kete. E fundit, por jo me pak e
rendesishme, SHBA duhet te jete e
gatshme te vazhdoje bisedime multi-
laterale dhe bilaterale me Iranin, perfshi
edhe ceshtjet e sigurise rajonale.
Shkurt, dilema imediate eshte Iraku, por
sfida me e madhe eshte e ardhmja e
Lindjesse Mesme.
Zbigniew Brzezinski-Ish-Keshilltar per £eshtjet e
Sigurise Kombetare te Presidentit Xhimi Karter
("THE FINANCIAL TIMES").
Q'
Paqja @\
19 Janar 2007
l"OjtO!l*Sli
Lexim i tekstit
TEKSTI I THURUR SI NJE LABIRINTH SEMIOTIK
Osman Gashi, "Pertej Harreses",Shtepia Botuese Rozafa, Prishtine.
Duke pasur parasysh figuracionin e tekstit, e sidomos metaforat te shenjuara ne
shtresen tekstore, autori ne te shumten e kohes, shkruan e deshmon para tjetrit
emocionet e veta. Tekstit i mjafton te jete figure, ndersa idete shprehen se bashku me
emocionalitetin autorial.
Flamur MALOKU
Diskurset poetike te Osman Gashit, ne
vellimin poetik "Pertej Harreses", botuar
me 1999, nga Shtepia Botuese Rozafa,
ecin ne menyre lineare se bashku me
poezine bashkekohore shqiptare, prandaj
ky vellim eshte bere pjese e pandashme e
poezise sone letrare.
Mirepo ajo cka e vecon kete veper
poetike eshte se diskursi ligjerues i
autorit funksionon si sistem metaforik.
Edhe pse poezite jane te ndara ne tri
cikle: "Alkimi i dhembjes", "Hapurithi",
"Vera qe s'kthen", diskursi tejet metafo-
rik ofrohet nepermjet koncepteve ideore
te shprehura nga poeti. Prandaj, per t'u
arritur kjo, do te vecojme disa poezi
karakteristike te autorit.
Duke filluar nga poezia "Mos me harro",
i tere teksti poetik shenjon nje lutje te
drejtperdrejte te autorit. Ne kete rast,
subjekti ligjeron me shenja te gjakimit
personal, duke krijuar nje besueshmeri
para lexuesit, ne radhe te pare, per ta
besuar vete autori, se ky mall eshte i
madh, dhe ne radhe te dyte per t'ia
paraqitur lexuesit kete mall:
Ti je shume larg nga une
Dhe nga kjo dite e zymte
(Mos me harro)
Duke pasur parasysh figura-
cionin e tekstit, e sidomos
metaforat te shenjuara ne
shtresen tekstore, autori ne te
shumten e kohes, shkruan e
deshmon para tjetrit emocionet
e veta. Tekstit i mjafton te jete
figure, ndersa idete shprehen se
bashku me emocionalitetin
autorial. Neper kete vije thuret
edhe teksti "Burg", qe duhet te
lexohet e te interpretohet, cdo
here duke i marre figurat
pershkruese, te cilat konside-
rohen si rezultat i nje momenti
autorial . Kjo poezi fillon me
nje perjetim konkret, apo me
mire te themi nga nje situate
konkrete, qe emocioni bartet ne
figure, per t'u rikthyer kah perjetimi e ne
situate. Keshtu per te perforcuar tekstin,
autori i referohet figurave, qe ne esence
perpu-then me vete idete e tekstit :
Shpendkeqja, Kukuvajka, etj. Refreni i
perseritur ne fillim dhe ne fund, te sjelle
ne mend edhe statusin e tekstit: poezi e
gjakimit. Nuk duhet harruar se teksti
eshte shkruar ne nje kohe ne te cilen jeton
edhe subjekti.
Ne tekst koha eshte e zymte, qe ne dijen e
autorit behet terr, ndersa terri shenjon
lemerine, dhembjen, vuajtjen e autorit,
duke iu pershtatur edhe sintagma burg:
Eshte terr
Burg
(Burg)
Permes ketij meditacioni thuret poezia
"Nje det i thelle", ku teksti fund e krye
percillet me nje emocionalitet te dhem-
bshemetrishtues.
Nje lume veshtroi shpresat e mia
nje bjeshke ma ndrydhi gezimin
femijeror
(Nje det i thelle)
Ne kete rast, teksti njeheresh formon edhe
skemen:
Autori Figura Emocioni.
Derisa emocionet shperthejne ne shtresen
tekstore, idete autoriale dalin te shprehura
me emocionin, duke u nderlidhur me
figuracion. Pra edhe ky tekst shenjon
dhembjen autoriale perballe kohes reale:
Dhembjen time dikush
E nxiu me brushe te zeze
(nje det i thelle)
Ndersa poezia "Fund" qe e permbyll
tekstin poetik shenjon fundin e botes, nje
ide qe shprehet ne librat fetare: ne Kur'an
dhe ne Bibel. Mirepo ne paraqitjen e
fundit te botes, autori sikur do te thote se
askush nuk mund te shpetoje nga ky fund,
dhe se cdo gje do te ndryshohet. Andaj
teksti thuret si nje labirint semiotik. Duke
pasur parasysh keto qe u ceken me lart,
shihet se Osman Gashi shpreh ide te
papara qe ne esence kerkojne 'lexuesin
model' sic thote Eco, keshtu poezite e
Osman Gashit konotojne ide te shumta
semiotike.
l-0]toi*sii
Paqja @
19 Janar 2007
Botime librash
Berat DAKAJ
VITRINA
Libri "Shqiperia Natyrale", i autorit
Koco Danaj, eshte i perbere nga trajtesa
te ndryshme te cilat jane te orientuara
mbi ceshtjen e kombit shqiptar,
gjegjesisht, epiqender e shume trajtesave
te ketij libri eshte Shqiperia dhe fqinjet e
saj te identitetit shqiptar. Koco Danaj ne
kete liber ka dhene nje veshtrim rreth te
berit te Shqiperise Natyrale. Brenda librit
jepen edhe disa mundesi per integrimin
brendashqiptar dhe integrimin ne
strukturat e tjera, deri ne BE. Vitin e
mbrapshte e sheh ate te egersuarin ne
vitin 1913, kurse vitin e mbare qe do t'i
jepte ngjyre nje Shqiperie te bashkuar e
sheh vitin 2013, kur edhe mendon se do
t'i jepen fund nje vargu problemesh te
shpeshta dhe te pazgjidhshme ende per
shqiptaret. Libri ka edhe tri parathenie
nga autoret: Aleksander Cipes, Frrok
£upi, dhe Arsim Sinani.
Libri ka 120 faqe. Botoi Shtepia Botuese
Erik, Tirane 2006
Poeti qe po e tregon veten te vecante ne
poezine bashkekohore shqipe, eshte
edhe autori i "Burimi nen gjuhe", Basri
£apriqi.
Poezite e ketij teksti jane zgjedhur dhe
perzgjedhur nga poeti Ali Podrimja. Ne
te 11 cikletjane trajtuar krejtesisht poezi
me teme erotike, mendimtare, poezi
pershkruese, dhe disa proza te shkurtra
poetike, ne te cilat jane perdorur
llojllojshmeri figurash stilistike. Poezite
e tij pershkohen edhe nga tema sociale,
atdhetare, nje atdhetarizem qe shikon me
nje sy gjykues ndaj krereve te shtetit.
Stili i £apriqit ne keto poezi kerkon te
flase me lexuesit model.
Tekstit i paraprin edhe paramenia e Ali
Podrimes, i cili ne menyre permbledhese
ka dhene informacione mbi disa nga
poezite e perzgjedhura te Basriut.
Vepra ka 240 faqe. Botoi Shtepia Botuese
Toena, Tirane 2005
Libri "Fshehtesia e nje martese te
lumtur", i autores Ruqayyah Waris
Maqsood, thyen disa tabu te cilat lidhen
me fshehtesite e raportit burre grua ne
Islam. Ajo deperton ne prapaskenen
muslimane, dhe shembull fillues te nje
raporti bashkeshortor e merr veten dhe
burrin e vet. Pas nje vertetesie mbi te
lejueshmet seksuale, Maqsood, cdohere
argumentin e gjen ne librin e shenjte.
Perqendrimi i autores rreth marteses ne
Islam dhe marredhenieve seksuale te
pranueshme dhe refuzuese jane te
argumentuara permes ajeteve te Kur'anit
dhe Hadithit. Njera prej detyrave te tjera
shtese per muslimanin ne kete liber e
shohim te jete edhe martesa, nje martese e
ligjshme,e lumtur.
Autorja e ketij libri ka botuar rreth dyzete
libra me tema te ndryshme rreth njeriut
islam dhe botes islamike.
Libri ka 224 faqe. Eshte perkthyer nga
gjuha boshnjake nga Liridona Adili.
Botues Klubi Studentor, Shkup 2006.
Letersise artistike shqiptare vazhdimisht
eshte duke i kontribuar me te madhe edhe
shkrimtari Kasem Trebeshina. Veprim-
taria e tij e gjere tashme kalon mbi 140
vepra te formave, gjinive dhe zhanreve te
ndryshme. Ai, letersise shqipe, ia ofroi
edhe vepren "Tregtari i skeleteve", ne te
cilen nderthuren nje mori motivesh qe
lidhen me veprimet e misionarit te
intelektualit klasor, Asmut Rrakatakja.
Rrakatakja eshte misionari i nje fushate te
gjere dhe te gjate. I ka vene vetes nje
detyre te mundimshme ne misionin e vet
politik, pikerisht mbledhjen e skeleteve.
Kryerja e misionit e simbolizon njeriun
fitues. Mbledh eshtrat prej njerit skaj ne
tjetrin dhe shpesh, shume nga skeletet
mbeten te panumerueshem.
Per kete roman autori ka marre cmimin e
pare ne konkursin e trete te hapur nga
TREGTARI I SKELETEVE
Kasem TREBESHTisrA
Shtepia Botuese Buzuku.
Romani ka 20 kapituj te perfshire ne 246
faqe. Botoi Shtepia Botuese Buzuku,
Prishtine2006.
^"
Paqja @\
19 Janar 2007
Letersi
Iseittej^sii
POEZI
VesellSLAMI
GJEJ RRUGEN E DREJTE
ODIESEJADE
PAK DRITE
Nese ke rene ne gjume
Zgjimi te pret
Nese kerrusesh pertoke
Duhet te ngrihesh lart
Nese leviz vetem lart
Dije se te pret renia
Nese shkon nga e majta
Djathtas mbrohu
Nese ecen vetem para
S'ke 9 f te shikosh mbrapa
Zemra e heshtur bluan
Harresen e gjelber
Shpirti i etur kerkon fluturim
Shushuritja e dallgeve
Zgjon nje mendim
Se kali i Trojes lundron ne gjak
Nga vjen ky renkim
Niset anija lundruese
Qe boten bart ne vete
Ne nje hapesire pa kthim
E brenga njerezore shtohet
Ne vazhdim
Pak drite ne bote
Qe ta shohim qiellin e kalter
E ta njohim njeri-tjetrin
Pak drite ne bote
Te humbet pikellimi e merzia
Gjelberimi te vazhdoje
Pak drite te na mbuloje
O vetem pak drite
Ta njohim njeri-tjetrin
Pak drite.
MERZI
UNEETI
VDEKJA
Brenda kater mureve
I vetmuar qendroj
Asgje sleviz
Madje as ajri
Me duket se jo
E heshtja flet me vetvete
Degjoj vetem
Tik- taket e ores
Ato qe ma numerojne
Kohen
E heshtja flet me vetvete
Por, nuk degjohet
Askush s'e di!
Per gdo dite
Harrohemi
Nga pak rritemi
Nga pak zvogelohemi
Une e ti
Per <?do dite
Me afer vdekjes
Me prane Zotit
Prandaj te jemi pa lot ne sy
Une e ti
Per gdo dite
Nga nje pjese e zemres vdes
Nga nje pjese e zemres lind
Mos harro
Jemi prane Zotit
Vetem te jemi ne rruge te drejte
Une e ti
Jeta ecen drejt vdekjes
Vdekja nuk i iken jetes
Para shtrihet horizonti i gjere
Rrethi nga 360 shkalle
Ngushtohet dite e me shume
Ku vemi nuk e di
E jeta kacafytet me vdekjen
Ke hyre ne labirintin e saj
Kerko shpetimin e Zotit
Lutu per pak qetesi
Pergjerohu
Por, shpetim nuk ka.
■^
Paqja @
19 Janar 2007
Mjekesi
MORFOLOGJIA E KOKES SE POPULLATES
SHQIPTARE TE KOSOVES
Ne pergjithesi te dhenat morfologjike te kokes nga ky punim, perputhen me te
dhenat e autoreve tjere, te cilet gjeten ngjashmeri ndermjet tipareve morfologjike te
tipit dinarik (Ilirik) te njeriut dhe popullates shqiptare.
Agron REXHEPI
Hulumtimi i tipareve antropologjike te
nje populli, kerkon mbledhjen e
informatave te bollshme nga hapesira te
ndryshme te statusit antropologjik, si nga
hapesira morfologjike, fiziologjike,
biokimike, motorike, sociale, kognitive,
konative, gjenetike, ekologjike, linguis-
tike, etnografike etj .
Te dhenat e fituara nga matjet e kokes
kane rendesi prioritare ne hulumtimet
antropologjike, pasi qe jane te vetmet qe
mundesojne nje studim te statusit antro-
pologjik te popujve, ne kuptimin kronol-
ogjik dhe mundesojne krahasimin e
vetive antropologjike te popujve te
sotem dhe popujve te me hershem.
Botes shkencore i intereson tipi morfo-
logjik i shqiptare ve per arsye se shqip-
taret jane pasardhesit e drejtperdrejte te
ilireve, te cilet ne Evropen e vjeter zinin
nje hapesire te madhe, dhe se territoret
shqiptare i perkasin berthames qendrore
te tipit dinarik, njerit nga tipat antropo-
logjike themelore te popullsive evro-
piane. Tipi dinarik i njeriut njihet edhe me
emrin: tipi Ilirik, ndersa karakterizohet
me shtate te larte, trup te nolle e
muskulor, kockezim te forte, krahe te
gjere, gjoks te zhvilluar, gjymtyre propo-
rcionalisht te zhvilluara me madhesi
mesatare, koke te gjate dhe te gjere,
fytyre te zgjatur, ndersa indeksi kranial
tregon se koka i takon tipit brakicefalik.
Me qellim te hulumtimit te morfologjise
se kokes se popullates kosovare ne
Institutin e Antropologjise Sportive ne
GJATESIA
E KOKES
Lebzelter-
Saller
Meshkujt
Femrat
Koka shume e shkurter
> 169
1
0.20%
7
3.60%
Koka e shkurter
170 - 177
19
3.40%
54
28.00%
Koka e mesme
178-185
146
26%
97
50.30%
Koka e gjate
186-193
281
50.10%
33
17.10%
Koka shume e gjate
194 <
114
20.30%
2
1.00%
GJERESIA
E KOKES
Lebzelter-
Saller
Meshkujt
Femrat
Koka shume e ngushte
>139
5
0.90%
1
0.50%
Koka e ngushte
140-147
14
2.50%
38
19.70%
Koka e mesme
148-155
178
31.70%
98
50.80%
Koka e gjere
156-163
279
49.70%
50
25.90%
Koka shume e gjere
164 <
85
15.20%
6
3.10%
LARTESIA
E KOKES
Routil
Meshkujt
Femrat
Shume e ulte
<109
29
5.20%
46
23.80%
Eulte
110-117
129
23%
79
41%
Mesatare e larte
118-125
258
46.00%
59
30.60%
E larte
126-133
115
20.50%
8
4.10%
Shume e larte
134 <
30
5.30%
1
0.50%
Prishtine kemi bere matjet e kokes ne 754
entitete, te moshes 23 55 vjecare (561
meshkuj dhe 193 femra). Entitetet i kane
takuar popullates shqiptare kosovare,
zgjedhja e tyre ka qene e rastit, nderkaq,
kriteri i zgjedhjes ka qene qe gjendja
psiko-fizike: te jete normale, pa
deformime te kokes dhe fytyres, si dhe te
kene dhembe natyrale dhe forme normale
te tyre. Matjet jane bere ne periudhen
kohore 1997 2002. Matjet jane bere me
instrumente klasike antropometrike, sipas
udhezimeve dhe kritereve te Programit
Biologjik Nderkombetar dhe te praktik-
umit te antropologjise biologjike.
Ne tabelat e meposhtme eshte paraqitur
kategorizimi dhe shperndarja e vlerave
(ne numer dhe ne perqindje) te matjeve te
gjatesise dhe gjeresise se kokes sipas
shkalles Lebzelter- Sailer, te lartesise se
kokes sipas shkalles Routil dhe indeksit
cefalik sipas shkalles Martin- Sailer.
Shih tabelen nr. 1: Klasifikimi i entiteteve te
matura ne baze te dimensioneve te kokes
Kategorizimi i kokes ne baze te gjatesise
se kokes tregon se pjesa dermuese e
entiteteve te gjinise mashkullore (50.1%)
perqendrohet ne kategorine me koke te
gjate, pjesa tjeter eshte e shperndare me
teper ne kategorine me koke mesatarisht
te gjate (26%) dhe dicka me pak ne
kategorine me koke shume te gjate
(20.3%).
S]"
Paqja
19 Janar 2007
INDEKSI CEFALIK
Martin-
Salfcr
Meshkujt
Femrai
DolikoccfaL
<75.9
13
2.30%
1
0.50%
Mezocefal
76.0-80.9
110
19.60%
31
16.10%
tkakicd'al
81.0-85.9
291
51.90%
84
43.50%
hipcrbrakiccfal
86.0-90.9
140
25%
68
35,211%
ultrabrafcicefal
91<
7
1,20%
9
4.70%
Nderkaq, entitetet e gjinise femerore
karakterizohen kryesisht me koke te
mesme (50.3%) ne te shkurter (28%);
Nje shperndarje e ngjashme e popullates
haset edhe te gjeresia e kokes, ku 49.7% e
popullates radhitet ne grupin me koke te
gjere, 31.7% e popullates eshte radhitur
ne grupin e popullates me koke
mesatarisht te gjere, ndersa 15.2% e
popullates eshte radhitur ne grupin me
koke shume te gjere.
Kategorizimi i femrave sipas gjeresise se
kokes behet si vijon: 50.8% me koke me-
satarisht te gjere, 25.9% me koke te gjere
dhe 19.7% me koke tengushte 19.7%;
Me koke mesatarisht te larte karakteri-
zohen 46%) te meshkujve te matur,
perderisa me koke te ulte 23% dhe te larte
20.5%. Per dallim nga meshkujt, 41% te
femrave karakterizohen me koke te ulte,
30.6%) me koke mesatarisht te larte dhe
23.8%) me koke shume te ulte;
Shih tabelen nr. 2
Vlerat e indeksit te kokes se meshkujve te
matur (raporti i gjeresise se kokes dhe i
gjatesise se kokes) tregojne se 51.9%) te
popullates se hulumtuar i takojne grupit
brakicefalik, 25%) grupit hiperbrak-
icefalik dhe 19.6%) grupit mezocefalik.
Edhe te femrat verehet nje shperndarje e
ngjashme e indeksit cefalik: 43.5%) koke
brakicefalike, 35.2%) koke hiperbraki-
cefalike dhe 16.1%) koke mezocefalike;
Pas analizes se tabelave te mesiperme
mund te konstatojme se entiteti mashkull i
mostres se matur ka nje morfologji te
kokes qe karakterizohet me dimensionin
cefalik te shprehur (koke te gjate, te gjere
dhe mesatarisht te larte), perderisa entiteti
femer i mostres se matur karakterizohet
me dimensionin cefalik mesatarisht te
shprehur (koke mesatarisht te gjate dhe te
gjere, e ulte deri ne mesatarisht e larte).
Indeksi cefalik tregon se entitetet e te dy
gjinive karakterizohen me koke brakice-
falike.
E verteta eshte se tipat morfologjik te
popullates se sotme nuk mund te ve^ohen
lehte, sepse ndermjet tipave te ndryshem,
hasim tipat me tipare ndermjetese.
Mirepo, ne pergjithesi te dhenat morfo-
logjike te kokes nga ky punim, perputhen
me te dhenat e autoreve tjere, te cilet
gjeten ngjashmeri ndermjet tipareve
morfologjike te tipit dinarik (Ilirik) te
njeriut dhe popullates shqiptare.
: o pywrite Wi ilia ms & Wi Iki ns, G ra nf s Atl as of An ato my
"Eg
LAJME NGA TEKNOLOGJIA
Shkelzen NUZA
Paqja @
19 Janar 2007
Pajisjet qe erdhen gjate vitit|
2006 ishte perteritese te
produkteve te mehershme,
por jo qe te gjitha ishin te
kenaqshme dhe disa punonin
pjeserisht. Ketu po japim nje
liste te shkurter te produkteve:
RIM BlackBerry Pearl:
Eshte telefon i cili ofron cilesi te
larte te teksteve dhe eshte shume me i
sakte se sa shumica e sistemeve T9, te
provuara deri me tani. Pearl nuk
shkakton probleme ne shkuarjen e e-
mailave sepse disponon nje tastature te
vogel.
TIPARET
Tipi
BLacklkfry
TIPARET E KAMERfe
Po
DEGJITALE
Megapixel- et
I J Mcgap
ish
FtniTypc BuiLt-cn fl£
INFO it FfcRGJrTHSHME
LurtesJa
4,2 in?
GjeifA
2 tin,-
Trashlsla
0,6 in?
Pesha
0.0907 kg
H ^^*^
^t^B^Jb jf^K
\+
TV Plasma
Pershkrimi i Prodhuesit
Ky televizion plasma 50 incesh me 1080
pixel high-definition, dyfishon numrin e
pixelave per te njejten hapesire prej 50
inc, ne menyre qe te ofroje pamje
jashtezakonisht te detajuar ne ekran.
Duke i nderthurur perparesite e 1080p
dhe 720, ky rezolucion lejon nje pamje
shume te paster aty ku ka levizje shume
te shpejta, sig jane filmat aksion dhe
sportet.
Nintendo Wii: Eshte shume i
pershtatshem nese planifikoni te
zhvilloni lojera grupore, sic eshte rasti
me Rayman Ravin' Rabbids dhe Wii
KariiktcrKsrikai
TIPARET E DISPLAY-IT
Din^uiuljit
50 int
SlTltf
Elite PureViidon
lll)h (nni^jtilik
Po
luynisii iKi,i
LOSOp
Prii|njn1iinM ramjet
Ititf
PruporcionH Konlrastil
300ft]
S1ik.4itq.inii
IIKNJed-'njI
Uv/ciliu:tnni i Display *li
1920x1080
PAUSE SHTE5E
Rcmok temlral
Rcnwl
c Lvnirol
liVFOTepERGJIIIlSHMr.
Plasma
TV
Neitkak^ori
Tekndlogjta
Plasma
(PDP)
Plasma
Tipi
pund
Paha
i r 1 1 1 1 J iisll 1 LI d L El VU ill ll i'
Pioneer
sportet.
Jamo i300 iPod Speaker System: I
ngjashem me Klipsch iFi, Jamo i300
eshte nje prej iPod speaker dock-ve me
te mire qe kane qene ndonjehere. Ky iPod
dock eshte mjaft i fuqishem per nje zyre
INFOTCFEkCJITIlNllMt:
Plnlftmna
Wii
Wirdesi Tl pi
Wi-Fi
KIJMI
Jo
Miiiiuii;i c instuluar
512MB
Memory
Procesori
PowerPC
Came Media
Nimendu GAMECUBE disc
Slntat
Nintendo GaraeCubc Memory Card,
SD Memory Curd
Mcninn Curd
512MB
Controller
Remote control, Joystick
Tiparet c Kontrollucsit
Motion sensor
Tipat e Konektortve
2 x USB 2iM x game controller,
Component video output. Composite
video output, S-Video output
mesatare per nga madhesia. Ky mund ta
zevendesoje stereo-n tuaj ne dhomen e
gjumit.
imJtO tK i h F:h<rJi I HSUMh:
] i|:i i pjjlijr* fMHl 1 Juiililig tfuJiun sptaktt
»yvLctn
iPfld KurapflllbfllkfE \M
Panasonic ToughBook 74: Ky eshte
laptop shume i fuqishem, i cili ka
rezistence speciale, hyrje te plumbosura
dhe bartet lehte. Me e mira e ketij laptopi
eshte i pershtatshem per EVDO mundesi,
qe domethene se ju mund te merrni online
sinjale telefonike kudo. Per momentin kjo
eshte e zhvilluar ne SHBA.
r I h l HIM M KM CI HI A
Pnrdhutsk
MtpL'jtiSisi fe HnHi'i'S'iril
It-kiHiliKujrti
I nk- 1
' L.|l^ 1-|ITC t3U9
tniel (L'cnlriiut [Jiu
4 OS
Paqja @\
19 Janar 2007
IVho^miikii'i
AFORIZMI I MUAJIT
Talenti krijohet ne vetmi,
karakteri ne shoqeri.
GETE
Vijon
TOP TELEFONAT E VITIT
2006
Vitin e kaluar kemi pasur mundesi te shohim llojllojshmeri te
gjere te telefonave te rinj, te cilet kane pushtuar tregun, duke
filluar nga ata me te thj eshte, deri te ata me mahnites. Pergjate
vitit 2006 telefonat mobile per muzike dhe fotografi ishin shume
te medhenj, gjenerata 3G vazhdoi profilizimin e ketyre
telefonave, duke futur bluetooth in dhe gjetjen e menyres se
komunikimit me te. Gjithashtu, sa i perket trashesise Motorola
mbetet ne trend e pathyeshme, e cila nuk do te sfidohet. Keshtu qe
ne javet e ardhshme do te dalin ne treg telefonat me te mire te
deritanishem. GSM Nokia 5300 e c/bllokuar dhe GSM Sony
Ericsson K790a jane ata qe i prijne listes se telefonave mobile.
5300 eshte zgjedhja e duhur per muzike, kurse K790 eshte
zgjedhja e duhur per kamere. Sony Ericsson W810i, ne menyre
elegante kombinon playerin e muzikes me telefon, perderisa LG
VX8300 ofron performanca te larta per versionin e
shfrytezuesve. LG ka edhe nje telefon tjeter nder me te miret e
vitit 2006 qe eshte CU500 per shfrytezim edhe te wireless it; ky
mbetet telefoni me bartesin me te mire te gjenerates se trete te
telefonave mobil (3G). Perfundimisht, Nextel Motorola i580
eshte telefoni me i qendrueshem, krahasuar me te gjithe telefonat
tjere.
91
TdrfiiftAl Sokin \ilM> Sgfy
i is r
LllliSIJ
Et«t/3
« II-.!'.-'.'
NcrfKC
).fta
SuLLj
KmUp
h ...u..
C.SU
Silih
Efka*w
Vihllh
dSM
[lie iis«
Jim; ■■■ii.
!\ GSM
'A i U',( ■.
wi'iHoiiiv HasniiiHii cmwaJiin tisw
ElliKSix-tih . Illuchwih ,
ii ! I.i:-.ii.;.! Blunvih Hludnilh
iIi1i\i ihlKi
K I n
1 7 in
lilts
IPEN
(Dud Ban
I'K'.;."'
IlirDESKU
KOPORPORATAE KEK-
UT
£kaikatheneA-ja B-se
Me ka ra te nxehtit krese
Me pushu' pak a po dalim
Rrymen tash po e ndalim
Edhe C-japo ankohet
Vetem hiq nuk po punohet
Nuk e di a ta la kete pune
Reduktime do te kete me
shume
C -j a, B -j a edhe A-j a
Tri termocentralet e medhaja
Apunojne a nuk punojne
Qe shtate vjet s'po e kuptojme
Sa shume para u harxhuan
U rinovuan a s'u rinovuan
Nuk din kush me te dhane
shpjegime
Ve^ kur kemi reduktime
Nuk e di si po veprojne
Dy ore rryme nuk mjaftojne
Por kot e kam edhe une
zor eshte me i marr vesh keto
pune
Se shqiptaret keshtu jane
mesu'
Dite e nate n'terr me i kalu'
NJE JETE KOSOVARCE
Mora lapsin bashke me leter
Per me i shkru' nja dy fjali
Me bo dert e me kallxu'
Se ketu te na gj ithgka ben vaki
Zor eshte bo' sotmejetu
E zor po e ka edhe ky milet
Kot mundohesh me qene i
drejte
Po s'ka drejtesi me kete
hyqymet
Deri sa i moren votat
Ata t'gjithe jepshin premtime
Po kur erdhen ne pushtet
Keto pune mbeten vec
n'kujtime
Marr gazeten me e lexu
E nuk di as ku t'ia nis
Se te gjitha faqet e gazetes
Jane te mbushura me anetare
te qeverise
Nj eri thone se ka vj edh tender
E ky tj etri ministri
Po te gjithe jane te nje rangu
Me u korruptu' hiq se kane
Po me kqyr holl keta nuk kane
faj
Se UNMIKU keshtu po i
meson
I ka bo te gjithe per vete
E per popull askush s'mendon
S'e dine mire as alfabetin
E m'shiten si shume kapadai
Ju ka hy n'palce korrupsioni
KrejtKOSOVEN n'xhep
dojne me e shti
Se pas lufte tollovi po shkon
Vecaki ndopaknjoftesi
nuk te duhet as nje dite shkolle
fill do te futin n'ministri
nese e din mire alfabetin
e 2 + 3 me i mbledh
hiqpagajlehaepi
se minister kane me t'zgjedh
kishe na po lypim pavaresi
e edhe nje njohje
nderkombetare
na e coptuan vendin krejte
tuj bo' ndarje territoriale
edhekta t'KEK-ute
energjetikes
per cdo dite ata ankohen
nga 4 milion cdo vit i marrin
e thone para hiq s'po tubohen
SotthoneA-jaraprej sistemi
e neser B-ja po ashtu
kane harm se me 4 milion
nje termocentral i ri tash ish
ndertu
e nese flasim per shendetsi
zorret n'bark kane me u
shqetsu
nese shkon me bo' kontrolle
fill privat thone duhet me
shku'
e nese shkon te ndonje privat
t'ban kontroll sa per sy e faqe
n'vend qe te sheron ai krejt ty
t'smun'
e ta mbush nj e kerr me ilace
harruan se para 7 vjete
ne te shkretit se ku ishim
s'kishim rroba e as buke
e s'kishim ku as uje te pijshim
turp te keni o pushtetar
ju qe vendit po i prini
ju qe vendin po e ndani
ju qe gjakun po e shkilni
ju qe s'keni fije turpi
ju qe mall as ndjenja s'keni
ju te mjeret o politikaj
ju qe veti vend kund spo i lini
- ES
Paqja @
19 Janar 2007
HORIZONTALISHT
1. Terra-Rezistence-I qendrueshem-Matematikan persian Khayam, foto (sh.). 2. Ushqim i preferuar turk-Iodin. 3. Tortat-Numri kuantik magnetik. 4. Vend ne
Kirgistan-Shkurtese per (Education review Office) -Liter-Mai ne Shqiperi. 5. Institute For Advanced Study-Nusja e djalit-Akronim per Musical Instrument Digital
Interface. 6. Emer mashkulli-Mjet i rende tingellues (sh.). 7. Radhe, varg-Nje lloj zeri abnormal i mushkerive qe degjohet me stetoskop. 8. Thirrje qe u behet te
tjereve per te kerkuar perkrahjen dhe ndihmen e tyre ne nje ceshtje-zanore jona-Itali (shkurt). 9. Parti politike ne Shqiperi-ulu (ang.). 10. Organizata e Kombeve te
Bashkuara-Njesi (ang.). 1 1 . Finacial Times-zanorja e pare - ... Lukreci (sh.). 12. Luan (ang.)-Filloj. 13. Oksigjen-Simboli kimik i Florit-Ishull ne France qe ka dalje
ne oqeanin Atlantik-Numer nje romak. 14. Qe ka te beje me procesin e fillimit (origjines)-Qytet ne Brazil (. . . de Janeiro). 15. Shkurtese per Alternative Education
Resource Organization-Pjesetar i nje grupi te madh popullsish, qe banojne ne disa vende te Azise se Aferme dhe te Afrikes se Veriut- Muzeu i artit ne Universitetin e
Florides. 16. Emer mashkulli ekspedite gjuetie. 17. Shkurtese per American Booksellers Association-"Artist i merituar" shqiptar, Capo-Emer femre. 18. Uran-
Teuta Kurti-Pije qe nxirret nga kokrrat e dellinjes dhe qe perdoret per te shuar etjen shkoj. 19. Nikel-Emer mashkulli- Shok (fr.). 20. Atom-Specialitet i kuzhines
kosovare-Grup etnik qe jeton ne Indine Jugore dhe Sri Lanke veri-lindore.
VERTIKALISHT
1. Peremer vetor-Oksigjen-Profeti i parafundit-Bota bimorre dhe bota shtazore. 2. I Gjithemeshireshmi-shkurtese per Independent Economic Advisory Board-
Zanore. 3 . Kornize-Pikture qe behet me bojera uji mbi suva te njome-Nxjerrja e nje malli ne treg per ta shitur (sh.)-Nje bashketingellore. 4. Vajza e djalit-Republike
ne bregun lindor ne jugperendim te Detit Mesdhe-sh.o.j-Kalium-Amerika. 5. Lume ne Mitrovce-Nitrogj en-Operating System-prapashtesa e faqeve zyrtare te
internetit per Brunei. 6 1 malit-Shkon anash. 7. U.j.s-Elena Kadare-Konstante e gazit-Ene e thelle dhe e rrumbullaket (sh.). 8. Emer Femre (sh.)-Province ne Arabine
Saudite. 9. LL.R.-Paradite (ang.)-Emer femre. lO.Dhomat-Bor-Force-International (shkurt). 11. Ata qe marrin mitot-Radius-Derr i patredhur qe mbahet per
nderzim, hako9-Grup i gjakut. 12. Zanorja e pare-Mjet eksplodues-Rrugetimi-Americium. 13. Modaliteti i serishem-Ngacmimi. 14. Zanore-Ceremoni fetare (sh.)-
Detyre e perkohshme me pergjegjesi, qe i ngarkohet dikujt-Hero i Grekeve.
Live Music Archive
Librivox Free Audio
Metropolitan Museum
Cleveland Museum of Art
Internet Arcade
Console Living Room
Books to Borrow
Open Library
TV News
Understanding 9/11