Skip to main content

Full text of "Revista Dituria islame 197-234.PDF"

See other formats 


DITURIA ISLAME 

Reviste mujore, fetare, kulturore e shkencore 

Boton 

Kryesia e Bashkesise Islame te Kosoves 
Prishtine 

Kryeredaktor 
Bahri Simnica 



Redaksia: 

Agim Hyseni, Buitian Hoxha, 

Hajrullah Hoxha, Isa Memishi, 

Jakup Cunaku, Muharrem Temava, 

Muhamed Hoxha, Nexhmi Maksuti, 

Rexhep Suma dhe Sabri Bajgora. 



Lektor 

Isa Bajginca 

Korrektor 

Skender Rashiti 

Kopertina & Red. teknik 

Ymridin Trinaku 

Operator kompjuterik 

Nuhi Simnica 



Adresa: 

"Dituria Islame", 

Rr. "Vellusha", nr. 84. 38000 Prishtine, 

Fah. post. 46, 

Tel & Fax. 038/224-024 

www. dituriaislame. net 
E-mail: dituriaislame@hotmail.eom 
dituriaislam e@yahoo. com 



Parapagimi: 

Evrope 25 € Amerike 40 USA $ 

Shtypi: 

"Koha" - Prishtine 

Doreshkrimet dhe fotot nuk kthehen! 



Ndodhi q'e i dha kaheje tjet'er rrjedhave historike 

Hixhreti 

Derisa per pak dite lame pas nje vit te vjeter sa i takon ati qe ne numerojme dhe 
llogarisim me sistemin diellor, nga ne kerkohet qe te mendojme dhe te flasim per nje 
vit tjet'er qe ju takon muslimanve kudo ne bote. Shpesh prijesave fetar po edhe 
njerezve te rendomte kerkojne tu shpjegohet dhe behet me dije se gka eshte vertete 
ky vit qe muslimanet llogarisin kohen ne baze te sistemit henor 

Njerezit jane te interesuar te din te verteten mbi kete ngjarje e cila per musli- 
manet ka nje peshe dhe rendesi shume te madhe. Pyetje te shumta qe sillen mes mu- 
slimanve kush nga kureshtja, e kush nga deshira qe done te dije te verteten mbi kete 
ngjarje shume te madhe dhe me shume specifika dhe ndodhi qe na kujtojne dhe vete- 
dijesojn neve muslimanve te ketyre trojeve qe te mos harrojme te kaluaren ton te 
target dhe te aferm. Kjo, edhe per kunder veshtiresive qe na dalin ne rrugetimin to- 
ne per te mbjell nje fryme islame ne mesin tone si dhe nefamiljet tona nuk kemi te 
drejte te heshtim dhe te rrime duar kryq. I vetedijshem se njerezit sa here qe kalo- 
jnepran njefeste qofte kombetare ashtu edhe fetare jane kureshtar dhe i shtyn qe te 
pyesin si dhe ndiejne nevojen te dine edhe per fene e tyre po edhe per ngjarjet qe 
ndodhin per rreth tyre, kerkojne realitetin e asaj pjese qe u takon ta din. Keshtu qe 
ata shpeshhere dhe sa here qe ndonje feste qofte ajo fetare apo jo, tek ata ngjallet 
nje fryme dashurie per te ditur edhe me shume per festat ndajfese se ciles i takojne, 
e ate e shprehin me pyetje nga me te ndryshme. Pse ne muslimanet nukfestojme vitin 
e ri? Apo ndoshta nuk kemi fare? Po nese kemi sifestohet apo si duhet festuar ai ne 
mesin tone? E shume e shume pyetje tjera qe sillen per rreth nesh , nga ne kerkohet 
qe gjithsecili qe e konsideron vetveten si pergjegjes ne vetedijesimin e popullates ne 
fene islame-burimore, duke u munduar me aq sa ka mundesi te sqaroje ngjarjet hist- 
orike te kesaj feje te paster, sepse ngjarjet dhe historia e saj eshte mizorue dhe eshte 
demtuar nga shume shpirtlige e keqberes. Gje qe ne shpresojme se sado pak do te 
japim per mes ketij numri njohuri rreth kesaj ngjarje me rendesi jetike per vet mus- 
limanet dhe Muhamedin, si dhe per neve edhe sot e kesaj ditepo na perseriten e nuk 
po mbledhim mend njehere nga e kaluarajon e target dhe e afert thua se keto i kane 
ndodhur dikujt tjeter ejo neve muslimanve kosovar Andaj edhe shume ligjerata qe 
u mbajten dhe po mbahen dhe po shkruhen rreth kesaj ngjarje historike nuk jane as- 
gje tjeter perpos qe njehere dhe pergjithmone ne Kosovaret te mos harrojme te kalu- 
aren ton me mjaft ndodhi dhe ngjarje qefutemi ne mesin e popujve me te pervuaj- 
tur por qe harrojme shpejt ato ngjarje dhe ato shperngulje-hixherete te dhunshme 
dhe tejet gnjerezore. Andaj sa here qe nje popull nuk kupton dhe nuk mere vesh nga 
kaluara e tij historike ajo do i perseritet derisa ai popull te mos bie ne grackat e se 
ardhmes .Nefaqete ne vijim do shohim me persafermi se qka vertete ka qen hixhreti 
dhe te gjitha ato qe na interesojne rreth tij. 



Ne kete numer pos te tjerash 



VanaeSadamit 

apovarjaelrakut?! 

4 

Hixhreti - Ngadiieniim i Isiamit 
6 

DisaporositeHixiiretit 
9 

Adiiurimet-ibadetet diie 

iidiislimeria e tyre me liesimin 

14 



y\ 



Koiia ne ieten e mysiimanit 
21 

Specif iiiat diie veporite e Siieriatit' 
25 

Mreiiuiiite e Jezusit (isait a.s.1.. 
36 

Aiduaie 
54 



dituria islame / 198 



Ne shenjester 



Varja e Sadamit apo varja e Irakut?! 



Mr. Qemajl Morina 

Bagdadi, kryeqendra e dinastise 
se Abasideve, qe shtriu push- 
tetin e saj ne Lindje dhe ne 
Perendim, Bagdadi i Nje mije 
e nje neteve, ka me shume se tre vjet e 
gjysme qe rruget e tij jane kthyer ne 
tmerr, gjakderdhje. Ne rruget e tij vdek- 
ja te yjen nga nuk e mendon fare. Andaj, 
jo vetem irakianet, po edhe njerezit e 
tjere te vuUnetit te mire, shtrojne pyetj- 
en: Nga po shkon Iraku? A duhet te lejo- 
het qe ne fiUim te shekuUit njezet e nje, 
nje popuU prej me shume se njezet e 
pese milionesh te lejohet te shkaterrohet. 
Te lejohet te shkaterrohet vendi, ku lindi 
dhe lulezoi civilizimi boteror. Per rezer- 
vat e medha qe mban ne brendine e saj, 
toka e frakut nuk lejohet te behet shkas 
per vrasjen e nje populli te tere dhe 
shkaterrimin e kultures dhe civilizimit te 
tij . Antagonizmat sektare, qe kane ekzis- 
tuar per shekuj ne ate vend, nuk ben te 
keqperdoren per vellavrasjen e popuUit 
te Irakut. Iraku gjendet ne zemren e 
Botes Arabe, andaj shkaterrimi i tij do te 
thote futja e flakes per Boten Arabe ne 
pergjithesi. 

Varja e ish-diktatorit irakian Sadam 
Husejn, me 30 dhjetor 2006, ne diten e 
pare te Kurban-Bajramit, nuk ka dyshim 
qe ka lenduar thelle zemrat e shume my- 
slimaneve, por edhe te njerezve tjere 
vullnetmire kudo qe jetojne. Zgjedhja e 
varjes se tij ne diten e pare te festes se 
Kurban-Bajramit dhe menyra e ekzeku- 
timit te tij, ishte nje thirrje e hapur per 
nje lufte sektare midis suniteve dhe shi- 
iteve jo vetem brenda ne Irak, por edhe 
me gjere ne Boten Islame. Asnje njeri qe 
gjykon mire dhe njeh sado pak periudh- 
en e sundimit te diktatorit irakian Sadam 
Husejn, nuk arsyeton veprimet e tij, te 
cilat ishin vrasje te pameshirshme ku- 
nder te gjithe kundershtareve politike te 
tij pa dallim, qofshin ata sunite, shiite, 
kurde, turkmene apo edhe anetare te par- 
tise Ba's, te cilet nuk pajtoheshin me 
politiken e tij. Por, megjithate, menyra e 
gjykimit te tij si proces gjyqesor, nuk pe- 
rkonte fare me normat e nje shteti dem- 
okratik. Sjelljet e gjykatesve te tij gjate 
tere kohes se gjykimit, nuk ishin sjellje 
te nje gjykate te paanshme e te drejte; 
vete sjelljet e gjykatesve gjate procesit 




gjyqesor te jepnin te kuptoje se behej 
fjale per nje proces forma dhe epilogu i 
te cilit dihej. Andaj, ne vend qe Sadam 
Husejni te gjykohej ne nje proces gjyqe- 
sor te denje per te gjitha krimet qe kishte 
here gjate sundimit te tij njezetepesevje- 
gar ne krye te Irakut, ai u gjykua vetem 
per nje krim qe kishte here duke vrare 
142 shiite ne fshatin Digjel ne vitin 
1982. Me kete veprim, tere procesit gjy- 
qesor iu dha kahu sektar, gje qe ngriti 
edhe me teper gjakrat ne mes dy frak- 
sioneve - suniteve dhe shiiteve ne Irak. 

Njohesit e mire te historise islame ne 
Irak, qe nga fillimi i perhapje se Islamit 
ne ate pjese te Botes Islame, kane verej- 
tur se lufta per pushtet ka qene e tme- 
rrshme dhe pa kompromis. Me kete rast 
po sjell vetem historine e njeqind vjetve 
te fiindit te Irakut, ku do te shohim se 
prej nente mbreterve a kryetareve te atij 
vendi, tete prej tyre kane perfiinduar ne 
litar ose u pushkatuan vetem gjate she- 
kullit te fiindit dhe vetem njeri pati shpe- 
tuar. 

Keshtu ne mengjesin e 14 korrikut 
1958, nje grup ushtaresh paten hyre ne 
pallatin mbreteror ne lag) en el-Harithije 
te Bagdadit, urdheruan mbretin e ri Fej- 
sali i dyte dhe familjen mbreterore ta le- 
shonin pallatin, i cili pak kohe me pare 
ishte granatuar me topa. 

Familja mbreterore leshoi pallatin, 
kurse mbreteresha Alija, e veja e mbretit 
Gazi i pare dhe nena e mbretit Fejsali i 
pare, kishte vendosur nje kopje te Kura- 
nit mbi koken e te birit te saj, duke ke- 
rkuar prej ushtareve qe te kursenin jeten 
e birit te saj. Sepse ai vinte nga familja e 
profetit Muhamed, si dhe nuk kishte he- 
re kurrfare mekati ndaj popullit te Ira- 
kut. Mirepo, nje ze i marre, i etur per 
gjak, dha urdher per te shtene duke i le- 
ne te vdekur te gjithe anetaret e familjes 
mbreterore! 



Keshtu pra, udheheqja e Irakut bash- 
kekohor kishte perlyer duart me gjak 
shume me heret se 14 korriku. Andaj, 
9dokush qe donte te merrte pergjegjes- 
ine e Irakut, ai se pari duhej te mendonte 
mire se si mund te perfundonte karrieren 
e vet. Kjo vlente per te gjithe, qe nga 
themeluesi i shtetit te Irakut te ri, mbretit 
Fejsali i pare e deri tek Sadam Husejni. 
Prej nente mbreterve dhe kryetareve qe 
erdhen ne fronin mbreteror apo u ulen 
ne fotelen e kryetarit te Irakut, sikur the- 
ksuam, i vetmi qe shpetoi nga litari a vr- 
asje ka qene Abdurrahman Arif 

I pari qe perfundoi jeten ne menyre 
tragjike ne Irak, ishte mbreti Fejsali i pa- 
re (1883-1933), i cili qendroi ne fronin e 
Irakut ne periudhen (1921-1933), per nje 
kohe te shkurter ishte dhe mbret i Sirise 
ne vitin 1920. Gjenealogjia e tij i perkis- 
te familjes se Pejgamberit a.s. Per shkak 
te qendrimit te tij proarab dhe kunder 
sundimit britanik, ai shihej si i dyshimte 
nga qeveritaret britanike, qe kishin ndi- 
kim edhe ne Irak. Mbreti Fejsal vdiq me 
8 shtator 1933, sipas nje versioni nga nje 
injeksion i helmuar, te cilin ia kishte 
dhene nje infermiere e urdheruar nga nje 
mjek britanez. 

Mbreti i dyte qe perfiindoi ne menyre 
tragjike, ka qene Gazi bin Fejsal bin 
Sherif Husejn el-Hashimi, apo Gazi i pa- 
re (1912-1939). Ai eshte mbreti i dyte qe 
sundoi prej vitit 1933- 1939. Princi Gazi 
u caktua trashegimtar i fronit ne vitin 
1924. Ne fron erdhi ne nje moshe shume 
te re, pa mbushur 23 vje9. Mbret i Irakut 
u kurorezua ne vitin 1933. Meqenese 
nuk kishte pervoje politike, ai u mundua 
ta kopmpensonte duke sjell nje numer 
keshilltaresh, oficeresh ushtarake si dhe 
politikanesh. 

Nuk kishte marredhenie te mira me 
ambasaden britanike ne Bagdad. Vdiq 
brenda pallatit te vet ne Bagdad me 4 
prill 1939. Vdekja e tij ishte nga nje ins- 
kenim, si nje Uoj aksidenti me veture. 
Dyshohej qe ai kishte vdekur si rezultat 
i te renave me nje objekt te forte ne ko- 
ke. 

Personi i trete qe kishte mbaruar jeten 
ne menyre tragjike, ishte mbreti Abdul 
Ilah ibnu Ah (1939-1958). Kishte lindur 
ne vitin 1913 ne Taif te Hixhazit. Kishte 
mbaruar Akademine ushtarake Viktoria 
ne Aleksandri te Egjiptit. Pas vdekjes se 
mbretit Gazi i pare, princi Abdul Ilah 




caktohet ne fronin e Irakut. Per shkak te 
perkrahjes se pushtetit britanik, forcat 
proarabe u ngriten kunder tij. Keshtu 
Abdul Ilahi u vra me 14 korrik 1958, me 
tere familjen mbreterore. Domonstmesit 
bene cope-cope kufomen e tij dhe ato i 
varen ne sheshet e Bagdadit. 

Sunduesi i katert irakian qe perfundoi 
jeten tragjikisht, eshte mbreti Fejsali i 
dyte (1939-1958). Fejsali kishte lindur 
ne Bagdad ne vitin 1935 dhe qe shkoUua 
po aty. Ne fronin mbreteror erdhi me 2 
mars 1953 dhe qendroi deri me 14 korr- 
ik 1958, kur me te perfundoi monarkia 
dhe filloi sistemi republikan. Ushtaret e 
vrane ate, se bashku me te gjithe aneta- 
ret e familjes mbreterore. 

Lideri i peste qe perfundoi ne menyre 
tragi ike ^^ Irak, eshte Abdul Kerim Ka- 
sim (1914-1963), i cili ishte ne postin e 
kryeministrit, komandantit te pergjithsh- 
em te forcave te armatosura dhe minister 
i mbrojtjes prej 14 korrik 1958 deri me 



1963. Ai qe sundimtari i pare irakian pas 
perfundimit te monarkise. 

Duke e pare fatin e paraardhesve te 
tij, Kasimi, per shkaqe sigurie, ishte ve- 
ndosur ne nje kazerme ushtarake te Ba- 
gdadit. Por, nje mengjes ajo kazerme qe 
bombarduar dhe Kasimi u dorezua, sep- 
se kolegu i tij Abdu Selam Arif dhe baa- 
sistet i premtuan se jeten do ta kishte te 
sigurt. Pas pak kohe , ate e moren me nje 
makine te ushtrise, e derguan te sella e 
radiotelevizionit te Irakut, ku organizu- 
an nje gjykim formal dhe me pastaj u 
pushkatua. Ne ditarin kryesor te mbre- 
mjes ate dite qene shfaqur drejtperdrejt 
skena nga ekzekutimi i tij. 

Me 9 shkurt 1963 ne pushtet erdhi 
Abdu Selam Arif, me orientim proarab. 
Baasistet u 9uan kunder tij pas disa spa- 
strimeshqe aiberi me 18 nentor 1963 ne 
aparatin shteteror Pas tre vjetesh sundi- 
mi, Abdu Selam Arif vdiq me 13 prill 
1966, ne nje aksident me helikopter, te 



i 




-, 






^^. L- .;- •^^■■'^t 


■ , \ 


•'■ 


'j^'ili*''* , . 


.,-,-.,_-•-•-.■. -1 


— _ . .^f-m 


C^S '^^"^-"^ 


fcSP^' 


■ ^"Htll 


f. . ij.? . ^ <«Bm 




-''^^^^ - 


— ^.J^ 


^ ,^ ' ., ^^^ 


i^^^;^^4ig>nB 


¥*4 


• Jf-^-^iBittil 




ir "■•■ ■— ~ 


■r-r^SJt^ 


^■Bk" 


M^'^B^BHMi 



cilin e kishin pergatitur kundershtaret e 
tij nga partia Ba's, duke vendosur nen 
karri gen e pilotit nje bombe. 

Kryetari irakian, i cili theu rregullin e 
perfundimit tragjik, eshte Abdurrahman 
Arif Me profesion ishte ushtarak profe- 
sionist dhe kishte arritur graden e gjen- 
eralit. Per kryetar te Irakut erdhi ne 
pushtet pas aksidentit te paraardhesit te 
tij me 13 prill 1966. 

U largua nga posti i kryetarit te Irakut 
me 17 korrik 1968 me ane te nje grusht- 
shteti te organizuar nga partia Ba's. Ku- 
ndershtaret hyne ne pallatin presidencial 
dhe kerkuan prej tij te jepte doreheqje, 
ne menyre qe t'i falej jeta dhe siguria. 
Kerkesa e tij e vetme ishte qe te ruhej je- 
ta e te birit te tij, qe ishte oficer ne ush- 
trine irakiane. Abdu Selam Arif u largua 
nga Iraku dhe shkoi ne StamboU, ku qe- 
ndroi deri ne fillim te viteve tetedhjete, 
kur iu lejua kthimi ne Bagdad nga ish- 
kryetari Sadam Husejn, i cili e caktoi ke- 
shilltar te vetin ne presidencen irakiane. 
Ai pra ishte kryetari dhe mbreti i vetem 
irakian, qe nuk perfundoi tragjikisht. 

Ai qe vazhdoi biografine e varjes dhe 
te vrasjes ne Irak, ishte kryetari Ahmed 
Hasan el-Bekr, i cili ishte kryetar ne pe- 
riudhen 1968-1979. Edhe ky ishte ushta- 
rak me profesion. Ndihmoi Sirine ne 
lufte kunder Izraelit ne vitin 1973. Me 
16 korrik 1979, derisa irakianet po fes- 
tonin revolucionin e 14 dhe 17 korrikut, 
televizioni i Bagdatit nderpreu program- 
in per t'i informuar shikuesit se kryetari 
Ahmed Hasan el-Bekr kishte dhene do- 
reheqje si kryetar i Irakut per shkak te 
moshes se shtyre e gjendjes se tij shen- 
detesore dhe ne vend te tij ishte caktuar 
Sadam Husejni, kryetar i Republikes se 
Irakut dhe komandant i pergjithshem i 
forcave te armatosura te Irakut. 

Ahmed Hasan el-Bekr ishte denuar 
me burgim shtepiak derisa iu dha nje inj- 
eksion helmues per te perfunduar jeten 
me4 tetor 1982. 

Keshtu Sadam Husejn et-Tekriti, i cili 
sundoi Irakunprej 4 tetorit 1982 deri me 
1 mars 2003, qe vazhdues i tradites se 
tragjedive te kryetareve irakiane. Ne 
muajin nentor ai u gjykua me varje nga 
nje gjykate irakiane. Te njejtin gjykim ia 
vertetoi edhe Dhoma e Gjykates se Ape- 
lit. Vendimi u ekzekutua me 30 dhjetor 
2006 ne diten e pare te festes se Kurban- 
Bajramit. Keshtu pra fatit te paraardhe- 
sve te tij iu bashkengjit edhe diktatori 
Sadam Husejni. Por, ajo qe eshte me e 
keqja, pasojat e sundimit te tij diktatori- 
al po i vuan populli i Irakut. 



Ne vigjilie te Hixhretit 



Mr. Adnan Simnica 



HIXHRETI - Ngadheniim i Islamit 



|| "Ne mos e ndihmofshi ate (Pejgamberin), ate e ka ndihmuar Allahu; kur ata qe nuk besuan, e nxo- 
I ren ate vete te dytin; kur qe te dy ishin ne shpelle, kur po i thoshte shokut te vet: "Mos upikello (fri- 
i keso), Allahu eshte me ne!". E Allahu i zbriti qetesi (ne shpirtin e) atij, efuqizoi me nje ushtri qeju 
^inuk e pate; ejjalen e atyre qe nuk besuan, e beri me te uleten, kurse Jjala e Allahut (eshte) me e ^ 



« 



s larta. Allahu eshte me ifuqishmi, me i urti". (kaptina Et - Tevbe, ajeti 40) 



t 






Lidhshmeria me ajetet 
pa rap rake 

Ne ajetet paraprake Allahu i Madheri- 
shem u ben thirrje besimtareve per mo- 
bilizim te pergjithshem ushtarak dhe per 
t'u pergatitur per betejen e Tebukut, 
ngase Muhamedi a.s. ishte informuar se 
ushtria romake ishte pozicionuar ne 
Sham (Siria e sotme), dhe atyre u ishin 
bashkuar disa fise arabe, prandaj Mu- 
hamedi a.s. i urdheroi besimtaret qe te 
niseshin drejt Tebukut per t'u ballafa- 
quar drejtperdrejt me romaket. Ne ate 
kohe mbreteronte vape e madhe dhe 
udhetimi ishte mjaft i gjate, andaj kete 
gjendje e shfrytezuan disa pertace, te ci- 
let madje edhe thane: "Mos shkoni ne 
lufte", duke i frikesuar besimtaret nga 
ushtria romake. Nje situate e tille beri qe 
Zoti xh.sh. t'i qortonte ata pertace dhe 
lakmues te kesaj bote, duke i urdheruar 
per lufte, pa marre parasysh veshtiresite, 
si9 theksohet edhe ne Kuran: "A mos 
ishit me te kenaqur mejeten e kesaj bo- 
te, sesa me ate te ardhmen? Perjetimi i 
jetes se kesaj bote ndaj asaj se ardhmes, 
nuk eshte asgje. Nese nuk dilni (ne luf- 
te), Aiju denon me nje denim te rende, 
ju zevendeson me nje popull tjet'er dhe 
Atij nuk i behetfare demi. Allahu eshte 
i gjith'efuqish'em per gdo gje." (Et-Tevbe 
38-39). 

Ne kete menyre Krijuesi Fuqiplote u 
shpjegon besimtareve parimet baze te 
konceptit islam, se ngadhenjimi mbi 
pertacine dhe friken kur dilet ne lufte, 
eshte domosdoshmeri dhe buron natyr- 
shem nga zbatimi i urdhrave hyjnore, qe 
d.t.th. se mposhtja e pertacise, egos dhe 
dobesise shpirterore, arsyeton qendrim- 
in e ndershem te njeriut besimtar ne kete 
jete.' Zoti i Madherishem ua bene qarte 
me dije besimtareve se, edhe nese nuk i 
pergjigjen thirrjes hyjnore per ta ndih- 
muar Muhamedin a.s. ne kete beteje, do- 
emos Allahu xh.sh. do ta ndihmoje dhe 




ai do te triumfoj, qofte edhe pa ndihmen 
e tyre, gje qe ishte vertetuar praktikisht 
me heret me rastin e Hixhretit - emigri- 
mit te Muhamedit a.s., nga Meka ne Me- 
dine. Ne te njejten kohe, ua terheq vere- 
jtjen per lakmine e kesaj bote kalimtare, 
sepse perjetimi i saj ndaj se ardhmes, 
nuk eshte asgje, dhe se Allahu xh.sh. 
eshte i gjithefuqishem per t'i denuar ata 
ne rast te shperfiUjeve dhe kundershtim- 
eve te ndryshme ndaj urdhrave dhe po- 
rosive hyjnore. Me nje fjale, Zoti xh.sh., 
ne kuader te ajeteve, ku i urdheroi bes- 
imtaret per beteje luftarake ne Tebuk, e 
shfiytezoi ate per t'u treguar atyre holle- 
sisht nje ngjarje historike dhe madhesh- 
tore, te cilen tashme e kishin te njohur. 
Kjo ngjarje ishte Hixhreti i Muhamedit 
a.s., ngjarje ne te cilen Allahu xh.sh. e 
ndihmoi dhe e beri te dilte ngadhenjim- 
tar te derguarin e Tij, edhe pa ndihmen e 
ndonje ushtrie njerezore, sepse ndihma 
dhe perkrahja i erdhi ne momentet me 
vendimtare, kur pabesimtaret planifiko- 
nin vrasjen e Muhamedit a.s., ne menyre 
qe t'i jepnin fund thirrjes hyjnore isla- 
me. 

Komentimi i ajetit 

Nese ju, o besimtare, nuk e ndihmoni 
Muhamedin a.s. dhe nuk i pergjigjeni 
thirrjes se tij per lufte ne rrugen e 
Allahut xh.sh., atehere ate (Muhamedin 
a.s.) do ta ndihmoje Zoti i Madherishem, 
do ta perkrahe dhe do ta beje triumflies 



kunder armiqve, sikurse e ndihmoi me 
rastin e Hixhretit - emigrimit, kur pabe- 
simtaret kishin planifikuar vrasjen, ngu- 
jimin apo debimin e tij nga vendlindja. 
Kete e pershkruan Zoti xh.sh. ne ajetin 
tjeter, ku thote: ^^Kujto (o i derguar) kur 
ata qe nuk besuan, thurnin (kurthe) ku- 
nder teje; te te ngujonin, te te vrisnin, 
ose te te debonin. Ata b'enin plane, e 
Allahu i asgjesonte, se Allahu eshte me 
i miri qe asgjeson (dredhite)" (kaptina 
El-Enfal 30)' 

Ne momentet me vendimtare, kur pa- 
besimtaret planifikuan likuidimin e tij, 
erdhi ndihma dhe perkrahja e Allahut 
xh.sh., duke e paralajmeruar ate per pla- 
nin e pabesimtareve, dhe, ne anen tjeter, 
duke e urdheruar qe te largohej nga Me- 
ka ne drejtim te Medines. Gjate ketij 
udhetimi, Muhamedi a.s. ishte i shoqe- 
ruar vetem nga Ebu Bekri, nuk kishte 
ushtri nga njerezit qe ta perkrahte, por e 
perkrahu dhe ndihmoi Ai qe e dergoi me 
mision te shenjte te thirrjes islame tek 
njerezit mbare, gje qe vertetoi premtim- 
in e Tij per ta ndihmuar Pejgamberin 
a.s., edhe nese askush nga njerezit nuk e 
ndihmon. E beri triumflies te Derguarin 
e Tij kur ishte i shoqeruar vetem nga 
Ebu Bekri ne shpellen e malit "Thevr", 
dhe, kur Ebu Bekri kishte pare pabesim- 
taret se po i afroheshin shpelles, i qe 
drejtuar Muhamedit a.s. me fjalet: "O i 
Derguar i Zotit; Per Zotin, nese ndonjeri 
prej tyre hedh shikimin poshte, do te na 
vereje", po Muhamedi a.s. me plot bind- 
je i qe pergjigjur: "O Ebu Beki', mos u 
frikeso, sepse Allahu eshte me ne, me 
ndihme, mbeshtetje, kujdes, mbikeqyrje 
dhe mefitore". Po ashtu gjejme transme- 
time te verteta, se Muhamedi a.s. me ate 
rast i ishte pergjigjur: "O Ebu Bekr, 
g'mendon per dy persona, kur Allahu 
eshte i treti (me ndihme dhe perkrah- 

Ndihma e Allahut dhe perkrahja e Tij 
per te Derguarin a.s., bene qe kur pabes- 



imtaret i qene afraar shpelles, te sillesh- 
in si te verber dhe te mos verenin asgje 
brenda. Gjithashtu kjo ndihme u mani- 
festua edhe pasi Muhamedi a.s. dhe Ebu 
Bekri kishin hyre ne shpelle e AUahu 
xh.sh. kishte urdhemar pellumbat te 
benin nje fole ne hyrje dhe ne te te kishte 
ve, po dhe merimanga te kishte thurur 
rrjeten e saj, - shkaqe qe ndihmuan te 
mos verehej prania e tyre ne shpelle.'' 

Pas ketyre ngjarjeve, Zoti i Madheri- 
shem zbriti qetesine shpirterore tek Ebu 
Bekri, sa kohe qe Muhamedi a.s. ishte i 
qete dhe i bindur thelle per triumfm ku- 
nder pabesimtareve, andaj as qe u frike- 
sua fare, sepse e dinte qe Allahu xh.sh. 
eshte kujdestar, mbikeqyres, perkrahes 
dhe ndihmes i tij. Dhe me te vertete, Kri- 
juesi e ndihmoi te Derguarin e Tij me nje 
ushtri te formuar nga Melaiket, te pa- 
dukshme per njerezit, ushtri e cila ndi- 
hmoi, mbrojti dhe e beri te triumfonte 
Muhamedin a.s. pergjate Hixhretit, por 
edhe gjate shume betejave te meparsh- 
me kunder pabesimtareve, si9 ishin bete- 
jat: e Bedrit, Ahzabit dhe Hunejnit, gje e 
premtuar ne Kuran: "Ne patjeter do te 
ndihmojme te derguarit tane nejeten e 
k'esaj bote, edhe ata qe besuan, e edhe 
ne diten e prezantimit te deshmive" (ka- 
ptina Gafir 51/ 

Ne fjalen e Allahut xh.sh.: "Ne mos e 
ndihmofshi ate (Pejgamberin), ate e ka 

ndihmuar Allahu ", kemi te shprehu- 

ra tri dimensione kohore nepermjet 
ndajfoljes "Idh"- "kur", e cila eshte pe- 
rseritur tri here ne ajet: " ...kur ata qe 
nuk besuan, e nxoren ate vete te dytin; 
kur qe te dy ishin ne shpelle; kur po i 
thoshte shokut te vet...", qe d.t.th. se 
kemi te bejme me tri periudha kohore: 
momenti i largimit apo nxjerrjes nga 
Meka, momenti i qendrimit ne shpelle, 
dhe momenti kur Muhamedi a.s. po i 
thoshte shokut te vet: "Mos u pikello 
(frikeso), Allahu eshte me ne!". Dhe me 
te vertete, ne te tri keto momente shume 
te veshtira erdhi ndihma dhe perkrahja 
absolute e Allahut xh.sh. per te derguar- 
in e Tij dhe Islamin. 

Dikush mund te pyese: A ishin pabes- 
imtaret ata qe e detyruan Muhamedin 
a.s. te largohej nga Meka, apo Allahu 
xh.sh. ishte Ai Qe e nxori - e largoi prej 
atje? Pa dyshim, pabesimtaret ishin ata 
qe e detyruan te largohej nga vendlindja, 
dhe kjo per shkak te dhunes e torturave 
psiko - fizike te ushtruara ndaj tij. Nde- 
rsa, Allahu i Madherishem me kete nxje- 
rrje - largim te te Derguarit te Tij nga 
Meka, deshi te realizonte nje qellim kre- 



jtesisht tjeter nga ai qe synuan pabesim- 
taret, sepse ata deshiruan vrasjen e tij, 
dhe mu ne momentin kur ata menduan 
se misioni i tij dhe thirrja islame po 
mbaronte, atehere i Madherishmi Allah 
e urdheroi te Derguarin e Tij te largohej 
nga vendlindja. Ndaj, me kete veprim, 
Zoti xh.sh. ua beri me dije pabesimtare- 
ve: Ju imponuat largimin e tij me dhune 
e kokefortesi, kurse Une, - thote Allahu 
xh.sh. - nuk do t'ju lejoj ta nxirrni jashte 
te nen9muar, por do ta nxjerr Une - thote 
Allahu xh.sh. - me perkrahje dhe me 
ngadhenjimin e tij.*" 

Me zbritjen e pejgamberllekut - Shp- 
alljes tek Muhamedi a.s., se bashku me 
te ka zbritur edhe urdhri per Hixhretin 
(eshte percaktuar te zbrese ky urdher), 
me argument se, kur Muhamedit a.s. i 
erdhi shpallja ne shpellen Hira dhe me 
pastaj, se bashku me bashkeshorten e tij 
Hadixhen r.a., kishin shkuar tek Vereka 
bin Neufeli per t'i rrefyer per ngjarjen 
qe i kishte ndodhur, ai i kishte thene: 
"Ah sikur te isha gjalle, kur populli yt do 
te te largoje (do te te ndjeke jashte vend- 

lindjes) ". Kjo d.t.th. se Hixhreti 

dihej qarte qe do te ndodhte qe nga der- 
gimi i Muhamedit a.s. me mision te thi- 
rrjes islame. A thua pse? Sepse ai ishte i 
pari i cili parise kurej shite u beri thirrje 
ne besimin e vertete, e dihet fare mire se 
kurej shitet ishin fisi me autoritativ ne 
gjithe GadishuUin Arabik, dhe, po ta 
drejtonte thirrjen e tij Muhamedi a.s. tek 
nje fis i cili nuk kishte shkalle autoriteti 
te kurej shiteve, atehere njerezit do te 
thoshin: I gjeti te dobet, prandaj i thirri 
ne Islam. Ndaj, kjo verteton madheshti- 
ne e Islamit dhe domosdoshmerine e 
ndodhjes se Hixhretit, sepse, meqe thirr- 
ja islame i drejtohej fisit me me fame, 
kurej shiteve, atehere ata fiUuan torturi- 
min psiko-fizik ndaj Muhamedit a.s. dhe 
myslimaneve, ne menyre qe kjo thirrje 
te merrte fund. Nga kjo kuptojme edhe 
nje urtesi e mrekuUi te Islamit, ngase 
Allahu xh.sh. deshi qe Muhamedin a.s. 
te mos e ndihmonte dhe ta bente ngad- 
henjimtar nepermjet kurej shiteve te 
Mekes, por nepermjet disa fiseve te tjera 
nga nje vend tjeter - Medina, kjo sepse 
kurej shitet ishin sundimtare tek arabet 
dhe njerezit atehere do te thoshin: "Ja, 
kurej shitet e ndihmuan per shkak te fa- 
natizmit te tyre, me qellim qe te shtrinin 
sundimin e tyre ne mbare boten, ashtu 
si? vepruan me GadishuUin Arabik". Me 
kete Allahu xh.sh. sqaroi se misioni i 
Muhamedit a.s. eshte universal per te 
gjithe njerezit, andaj edhe ndihma e tri- 



umfi per te dhe per thirrjen islame erdhi 
nga fise te tjera dhe nga nje vend tjeter, 
e jo nga fisi i tij - kurejshitet.' 

Momenti i dyte i ndihmes se Allahut 
xh.sh., ishte gjate qendrimit treditor ne 
shpelle, ne kushtet kur pati shkuar aty 
edhe gjurmuesi i njohur "Keraz bin Al- 
kame", njohes shume i mire i gjurmeve 
te ecjes mbi toke, i cili ndihmoi kurejsh- 
itet per te kerkuar Muhamedin a.s., qe 
pati deklaruar se gjurmet e kembeve te 
Muhamedit a.s. dhe Ebu Bekrit (te cilat 
i njihte), kishin perfunduar tek hyrja e 
shpelles. Ai pati thene: "Ata te dy nuk e 
kane kaluar kete vend, ose jane ngritur 
ne qiell, ose jane futur brenda ne toke.". 
Me gjithe kete pohim bindes per pabes- 
imtaret, atyre ne asnje moment nuk u 
shkoi mendja te kontrollonin brenda ne 
shpelle. Me kete rast Allahu xh.sh. ins- 
piroi merimangen qe ne hyrje te shpelles 
te thurte rrjeten e saj, si dhe pellumbat 
qe te benin folene e tyre, ku te kishte ve, 
- shkaqe te cilat shtyne Suraka bin Mali- 
kun te thoshte: "Nuk eshte e mundur te 
jene brenda ne shpelle Muhamedi dhe 
shoku i tij, sepse ne te kunderten ata do 
te shkaterronin gjate hyrjes ne shpelle 
rrjeten e merimanges dhe folene e pellu- 
mbave". E dihet fare mire se shtepia - 
rrjeta e merimanges eshte nga me te do- 
betat, si9 pershkruhet ne Kuran: "E si- 
kur ta dinin ata, me e dob'eta sht'epi 
eshte shtepia e merimanges." (kaptina 
El-Ankebut, 41). Ketu verejme edhe 
mrekulline hyjnore te Krijuesit Fuqiplo- 
te, ngase Ai mposhti luftetare te forte 
nga radhet e pabesimtareve me me te 
dobeten shtepi, me ate te merimanges, 
duke larguar ne kete menyre mundesine 
e krijimit te idese ne mendjet e pabesi- 
mtareve se Muhamedi a.s. dhe shoku i 
tij mund te ishin fshehur brenda ne shpe- 
lle. 

Kurse ndihma dhe ngadhenjimi i trete 
i Muhamedit a.s., dhuruar nga Allahu 
xh.sh., duket ne momentin kur Ebu Be- 
kri r.a. iu drejtua atij me fjalet: "Nese 
ndonjeri prej tyre hedh shikimin poshte, 
do te na vereje", e Muhamedi a.s. me 
plot bindje per ndihmen e Allahut xh.sh., 
i qe pergjigjur : "(^'mendon per dy per- 
sona, kur Allahu eshte i treti (me ndih- 
me dhe perkrahje) "* 

Nese analizojme me vemendje pergji- 
gjen e Muhamedit a.s., do te kuptojme 
se ajo nuk perputhet plotesisht me pyetj- 
en e Ebu Bekrit, sepse pergjigjja ne per- 
puthje me pyetjen do te ishte: "Jo, nuk 
do te na verejne", po Muhamedi a.s. me 
ane te kesaj pergjigjeje deshi te shprehte 




^ 



nje te vertete te besimit hyj- 
nor islam, andaj pati thene: 
"(^'mendon per dy persona, 
kur Allahu eshte i treti (me 
ndihme e perkrahje)"; kjo se- 
pse, derisa Muhamedi a.s. dhe 
shoku i tij ishin ne sho- 
qerimin - perkrahjen e AUahut 
xh.sh., atehere ndihma e Tij 
dhe triumfi per ta ishte i sig- 
urt. 

Ndersa, per sa i perket 
zbritjes se qetesise - prehjes 
ne pjesen e ajetit: "E Allahu 
zbriti qetesi (ne shpirtin) e 
atij", kemi mendime te ndry- 
shme nga ana e dijetareve, - 
nese eshte per qellim Muhamedi a.s. apo 
shoku i tij Ebu Bekri? Ibni Kethiri, ne 
tefsirin e tij, thekson te dy mendimet, 
por thote se mendimi me i njohur dhe 
me i perkrahur nder dijetaret eshte ai se 
qetesia kishte zbritur ne shpirtin e Mu- 
hamedit a.s.. Ai pohon se transmetohet 
nga Ibni Abasi r.a. e te tjere, te kene the- 
ne se Muhamedi a.s. kishte vazhdimisht 
qetesine dhe prehjen shpirterore nga ana 
e Krijuesit, dhe nuk kishte kurrfare 
frike, por kjo nuk bie ndesh aspak me 
mendimin se Allahu xh.sh. ka zbritur 
edhe nje here qetesine shpirterore tek ai 
si perforcim, ne menyre te ve9ante ne 
ate moment, prandaj edhe ne vijim te 
ajetit tha: "E fuqizoi me nje ushtri qeju 
nuk e pate" ."^ 

Ndersa komentuesi bashkekohor i 
Kuranit, Muteveli Sharavi, mendon se, 
nese analizojme pjesen e ajetit - "Kurpo 
i thoshte shokut te vet: Mos u pikello 
(frikeso), Allahu eshte me ne!", - kup- 
tojme se kjo fjale ishte e Muhamedit a.s. 
drejtuar shokut te vet - Ebu Bekrit, qe 
nenkupton se qetesia pati zbritur ne 
shpirtin e atij qe ishte i shqetesuar dhe i 
frikesuar - Ebu Bekrit.'" 

Per sa i perket ushtrise se padukshme 
te theksuar ne ajet, ajo simbolizon ndih- 
men, perkrahjen dhe mbrojtjen e Allahut 
xh.sh. per te Derguarin a.s., nepermjet 
melaikeve", dhe kjo me rastin e Hixhre- 
tit, por edhe gjate disa lufterave te mepa- 
rshme te zhvilluara kunder pabesim- 
tareve. Kjo ushtri beri qe te pengohej 
edhe Suraka bin Maliku, kembet e kalit 
te te cilit, sa here tentonte t'i afrohej 
Muhamedit a.s., shafonin ne toke. Nuk 
perjashtohet mundesia qe kjo ushtri te 
jete e panjohur per ne, si9 thuhet ne aje- 
tin tjeter te kaptines El-Muddeththir, aj- 
eti 3 1 : "E ushtrine e Zotit tend nuk e di 
askush pervef Atij". Po ashtu, 9do gje 



^ 



-^ ^ 




-^ 4 



ne gjithesi mund te jete ushtri e Kri- 
juesit dhe nen nenshtrimin e Tij, si9 ishte 
rasti i thurjes se rrjetes nga merimanga, 
formimi i folese nga pellumbat, por 
ushtri e Allahut xh.sh. mund te jete edhe 
ndonje pabesimtar, duke e bere qe te jete 
ne sherbim te Islamit. Dhe me te vertete, 
deftuesi - udhezuesi i rruges pergjate 
Hixhretit i Muhamedit a.s. nga Meka de- 
ri ne Medine, ishte nje pabesimtar, i njo- 
hur me emrin Abdullah bin Urejkish, ne 
zemren e te cilit Allahu i Madherishem 
kishte futur besnikeri dhe sinqeritet ndaj 
Muhamedit a.s., prandaj ai asnjehere 
nuk e tradhtoi dhe nuk u tregoi pabesim- 
tareve per vendndodhjen e Muhamedit 
a.s. dhe shokut tij.'^ 

Ne fund te ajetit, Krijuesi Fuqiplote 
verteton nje te vertete absolute te Islam- 
it, se fjala e Allahut xh.sh. - Islami, eshte 
gjithmone me e larta, ndersa fjala - vep- 
ra e atyre qe nuk besojne, eshte me e 
uleta, dhe se besimi i kote asnjehere 
s'mund te jete permbi te verteten islame, 
gje qe u vertetua edhe me rastin e Hixh- 
retit, kur ngadhenjeu Muhamedi a.s. dhe 
feja islame. 

Ne pjesen e ajetit - "E/jalen e atyre 
qe nuk besuan, e beri me te uleten, ku- 
rsejjala e Allahut eshte me e larta", - 
vertetohet qarte edhe nje urtesi e Kriju- 
esit Fuqiplote, e cila sinjalizon se para 
dergimit te Muhamedit a.s., fjala e pabe- 
simtareve ne nje menyre ishte e larte, 
por vetem perkohesisht, dhe ishte sikur 
shkuma mbi uje, e cila hidhet si mbetur- 
ine, si9 thote i Madherishmi ne kaptinen 
Err-Rra'd, ajeti 17: '^Keshtu, Allahu sq- 
aron shembullin e se vertetes dhe tepa- 
vertetes. Persa i perket shkumes (se ujit 
apo te metaleve), ajo hidhet si mbetur- 
in'e, ndersa ajo qe u sjell dobi njerezve, 
ajo mbetet ne toke". Me kete sqarim, 
Zoti xh.sh. na tregon se fjala e pabesim- 
tareve kishte qene perkohesisht e larte. 



por i ngjante shkumes se 
ujit, e cila eliminohet - lar- 
gohet shume shpejt nga 
ererat, e me pas u dergua 
Muhamedi a.s. si pejgam- 
ber i flindit me mision te 
thirrjes islame, dhe me 
ndihmen e Allahut xh.sh. 
triumfoi Islami - fjala e 
Krijuesit mbi ate te pabes- 
imtareve. Me kete Allahu 
xh.sh. vertetoi se Fjala e 
Allahut xh.sh. - Islami, 
gjithmone dhe ne menyre 
absolute eshte me e larta 
dhe ngadhenjyese. 

Pabesimtaret deshiruan 
mbytjen, ngujimin apo debimin e Muha- 
medit a.s., me qellim te shuarjes se drit- 
es islame, mirepo Allahu xh.sh. deshiroi 
te kunderten nga ajo qe synuan pabesim- 
taret, prandaj mbrojti, ndihmoi dhe i beri 
triumfiies te Derguarin e Vet dhe Isla- 
min, sepse Ai, Allahu, eshte me i fiiqish- 
mi, me i urti dhe, si i tille, asnjehere 
s'mund te mposhtet nga askush, si9 tha: 
"^i (Allahu) eshte qe e dergoi te der- 
guarin e Vet me udhezim te qarte efe te 
vertete per ta bere mbizoteruese mbi te 
gjitha fete, edhe pse idhujtaret (pabes- 
imtaret) e urrejne". (kaptina Es - Saff, 
ajeti 9) 

Shembulli i ndihmes se Allahut xh.sh. 
per Muhamedin a.s., ne rastin e Hi- 
xhretit, dhe ngadhenjimit tij kur ishte 
vetem me Ebu Bekrin, pa ushtri dhe per- 
krahje njerezore, -verteton qarte mreku- 
Uine dhe urtesine e Krijuesit ne perkrah- 
je te se vertetes, te Muhamedit a.s. dhe 
fese islame deri ne diten e fiindit te kesaj 
bote. 



Fusnotat: 

1. Fi Dhilalil Kur'an, Sejjid Kutub, veil, i trete, 

faqe 1656, viti i bot. 1996, Kajro. 

2. Muhamed Mahmud Hixhazi, Tefsir El-Vadih, 
veil, i pare, faqe 885, viti i bot. 1992, Kajro. 

3. Poaty, faqe 885. 

4. Tefsir El- Bejdavi, Envar Et-Tenzil ve Esrar Et- 

tevil, veil, i pare, faqe 405, viti i bot. 1999, Bej- 
rut. 
5 Tefsir El- Vadih, faqe 885. 

6. Muhamed Meteveli Sharavi, Tefsir Esh- Shara- 

vi, veil i tete, faqe 5124-5125, pa vit botimi, 
Kajro. 

7. Poaty, faqe 5126. 

8. Transmeton Buhariu - 4663, dhe Muslimi - 
2381. 

9. Ibni Kethiri, Tefsir El-Kuran El- Adhim, veil, i 

dyte, faqe 366, viti i bot. 1991, Kajro. 

10. Tefsiri i Muteveh Sharavit, faqe 5130. 

11. Tefsir El-Xhelalejni, Xhelaludin El-Muhili - 
Xhelaludin Es-Sujuti, faqe 193, viti i bot. 
1995, Damask. 

12. Tefsiri i Muteveh Sharavit, faqe 5130-5131. 



Ne vigjilie te Hixhretit 



Disa porosi te Hixhretit 



Te nderuar lexues, AUahu i 
Madherishem ne Kuran thote: 
"Kush shperngulet per hir te 
(fese se) AUahut, ai gjen 
mundesi te madhe dhe begati ne toke. E 
kush del prej shtepise si migrues tek 
Allahu dhe tek i derguari i Tij, dhe e ze 
vdekja (ne rruge), tek Allahu eshte 
shperblimi i tij. Allahu eshte meshimes, 
mbulon te metat". (En-Nisa, 100). 

Jemi ne prag te vitit te ri mysliman - 
1428, ndonese, sikur t'i pyesnim se cili 
eshte ky vit, shumica e myslimaneve 
nuk do te dinin se po hyjme ne vitin 
1428, qe eshte per keqardhje. 

Viti mysliman Uogaritet sipas nje 
ngjarjeje shume te rendesishme qe ka 
ndodhur ne historine islame. Ajo ngjarje 
eshte Hixhreti - shperngulja e myslima- 
neve prej Mekes, vendlindjes se tyre, 
per ne Medine. Mirepo, caktimi i asaj 
date nuk eshte nga praktika e te Dergua- 
rit a.s., por nga Omeri r.a., i cili 16 yjet 
pas atij Hixhreti, si udheheqes suprem i 
myslimaneve, caktoi qe prej Hixhretit te 
Uogaritej Kalendari mysliman, perkate- 
sisht prej vitit 622 pas lindjes se Isait 
a.s.. 

Meqenese Hixhreti permendet e zihet 
me goje shume shpesh, me kete rast do 
t'i kisha theksuar vetem disa mesime e 
porosi te tij, qe jane edhe vete qellimet e 
seciles ngjarje. Pra, shumehere deri me 
tash keni degjuar pershkrimin e vete Hi- 
xhretit, kurse fare pak keni degjuar te 
jete folur per porosite dhe mesimet qe 
nxjerrim nga ajo ngjarje, ndonese ketu 
qendron esenca e vete Hixhretit. Sepse, 
9fare dobie do te kemi nga njohja e his- 
torise, nese nuk dime te perfitojme prej 
saj! 

Vete fjala Hixhret ne gjuhen arabe 
rrjedh nga folja "haxhere - juhaxhiru" 
ose "hexhere - jehxhuru", qe do te thote 
"le di9ka, leshoj, braktis". Myslimanet e 
atehershem lane gjith9ka qe per vite e 
me mund te madh i kishin arritur Hixh- 
reti apo shperngulja ne Medine, per my- 
slimanet ishte nje sfide e mirefillte, te 
cilen me besimin e tyre te forte, mysli- 
manet e tejkaluan. Ndjenja kur le gdo 
gje qe ke arritur dhe shkon ne vend te 
huaj, eshte e hidhur, ate ndjenje e njohin 
shume mire vetem ata qe e kane provuar 
(kete mesim duhet ta kene marre edhe 
shqiptaret e Kosoves dhe myslimanet e 



Bosnjes ne ngjarjet-lufterat e viteve te 
fundit). 

Ne sot nuk jetojme hixhretin, por kjo 
tek ne duhet te manifestohet ne hixhretin 
apo braktisjen e xhahilietit (injorances) 
personal, ne braktisjen e anes negative te 
personalitetit tone, ne braktisjen e sjell- 
jeve tona te keqija. (^donjeri ka te meta 
e gjera negative, por eshte me rendesi te 
punohet ne evitimin e atyre te metave. 
Me se keqi eshte nese te humbet vetedi- 
ja per hixhretin nga te metat tona. 

Para se te bente Hixhretin, Muhamedi 
a.s. eshte pergatitur, ka dhene mundin e 
tij ne planifikimin e rruges, ne zgjedhjen 
e bashkudhetarit dhe udherrefyesit, qe 
vetvetiu flet se si myslimani duhet ta ku- 
ptoje se secili veprim duhet te planifiko- 
het e te analizohet me shkathtesi, e jo 
vetem sa te thuhet: "Na jep AUahu!", pa 
perfillur pergatitjet. Muhamedi a.s., she- 
mbuUi yne, nuk vepronte keshtu. 

Muhamedi a.s. kishte pritur te dilnin 
nga Meka gati te gjithe myslimanet, dhe 
vetem pastaj ishte nisur me Ebu Bekrin 
per Medine. Kjo tregon qarte per breng- 
en e tij per myslimanet tjere, nje cilesi 
kjo e udheheqesit te mirefillte, kurse ai 
vete, te mbetej vetem ne Meke, me nje 
numer te vogel myslimanesh. Ai qe qen- 
dron ne balle te njerezve, qe u prin, 
duhet ta kete kete ndermend, perndryshe 
njerezit jane te prirur te dyshojne (...) 



Pas kesaj, Pejgamberi a.s. e le Aliun 
r.a. ne Meke qe t'i shperndaje emanetet 
qe mekasit i kishin lene tek Muhammedi 
a.s.. Ata e ndiqnin dhe thurnin plane per 
vrasjen e tij, por megjithate e konsidero- 
nin se ishte besnik dhe tek ai linin gjerat 
me te 9mueshme te tyre per t'i ruajtur. 
Per kete arsye edhe i paten vene ofiqin 
"El-emin - Besnik". Imagjinoni kete be- 
sueshmeri: Me deboni nga qyteti im, po 
megjithate une emanetet tuaja do t'jua 
kthej, sepse g'lidhje kane emanetet tuaja 
me mospajtimet tona ne besim! Kjo esh- 
te veti e myslimanit te vertete, dhe, sikur 
myslimanet e sotem te vepronin vetem 
keshtu, po - besoni - ka te tille. Andaj 
Pejgamberi a.s. thote: "Ne Umetin tim 
ka te mire deri ne Diten e Gjykimit" dhe: 
"Umeti im eshte sikurse shiu, nuk dihet 
se kur eshte me i dobishem, ne fiUim 
apo ne fimd". Gjithashtu, Muhamedi a.s. 
ka thene: "Mos u beni te lakueshem 
(marionete)! - E kush jane te lakuesh- 
mit? Pyeten ashabet. - Keta jane ata qe 
thone: Nese njerezit do te jene te mire, 
do te behem edhe une i mire, e nese ata 
nuk jane te mire, nuk do te behem as 
une. Por mesohuni te thoni: Nese njere- 
zit do te jene te mire, do te behem edhe 
une i mire, e nese ata jane te keqij, mos 
i ndiqni", - u pergjigj Pejgamberi a.s. 

Myslimani mbetet mysliman, i perm- 
bahet moralit te larte, qofte kjo edhe ne 




situatat me kritike. Myslimanet gjithmo- 
ne i kane njohur dhe respektuar te drejt- 
at e te tjereve, qofte edhe atehere kur 
kane qene me te forte, qofte edhe ne 
kohet kur nuk kishte superfuqi boterore 
qe do t'i detyronte per kete. Dr. Mustafa 
Siba'i, ne nje nga librat e tij, thote: "(^do 
popuU dhe fe, sado qe te jene te civili- 
zuar, ne kohe paqeje mund te posedojne 
karakter te mire, butesi, meshire ndaj me 
te dobetve, dhe tolerance ndaj fqinjeve e 
te afermve. Nderkaq, sjellje te mire ne 
lufte, qendrim korrekt ndaj armikut, me- 
shire ndaj grave, femijeve e pleqve, pas- 
taj tolerance ndaj humbesit. . . - kete nuk 
mund ta kene te gjithe popujt, e as nga 
kjo nuk mund te karakterizohet secili 
komandant. Pamja e gjakut e leviz gjak- 
un ne vena, armiqesia ndez zjarrin e 
urrejtjes, kurse dehja nga fitorja - e robe- 
ron pushtuesin, andaj e shtyn te kryeje 
format me te shemtuara te revanshit dhe 
hakmarrjes. Kjo eshte histori e te gjitha 
shteteve, si ne te kaluaren dhe ne kohen 
bashkekohore. Kjo ka ndodhur ne Sre- 
brenice dhe ne shume vende te tjera te 
Bosnjes gjate agresionit, por edhe me 
perpara ne Bagdad nga mongolet, ne 
Kuds nga kryqezatat, ne Sabra e Shatila 
nga ushtria izraelite, ne Spanjen mysli- 
mane . . . , kurse tek myslimanet shembuj 
te tille nuk kishin ndodhur 

Ka ndodhur nje ngjarje, tek e cila me- 
rit on te ndalemi. Kur Omeri ra. beri hi- 
xhretin, shkoi tek Qabeja dhe, ne nje 
menyre te vegante, tha: "Une po bej hi- 



xhret per Medine, e ai qe do ta vajtoje e 
ema, le te me pres jashte Mekes". Po, 
Pejgamberi a.s. dhe Ebu Bekri r.a. Hixh- 
retin e paten kryer ne fshehtesi, paten 
dale duke u fshehur e qene nisur ne nje 
drejtim krejtesisht te kundert, per t'i ma- 
shtruar ndjekesit e mundshem, e pastaj 
qene drejtuar nga Medina. Ndoshta di- 
kush mund te pyese: "Si eshte e mundur 
qe Omeri r.a. te ishte me i rendesishem 
se Pejgamberi a.s., ose perse ai kishte 
vepruar ashtu? Shkencetaret qe merren 
me studimin e biografise se Muhamedit 
a.s., thone: "Qendrimi i Omerit ra. eshte 
geshtje e tij personale, kurse qendrimi i 
Pejgamberit a.s. eshte ligj dhe dispozite 
per myslimanet e ardhshem, dhe se ata 
ta ndjekin ate duhet patjeter". Theksi 
eshte pra, ne faktin se duhet te ndermer- 
ren te gjitha masat e kujdesit, e pastaj 
vjen te mbeshteturit ne AUahun xh.sh.. 
Eshte i njohur shembuUi i nje beduini, i 
cili kishte hyre ne xhami, po me perpara 
nuk e kishte lidhur devene e tij, e, kur e 
kishin pyetur, paskesh thene se devene 
nuk e paskesh lidhur, sepse ishte mbesh- 
tetur ne AUahun xh.sh., dhe me pastaj, 
Pejgamberi a.s. paskesh deklaruar: "Ti 
se pari lidhe ate, e pastaj mbeshtetu ne 
Allahun xh.sh."! 

Per udherrefyes gjate Hixhretit, Mu- 
hammedi a.s. kishte paguar nje mushrik 
mekas, i cili i njihte shume mire rruget 
neper shkretetire. Kjo do te thote se per 
zgjedhjen e udherrefyesit, kishte vendo- 
sur profesionalizmi, ndersa per disa 




sherbime te tjera, prej te cilave varen 
percaktimet e pergjithshme, duhet te ve- 
ndose orientimi ideologjik. 

Ne fiind, vete perkujtimi i Hixhretit, 
eshte edhe perkujtim i vitit te ri myslim- 
an. Shpesh njerezve u vjen rende ta bra- 
ktisin kremtimin e vitit te ri krishtere 
vetem nga arsyeja se nuk kane alterna- 
tive. Alternativa ekziston, dhe kjo eshte 
Viti yne i ri mysliman. Nuk po shoh 
ndonje arsye pse secili nesh, ne prag te 
Vitit te ri mysliman te mos shtroje ne 
tavoline ato qe mundet, dhe, duke degj- 
uar ngapak ilahi, te bisedohet, ne me- 
nyre qe familjet tona dhe femijet tane ta 
ndjejne se per Vitin e ri, me te cilin na i 
kane shurdhuar veshet, kane alternative, 
kurse, krahas kesaj, te lexohen hollesi 
nga historia islame, shperngulja e Mu- 
hamedit a.s. prej Mekes ne Medine, du- 
ke mbajtur parasysh faktin se nuk duhet 
te kete asnje shtepi muslimane e cila te 
mos kete se paku nje liber mbi jeten e 
Muhamedit a.s.. Nuk po shoh arsye qe 
kjo te mos behet. 

Ne Vitin e ri mysliman (tonin), nuk e 
kremtojme, por e shenojme. Vitin e ri to- 
nin nuk e presim te hamendur e te dehur, 
ve9se edhe me te kthjellet. Vetem me ze- 
vendesimin e adeteve te keqija me alter- 
nativa myslimane, mund ta ndryshojme 
shoqerine. Madje, edhe ndonje pako e 
vogel e improvizuar per femijen tuaj, 
mund te lere gjurme dhe te krijoje per- 
shtypjen se kemi Vitin tone te ri dhe te 
mos kremtojme vitin e ri te te tjereve. 

Hixhreti eshte kthese e ngjarjeve te 
mevonshme boterore. Myslimanet duhet 
ta dine, ta perkujtojne dhe ta shenojne 
patjeter. Ne anketen qe ka bere TV USK, 
si shtese per emisionin "Islami ne kohe", 
shumica e te anketuarve nuk kane ditur 
se 9'eshte Hixhreti, dhe, per te qene 
fatkeqesia edhe me e madhe, nje nga te 
pyeturit deklaronte se kjo eshte nje feste 
9ifute(!) 

E lus Allahun xh.sh. qe te na forcoje, 
te na udhezoje dhe te na jape fiiqi e 
urtesi, qe ne kete vend te jetojme te 
shendoshe e te vetedijshem per kohen 
dhe hapesiren ne te cilen jetojme. Amin! 



Miftar Ajdini 



* Pergatitur me pershtatje nga: 
http://www.islambosna.ba/ 



Tefsir 



Synimet e kaptinave 



Amr Halid 



Kaptina en-Nisa 



Kaptina en-Nisa' e eshte kapti- 
ne medinase, e zbritur pas 
asaj el-Mumtehine. Nume- 
ron gjithsej 186 ajete, kurse 
eshte e katerta ne Kuran sipas radhitjes, 
pas asaj Ali-Imran. 

Peshorja e forces 

Qellimet esenciale ne te cilat jane pe- 
rqendmar ajetet dhe dometheniet e kesaj 
kaptine, jane drejtesia dhe meshira, ato 
jane peshorja e fiiqise ne shoqeri dhe e 
stabihtetit te te dobetve. Nese myslima- 
ni eshte mekembes ne toke, dhe qe te 
jete stabil me programin hyjnor, eshte e 
domosdoshme per kete mekembesi qe 
pergjegjesi, i pari i myshmaneve te jete i 
drejte me njerezit, qe te mos shkele te 
drejtat e te dobetve, te jete i meshirshem 
ndaj tyre deri ne ate mase, sa te ndieje 
dhimbjet e atyre qe jane te privuar nga te 
drejtat. Keto jane synimet e kaptines, ku 
pothuaj ne gdo ajet a faqe shtjellohen 
tema te tilla. 

Interesimi yne per te dobetit 

Kaptina shtjellon te drejtat e te dobe- 
tve ne shoqerine myslimane. Flet per je- 
timet, te mjeret, sklleverit, sherbetoret, 
trashegimine, dhe ne ve9anti flet per 
grate, per te varfrit dhe udhetarin, per 
prinderit te shtyre ne moshe, per jomys- 
limanet ne shoqerite myslimane. Mysli- 
manit ia sqaron se si te veproje me keto 
grupe njerezish, duke i dhene gdonjerit 
te drejten qe i takon. Mbase kjo kaptine 
edhe mund te quhet kaptine e drejtesise 
dhe meshires. 

Se pari, me familjen tende 

Pse eshte emertuar kjo kaptine en-Ni- 
sa (Grate), kur dihet se ne kete kaptine 
shtjellohen edhe shume 9eshtje te tjera 
qe nuk kane te bejne me grate! 

Eshte emertuar keshtu per arsye se, 
nese arrin te jesh i drejte me gruan, fem- 
ijet dhe familjen tende, atehere do te 
jesh i drejte edhe jashte shtepise. Sikur 



do te thote se, nese je i besueshem me 
familjen tende, dhe sidomos me gruan 
tende, atehere do te te bejme te besuesh- 
em edhe tek njerezit e tjere jashte shte- 
pise, sepse ti e meriton kete. 

Eshte quajtur kaptina en-Nisa (Gra- 
te), sepse me kete emer do te peshoje 
drejtesine dhe meshiren e myshmaneve. 
Duke u nisur nga ky prizem, si mund te 
jete e pranueshme ideja se Islami e shtyp 
gruan! 

Allahu xh.sh. ka zbritur nje kaptine 
ne Kuran me emrin e grave ne mbrojtje 
te drejtesise dhe meshires, dhe keshtu Is- 
lami eshte superior per sa i perket respe- 
ktimit te te drejtave te gruas neper te 
gjitha kohet e historise njerezore. 

Porosite e Kuranit 

(^do kaptine ne Kuran tek ti sjell nje 
porosi te drejtperdrejte qe duhet prak- 
tikuar menjehere. Kaptina en-Nisa (Gra- 
te) porosite te jesh i drejte me gruan, 
nenen, femijet, familjen tende. (^do kush 
qe e lexon, duhet te vendose qe te jete i 
drejte dhe i meshirshem brenda shtepise 



apo edhe jashte saj, ne menyre qe te per- 
fitoje te mira nga leximi i saj. 

Shtylla e pushtetit 

Ne 9do ajet nga kaptina en-Nisa mu- 
nd te gjesh ku permendet drejtesia dhe 
meshira, apo ndonje nga Uojet e te dobe- 
tve, Allahu i Lartesuar thote: "O ju nje- 
rez! Kini frike Zotin tuaj qe ju ka krijuar 
prej nje vete (njeriu) dhe nga ajo krijoi 
palen (shoqen) e saj, e prej atyre dyve u 
shtuan shume burra e gra. Dhe, kini fri- 
ke AUahun me emrin e te Cilit perbeto- 
heni, ruani farefisin (akraballekun), se 
Allahu eshte mbikeqyres mbi ju. " 

Allahu xh.sh. do te thote se esenca ju- 
aj eshte e njejte, atehere si t'i beni te 
padrejte njeri-tjetrit, apo si te demtoni 
njeri-tjetrin. Pejgamberi a.s. thote: "Gra- 
te jane nga Uoji i njejte i burra ve.'" 

Ne kaptinen el-Maideh Allahu xh.sh. 
i fton besimtaret qe t'i ruajne marreve- 
shjet dhe premtimet e tyre, kurse ketu 
Zoti i fton te gjithe njerezit qe te jene te 
drejte, sepse te gjithe popujt jane te ftuar 
per drejtesi; qe pushteti te jete stabil, - 




drejtesia eshte baze e pushtetit, njerezit 
me meritore per kete jane myslimanet 
per kryerjen e misionit te mekembesise 
ne toke. 

Nuk i djeg zjarri 

Ne ajetin e dyte: "Bonjakeve jepuni 
pasurine e tyre (kur te rriten), dhe mos e 
nderroni te pastertin (mallin tuaj qe e 
keni hallall) me te ndytin (me haramin) 
edhe mos e hani pasurine e tyre (te per- 
zier) me pasurine tuaj, se ky eshte mekat 
i madh." - na terhiqet verejtja per padre- 
jtesine ndaj jetimeve apo marrjen e pa- 
surise se tyre. Pas kesaj thuhet: "Grave 
jepuni dhuraten e kurores se tyre (niqa- 
hin) me te mire..." - dhurata e marteses 
eshte e drejte e gruas dhe askush nuk ka 
te drejte te (keq)perdore ate dhurate pa 
lejen e saj. Me pastaj ajetet vazhdojne te 
permendinjetimet dhe te dobetit "...e ata 
ushqeni nga ajo, veshini dhe u thoni fja- 
le te mira." - "Provoni bonjaket derisa te 
behen per martese, e nese vereni tek ta 
pjekuri, atehere dorezoju atyre pasurine 
e tyre. Mos e hani ate duke e shkaperde- 
rdhur dhe duke shpejtuar para se te rri- 
ten ata..." 

Kesisoj, vazhdimisht mund te gjesh 
kerkesen per drejtesi dhe meshire, ne ve- 
9anti ndaj pasurise se jetimeve, marrja e 
pasurise se te cileve eshte zjarr ne barqe, 
si9 ka thene i Derguari: "(^'fitohet nga 
harami, zjarri eshte me i merituar per 
te."' 

Ruaji ata me keto te dyja 

Nese njeriu le pas vetes pasardhes te 
dobet dhe druan nga varferia e tyre dhe 
humbja e pasurise se tyre, - si t'i ruaje 
ata gjate jetes se tij? Ne ajetin e nente te 
kaptines: "Le te frikesohen ata (ne prag 
te vdekjes) sikur te hnin pas vetes pasa- 
rdhes te paafte per te cilet kane dro (si 
do te jete gjendja e tyre) le t'i ruhen 
AUahut (denimit te Tij) dhe le t'u thone 
(jetimeve) fjale prinderore." Dije se rua- 
jtja e pasardhesve behet me drejtesi, 
meshire dhe largim nga padrejtesia. 
AUahu xh.xh. thote :" Ata qe e hane pa 
te drejte pasurine e jetimeve, ne te ver- 
tete ata hane ate qe mbush barkun e tyre 
zjarr dhe do te futen ne zjarrin e Xhehe- 
nemit." 



Zgjidhe per vete 

Ajetet ne vazhdim sqarojne normat 
mbi trashegimine, duke ia dhene te dre- 
jten e trashegimit si gruas ashtu edhe 
burrit: "Juve ju takon gjysma e asaj (pa- 
surie) qe lene grate tuaj a, nese ato nuk 
kane femije..." Vazhdojne ajetet duke u 
perqendruar tek meshira dhe drejtesia 
ndaj te dobetit derisa permendet: "Keto 
jane (dispozita) te caktuara prej Allahut. 
Kush i bindet Allahut, (urdhrave te Tij) 
dhe te derguarit te Tij, ate e dergon ne 
Xhenet nen te cilin burojne lumenj. Aty 
do te jene pergjithmone. E ky eshte 
shpetim i madh." Ky eshte shperblimi 
per ate qe respekton, vepron me te drej- 
ten dhe meshiron." Kush e kundershton 
AUahun dhe te derguarin e Tij, dhe i 
shkel dispozitat e Tij, ate e shtie ne zjarr 
te perjetshem. E per te eshte nje denim i 
rende." Atehere, cilen po zgjedh per ve- 
te? Shpetimin e madh apo demin e dhi- 
mbshem ne Xhehenem! 

Kujdes nga ajo 
qe prish marreveshjen 

Ajetet ne vijim paraqesin drejtesine 
me grate: "O ju qe besuat, nuk eshte le- 
juar per ju te trashegoni grate (e te vde- 
kurve) ne menyre te dhunshme, e as t'i 
shtrengoni per t'u marre digka nga ajo 
qe jua keni dhene, perve? nese ato bejne 
ndonje imoralitet te hapur. Beni jete te 
mire me to..." Ketu nuk eshte qellimi 
vetem per kontaktin intim, qe te jete i 
mire me to, por edhe heqja e mundimeve 
per to. 

"Nese i urreni, beni durim, sepse 
ndodh qe AUahu te jape shume te mira 
per nje send qe ju urreni. Ne qofte se de- 
shironi te nderroni (ta merrni) nje grua 
ne vend te nje gruaje (te leshuar), e asaj 
(te leshuares) i keni pase dhene nje shu- 
me te madhe, mos merrni prej saj asnje 
send. A do ta merrni ate pa te drejte e ne 
menyre mizore? Dhe si mund ta merrni 
ate kur jeni bashkuar me njeri-tjetrin (ne 
nje shtrat) dhe kur ato kane marre prej 
jush nje bese te forte?" - kjo eshte lidhja 
bashkeshortore. Te gjitha format e pa- 
drejtesise, dhimbjes, merzise, - perbejne 
thyerje te kesaj lidhjeje (marreveshjeje). 
Te kesh kujdes, se thyerja e marrevesh- 
jes se madhe ndeshkohet me denim te 
madh! 



Gruan e ka nderuar Islami 

Pergjate historise njerezore ndaj gru- 
as eshte ushtruar shume dhune, derisa 
zbriti libri i fimdit hyjnor dhe i ktheu 
nderin dhe respektin. Kesisoj zbriti tek 
njerezit kaptina en-Nisa, ne shenje nder- 
imi per ate dhe per te terhequr e veme- 
ndjes ndaj shkeljes se te drejtave te saj. 
Ajetet japin shenja lidhur me ate qe de- 
shiron te martohet me ndonje femer, i 
cili duhet te plotesoje kushtin - te marre 
leje nga kujdestari i saj. Edhe ne Kuran 
permendet kujdestari dhe dhurata si she- 
nje miresjelljeje ndaj saj. "Pra, martohu- 
ni me ato (roberesha) e me lejen e te 
zoteve ( kujdestaret) te tyre..."; pastaj: 
"..dhe jepuni kuroren ne menyre te dre- 
jte..."; pastaj ajeti qe drejtohet gruas: 
"...(zgjidhni) te ndershme e jo prostituta 
te ditura apo te fshehta...". Kjo do te tho- 
te mjere per ty, nese ke ndonje shok, te 
dashurapojaran!! Pse ?! Sepse kjo kapt- 
ine flet per meshiren dhe, per shkak te 
meshires ndaj saj, qe ajo te mos kete 
ndonj e te dashur, ne menyre qe te thyhet 
ajo ne zemer dhe t'i prishe asaj te ardh- 



Jo tolerance e tepert, por jo 
edhe ekstremizem pa kufi 

Me pas theksohen parimet me te cilat 
ndertohet drejtesia perbrenda familjes, 
respektimi i te drejtave te gruas dhe me- 
shira ndaj saj, qe nuk do te thote tolera- 
nce e tepruar, e cila shpie tek nderrimi i 
rolit te bashkeshorteve, nuk do te thote 
pengese qe mbjell urrejtje. Fillon duke 
theksuar nga parimet qe sjellin kenaqesi 
bashkeshortore, pergjegjesia e burrit dhe 
roll i tij ne shtepi: "Burrat jane pergje- 
gjes per grate, ngase AU-Uahu ka gradu- 
ar disa mbi disa te tjere dhe ngase ata 
kane shpenzuar nga pasuria e tyre. Pra- 
ndaj, nga fakti qe All-Uahu i beri te rua- 
jtura, grate e mira jane respektuese, jane 
besnike ndaj se fshehtes..."; pastaj u thu- 
het burrave: "E ato per kryelartesine e te 
cilave keni droje, keshilloni, madje lar- 
gohuni nga shtrati (e me ne fund), edhe 
rrihni (lehte, nese nuk ndikojne keshillat 
as largimi), e nese ju respektojne, ate- 
here mos u sillni keq ndaj tyre. All-llahu 
eshte me i larti, me i madhi." Drejtesia 
nuk mund te jete ve9se me kete rreguU, 
dhe rrahja duhet te jete jo lenduese, qe 
nuk le gjurme, nuk sjell dhimbje per aq 



sa duhet te ndieje dhembje per gabimin 
e here. 

Mos i bej vetes te padrejte 

Ajetet i kthehen edhe njehere drejtes- 
ise: "Adhurojeni All-Uahun e mos I sho- 
qeroni asnje send...", sepse shirku eshte 
padrejtesi e madhe; "..silluni mire ndaj 
prinderve..." - kjo eshte meshire "...ndaj 
te afermve, ndaj jetimeve, ndaj te varfe- 
rve, ndaj fqinjit te afert, ndaj fqinjit te 
larget, ndaj shokut prane vetes, ndaj 
udhetarit te larget dhe ndaj roberve. All- 
Uahu nuk e do ate qe eshte kryelarte dhe 
ate qe lavderohet...". Padrejtesia e njeri- 
ut, shirku, kufri (mosbesimi) apo shkel- 
ja e te drejtave te te tjereve, filhmisht do 
te bien mbi veten e tij. Si mundet qe nje- 
riu te perparoje kur Zoti e urren ate?! 
(^fare toke mund ta mbaje ate dhe ciU 
qiell mund ta mbuloje ate...?! 

Nga helmi, sherim (Mag) 

Ajetet pasojne njeri pas tjetrit duke 
theksuar meshiren dhe drejtesine: 
"Allahu ju urdheron qe t'u jepni amane- 
tin te zoteve te tyre dhe, kur te gjykoni, 
ju urdheron te gjykoni me te drejte ne 
mes njerezve. Sa e mire eshte kjo qe ju 
keshillon. AU-Uahu degjon dhe sheh si 
veproni." deri atehere kur ajetet fillojne 
te flasin rreth luftes, gjegjesisht deri tek 
ajeti i 74-t: "Le te luftojne ne rrugen e 
Allahut, ata qe e japin jeten e kesaj bote 
per bo ten tjeter. Kush lufton ne rrugen e 
All-Uahut e mbytet (bie deshmor) ose 
triumfon, Ne do t'i japim atij shperbhm 
te madh." 

(^fare mund te jete lidhshmeria e 
ajeteve qe flasin rreth luftes, me te drej- 
tat e te dobetve? 

Kjo lufte eshte per shkak te realizim- 
it te drejtesise dhe sigurimit te drejtave 
te tyre, Allahu xh.sh. thote: "(^'keni qe 
nuk luftoni per Zotin dhe per (t'i shpetu- 
ar) te paaftet: nga burrat, nga grate e nga 
femijet, te cilet luten: "Zoti yne! nxirma 
nga ky fshat (Meka), banoret e te cilit 
jane mizore. Jepna nga ana Jote shpetim 
e ndihme!" Allahu xh.sh. e ka obliguar 
luften me qellim te mbrojtjes se te drej- 
tave te njerezve dhe sigurimin e drejte- 
sise per ta. 



Rreziku nga hipokrizia 

Pas kesaj pason rrefimi rreth hipokri- 
zise: "E 9'ndodh me ju qe ne geshtjen e 
munafikeve jeni dy grupesh; derisa per 
ate qe ben, AU-Uahu i permbysi ata?...." 
Nese e kuptuam shkakun e luftes, atehe- 
re gfare eshte shkaku i rrefimit rreth hi- 
pokrizise me pas? 

Sepse rreziku i hipokrizise eshte shu- 
me i madh per shoqerine, dhe perhapja e 
hipokrizise shpie drejt humbjes (shkel- 
jes) se te drejtave per shkak te se keqes 
se saj dhe per kete duhet pasur kujdes te 
madh. 

Ngrihu dhe leviz 

Ne ajetet qe u permenden me heret, 
Kurani u drejtohej te forteve, qe te jene 
te drejte dhe te meshirshem ndaj te dob- 
etve (te ligjve), kurse ketu kerkohet nga 
te dobetit qe te jene pozitive, ne levizje 
dhe te mos nenshtrohen perballe ligesh- 
tise: "Engjejt qe ua moren shpirtin e 
atyre qe ishin mizore te vetvetes, u tha- 
ne: "Ku ishit ju? - Ata thane: "Ne ishim 
te paafte ne ate toke!" (engjejt) u thane: 
"A nuk ishte e gjere toka e Allahut qe te 
migronit ne te?" (e te praktikonit lirisht 
fene e Zotit)." 

Pse nuk keni levizur? Pse keni qene 
te kenaqur me dorezimin? "Vendi i tyre 
eshte Xhehenemi dhe sa vend i keq qe 
eshte ai! Perve? atyre qe ishin te paafte 
nga burrat, grate e femijet, qe nuk kishin 
mundesi te gjenin, as menyre, as rruge 
(per shperngulje).", per keta nuk ka ve- 
shtiresi, mirepo ata qe gjejne dhe kane 
mundesi per largim per te mos u perulur, 
per ta nuk ka arsye. 

Zbukurohu me virtyte hyjnore 

Pasojne ajetet qe flasin rreth meshires 
se Allahut xh.sh. ndaj roberve (njerez- 
ve): "Kur te jeni ne udhetim e siper, nuk 
eshte mekat per ju te shkurtoni namazin, 
nese frikesoheni se jobesimtaret do t'ju 
sjellin ndonje te keqe. Jobesimtaret jane 
armiq tuaj te hapet." Pse ka ardhur shku- 
rtimi i namazit ne ajetet qe flasin rreth 
meshires dhe drejtesise?! Do te thote qe 
Allahu xh.sh. na pershkon me meshiren 
e Tij, sikur do te na mesoje qe edhe ne te 
jemi te meshirshem ndaj njerezve, ashtu 
si? na meshiron Ai ne qiell, - atehere le 
te meshirojme ne ata qe jane ne toke. Pa- 




staj Allahu xh.sh. thote: "AU-Uahu desh- 
iron t'ju lehtesoje (dispozitat)." dhe: 
"AU-Uahu deshiron t'ju pranoje pendim- 
in.." nga del ne shesh madheshtia e 
meshires hyjnore. O myslimane, zbuku- 
rojeni karakterin tuaj me kete virtyt. 

Pafajesia nga qielli 

Pasojne ajetet rreth drejtesise ndaj pa- 
kicave jomyslimane ne shoqerine isla- 
me, sepse miresia nuk mund te ndahet, 
ne menyre qe dikush te privohet nga ajo. 

Ne kohen e ResuluUahut s.a.v.s., nje 
mysliman kishte vjedhur digka, po per 
ate vjedhje akuzohej nje 9ifut. Nje tjeter 
mysliman vjen, edhe pse e di pafajesine 
e 9ifutit, dhe deshmon te paverteten - se 
gifuti kishte vjedhur, duke tentuar ta rua- 
nte nderin e vellait te tij. Atehere Allahu 
e zbriti kete ajet: "Ne te zbritem ty (Mu- 
hammed) librin (Kuranin) me plot te ve- 
rteta, qe te gjykosh ne mes njerezve me 
ate qe te mesoi AU-Uahu. Mos u ngate- 
rro per tradhtaret (mos u dil ne ndih- 
me)...", pastaj ashpersohet edhe me 
shume gjuha kunder vjedhesit: "Kush 
ben ndonje gabim ose mekat, e pastaj ate 
ia hedh nje te pafajshmi, ai ngarkohet 
me nje shpifje e me nje mekat te hapur". 
Kesisoj Zoti deshmon pafajesine e 9ifu- 
tit per sa akuzohej. 

Kjo eshte kaptina en-Nisa, kaptina e 
drejtesise, meshires ndaj bashkeshortes, 
familjes, shoqerise. Atehere, a te vazh- 
dohet edhe me tutje me padrejtesi dhe 
kokefortesi! ! ! ! 

Perktheu dhe pershtati 
Jakup (^unaku 



Fusnotat: 

1 . Transmeton, Tirmidhiu, Ebu Davud. 

2. Transmeton Ahmedi 



Akaid 



Adhurimet-ibadetet 
dhe lidhshmeria e tyre me besim 



Muharrem Ternava 

Everteta e padiskutueshme per 
te cilen na therret natyrshmeria 
jone, eshte se tere kjo qe na 
rrethon, eshte krijimtari e 
AUahut te Madheruar. Tere kjo qe na 
rrethon, ajo qe shohim dhe ajo qe nuk 
shohim, ajo qe e pranojme por edhe ajo 
qe pa te drejte nuk e pranojme, - eshte 
krij imtari e fliqise absolute te AUahut te 
Lartesuar. Kete te vertete e paten pran- 
uar edhe pohteistet, te cilet Zotit Krijues 
i shoqeronin shok ne adhurimin e Tij. Ne 
Kuran per ta thuhet: "Po nese ti i pyet: 
Kush i krijoi ata, me siguri do te thone: 
"All-llahu!" E si, pra, ia kthejne 
shpinen?' 

Pastaj ajeti tjeter: "Thuaj: "Kush ju 
flirnizon me ushqim nga qielU e toka, 
kush e ka ne dore te degjuarit e te paret 
(tuaj), kush e nxjerr te gjalhn nga i vde- 
kuri e kush e nxjerr te vdekurin nga i 
gjalli, kush rreguUon 9do 9eshtje?" Ata 
do te thone: "All-llahu". Ti thuaj: "A 
nuk i frikesoheni?" (denimit).^ Kjo eshte 
e verteta qe rrjedh shume paster nga 
natyrshmeria jone. Kete te vertete mund 
ta quajme edhe hap te pare qe ben mysli- 
mani ne jeten e tij te begatshme - Islame. 

Me kete koncept kemi te drejte te the- 
mi se, ne myslimanet jemi krijesat qe e 
pranojme fuqishem dhe pa kurrfare dy- 
shimi Krijues tonin AUahun xh.sh.. Kjo 
edhe per faktin se ky besim (besimi ne 
Zotin Nje) eshte pjese e pare dhe e pan- 
dashme e besimit-akides islame. Nga ky 
besim i fuqishem domosdoshmerish 
rrjedh edhe obligimi yne per t'iu nensh- 
truar urdhrave te AUahut, Krijues e Su- 
ndues, me qellim te fitimit te kenaqesise 
dhe shperblimit te Tij . Formen e shpreh- 
jes se nenshtrueshmerise sone ndaj 
AUahut, falenderimin dhe lavderimin qe 
i bejme, ne terminologjine islame e qua- 
jme IBADET Ketu mund te shihet lidh- 
shmeria shume e ngushte ne mes besimit 
dhe adhurimit. Kjo mesohet qarte edhe 
nga leximi qe bejme ne fdo namaz, te 
ajetit nga kaptina El-Fatiha, ne te cilin 
thuhet: "Vetem Ty te adhurojme dhe ve- 
tem tek Ti ndihme kerkojme!" 

Nje pyetje shtrohet doemos ketu: 
(^ 'eshte adhurimi dhe cila eshte lidhsh- 
meria e tij me besimin? 




Sipas te kuptuarit te Islamit, ibadeti 
eshte " veprim i cili besimtarit mysliman 
i sjell shperblim ne kete bote dhe ne bo- 
ten tjeter, eshte forme me ane te se ciles 
e falenderojme AUahun xh.sh. dhe e lav- 
derojme Ate." Adhurimi-ibadeti, sipas 
ketij perkufizimi, eshte nje fushe e gjere, 
e cila ne vete ngerthen tere jeten e mys- 
limanit. Nga kjo del se nocioni (ibadeti- 
adhurimi) mund te kete perkufizim te 
gjere dhe te ngushte. 

Nese perkufizojme adhurimin sipas 
kuptimit te gjere, atehere mund te themi 
se IBADET eshte "gdo gje e ligjshme 
(ne perputhshmeri me Kuranin dhe hadi- 
thin), qe ben myslimani me qellim te mi- 
re, duke synuar me kete kenaqesine e 
AUahut dhe shperblimin e Tij". Kete e 
themi duke u bazuar ne faktin se i dergu- 
ari i fundit i AUahut xh.sh., Muhamedi 
a.s., shume vepra te perditshmerise sone 
i ka quajtur sadaka - adhurim. Per kete 
rast do te permendnim se ai fjalen e mire 
e quante sadaka, njesoj e quante edhe 
pershendetjen e myslimanit, ndihmen 
ndaj nevojtarit, udhezimin per te mire, e 
bile edhe punen qe ben njeriu per te 
mbajtur familjen e tij, etj. Per tere keto 



qe u permenden, myslimanit i eshte pre- 
mtuar shperblim, vegse kuptohet, duhet 
te jene brenda kufijve te se lejuares dhe 
te behen me qellim te mire. 

Per te pasur nje perkufizim me ko- 
nkret, kete qe permendem me lart, do te 
mund ta konceptonim ne nje fjali: (^do 
mysliman qe pason Kuranin dhe Synetin 
(e kjo perfshin te gjitha sferat e jetes), 
duke pasur per synim kenaqesine e 
AUahut xh.sh., ai me kete eshte ADHU- 
RUES i AUahut xh.sh. sipas kuptimit te 
gjere te kesaj fjale.^ 

Nese nga ajo qe u permend, kuptohet 
adhurimi sipas nje koncepti me gjithep- 
erfshires, atehere doemos duhet te 
sqarojme se, kur permendet fjala adhu- 
rim-ibadet, kihet per qellim kuptimi i 
ngushte i fjales, respektivisht ibadetet, 
si9 jane p.sh.: namazi, zekati, agjerimi, 
haxhi, te permendurit e AUahut etj.. Si- 
pas ketij te kuptuari, ibadetet jane for- 
mat e perpikta te percaktuara nga AUahu 
i Lartesuar, me qellim te falenderimit 
dhe madherimit te Tij . 

Dijetaret myslimane, me qellim te 
studimit me te lehte te shkencave isla- 
me, kane bere ndarjen e tyre ne disa fu- 



sha, si9 jane: fusha e besimit, ajo e etik- 
es, e jurisprudences, e marredhenieve 
ndemjerezore dhe ne mesin e tyre ishte 
edhe fusha e ibadeteve-adhurimeve (El- 
Ibadat). S'do mend se gdo fushe-disipli- 
ne ka veforite per te cilat dallohet nga 
flishat e tjera, andaj edhe fusha e ibade- 
teve ka vegorite e veta. Ne vijim do te 
permendim disa nga keto vegori, te cilat 
edhe do te nxjerin ne pah hdhshmerine e 
ngushte qe ka kjo fushe shume e rende- 
sishme, me besimin. 

- Ibadetet karakterizohen sepse jane 
te kushtezuara me synimin-nijetin. Do te 
thote qe nuk mund te kete ibadet te Ugj- 
shem dhe te denje e te pranuar nga 
AUahu, nese behet pa qeUim-synim, apo 
behet me synim, mirepo synohet dikush 
tjeter perve? AUahut xh.sh..Kjo per fak- 
tin se i vetmi Allahu i Lartesuar eshte i 
denje per t'u adhuruar e falenderuar. Ne 
Kuranin famelarte I Larti thote: "...e 
kush eshte qe e shpreson takimin e Zotit 
te vet, le te beje veper te mire, e ne adhu- 
rimin ndaj Zotit te tij te mos e perzieje 
askend". 

Nga ajeti kuptojme se 9do njeri qe 
shpreson takimin me AUahun xh.sh. dhe 
shperbhmin e Tij pas ringjalljes dhe 
Uogarise, - e kjo duhet te jete shpresa e 
9do mysUmani, - atehere le te beje veper 
qe Allahu i Larte e ka cilesuar te mire, 
per te cilen autori i saj meriton shper- 
blim, dhe te mos adhuroj askend perve9 
Allahut dhe vetem Ate ta kete synim.'' 

Keshtu pra, veprat e gdo njeriu, si fa- 
Ija e namazit, zekati agjerimi, haxhi etj., 
pakurrfare synimi-nijeti, -jane te papra- 
nuara, si9 jane te papranuara edhe nese i 
ka kryer me nijet, por per dike tjeter e jo 
per AUahun xh.sh., si p.sh. per te fituar 
perkrahes, per t'u lavderuar nga rrethi e 
shoqeria etj.. Nese nijeti eshte kusht per 
te qene gdo ibadet i ligjshem, kjo nuk 
vlen per flisha te tjera, si9 jane marre- 
dheniet ndemjerezore, fusha e etikes, 
politikes, marredhenieve ne mes shtete- 
ve etj, dhe kjo per faktin se keto me 
synim ose pa te, jane te ligjshme dhe te 
fuqishme. Tere ajo qe dallon, eshte ve- 
tem se, nese behen me qellim te afrimit 
tek Allahu dhe fitimit te kenaqesise dhe 
shperbhmin te Tij, ato meritojne shper- 
blim dhe, nese jo, nuk shpresohet shper- 
blimi, por mungesa e synimit-nijetit nuk 
ndikon qe vepra te jete e jashteligjshme. 

Nga sa u tha, shihet qarte lidhshmeria 
e ibadeteve me besimin. E si te mos jene 
te lidhura ngushte me besimin, kur dihet 
fakti se nuk mund te jene te pranuara 
nese nuk besohet se vetem Allahu eshte 



i denje per t'u adhuruar, dhe ne gdo adh- 
urim duhet te synohet vetem Ai. I 
Lartmadheruari na ka mesuar qe ne 
adhurimet tona ditore (e kam fjalen per 
namazin), te themi ne 9do rekat: "Vetem 
Ty te adhurojme dhe vetem tek Ti ndih- 
me kerkojme".^ 

- Fusha e ibadeteve eshte nje fushe 
shume e perpikte ne forme dhe kohe. 
Kjo eshte nje ve9ori qe tregon hdhshme- 
rine e ngushte te kesaj fushe me besim- 
in. Kjo per faktin se vetem me te besuar 
ne AUahun xh.sh. dhe ne kompetencen e 
Tij per te percaktuar format dhe kohet e 
ketyre adhurimeve, myslimani deshmon 
besimin dhe gatishmerine e tij per te qe- 
ne i nenshtruar ndaj Krijuesit Fuqiplote. 
Kjo shihet qarte ne kujdesin tone te 
madh qe adhurimet t'i kryejme brenda 
kohes se caktuar te tyre. 

Meqenese fiisha e ibadeteve eshte 
shume e perpikte, 9do perpjekje per te 
ndryshuar ne te, eshte risi dhe, si e tille, 
e ndaluar rreptesisht, per se Allahu i Ma- 
dheruar ka premtuar ndeshkim. Tere ajo 
qe myslimanit i takon te beje, eshte t'i 
nenshtrohet Allahut xh.sh., dhe pa dysh- 
im rezultat do te kete shperbhmin e Tij . 

Ibadetet jane forme me ane te se ciles 
myslimani lidhet drejtperdrejt me Zotin 
e tij. Fjala drejtperdrejt eshte kuptimplo- 
te dhe e domosdoshme ketu, sepse ne 
Islam nuk ka ndermjetesim ne adhurim. 
(^do Uoj adhurimi, i cili shoqerohet me 
ndermjetesim, ai ve9se shnderrohet ne 
paganizem dhe, si i tille, bie ndesh me 
Njeshmerine e Allahut ne adhurim dhe 
bie ndesh edhe me besimin si teresi, se- 
pse akideja islame nuk pranon pjesezim. 
Se Allahu duhet adhuruar i Vetem, pe- 
rve9 te tj crash, na meson edhe ky verset 
kuranor: "Adhuroni All-llahun e mos i 
shoqeroni Atij asnje send...,'"* Andaj, 
nese besohet ekzistimi i Allahut, po Atij 
i behet shok ne adhurim, atehere kemi te 
bejme me kontradikte te papranuar, e 
cila shkaterron ate qe eshte ndertuar me 
pare. Nga kjo rezulton se, per t'u pran- 
uar adhurimet, parimisht duhet te rregu- 
Uohet besimi, gjegjesisht te besohet 
ashtu si9 na ka urdheruar Allahu, e jo si 
duam ne. Sepse e verteta eshte ajo qe na 
ka ardhur nepermjet Shpalljes hyjnore, e 
jo ajo qe e percaktojme si te vertete me 
mendjet tona te kufizuara, larg nga udh- 
ezimi hyjnor. 

Ibadetet si fushe e ve9ante dhe besi- 
mi-akideja, jane te lidhura aq ngushte 
njera me tjetren, saqe mund te themi se 
besimi i mirefUlte eshte shtytje e fuqish- 
me per adhurim te sinqerte, dhe adhuri- 



mi i sinqerte eshte rrjedhoje e besimit te 
mirefiUte. Si9 eshte edhe besimi i shtre- 
mber arsye per sjellje dhe adhurime te 
shtrembra. Kete e shohim qarte ne fete e 
tjera perve9 Islamit, qofshin ato me baze 
ne shpallje apo te shpikura, ne esence. 

Akideja islame eshte themeli mbi te 
cilin myslimani nderton Islamin e tij, 
eshte bazamenti i gjith9kaje.' Nese nam- 
azi eshte quajtur shtylle e fese, per shkak 
te rendesise se tij, atehere lirisht mund te 
themi se akideja-besimi eshte themeli 
mbi te cilin eshte e ngritur kjo shtylle 
dhe 9do shtylle tjeter e Islamit. 

Allahu i Madheruar myslimanet e pa- 
re (e pas tyre edhe ne) i obligoi me obli- 
gime (detyra), u lejoi te dobishmet dhe 
ua ndaloi te demshmet, por jo para se t'u 
kete mbjelle thelle ne zemra besimin e 
drejte ne AUahun e Lartesuar. Kjo shihet 
ne misionin e te gjithe te derguarve te 
Allahut xh.sh., duke permendur me the- 
ks te ve9ante te derguarin e fundit, Mu- 
hamedin a.s., i cili ne trembedhjete vitet 
e thirrjes se tij ne periudhen mekase, 
ishte i perqendruar kryesisht ne 9eshtjet 
e besimit. 

Ne Kuranin Famelarte, po edhe ne 
hadithet e Pejgamberit a.s., te cilat jane 
pjese e kushtetutes se Islamit, e gjejme 
shume shpesh te permendet akiden, dhe 
kjo per shkak te rendesise se saj shume 
te madhe. Mirepo, ajo qe duhet thene 
domosdoshmerisht ketu, eshte se ne ke- 
to burime te Islamit, me akide permbli- 
dhet bazamenti i Islamit dhe besimi i 
gjalle, i mirefUlte, ndikues i cili krijon 
ndryshime madheshtore nga e mira, i cili 
bartesin e ketij besimi e ben adhurues te 
sinqerte te Allahut Nje, i cili ben ndry- 
shime pozitive ne sjellje, ne te menduar 
e te perceptuar, i cili i nderron bartesit te 
tij tere konceptin e jetes drejt pozitives. 

Kur flasim per akiden islame, per 
adhurimin dhe sjelljet e myslimanit ne 
pergjithesi, ndihemi keq, po detyrohemi 
qe, per hir te se vertetes, te pranojme nje 
realitet qe eshte here pjese e perditsh- 
merise sone. E kam fjalen per kontradik- 
tat e plota ne mes fjaleve qe themi, dhe 
puneve qe bejme. Sot Bota Islame (nese 
me lejohet te pergjithesoj ne kete meny- 
re) jeton ne nje bote te kundert me ate qe 
eshte identifikuar me vetedeshire. Ne na 
dallon Islami nga te tjeret, por shpesh 
vetem nga te shprehurit e perkatesise fe- 
tare, kurse ne te vertete, per nga sjelljet, 
nuk dallojme shume nga jomyslimanet. 
Nese eshte keshtu, atehere ta kuptojme 
se me kete nuk eshte i kenaqur Ligjdhe- 
nesi, Allahu i Gjithedijshem. Kjo per 





^^^H 




^^^^^^^^^^^1 


^^^Bh 


■ 




^■B^^Tl^^^^^^^^^^^l 


^^^H ril 










^^^^1 



taktin se Ai kerkon qe besimin ne I'e ta 
arsyetojme me vepra, sjellje, moral dhe 
gjithashtu me adhurim te denje, sepse 
eshte i Vetmi qe meriton Adhurim. Secili 
ta kuptoje se te Allahut jemi te gjithe, 
por kjo nuk do te thote se te gjithe do te 
jemi te shpetuar. Te shpetuar jane vetem 
ata qe besojne fliqishem Shpalljen e fun- 
dit, te cilen tek ne e komunikoi me 
besnikeri pejgamberi i flindit, Muha- 
medi a.s., dhe ketij besimi i bashkohen 
veprat qe jane ne perputhshmeri te plote 
me besimin. 

I derguari yne, Muhamedi a.s., me se 
fuqishmi e besoi AUahun xh.sh., ishte ai 
prej te ciht mesuam si duhet besuar, adh- 
uruar, sjelle, thene, me nje fjale, mesu- 
am si dhe pse jetohet. Nga jeta e tij e 
begatshme, mund te shohim se ishte me 
i binduri ne AUahun, por edhe me se 
shumti E adhuronte Ate. Nga kjo duhet 
te marrim mesim dhe te kuptojme se be- 
simi eshte hapi i pare, pa te cilin nuk ka 
te ecur, por nese bejme vetem kete hap 



dhe JO edhe hapa te tjere, atehere, ta di- 
me se nuk kemi ecur, po vetem kemi da- 
shur te ecim, e ne mos kush tjeter, jeta 
na ka mesuar se, me te deshiruar nuk vi- 
jne rezultatet, por atyre duhet t'u sho- 
qerohen vepra serioze. 

Per fund, do te permendim edhe nje 
fakt nga Kurani Famelarte, i cih na e ben 
te qarte edhe nje here lidhjen e ngushte 
ne mes besimit te vertete dhe adhuri- 
meve te sinqerta. 

AUahu i Gjithedijshem thote: "E, be- 
simtare te vertete jane vetem ata, te cile- 
ve, kur permendet All-Uahu, u rreqethen 
zemrat e tyre, te cileve, kur u lexohen 
ajetet e Tij, u shtohet besimi, dhe qe jane 
te mbeshtetur vetem te Zoti i tyre. Dhe, 
te cilet falin (rreguUisht) namazin dhe 
nga ajo, me se i furnizuam Ne, ata japin. 
Te tillet jane besimtare te vertete dhe per 
kete kane vende te larta te Zoti i tyre, 
kane falje dhe kane furnizim ne menyre 
te ndershme".*' 



Besoj se nuk ka nevoje te thuhet me 
shume per rohn e besimit te vertete dhe 
lidhshmerine e tij me ibadetet, pas ketij 
ajeti te mrekuUueshem kuranor Me me- 
sime dhe mesazhe shume te qarta, 
AUahu xh.sh. na meson se vertet me 
besim te plote jane ata te cileve, kur per- 
mendet Allahu, u rreqethen zemrat nga 
Madheshtia e Tij, e u forcohet besimi- 
bindja kur u lexohen ajete nga Kurani 
Famelarte, dhe jane ata te cilet vetem ne 
Zotin mbeshteten dhe vetem Atij i jane 
bindur e askujt tjeter. E besimtare te ve- 
rtete jane ata qe edhe falin namazin 
ashtu si duhet, ne kohen dhe formen e 
parapare, edhe japin ne rrugen e Allahut 
nga pasuria me te cilen i ka begatuar 
Allahu. Ata qe kane keto cilesi, jane be- 
simtare te sinqerte, qe ne zemrat e tyre 
nuk mbajne kurrfare dyshimi. Allahu 
per ta ka pergatitur grada te larta ne 
Xhenet, do t'ua fale mekatet dhe ne 
Xhenet do t'u jape begati te boUshme, 
pa pasur nevoje te mundohen per to.' 

Ky pra eshte besimi dhe kjo eshte li- 
dhshmeria e tij me ibadetet, e keto jane 
disa nga begatite me te cilat Allahu i 
Meshirshem i begaton roberit e vet besi- 
mtare. 

Pas tere kesaj, mund te perfundojme 
se besimi eshte trungu, kurse adhurimet 
jane frutat e tij, e kush mund te mohoje 
lidhjen e ngushte ndermjet trungut dhe 
ftutave te tij... Trungu pa fruta, eshte i 
pavlefshem, kurse frutat pa trung, nuk 
mund te ekzistojne. Meqe kjo eshte shu- 
me e vertete, i lusim te gjithe besimtaret 
myslimane qe besimin e tyre te drejte ta 
arsyetojne me pune, nese duan te jene te 
shpetuar. 



Fusnotat: 
l.Kur'an(Ez-Zuhruf: 78) 

2. Kur'an (Junus: 31). 

3. Dr. Hasen Ejjub - Tebsitu-1- Akaid El-Islamije, 

fq. 178, Dam Selam - Kajro 2003. 

4. Dr. Vehbet Ez-Zuhejli Et-Tefsurul Vezhiiz ala 

Hamish El-Kur'anil Adhim, fq. 306, Darul 
Fikr - Damask. 

5. Kur'an (El-Fatiha: 5). 

6. Kur'an (En-Nisa: 36). 

7. Prof dr Muhamed Seid Ramadan El-Buti, Te 

vertetat e patundshme te besimit islam, fq. 50 , 
ShB Asr Tetove 2004. 

8. Kur'an (El-Enfal: 2, 3 dhe 4). 

9. Dr Vehbet Ez-Zuhejli Et-Tefsurul Vezhiiz ala 

Hamish El-Kur'anil Adhim, fq. 178. 



Akaid 



Emri i Zotit ^^Esh-Shekuur^^ 
Mirenjohes-Falenderues 



Prof. Amr Halid 

Ky eshte njeri prej emrave te 
AUahut xh.sh., emer i cili ne 
brendine tende mbjell shpre- 
se dhe kuraje te flaket dhe te 
pergatit per sakrifice e dhenie. Gjithash- 
tu te inkurajon seriozisht per adhurim 
dhe pune te mire. Ky eshte emri i 
AUahut "Mirenjohes" i ciU ne Kuranin 
Fisnik eshte permendur disa here, si per 
shembull ne kete verset. "Qe Ai (Allahu) 
do t'ju plotesoje shperbhmin e tyre, e 
edhe do t'ju shtoje nga miresia e Tij, 
vertet Ai eshte Mekatfales dhe shume 
Mirenjohes". (El-Fatir, 30). 

Kjo teme perbehet prej kater para- 
grafeve: 

1) Paragrafi i pare ben fjale per dome- 
thenien e emrit te Zotit "Shekur- Mi- 
renjohes"; 

2) Lidhshmeria e emrit Shekur me emrat 
e tjere te bukur te AUahut xh.sh.; 

3) Mirenjohesi dhe Xheneti; 

4) Obhgimi yne ndaj ketij emri dhe ndi- 
kimi i Tij ne jeten tone. 

^are do te thote f jala Shekur 

Fjala Shuker ne aspektin gjuhesor ne 
gjuhen arabe do te thote shtim (i te mir- 
ave); ShperbUm enkas, edhe nese vepra 
jote eshte e vogel. Sikur t'ia japesh diku- 
jt pagen e vet ne menyre te rregullt, 
prapeseprape nuk konsiderohesh mire- 
njohes, sepse, per te qene i tille, duhet t'i 
japesh shperbhm enkas. Prandaj kuptim 
te ngjashem kane shembujt ne gjuhen 
arabe si, "Shtaze mirenjohese-falend- 
eruese kjo do te thote t'i japesh pak 
ushqim, e ajo te jep shume prodhim 
(qumesht). Apo fjala "Toke e pellesh- 
me" - ta ujitesh token me pak uje, kurse 
ajo te te jape rendimente te larta. 

Prandaj Allahu xh.sh. eshte Ai Qe te 
falenderon dhe te shperblen per ndonje 
veper sado e vogel qofte ajo, me shume- 
fishin e shperblimit ne kete bote dhe ne 
boten tjeter. 

Keshtu, sikur emri Mirenjohes perm- 
ban dy komponente te nderlidhura ngu- 
shte me njeri-tjetrin, qe jane: 

1) Sado pak qe ke vepruar,apo vepra jote 
e vogel. 

2) Si dhe shumefishi i shperblimit dhe 
mirenjohjes. 

Mirepo a ia vlen te te falenderoj e dhe 
te shperbleje pa vepruar asgje? 




Jo, kurrsesi, sigurisht se nuk ia vlen, 
sepse porosi e ketij emri te bukur te 
AUahut xh.sh. eshte qe (ti, o njeri) se pa- 
ri duhet te veprosh. 

Sado pak te veprosh, me siguri Ai do 
te te falenderoj e per ate veper duke ta 
shumefishuar shperblimin per te. 

"Kush vepron mire, Ne ia shtojme 
(shperblimin) ne te mira" (Shura 23). 

(^faredo vepre te mire te punosh, qof- 
te ajo veper humane, si p.sh. shpetimi i 
ndonje zogu, puthja e dores se nenes sa- 
te, buzeqeshja ne fytyren e njeriut, largi- 
mi i nje hedhurine apo dheut nga rruga. 
Per te gjitha keto gjera Allahu xh.sh. do 
te te falenderoje ty dhe pa dyshim, shpe- 
rblimin per te do ta gjesh neser ne Uoga- 
rine tende. Ti ndoshta ke harruar, por 
Mirenjohesi kurre nuk e harron vepren 
tende. 

Po permendim disa hadithe te Muha- 
medit a.s., te cilat flasin per Mirenjohe- 
sin. 

"Ke friken nga zjarri, qofte edhe me 
nje gjysme hurme" 

"Askush prej jush te mos e nengmoje 
vepren e mire, qofte edhe ta takosh ve- 
llain tend fytyreqeshur". 

Ndoshta mund te te fale me kete bu- 
zeqeshje, dhe si rezultat i kesaj te te 
shperbleje me Xhenet. 

Tema ne fjale terheq nje paralele ver- 
tikale, ku Mirenjohesi te premton se do 
te falenderoje dhe do te shperbleje. 

Ekzistojne nocione te ngjashme me 
emrin, Shekur, qejane: 

Nocioni Shakir dhe Shuker Qe te dy 
keto nocione kane kuptimin "Falende- 
rim". Mirepo emri Shekur eshte shkalla 
siperore e falenderimit. Thote Muhame- 
di a.s.: 

"Derisa nje njeri ishte duke ecur ne 
shkretetire, pa nje qen qe gjemonte nga 
etja. Njeriu mendoi me vete: Sigurisht ky 
qen eshte i etur ashtu si isha une me pa- 
re. Njeriu zbriti ne pus dhe e mbushi ke- 



pucen e tij me uje, pastaj doh nga pusi 
dhe i dha qenit te pinte uje. Si rezultat i 
kesaj, Allahu xh.sh e falenderoi ate nje- 
ri, ia fall gabimet dhe e shperbleu me 
xhenet". 

ju milionere dhe pasanike, ndihmo- 
ni njerezit duke u dhene nga pasuria ju- 

aj! 

Thote Muhamedi a.s.: 

"Kush respekton nje plak prej te rin- 
jve, Allahu do t'ia kompensoje kete res- 
pekt atij te riu kur ai te plaket". 

Nese i liron vendin nje plaku ne auto- 
bus,nuk do te vdesesh pa te shperblyer 
Allahu per kete. Ai ta kompenson kete 
nder dhe respekt me nje te ri, i cili do te 
te nderoje ty. Ndaj ta kesh me dije se as- 
gje nuk humb tek Allahu. xh.sh. 

Ai gjithashtu te falenderon ty edhe 
per qellimin-nijetin tend. 

Thote Muhamedi a.s.: 

"Kjo bote eshte per kater persona: 

1 pari prej tyre eshte ai person te cilit 
Allahu i jap pasuri dhe dituri, i cili pasu- 
rine e shpenzon ne rrugen e AUahut, 
ndersa tjetrit Allahu xh.sh. i jep vetem 
dituri, e ai njeri thote: Sikur te kisha pa- 
suri si filani, do ta kisha shpenzuar ne 
rrugen e AUahut. Keta te dy persona ja- 
ne te barabarte ne shperblim". 

Ndaj, perse nuk vendos te veprosh 
mire. 

Umu Seleme rrefen ngjarjen e saj 
tragi ike dhe thote: 

"Kurejshet me ndane mua prej burrit 
dhe femijes tim. Bashkeshorti im, Ebu 
Seleme, u shperngul ne Medine. Ajo se 
bashku me femijen e saj qendruan te 
mbyllur ne shtepi. 

Pas nje viti familja e saj e lejoi ate te 
shkonte dhe t'i bashkohej bashkeshortit 
te saj ne Medine. Dhe keshtu vendosi te 
udhetonte ne Medine vetem, ne kembe. 
Ne rruge e siper, ajo takoi Uthman Ibn 
Talhan ne vendin Teniim. Othmani ne 
ate kohe ishte pabesimtar dhe armik i 
myslimaneve. Megjithekete, ai ndjeu 
dhembje ne zemer, sepse ishte njeri bu- 
jar dhe zemergjere. Me te pare Ummu 
Selemen, e pyeti: 

Nga je nisur, o Ummu Seleme? 

Ajo i tha: Po iki nga ju me fene time, 
tek bashkeshorti im ne Medine. 

Ai tha : Je nisur vetem pa shoqerues? 

lu pergjigja: Po, per Zotin vetem. 

Ai ma ktheu:Ti nuk ben te udhetosh 
vetem, hip ne devene time, o Ummu Se- 



leme. Ai e dergoi ate ne Medine duke 
ecur vete ne kembe. Imagjino sikur dik- 
ush te kerkoje prej teje ta dergosh ne 
Aleksandri. 

Ummu Seleme rrefen dhe thote: Per 
Zotin, pa dyshim qe Allahu do ta falen- 
deroje dhe ta shperbleje per ate qe beri. 
Nuk kam pare njeri me te ndershem se 
ai. Asnjehere gjate udhetimit nuk me 
shikoi e as me foli, derisa arritem afer 
Medines. Kur arritem atje, ai me tha: 
Atje diku eshte bashkeshorti yt, zbrit 
ngadale dhe shko tek ai. Pastaj mori de- 
vene e tij dhe u kthye per ne Meke." 

Othman ibn Talha qendroi si pohteist 
pas kesaj ngjarjeje edhe 8 vite rresht. Is- 
lamin e pranoi diten e ghrimit te Mekes. 

Thote Ummu Seleme: "Per Zotin, ate 
dite qe e pranoi Islamin, thashe me vete: 
Sigurisht, Allahu xh sh. do ta falendero- 
je per ate veper bujare qe beri". 

Shih tregimin tjeter: 

Zonja Esma, e bija e Ebu Bekr Essi- 
dikut, ishte e vetmja qe dinte per vend- 
ndodhjen e Muhamedit a.s., sepse ajo ia 
dergonte ushqimin. Ebu Xhehli e diktoi 
kete strategji te saj, sa shkoi tek ajo dhe 
e pyeti:Ku eshte babai yt? Ajo i tha: Nuk 
e di ! Ai, pa nje pa dy, e goditi zonjen 
Esma me nje shuplake te forte, dhe per 
pasoje nga kjo goditje, i ra vathi nga ve- 
shi, iu 5a buza dhe filloi t'i rridhte gjak. 
Me te pare kete skene rreqethese, Ebu 
Sufjani filloi ta qetesonte Esmen me 
fjale te mira - A nuk eshte kjo sjellje nje- 
rezore apo jo, edhe pse ishte pabesimtar 
ne ate kohe- Dhe, jo vetem kaq, po ai 
qendroi me te derisa ajo u qetesua plote- 
sisht. 

Ebu Bekri r.a.- babai i saj- kur degjoi 
per kete sjellje bujare te Ebu Sufjanit 
ndaj vajzes se tij, tha: O Zot, shpaguaja 
kete Ebu Sufjanit. 

Ebu Sufjani e pranoi Islamin pas nje- 
zet vjetesh. Ndoshta Allahu xh.sh. e 
shpetoi prej zjarrit per shkak te kesaj 
sjelljeje njerezore. 

O vellezer myslimane, beni shume te 
mira dhe faluni, sepse Allahu eshte Mi- 
renjohes dhe ju shpeton nga zjarri i Xhe- 
henemit dhe ju shperblen me Xhenet, 
ose jua man femijet tuaj, apo te ben qe 
vdekja te te vij ne menyren me te mire. 
Thote Muhamedi a.s.: 

"Veprat e mira e mbrojne njeriun prej 
fatkeqesive", prandaj falenderimi i Tij 
nuk eshte formal, po eshte falenderim i 
shumefishte. 

"Qe t'i permbushe shperblimet e ty- 
re,dhe t'u jape te mira te shumta prej Tij. 
Vertet Ai eshte Tales dhe Mirenjohes." 
(Tatir, 30). 




^lU 



WAIJ-LLAHI-I^'ASMA'U-L-HUSNA 

C7:1B0) 



FA-D'UHUBf-HA. 



ALMATIK 
IbeRim 


AMJAWIYY 

The Most Smog 


AL-WAKlL 
TheTtostce 


ALrHAQQ 


^> . ir.S\ 

A^-S^AHlDJ 
Tta Witness 


AUifVOH 

TbeKstonr 


AL-MUBiDl> 

The CWgtiBlor 


aLmuh^ 


\ ;j7 

AL-HAMW 
The PnUewoitliy 


AL-WAUTf 
TheHdpii^FrleDd 


AL-WAJIW 
TheFioder 


ALOAYYOM 
The Self Sabtisdng 


AL-HAYY 
TbeUvlng 


:-../. ii 


AL-MUm 

TTieGtwtofUr* 


AL-HftlMtr 
TTieGlvEr of Death 


AL-MtHJSTADIR 

TheABPwvinafia 


AL<}ADIR 
TbeDcciKr 


l^$4AMADi 
TiKElenul 


al-wAhids 

TlEUnkjiE 


AUHAJIW 

TbcGkitlDiu 


ThcOiOT 


AL->AKtIR 
The Last 


AlyAWWAL 
TIkRisi 


AL-MI?AK6K61R 

TlECQDctudci 


AI^MUQACOIM 

Thelnldasr 


ATTAWWAB5 

Ancptor of Sepentanoe 


Al^BAKK 

TkBaiebcicr 


AL-MUPALIY 
TIE Most Hl£ll 


AL-WALIYY 
IbeKufcr 


alZbAtin 

The uma: 


l>t!lHJ«AlJ WM/KHAM 
L-onl of Majraty 4 Bounty 


malieu-l^mDle: 

Possessor of SovcTQgmy 


AR-RA'Of 
The Kind 


AL-'APOWW 
TbcAladvcr 


AHflJNTAQlM 
The Avenger 


ai/mAuf 

ThePrevHMH- 


AL-MUG^NIY 

TheEiindKr 


TleTnilyRidi 


a£.jAj«h 


AL-MUQSra 
TlleEqnllahle 


al-'bad? 

Tie OfijlnaiDT 


aljiAdiy 
TlBGoiJe 


AN-NBR 


Al^NAFr 
TtaeBencOdal 


jU.jI 


/ALLAJALA-LUH 
HistlBMaiescr of Majesty 


as-;abor 

The Patient 


AR-RAStJM 

The Spinaijl EHiKlor 


AL-WARTH 

TbclnheiilDr 


AL-BAQiY 
TleEverlasdiig 



Beautiful are the Names of Allah so call Hun by Them 



Sa here qe fjala-emri Shekur "Mirenj- 
ohes", permendet ne Kuran, patjeter afer 
saj do ta gjesh shperblimin e shumefi- 
shte. 

"...Kush ben ndonje te mire, Ne ia 
shumefishojme te mirat, Vertet Allahu i 
fal mekatet dhe eshte mirenjohes" (Shu- 
ra, 23). 

"Atyre qe bejne vepra te mira, u ta- 
kon e mira (Xheneti) e edhe me teper (e 
shohin AUahun)..." (Junus, 26). 

"S'ka dyshim se Allahu nuk ben pa te 
drejte as sa grimca,e nese ajo veper 
eshte e mire, Ai e shumefishon ate dhe 
Vete Ai i jep shperblim te madh" (Nissa, 
40). 

Te gezon fakti se gfaredo pune te mi- 
re te veprosh, Ai patjeter do te te shpe- 
rbleje, sepse Ai eshte Falenderues. 

Pa dyshim qe Zoti xh.sh. te shperblen 
shume, ne menyre qe te te jape vullnet 



me te madh per te fituar sa me shume 
shperblim. Thote Muhamedi a.s.: 

"Kush jep sadaka qofte ajo sa grimca 
e hurmes prej fitimit hallall, e dihet qe 
Allahu nuk pranon tjeter pos hallallit. Ai 
e rrit ate (sadaka) sikurse ju qe e rritni 
dhuraten,derisa robi, kur takohet me 
AUahun Diten e Gjykimit, e sheh hurm- 
en, e cila tani ka arritur madhesine e ko- 
dres se Uhudit (koder afer Medines). 

Njehere nje beduin shkoi te i Dergu- 
ari i AUahut; ai me vete kishte nje deve 
per dore dhe i tha atij: O i Derguar i 
AUahut, e kam sjelle kete deve sadaka 
per Zotin xh.sh. 

Pejgamberi a.s. e pershendeti per kete 
bujari dhe i tha: Per kete deve, qe e dhu- 
rove per Zotin, do te shperblehesh me 70 
deve te ngjashme dhe me frere ne Xhe- 
net." 



Do te thote qe edhe freri nuk do te hu- 
mb. 

Ekziston nje tregim, (hadith) qe, sa 
here e lexoj, prekem thelle, sepse... 

"Nje graa e pamoralshme i dha te pi- 
nte uje nje qeni. Allahu xh.sh.e fall ate 
(per kete veper), e falenderoi dhe e shpe- 
rbleu me Xhenet". 

Sikur t'i tubonim 1000 hoxhoUare per 
ta falenderuar kete grua te pamoralshme 
per kete gjest human,a thua do ta falen- 
deronin?Sigurisht, jo. Por Allahu xh.sh. 
eshte Falenderues. 

Kjo ngjarje te qeteson, sepse, nese 
gruas se pamoralshme i jane falur gabi- 
met, atehere sigurisht se do te te falen 
edhe ty (vepro mire). 

Thote Muhamedi a.s.: 

"A nuk deshironi t'i fitoni nga 1000 
shperblime per nje dite? Ata (ashabet) 
thane: Si t'i fitojme atehere? 

Ai iu pergjigj: Te thoni 100 here ne 
dite Subhnallah, dhe Zoti xh.sh. do t'ju 
jape nga 1000 shperblime". 

Ne nje hadith tjeter thuhet : 

"Agjerimi i dites se Arafatit, i shlyen 
mekatet e kaluara dhe ato te ardhmet". 

Ai te falenderon per agjerimin, i cili 
konsiderohet gjesend i vogel ne kraha- 
sim me shperblimin e madh. 

Allahu xh.sh. e falenderoi Sead ibn 
Muadhin, kur ai ra deshmor heroikisht 
duke luftuar (bashke) me Muhamedin 
a.s., saqe arshi (froni i Allahut) u lekund 
per vdekjen e tij. Jo vetem kaq, por edhe 
meleket zbriten nga qielli dhe moren 
pjese ne varrimin e tij. 

Per kete ndodhi teper interesante, 
Muhamedi a.s. tha: 

"Po i shoh 70 mije meleke duke bar- 
tur kufomen e Sead in Muadhit". 

A do te fiUosh qe tani te planifikosh 
te japesh sadaka, t'u puthesh doren pri- 
nderve te tu, te gezosh nje te ve. 

Ekziston nje ngjarje e bukur, e cila te 
shtyn ta njohesh Falenderuesin me mire. 

Kete ngjarje e transmetojne librat e 
historise islame. E tregimi fiUon keshtu: 

Ishte nje njeri qe quhej Ebu Naser 
Essajad (peshkatari), i cili vuante nga 
varferia e madhe. Ishte ulur ne xhami 
kur nga brengat e jetes dhe nga varferia 
qe e kishte kapluar, fiUuan t'i rridhnin 
lotet. Ne ate moment erdhi imami i xha- 
mise, i cili, kur e pa ne ate gjendje te 
dhimbshme, e pyeti:Perse po qan, o Ebu 
Naser? Ai i tha: Nga hallet e varferise 
dhe nga borxhet. Imami e mori ate dhe 
shkuan se bashku te bregu i detit. Posa 
arriten atje, imami i tha: 

Fall dy rekate namaz dhe lute Allahun 
te te ndihmoje. Ai veproi ashtu si e 
mesoi imami dhe, me pas, e hodhi 




rrjeten per peshkim. Pas nje kohe te 
shkurter, ai zuri nje peshk te madh. Rre- 
fen e thote Ebu Nasri: E mora ate peshk 
dhe e shita ne treg. Me ato para i bleva 
dy pete buke per gruan dhe djalin tim. 
Duke shkuar ne shtepi, takova nje grua 
me femijen e saj, gjendja e atyre me kuj- 
toi gruan dhe djalin tim. Gruaja dhe fe- 
mija filluan t'i shikonin petet e bukeve. 
Mendova t'ua jepja buken apo ta ruaja 
per familjen time. Por, me ne fund, ven- 
dosa t'ua jepja, sepse, thashe me vete, 
ajo qe ka Allahu prej shperblimit, eshte 
me e mire dhe se Ai nuk do te me hu- 
mbe. Pradaj ua dhashe tere buken dhe 
nuk ndala asgje per familjen time. Hyra 
ne shtepine time, ashtu si dola, pa asgje. 
Pas pak gastesh, trokiti dera. Dola dhe e 
hapa, kur ja nje njeri me pyeti: 

A eshte kjo shtepia e Ebu Nasrit? 
Thashe - po! Ai me tha: Babai yt, para se 
te vdiste, m'i pati dhene keto para hua. 
Ja, merri keto te holla, jane tuajat. 

I mora ato te holla dhe fiUova te beja 
tregti,derisa pasuria m'u shtua,dhe u be- 
ra shume i pasur. Keshtu fiUova te jepja 
sadaka me nga 1000 derheme pernjehe- 
re. Isha shume i gezuar per sadakane qe 
jepja. Nje nate enderrova sikur isha ne 
Diten e Gjykimit, dhe degjoja tek po 
therriste dikush: Ku eshte filani i biri i 
filanit? Peshoni te mirat dhe te keqijat e 
tij. Ai vazhdoi keshtu, derisa erdhi radha 
ime, dhe qendroja para peshores. Mele- 
ku vendosi ne peshore veprat e keqija, te 
cilat peshuan shume. Pastaj i vendosi 
veprat e mira, te cilat nuk peshuan as- 
pak, ato dukeshin si fije pambuku krahas 
te keqijave qe ishin te medha sa nje ko- 
der. Meleku me pyeti: Ku eshte pasuria 
e madhe qe ke dhene sadaka? Kur ja, ajo 
sadaka ishte e perzier me epsh, mburrje 
dhe mendjemadhesi. 

E degjova melekun duke thene:A i ka 
mbetur digka tjeter prej veprave. Thane 
- po, po, ka mbetur di9ka. Shikova se 
9fare eshte ajo gje qe kishte mbetur, dhe 
e pashe peten e bukes ! 

Ajo u vendos ne anen e veprave te 
mira dhe e rendoi peshoren, por ende 
ana e veprave te keqija peshonte me 
shume. Meleku prape pyeti: A ka ende 
di9ka? Thane - po! 



Kur ja ishte buzeqeshja e femijes qe, 
kur u vendos ne peshoje, u barazuan 
anet e saj. Meleku pyeti prape: A ka edhe 
digka? 

Kishin mbetur edhe lotet e gruas, te 
cilet, kur u vendosen ne anen e veprave 
te mira , ishin sikur uje deti, saqe te mirat 
peshuan me shume se te keqijat. Ne ate 
moment degjova melekun duke thene: 
Shpetoi, shpetoi"! 

U zgjova nga gjumi dhe thashe: Sub- 
hanallah, I Lartesuar qofte Falenderuesi- 
Mirenjohesi, i Cili dy petet e vogla i beri 
te medha. 

Lidhshmeria e emrave 

te tjere te Zotit xh.sh. 

me Emrin "Mirenjohes" 

Emrat El-Hamid-I Falenderuari, El- 
Alim-I Gjithedijshmi, dhe El-Gafuur- 
Falesi, kane lidhje te ngushte kuptimore 
me emrin "Shekuur"- "Mirenjohes". 

1) Nocionet "Hamd" dhe "Shuker", 
qe kane kuptimin "Falenderim", krijojne 
lidhshmeri ne mes teje dhe Krijuesit ne 
dy aspekte reciproke. 

Nocioni "Hamd", qe do te thote "fa- 
lenderim" ka te beje me falenderimin e 
robit ndaj Krijuesit. Kurse nocioni 
"Shukr", ka te njejtin kuptim, por ky 
eshte falenderim i Allahut xh.sh. ndaj te- 
je (robit). Ndaj, meqenese Ai eshte Fale- 
nderues-Mirenjohes dhe shperblyes, ne 
e falenderojme dhe E madherojme Ate. 

Zoti xh.sh. u thote banoreve te Xhe- 
netit: 

"...e te Ne ka edhe me shume(shper- 
blim). (Kaf, 35) 

Dhe ne ajetin tjeter: 

"..Dhe thane: Falenderimi I takon 
Allahut, i Cili e largoi pikellimin prej 
nesh. Vertet Zoti yne eshte Fales dhe 
Mirenjohes." (Fatir, 34.) 

2) Shume here perseritet emri Gafuur 
- Fales, se bashku me emrin Shekur-Mi- 
renjohes. Ky eshte nje njoftim per ty, qe, 
perve? te mirave, mund te besh edhe ve- 
pra te keqija. Ndaj Allahu xh. sh., neper- 
mjet ketyre emrave te jep kuraje dhe te 
qeteson duke t'i falur te keqijat dhe duke 
te falenderuar per veprat e mira. 

3) Emri i trete eshte El-Aliim - i Gji- 
thedijshmi. Lexo ajetin kuranor: 

"Vertet Allahu eshte Mirenjohes dhe 
i Gjithedijshem" (En-Nissa 147). 

A thua cila eshte arsyeja qe nderlidh 
keta dy emra. 

Ndodh qe ti i ben mire dikujt,dhe ai 
nuk e di, ndersa Allahu xh.sh. eshte Mi- 
renjohes dhe i Gjithedijshem. 

Po marrim nje shembuU: Femija e 
sheh babin e tij qe fie pa u mbuluar, e 



mbulon dhe te nesermen nuk i tregon se 
e kishte mbuluar, ne menyre qe te mos 
krenohet para tij . 

Vertet Babai i tij nuk e di,por Allahu 
xh.sh. e di gfare veproi djaloshi dhe ku- 
rre nuk do t'ia humbe ate veper te mire. 

Mirenjohesi dhe Xheneti 

Imagjino se 9fare ka pergatitur Fale- 
nderaesi si shperblim per ate qe veprove 
ne kete bote. Xheneti eshte deshmia me 
e madhe per te njohur me mire Mirenjo- 
hesin. 

Ebu Bekri r.a., me te degjuar versetin 
kuranor: 

"Vertet Allahu i ka blere prej besim- 
tareve shpirtrat dhe pasurine e tyre dhe 
si kompensim u ka mundesuar hyrjen ne 
xhenet"... (Et-Tewbe, HI), filloi te qa- 
nte dhe tha:Ai na jep shpirtrat (hua), dhe 
ne ia kthejme; Ai prape na falenderon 
per ta dhe na shperblen me xhenet. Kur 
dihet mirefiUi se shpirti eshte prone e 
Zotit xh.sh. 

Ai na falenderon me xhenet, kur ne ia 
kthejme shpirtin. Ka mundur te ndodhe 
qe t'ia kthejme shpirtin dhe te mos na 
shperbleje me asgje. A nuk u kenaqem 
mjaft 50 yjet me te. Do te thote shpresa 
e te hyrit ne Xhenet ka te beje pikerisht 
me faktin se Allahu eshte Falenderues 
dhe Mirenjohes. 

Si duket Xheneti 

Imagjino Uahtarine e Dites se Gjyki- 
mit, duke qene ti para AUahut xh.sh., e 
Ai te therret: O filan! Une jam i kenaqur 
me ty, te falenderova dhe te shperbleva 
per ate qe veprove. Tani shko dhe hyr ne 
xhenetin Tim. Imagjinoje veten ne keto 
momente para deres se Xhenetit. Thote 
Muhamedi a.s.: "Gjeresia e deres se 
Xhenetit eshte sa prej Mekes deri ne 
Sham (Siri), dhe megjithekete do te kete 
grumbuU te madh njerezish para saj". 

Kjo ndodh, sepse Ai i falenderoi shu- 
me njerez duke ua falur mekatet. Ima- 
gjinoje veten tende brenda ne Xhenet. 

A thua ke ke me vete. 

"E ata qe ishin te devotshem ndaj 
Zotit te tyre, sillen ne grupe te xheneti" 
(Ezumer, 73). 

Aty mund te shohesh ke te duash. 

Imagjinoje momentin kur do te qen- 
drojme para deres se Xhenetit duke prit- 
ur qe ajo te hapet, dhe e perserisim ajetin 
kuranor: 

"E ata thone: Falenderuar qofte 
Allahu qe largoi prej nesh brengat, ver- 
tet Zoti yne eshte qe fal shume dhe eshte 
bamires" (Fatir, 34) 



Imagjino gastin e ndermjetesimit- 
shefatin, duke e lutur Ibrahimin a.s. te 
ndermjetesoje per ty, e ai te thote: Nuk 
jam une per kete. Gjithashtu kjo skene 
perseritet me te gjithe Pejgamberet e tje- 
re. Ne ato momente vjen Muhamedi a.s. 
dhe thote:Une jam per te,Une jam per te. 
Do te jem i pari qe leviz dorezen e deres. 
Roja e Xhenetit, kur te degjoje zerin e 
tij, thote: Kush po troket ne dere? Ai 
thote: 

Muhamedi, i biri i AbduUahut! Roja, 
me te degjuar kete prezantim, thote: 

"Allahu me ka ndaluar t'i hap deren 
dikujt tjeter perve? teje, o i Derguar i 
AUahut." 

Thote Pejgamberi a.s.: Vertet kjo bo- 
te nuk peshon tek Zoti as sa krahu i mu- 
shkonjes. 

Ndaj, puno per Xhenet dhe harroje 
kete bote (mos puno vetem per kete bo- 
te). Imagjinoje veten brenda ne Xhenet, 
i shoqeruar dore per dore me shoket e tu. 
Me siguri do te qash nga gezimi. A e 
meriton kete nder apo jo? A je ne mesin 
e atyre qe jane me Pejgamberin a.s.? De- 
gjo! Pa dyshim qe ekzistojne gjera te ci- 
lat ta bejne te mundur qe te jesh prane 
tij, sepse Muhamedi a.s. ne disa thenie te 
tij thote: 

"Une dhe mbikeqyresi i jetimit jemi 
sikur keta te dy (i bashkoi gishtin tre- 
gues dhe te mesmin) ne Xhenet." 

Hadithi tjeter 

"A deshironi te dini se cilet jane ba- 
noret e shkalles me te ulet te Xhenetit? 
Pastaj tha: Kategoria me e ulet ne Xhe- 
net eshte kur personi ecen ne pronen e tij 
1000 vjet kembe pa arritur ne flindin e 
saj. Ata (ashabet) thane: Kjo qenka 
shkalla me e ulet, pra na trego se cila 
eshte shkalla me e larte e banoreve te 
Xhenetit? 

Muhamedi a.s. u pergjigj: Ne shkall- 
en me te larte eshte ai person qe e shikon 
AUahun mengjes e mbremje." 

Valle, a e meriton ti kete pozite? 

Duke e pershkruar pamjen e Xhene- 
tit, Muhamedi a.s. thote: 

"(Xheneti eshte) tulle prej ari dhe tu- 
lle prej argjendi, lla9i i tij eshte myshk, 
dyshemeja e tij diamant, kurse kulmi i tij 
eshte arshi i Zotit." 

Allahu xh.sh. te therret, duke qene ti 
brenda ne Xhenet, dhe te thote: O bano- 
re te Xhenetit ! Une kam per t'ju dhene 
kater gjera: Ju do te jeni te shendoshe 
dhe nuk do te semureni kurre, do te jeni 
te rinj dhe nuk do te plakeni me, do te 
begatoheni dhe nuk do te deshperoheni 
me, dhe do te jetoni ne te, e nuk do te 
vdisni kurre". 



Ndaj, gfare duhet te punosh qe ta jete- 
sosh emrin e Zotit-Falenderues- 

1) Jep sadaka. Thote Muhamedi a.s., 
"Kush largon prej besimtarit nje bre- 

nge prej brengave apo telasheve te kesaj 
bote, Allahu do t'ia largoje atij brengat e 
Dites se Gjykimit, dhe kush i lehteson 
dikujt veshtiresite, Allahu do t'ia lehte- 
soje atij punet ne kete bote e ne boten 
tjeter, dhe kush i mbulon nje te keqe my- 
slimanit, Allahu ia mbulon atij te keqijat 
ne kete bote dhe ne boten tjeter Ndaj 
Allahu e ndihmon robin, perderisa ai e 
ndihmon vellane e tij". 

Ti frikesohesh ne Diten e Gjykimit 
prej veprave te tua te shemtuara, kur ja 
ato nuk ekzistojne. 

Per Zotin kenaqesia e dhenies eshte 
me e mire sesa ajo e marrjes. 

2) Adhurimi panderprere. Kjo gje 
manifestohet duke falenderuar dhe kuj- 
tuar Allahun xh.sh., duke bere namaz, 
tespihe, duke lexuar Kuran vazhdimisht, 
duke falur namazin e teravive dhe duke 
u lutur shume, sepse Allahu do te falen- 
deroje per kete. 

3) Te jesh i sinqerte ndaj Falenderu- 
esit. 

Ai pa dyshim qe do te te paguaje me 
shume. A thua valle, ekziston dikush qe 
paguan me shume se Allahu? Kujdes, 
mos i shit Zotit e pastaj t'ua shesesh te 
tjereve. Mos e shoqero Allahun me aske- 
nd. Ki kujdes, ndonjehere mund te te 
vonohet shperblimi, por Allahu ne kete 
menyre sprovon sinqeritetin tend. Nese 
rastesisht vonohet shperblimi per pak 
kohe, atehere mos vrapo pas shperblim- 
it te pronareve te posteve (Njerezve ne 
pushtet). Pra, behu i sinqerte. 

Imagjinoni sikur shoqeria jone te kete 
njohuri rreth Emrit te Zotit Mirenjohes. 
Sikur ky emer i bukur te mesohet ne 
shkoUat tona. Sikur femijet tane t'i me- 
sonim se dhenia shperblehet shumefish 
prej AUahut. 

Sikur te ndodhte nje gje e tille, pa dy- 
shim qe kjo do te ndikonte ne zhvillim- 
in dhe perparimin e jashtezakonshem te 
shoqerise sone. Sikur mjetet e informi- 
mit, qofshin ato elektronike apo te shkr- 
uara, te transmetonin programe rreth 
kuptimit te ketij emri, sigurisht qe sho- 
qeria do te perparonte dhe do te zhvillo- 
hej dukshem. 

Marre nga: 
www. amrkhaled. net 

Perktheu: 
Adnan Berbatovci 



Ahlak 



Koha ne jeten e myslimanit 



Dr. Jusuf El Kardawij 



Qendrim per llogaritjen e vetes 

Prej obligimeve te myslimanit eshte 
te qendroje me veten e tij sa here qe te 
kaloje nje vit, ta llogarise veten per vitin 
e kaluar, 9'ka here ne ate vit? ^'ka per- 
gatitur per Ahiretin (boten tjeter) e tij? 
^'ka fituar dhe 9'ka humbur? Ashtu si? 
ben tregtari i snksesshem ne fiUim te 
9do viti: i mbledh te gjitha fletoret, u jep 
nje shikim te gjithe regjistrave, - dhe do 
te dije se sa ka humbur dhe sa ka fituar. 
Cilat jane shkaqet e humbjes se tij? Cilat 
jane shkaqet e fitimit te tij? Ashtu qe te 
shmange shkaqet e humbjes, dhe t'i 
shtoje shkaqet e fitimit. 

Kjo eshte ne 9eshtjet e kesaj bote, ne 
fitimin e kesaj bote; ndoshta do te kete 
dobi apo s'do te kete dobi, e nese do te 
kete dobi ndonjehere, ajo s'do te zgjase 
shume; e nese do te zgjase nje kohe, ai 
vete nuk do e zgjase: 

"Thuaju: perjetimi i kesaj bote eshte 
pak, e per ate qe eshte i devotshem, bota 
tjeter eshte shume me e dobishme. Nuk 
do t'ju behet e pa drejte as sa fija. Kudo 
qe te jeni, vdekja do t'ju kape, po edhe 
ne qofshi ne pallate te fortifikuara". (En- 
Nisae, 77-78)'. 

Njeriu doemos duhet te qendroje me 
veten e tij e ta llogarise ate. Nese s'mu- 
nd te Uogarite veten e tij 9do dite, le ta 
beje per 9do jave; nese nuk mund ta beje 
9do jave, atehere le ta beje per 9do muaj; 
nese nuk e ben per 9do muaj, atehere le 
ta beje per 9do vit. Njeriu e llogarit ve- 
ten e tij: 9'ka bere gjate atij viti? 

Eshte bere tradite nder njerez qe, sa 
here te kaloje nje vit nga jeta e tyre, te 
festojne "ditelindjen e tyre", nje zakon 
ne te cilin ka rituale dhe tradita te ve9an- 
ta: ushqim e pije, qirinj qe ndizen e pas- 
taj fiken. Do te ishte me e rendesishme 
per njeriun e men9ur qe ne vend te ke- 
tyre risive, dhe ne vend te ketyre tradi- 
tave te importuara, te mbaje nje qendrim 
te matur ndaj vetes se tij dhe ta llogarise 
ate: 9'ka bere gjate nje viti? Dhe te qaje 
per veten e tij, per neglizhencen dhe ga- 
bimet e tij, per te drejtat e veta dhe te te 
tjereve, mirepo njerezit nuk e bejne. 



Koha eshte jeta 

Koha kalon dite pas dite, koha eshte 
jeta, ashtu si9 ka thene Imam Hasen El- 
Benna. 

Njerezit thone: Koha eshte prej ari, 
mirepo 9 'eshte ari? (^' eshte argjendi? 
(^' eshte diamanti? (^' eshte xhevahiri? 
Te gjitha keto jane gjera materiale, kurse 
koha eshte me e shtrenjte se te gjitha ke- 
to xhevahire, koha eshte jeta. 

njeri, 9'eshte jeta jote? Ajo eshte: 
koha qe shpenzon qe prej djepit e gjer ne 
varr, qe nga lindja e deri ne 9astin e vde- 
kjes, prej zhurmes qe del femija nga ne- 
na e gjer ne renkimin kur te dale shpirti 
prej tij. 

Kjo kohe eshte jeta jote; nese e humb 
kohen tende, e ke humbur jeten tende. 
Ata qe thone: ejani ta vrasim kohen to- 
ne! Ata, kur ta vrasin kohen e tyre, ne te 
vertete vrasin vetjet e tyre, e nuk ndie- 
jne, dalengadale bejne vetevrasje. 

Krimi i humbjes se kohes kot 

Nder krimet me te medha qe behen, 
jane krimet qe i bejme ne te drejten e ko- 
hes. Shpenzimi dhe humbja me e madhe 
eshte humbja e kohes kot, ajo eshte me e 
madhe se shpenzimi i pasurise. 

E shohim popuUin (ymetin) tone qe e 
humb kohen kot, njerezit e shkojne koh- 
en dhe vitet kot. Te pakte jane ata qe 
prodhojne, te pakte jane ata qe punojne, 
gjate nates rrine zgjuar (papunesi dhe 
fjale boshe), e gjate dites flasin per nde- 
ret e njerezve, saqe edhe ata qe punojne 
ne punet e tyre zyrtare, gati sa s'punoj- 
ne. 

Populli (ymeti) yne nuk punon 

1 kam pare njerezit ne Evrope dhe ne 
Amerike tek lodhen ne punet e tyre, lo- 
dhen e derdhin djerse tere diten, qe prej 
mengjesit e deri ne mbremje, dhe kthe- 
hen ne shtepite e tyre te rraskapitur, per 
te kaluar pak kohe me familjet dhe femi- 
jet e tyre. Mirepo vetem ne vendet tona 
njerezit punojne pak dhe prandaj rrine 
pothuaj tere naten zgjuar, sillen kot ne- 
per rruge gjate dites, nuk punojne as per 
boten e tyre. 

Ne nuk prodhojme, mbeshtetemi ne 
tjeterend per importimin e gjerave me 
kryesore dhe pjeset perberese te jetes 
sone; ushqimin me te cilin ushqehemi, e 



importojme prej tjeterkujt; vendet mus- 
limane dhe arabe jane vende bujqesore, 
megjithate nuk u mjaftojne ato qe kane, 
doemos duhet t'i zgjasin duart e tyre qe 
te importojne ushqimin, ushqimin dhe 
prodhimet e medha e te renda, te gjitha i 
importojme. 

Armen me te cilen mbrohemi per ek- 
zistencen tone, nuk e prodhojme po e 
marrim nga te tjeret. Pse? Sepse ne nuk 
punojme, ne jemi popull qe nuk punoj- 
me, e humbim kohen kot, personi e hu- 
mb kohen, familja e humb kohen, dhe 
njerezit e humbin kohen e tyre. 

^do kohe e ka te drejten 

Koha ka rendesi shume te madhe ne 
Islam, e per ate Allahu xh.sh. eshte per- 
betuar ne librin e Tij te shenjte, eshte pe- 
rbetuar ne pjeset e tij, eshte perbetuar ne 
agimin, eshte perbetuar ne paraditen, 
eshte perbetuar ne pasditen, eshte perbe- 
tuar ne naten, eshte perbetuar ne diten, a 
thua pse te gjitha keto perbetime? Kur te 
perbetohet per di9ka Allahu xh.sh., per- 
betohet per ate qe te na terheqe shikimet 
tona per rendesine dhe rrezikun e tij, sa- 
qe te mendojme ne te gjitha pjeset e 
kohes: ne agimin, ne paraditen, ne pasd- 
iten, ne naten dhe ne diten e tij . 

AU-Uahu xh.sh. i ka ndare obligimet 
ne kohe, derisa te ndiejme per 9do pjese 
te kohes. Kur te zbulohet erresira e nates 
nga agimi i mengjesit, ngrihet myezini 
dhe e therret ezanin e sabahut, e kur di- 




elli te largohet nga kupa e qiellit, therret 
ezani i drekes, dhe, kur hija e njeriut 
eshte e zgjatur sa dy here trupi i tij, the- 
rret ezani i ikindise, e kur te perendoje 
dielli, therret ezanin e akshamit, dhe, kur 
te largohet kuqerrimi i horizontit, thirret 
ezani i jacise. 

Keto te tera jane qe njeriu te ndieje se 
9do kohe e ka te drejten (hakkun) e saj, 
e duhet te mos Hhet pas dore. 

Rreziku i shtyrjes (voneses) 

Koha eshte si shpata, nese nuk e 
mpreh ate, ajo do te te prese ty, sepse ajo 
punon ne jeten tende. Si? ka thene Omer 
iben Abdul- Azizi: "Nata dhe dita puno- 
jne ne ty, atehere puno ne ato te dyja". 
Punojne ne ty, do te thote marrin nga je- 
ta jote, sprovojne me gdo te re, e afrojne 
gdo te larget, dhe shkurtojne gdo gje te 
gjate. 

Per 9do mengjes qe zgjohesh, i afroh- 
esh varrit per nje hap, dhe largohesh nga 
lindja per nje hap, e ti je i lindur qe te 
vdesesh. 

Kane lindur per vdekje dhe kane ndertu- 
arper shkaterrim 
E te gjitheju do shkoni ne dhe... 

^do dite qe jeton, nje pjese merr nga 
jeta jote. Thote imam Hasen El-Basriu: 
"O biri i Ademit, ti je disa dite te mbled- 
hura, sa here qe shkon nje dite, shkon 
nje pjese jotja, mbaron nje flete nga 
libri yt, bie nje gjeth nga pema jote, 
shembet nje mur nga ndertesa jote". 
E g' eshte njeriu vetem se hipes mbi 

shpinen ejetes se tij 
Ne nje udhetim qe mbaron me dite dhe 

me muaj 
Fie e zgjohet gdo dite e nate 
Larg nga bota dhe afer varrit 

Nata dhe dita punojne ne ty, atehere 
puno ne ato te dyja, mos e shtyj punen e 
nates per diten, dhe as punen e dites per 
naten, dhe as punen e sotes per neser. 
Nuk e shtyj punen e sotes prej pertacise 
Per neser, se dita e te dobetve do tejete 
neser! 

E sa jane dobesite tona te myslima- 
neve tani, pasi i vonojme dhe i shtyjme 
punet tona! 

Te paret tane na kane qortuar per 
shtyrjen, dhe kane thene: fjala "do te" 
eshte ushtar prej ushtareve te Iblisit (dja- 
Uit). Mos thuaj: do te pendohem, do te 
punoj. Ku e di se ti do te mbesesh (gja- 
Ue) per te punuar? A e ke te siguruar se 
do te jetosh? Kush ta ka shkruar gekun 
se, kur te dalesh nga shtepia, do kthe- 
hesh i shendoshe? Kush te ka premtuar 
se, kur t'i veshesh rrobat, je ai qe do t'i 




zhveshesh e s'do t'i zhveshe dora e per- 
sonit qe do te laje kufomen tende? Kush 
t'i ka siguruar ato? 

Ne kohen e sotes, ka shume njerez qe 
vdesin papritmas nga infarkti ose nga 
pushimi i zemres, ose nga aksidentet; 
ndoshta do te hipesh ne aeroplan e ai do 
rrezohet; ndoshta ndonje njeri do te vije 
befas dhe ti, duke ngare automobilin te- 
nd, do te te mbyse, sa e shpejte eshte 
vdekja, dhe sa shpejt njerezit e harrojne 
ate! 

Furnizohu me devotshmeri se ti nuk e di 
Kur te vije nata: a do te jetosh deri ne 

mengjes? 
Sa te shendoshe kane vdekurpa kurrfare 

semundjeje 
Dhe sa te semure kane jetuar edhe nje 

kohe 
Sa te rinjflene e zgjohen te sigurt 
E ata nuk e dine se qefini i tyre eshte 

qepur 

A e ke kujtuar kete gjersa je duke e 
perflinduar vitin e kaluar dhe po pret 
vitin e ri? 

Myslimani e ka obligim te ndalet dhe 
ta llogarise veten e tij per vitin e kaluar: 
5'ka bere gjate atij viti? Viti ka dymbe- 
dhjete muaj, muaji ka tridhjete dite, dita 
ka njezet e kater ore, ora ka gjashtedhje- 
te minuta, minuta ka gjashtedhjete seko- 
nda. AUahu do te te pyese per te gjitha 
keto. 

Sa frymemarrje tunden? Sa damare 
rrahin? Sa sy mbyllen? 

Sa dhunti i ke nga Allahu, qe te mbu- 
lojne nga koka e gjer tek kembet e tua ne 
keto momente dhe ne keto sekonda? 
Allahu do te te pyese per to. 



Myslimani l<erl<on perparim 

Disa nga te paret tane thoshin: "Ai qe 
e kalon diten e sotme si te djeshmen, ai 
eshte i mashtruar, ndersa ai qe e kalon 
diten e sotme me keq se te djeshmen, ai 
eshte i malUcuar". 

Ai qe e kalon diten e sotme si te dje- 
shmen, nuk perparon; kete te paret tane 
e kane llogaritur nder te mashtruarit, si 
tregtari i deshtuar qe nuk fiton, sepse ai 
i man ato qe ka ne perparimin apo ne 
deshtimin e tij. 

Ndersa ai qe e kalon diten e sotme me 
keq se te djeshmen, ai eshte i malUcuar, 
AU-Uahu na mbrojtte prej tij! E falte na- 
mazin me xhemat, e tani e fal me kaza; 
falte namaz nafile, e tani i fal vetem far- 
zet; largohej nga mekruhet, e tani nuk 
largohet vetem prej harameve; bente 
mekate te vogla, e tani ben mekate te 
medha, e keshtu drejtohet dhe ul veten. 

Myslimani e lut Allahun xh.sh. qe te 
mos behet prej te mallkuarve dhe as prej 
te mashtruarve, perpiqet ta perparoje ve- 
ten e tij gjithmone, qe te ngrihet sa me 
lart, si? thuhet ne hadith: 

"Kur t'i luteni AUahut, kerkojani Fir- 
devsin, se ai eshte Xhenneti me i mesem 
dhe me i larte, dhe mbi te eshte Arshi i 
AUahuf'l 

Kerkoj a Zotit tend pozitat me te larta. 
Myslimani gjithmone eshte ambicioz 
(lakmitar) per me te lartat, nuk i mjafton 
te jete ne fund te karvanit, ve9se deshi- 
ron te jete ne balle te tij, ne pikenisjen 
dhe fiUimin e karvanit, keshtu eshte nje- 
riu besimtar. 

Ne, ne kete qendrim ne fund te vitit, 
duhet t'i permiresojme ato qe na kane 
kaluar, qe ta dime vleften e kohes, dhe 
vleften e jetes qe na ka dhuruar Allahu, 



se do te pyetemi per te ne Diten e Gjyki- 
mit, si9 thuhet ne hadithin e vertete: 

"Nuk do te perfundoje robi nga gjyki- 
mi derisa te mos pyetet per kater gjera: 
per jeten ku e ka harxhuar, per rinine si 
e ka jetuar, per pasurine prej nga e ka 
fituar dhe ne se e ka shpenzuar, dhe per 
diturine se 9'ka here me te"\ 

Kater pyetje kryesore, dy prej tyre i 
perkasin kohes: nje pyetje per jeten ne 
pergjithesi dhe per rinine ne veganti. Ri- 
nia eshte periudha e gjallerise, periudha 
e forces dhe mundesise per prodhim, pe- 
riudha e shpreses dhe vendosmerise. 

Shfrytezoji pese gjera para 
pese te tjerave 

Pejgamberi (sal-lall-llahu alejhi we 
sel-lem) e ka keshilluar nje njeri duke i 
thene: 

"Shfrytezoji pese gjera para pese te 
tjerave: rinine tende para pleqerise, she- 
ndetin tend para semundjes, pasurine 
tende para varferise, kohen tende te hre 
para punes, dhe jeten tende para vdekj- 
es"\ 

"Rinine tende para pleqerise": ne pe- 
riudhen e rinise ke mundesi te prodhosh, 
ke mundesi te punosh, ke mundesi te lu- 
ftosh, ke mundesi te kontribosh per fene 
dhe boten tende, per veten dhe per pop- 
uUin tend. Mos e humb rinine tende kot, 
mos i imito ata qe shkojne pas epsheve, 
por imito rinine e ymetit tone ne kohet e 
kaluara, - Ah ibn Ebi TaUbin, Mus'ab 
ibn Umejrin, Usama ibn Zejdin, Muha- 
mmed ibn El-Kasim ibn Muhammedin, 
komandantet gUrues qe i udhehoqen 
ushtrite e tyre dhe kane mbushur boten 
me pune e me fe, e ata ende nuk i kishin 
mbushur te njezetat! 

Shfrytezoje rinine tende para ple- 
qerise, ki kujdes e mos e humb rinine ne 
pakujdesi e mekate; perpiqu te jesh prej 
atyre shtate personave qe do t'i strehoje 
AUahu ate dite kur s'do tekete hije per- 
ve? Hijes se Tij, e njeri prej tyre eshte: 

"Dhe nje i ri qe eshte rritur ne 
adhurimin e AUahut xh.sh."^ Apo nje e 
re qe eshte rritur ne adhurimin e Allahut 
xhsh., 5'thuhet per meshkuj, vlen edhe 
per femra. 

Nese te rreshqet kemba ne ndonje 
dite e bie ne mekat, dera e pendimit 
eshte e hapur, ngutu e merr iniciative 
dhe qendro para Zotit tend i penduar dhe 
me shprese se do te te fale duke thene: 

"Zoti yne, ne i beme te padrejte vet- 
vetes sone, e ne qofte se nuk na mbulon 
(mekatin) dhe nuk na meshiron, ne me 
siguri jemi prej te shkaterruarve!" (El 




A'raf, 23). Allahu i do te penduarit, dhe 
dashuria e tij per te riun e penduar eshte 
me e madhe, pendohu tek Allahu me 
pendim te sinqerte. 

"Shendetin tend para semundjes": sot 
je i shendoshe ne trupin tend dhe i mbro- 
jtur nga semundjet, ky shendet eshte 
dhunti prej dhuntive te Allahut xh.sh. 
per ty, mos e shfrytezo shendetin tend 
per te keqija, e as mos te te dhimbset ne 
te mira, e as mos e kurse ne adhurim. 
Shfrytezoje shendetin tend ne adhurimin 
e Allahut xh.sh., ne veprat e mira. Per- 
gatitu per boten tjeter, pergatite balancin 
qe do te te beje dobi tek Allahu, nese 
njerezit mundohen qe ta shtojne balan- 
cin e tyre ne banka me pasuri, nuk do te 
vleje ate dite kur njerezit do te kerkojne 
per ndonje gje qe u ben dobi: 

"Diten kur nuk ben dobi as malli, as 
femijet. (ben dobi) Vetem kush i paraqi- 
tet Zotit me zemer te shendoshe" (Esh- 
Shuarae, 88-89). Mundohu qe ta shtosh 
balancin tend tek Allahu me te mira, me 
adhurime. 

Shfrytezoje shendetin tend para se- 
mundjes, para se te te godase semundja. 
E, sa te shumta jane semundjet qe e lene 
njeriun te gjymte dhe e bejne te paafte 
per pune, e pastaj te thuash: ah sikur t'i 
kisha bere ne ditet kur kam qene i shend- 
oshe, ah sikur t'i kisha bere ne ditet kur 
kam qene i ri. E, pra para vete e ka ras- 
tin. 

"Pasurine tende para varferise": nese 
ke mundesi per digka tani si ne pasuri 
apo ne pozite, apo ndonje mundesi tje- 
ter, beje ndonje te mire me te para se te 
varferohesh nga ajo, e te mbesesh duar- 
thate. Sot mund te jesh i pasur, e neser te 
mos kesh pasuri; sot mund te kesh ndon- 
je pozite, e neser s'do ta kesh; sot mund 
te jesh i ngarkuar me digka, e neser s'je. 

"Kohen tende te lire para punes": ne- 
se ke kohe te lire, atehere shfrytezoje ate 
per gjera prej te cilave ka dobi feja dhe 
populli yt. Per fat te keq, shumica nuk e 



ndiejne dhuntine e kohes se lire, e Pejga- 
mberi (sal-lall-llahu alejhi we sel-lem) 
ka thene: 

"Shume njerez jane te mashtruar ne 
dy dhunti: shendetin dhe kohen e lire"*. 
Shume njerez nuk e dine vleften e shen- 
detit dhe kohes se lire; nese ke kohe te 
lire, mos e humb kot ashtu sikur bejne 
shumica. 

Nje kohe keshtu 
e nje kohe ashtu 

Nuk eshte kuptimi i kesaj se ne deshi- 
rojme qe njerezit te qendrojne duke adh- 
uruar dite e nate; te mos punojne per 
boten e tyre dhe as t'i freskojne vetjet e 
tyre, jo. Patjeter duhet "nje kohe keshtu 
e nje kohe ashtu", ashtu si i ka thene Pe- 
jgamberi (sal-lall-llahu alejhi we sel-l- 
em) Handhales. 

Shkoi Handhale El-Ensariu, shoku i 
Pejgamberit (sal-lall-llahu alejhi we sel- 
lem), tek familja e tij dhe beri shaka e 
qeshi me ta, pastaj iu kujtua se, kur ishte 
te Pejgamberi (sal-lall-llahu alejhi we 
sel-lem), ishte zemerbute, i rreshqisnin 
lotet, dhe i frikesohej Allahut, e tha: 
Eshte bere dyfytyresh Handhaleja, kur 
jam tek i Derguari i Allahut, jam ne nje 
gjendje, kurse ne shtepine time dhe me 
femijet e mi jam ne nje gjendje tjeter! 
Doli ne rruge duke vrapuar e duke the- 
ne: Eshte bere dyfytyresh Handhaleja! 
Eshte bere dyfytyresh Handhaleja! - 
derisa erdhi te Pejgamberi (sal-lall-llahu 
alejhi we sel-lem) e i tha: O i Derguar i 
Allahut, eshte bere dyfytyresh Handha- 
leja. Pejgamberi (sal-lall-llahu alejhi we 
sel-lem) i tha: (^'te ka ndodhur? I tha: O 
i Derguar i Allahut, kur jemi me ty, na e 
kujton zjarrin dhe Xhennetin, e neve na 
duket sikur po e shohim, e kur te dalim 
ngati, merremi me bashkeshortet, femij- 
et dhe vendbanimet tona e harrojme shu- 
me. Atehere Pejgamberi (sal-lall-llahu 
alejhi we sel-lem) i tha: 

"Pasha Ate ne doren e Te Cilit eshte 
shpirti im, sikur te kishit vazhduar ashtu 
si? jeni tek une duke e permendur 
AUahun, do t'ju kishin kapur engjejt per 
dore ne vendbanimet tuaja dhe neper 
rruge, mirepo, o Handhale, nje kohe ke- 
shtu e nje kohe ashtu, nje kohe keshtu e 
nje kohe ashtu, nje kohe keshtu e nje 
kohe ashtu"'. 

Problemi qendron ne faktin se disa 
njerez deshirojne t'i bejne njezet e tri 
ore per zemrat e tyre, e nuk bejne as nje 
ore per Zotin e tyre, ndoshta edhe ate 
nuk e bejne per hir te Allahut. Jo, patje- 
ter duhet te bejme dallim ndermejt fatit 



tone dhe obligimin qe kemi per Zotin 
tone. 

Nuk i ndalojme njerezit qe te fresko- 
hen e te defrehen ne kufijte e lejuar, dhe 
ne kufijte e organizimit dhe ndarjes se 
kohes. Ne nuk e organizojme kohen tone 
e as nuk e ndajme ate ndermjet te rende- 
sishmes dhe jo te rendesishmes, nderm- 
jet obUgimit dhe obhgimit te patjeter- 
sueshem, kohen duhet ta ndajme pat- 
jeter. 

Tabela e llogaritjes 

Ne kohen tone, disa dijetare bejne per 
vete "tabele te llogaritjes" dhe me te Uo- 
garisin vetveten, fdo dite e pyesin veten 
dhe i japin vetes shenje (note) ashtu si? 
ben mesuesi me nxenesit: A i ke falur 
namazet ne kohen e tyre? A i ke falur me 
xhemat? Gjate faljes a ka qene zemra jo- 
te e pranishme dhe a eshte frikesuar per 
AU-Uahun? A e ke lexuar pjesen e caktu- 
ar nga Kurani? A i ke bere mire ose a i 
ke ndihmuar dikujt? A e ke urdheruar 
dike per te mire ose a e ke larguar nga te 
keqijat? A ke ndier se s'po mund t'i kry- 
esh te gjitha obligimet, e ke kerkuar falje 
prej All-llahut? Ai e pyet veten dhe i pe- 
rgjigjesh, e keshtu duhet te beje njeriu. 
Mirepo, ta humbesh kohen dite pas dite, 
jave pas jave, muaj pas muaji, vit pas vi- 
ti, kjo eshte ajo, pergjigjja per te cilen do 
te jete e veshtire para Allahut Diten e 
Gjykimit. 

Shfrytezoje jeten tende 
para vdekjes 

"Dhe jeten tende para vdekjes": shfr- 
ytezoje jeten tende, para se te vije koha 
e te thuash: 

"O Zoti im, me kthe, qe te bej vepra 
te mira e te kompensoj ate qe kam lesh- 
uar" (El Mu'minun, 99-100). Mjere per 
ty! Njerezit nuk e dine vleften e jetes ve- 
9se ne 9astin e vdekjes. Kur te vije me- 
leku i vdekjes per te ta marre shpirtin, 
atehere shpreson sikur te shtyhet vdekja 
per nje dite ose gjysme dite, apo gjysme 
ore, apo nje minute, - ne ato momente e 
permend Allahun, mirepo mjere per ty: 

"O ju qe besuat, as pasuria juaj e as 
femijet tuaj te mos u shmangin prej adh- 
urimit ndaj All-llahut, e kush ben ashtu, 
te tillet jane mu ata te humburit. Dhe 
jepni nga ajo qe Ne ju kemi dhene juve, 
para se ndonjerit prej jush t'i vije vdek- 
ja, e atehere te thote: o Zoti im, perse 
nuk me shtyve edhe pak afatin (e vdek- 
jes), qe te jepja lemoshe e te behesha 
prej te mireve! Po, AU-Uahu kurrsesi 




nuk e shtyn askend per me vone, kur t'i 
vije atij afati i vet. AU-Uahu eshte i njo- 
hur hoUesisht me ate qe ju punoni". (El- 
Munafikun, 9-11). 

AUahu kurrsesi nuk e shtyn askend 
per me vone; kur t'i vije afati i vet, asnje 
moment, afati i njeriut eshte i caktuar 
(kohe e caktuar dhe frymemarrje te kufi- 
zuara), e prandaj pergatitu qe prej tash, 
para se ta thuash kete fjale, e cila nuk do 
te pranohet. Shfrytezo rastin dhe kohen. 

Thuhet: Nder njerezit me lakmues per 
personat qe falen ne xhami, jane banoret 
e varrit. Banoret e varrit thone: kush na 
kthen ne ne xhami qe t'i falim ne te dy 
rekate, ose ta lavderojme Allahun, ose ta 
falenderojme Allahun, ose ta madheroj- 
me Allahun, ndersa personat qe falen ne 
xhami, nuk e vleresojne vleften e asaj ne 
te cilen jane. 

Koha eshte e shtrenjte, e pra, dija vle- 
ften e saj, dhe prej vleftes se saj eshte se 
kur te kaloje, nuk kthehet. Ashtu si? ka 
thene Hasen El Basriu: "S'ka dite qe, 
kur te linde dielli, nuk therret: O i biri 
Ademit, une jam krijese e re, dhe per pu- 
nen tende jam deshmitar, atehere furni- 
zohu nga une, se kur te shkoj une, nuk 
kthehem deri ne Diten e Gjykimit". 

Kur te kaloje, koha s'kthehet, perpiqu 
t'i zesh ato qe te kane kaluar: 

"Ai eshte qe beri naten e diten zeve- 
ndesuese te njera-tjetres dhe per ate qe 
deshiron te mendoje apo te falenderoje, 
argument" (El- Furkan, 62). E ka bere 
naten qe ta zevendesoje diten, e dita ta 
zevendesoje naten, kush e humb ndonje 
pune gjate dites, mundohet ta zere naten; 
e kush e ka harruar naten, mundohet ta 
zere diten. 



Pendimi deren e ka te hapur: 
"Pendohuni te gjithe tek AUahu, o be- 
simtare, ne menyre qe te gjeni shpetim" 
(En-Nur, 31). 

Pritni vitin e ri me vendosmeri te ver- 
tete e me pendim te sinqerte tek AUahu 
xh.sh., ndoshta do ta beje diten e sotme 
me te mire se te djeshmen, dhe te neser- 
men me te mire se te sotmen. 



(Perkthimi dhe pershtatj a e ketij 

artikulli eshte bere nga libri 

"Ligjeratat e Shejh El Kardawit ", 

pergatitur nga Halid Essa 'd, 

mektebetu vehbeh, Kajro, 2000, 

vellimi III faqe: 291-300). 

Perktheu dhe pershtati: 
Mr. Faruk Ukallo 



Fusnotat: 

1. Perkthimin e ajeteve Kur'anore nga gj.arabe ne 

gj.shqipe e huazova prej perkthimit te Kur'anit 
nga H.Sherif Ahmeti, Prishtine, 1988. 

2. Hadithin e transmeton Buhariu nga Ebu Hurejr- 

eja. 

3. Hadithin e transmetojne Bezzari dhe Taberaniu. 

4. Hadithin e transmeton Hakimi nga Iben Abbasi. 

5. Pjese nga hadithi qe e transmetojne Buhariu dhe 

Muslimi nga Ebu Hurejreja. 

6. Hadithin e transmetojne: Buhariu, Ahmedi, Tir- 

midhiu, Darimiu dhe Iben Maxheja. 

7. Hadithin e transmeton Muslimi nga Ebu Hure- 

jreja. 



Specifikat dhe veforite e Sheriatit 



Dr. Jusuf El-Kardavi 



J5vj 



a mundur Sheriati islam t'i 
permbushe nevojat e te gjitha 
shoqerive dhe t'i sheroje te 
.gjitha problemet ne te gjitha 
ambientet ku eshte vendosur - pa marre 
parasysh Uojet dhe numrin e tyre, zgji- 
dhje me te drejta dhe dispozita me te 
mbeshtetura. Sepse ai ka permbledhur 
ne vete prej specifikave dhe vegorive qe 
nuk ka pasur ndonje sistem tjeter para tij 
dhe nuk ka pas tij . 

Diskutimi per keto specifika dhe veg- 
ori, duhet te shtrihet ne nje hber te plote, 
qe shpresojme ta reahzojme se shpejti 
me ndihmen e AUahut xh.sh.. 

Kurse ne ketu do te ndalemi vetem ne 
shenime te permbledhura lidhur me disa 
specifika: 

Hyjnore 

1- E para: ky Sheriat vegohet prej li- 
gjeve njerezore, sepse eshte Sheriat hy- 
jnor: me hyjnor kuptojme dy ^eshtje: 

1- Burim hyjnor. 

2- Udhezim hyjnor. 

Me nocionin "Burim hyjnor" kupto- 
jme se dispozitat e ketij Sheriati dhe 
bazat e tij nuk jane te vendosura prej 
njeriut, per se mund te gjykohet me plo- 
geshti, paaftesi dhe i ndikuar prej 
ndikimeve te vendit, kohes, gjendjes dhe 
kultures e ndikimit te trashegimise, per- 
zirje e epshit dhe ndjenave. Por hgjdhe- 
nesi eshte Pronari i krijimit dhe sundim- 
it ne kete gjithesi dhe Kujdestar i 9doku- 
jt dhe 9do gjeje ne te, i Cih krijoi njerez- 
it dhe e di se 9'u ben dobi dhe 9'i ngre, 
9'u pershtatet dhe i permireson ata: 

"A nuk e di Ai qe ka krijuar, kur dihet 
se Ai deperton ne thellesi te sekreteve, i 
njeh hollesite'" 

Kurse me "Udhezim hyjnor" kuptoj- 
me se qellimi i pare dhe me i larti i ketij 
Sheriati eshte lidhja e njerezve me 
AUahun xh.sh., derisa ta njohin Ate mi- 
re, t'i frikesohen Atij sinqerisht dhe ta 
adhurojne sinqerisht, se pranaj jane kri- 
juar. 

Kurse kjo nuk ka te beje vetem me 
ate qe eshte ne lidhje me adhurimet per- 
sonate, por ajo perfshin te gjitha dispozi- 
tat e Sheriatit ne sfera te ndryshme 
familjare, qytetare, kriminale, internaci- 
onale e te tjera. 



Qelhmi i te gjitha ketyre legjislacion- 
eve eshte qe njerezit te gjejne qetesi ne 
jeten e tyre dhe te hrohen nga ngaterre- 
sat, padrejtesite dhe lufta per nje send te 
ulet, ne menyre qe te ngrihen me shpir- 
trat e tyre ne horizonte me te larta dhe te 
japin mundin per ta 9uar ne vend fjalen 
e Allahut xh.sh.. 

Dhe per kete hyjni te Sheriatit nuk ka 
per myshmanin zgjedhje perpos te pra- 
noje ate dhe dispozitat e tij - se kjo eshte 
prej domosdoshmerise se besimit dhe 
kontrata e Islamit, si9 thote Allahu 
xh.sh.: 

"Kur Allahu ka vendosur per nje 96- 
shtje, ose i derguari i Tij, nuk i takon 
(nuk i lejohet) asnje besimtari dhe asnje 
besimtareje qe ne ate 9eshtje te tyre per- 
sonale te bejne ndonje zgjidhje tjeter- 
fare"' 

"Per Zotin tend jo, ata nuk jane bes- 
imtare (te asaj qe te zbriti ty as te asaj 
para teje) derisa te te mos zgjedhin ty 
per te gjykuar ne ate konflikt ne mes ty- 
re, e pastaj (pas gjykimit tend) te mos 
ndiejne pakenaqesi nga gjykimi yt, dhe 
(derisa) te mos binden sinqerisht"' 

"E kush nuk gjykon me ate qe zbriti 
Allahu, ata jane mohues ...ata jane mi- 
zore... te tillet jane te dale jashte rruges 
se Zotit"" 

Pastaj dispozitat e ketij Sheriati hy- 
jnor i gjen ne zemrat e besimtareve me 
9do respekt, nenshtrim dhe degjueshme- 
ri, gje qe nuk mund te gjesh ne asnje ligj 
tjeter qe e vene njerezit, sepse ai eshte 
ligji i Allahut xh.sh.: 

"A ka gjykim me te mire se ai i 
Allahut per nje popull qe beson bind- 
shem?"' 

Njerezore boterore 

Prej ve9orive te Sheriatit islam eshte 
se dispozitat, parimet, udhezimet jane 
me ngjyre njerezore boterore, ai eshte 
meshire per mbare botet, udhezim per 
mbare njerezit; ai nuk eshte legjislacion 
i nje nacionaliteti prej njerezimit apo 
prej nje pjese te botes, por eshte per 
njeriun si qenie njerezore, i bardhe a i zi, 
arab a joarab, ne lindje apo ne perendim. 
Prej 9fare shtrese te shoqerise eshte, nuk 
ka nacionalizem ne kete legjislacion dhe 
as farefisni e as shtrese, ve9se njerezit ne 
te jane te barabarte. 

Kjo ve9ori eshte nje shenje e shenja- 
ve te ngjyres hyjnore ne legjislacion. Si- 




Dr. Jusuf el-Kardavi 



kur ligjdhenesi i saj te ishte nje person 
ose nje grup prej njerezish, do te kalonte 
ne nacionalizem per nacionalitetin, ve- 
ndin, shtresen dhe interesin e tij me apo 
pa vetedije, por ligjdhenesi ketu eshte 
Krijuesi, Poseduesi, Zoti i njerezve, e 
ata te gjithe jane roberit e Tij, nuk ka pe- 
rparesi robi ndaj robit dhe as grupi ndaj 
tjetrit, ne saje te krijimit dhe formimit. 

Dejtesia absolute 

Gjithashtu prej ve9orive te legjislaci- 
onit islam, eshte ngritja e drejtesise 
absolute ne mesin e te gjithe njerezve, 
realizimi i vellazerise, mbrojtja e gjaqe- 
ve, nderit, pasurise dhe mendjeve te ty- 
re, si9 e ka mbrojtur fene dhe moralin e 
tyre. 

Qellimi i tij eshte t'i realizoje intere- 
sat e roberve te Allahut ne kete bote dhe 
ne tjetren, si9 e kane percaktuar juristet 
myslimane. 

Nuk eshte qellimi i tij te realizoje in- 
teresin e nje shtrese te ve9ante e nje tje- 
tre jo, e as te nje populli e te tjetrit jo. 
Nuk eshte qellimi i tij per te realizuar in- 
teresin ekonomik material, duke mos i 
dhene rendesi anes morale dhe shpirte- 
rore. Si dhe nuk eshte qellimi i tij te real- 
izoje interesin e kesaj bote, duke mos 
pare ato te botes tjeter, si9 e bejne ligjet 
e tokes, dhe as e kunderta e saj, si9 eshte 
te disa fe dhe grupe ekstremiste ne prir- 
jet e tyre shpirterore. 

Dhe favori per te gjitha keto konsid- 
erata eshte i pamundshem qe te realizo- 
het ne ndonje legjislacion njerezor, se te 
gjitha favoret kane nevoje per dijen, ur- 



tesine dhe meshiren e Zotit. Njeriu sheh 
gjithmone nga nje kend dhe nuk e ka 
vemendjen ne shume kende te tjera, ku- 
rse ai Qe sheh me shikim rrazullor per te 
gjitha gjerat dhe per te gjitha anet, eshte 
Krijuesi i dijshem, i Cih ka perfshire 9do 
gje me meshire dhe dije: 

"A nuk e di Ai qe ka krijuar, kur dihet 
se Ai deperton ne thellesi te sekreteve, i 
njeh hoUesite"'' 

Drejtpeshimi ne mes 
personit dhe kolektivit 

Prej vegorive te ketij Sheriati eshte: 
drejtpeshimi ne mes interesit personal 
dhe interesit kolektiv, pa i bere asnjerit 
te padrejte. 

Kurse hgjet ne vende liberale qe prej 
Revolucionit Freng, ofrojne e dallojne 
personin dhe e teprojne ne te drejtat qe i 
japin atij, saqe mund te mos kufizohet 
vetem ne raste te ngushta, per ate ngrihet 
personi dhe i kalon kufijte, sidomos te 
pasurit dhe ata ne pozite, mbi te drejtat e 
shoqerise dhe interesat e saj te pergji- 
thshme, dhe sidomos mbi grupet e dobe- 
ta te asaj shoqerie. 

Kurse ne vendet socialiste shtypin pe- 
rsonin, i kalojne kufijte duke shkelur te 
drejtat e tij per hir te kolektivit, mund te 
mos gjejme per personin te drejten e po- 
sedimit, transferimit, kontrates apo per 
te zgjedhur pune, ose Urine e kritikes se 
regjimit, ose Urine e bashkimit me te tje- 
re, dhe kesodore zhduket personi, shu- 
hen prirjet e tij dhe zbehen fuqite e 
vegorite tij, pakesohet shpikja dhe pro- 
dhimi dhe, pa dyshim, kjo eshte nje hu- 



mbje per shoqerine dhe personin, sepse 
ai jeton pa ndjenjen per rahatine e vetes, 
per qetesine e shpirtit dhe kenaqesine e 

tij- 

Ndoshta prej shembujve me te qarte 
per ekzistimin e baraspeshes ne Sheriat, 
eshte qendrimi i saj ndaj se drejtes per 
posedim, u lejon personave te drejten 
per posedim, se ne te eshte ngopja e 
shtytjeve te tij te natyrshme, gjithashtu e 
drejta e posedimit eshte prej argumente- 
ve te lirise, pronesise dhe pushtetit, se i 
liri eshte ai qe posedon dhe jep prej asaj 
qe posedon, fshehtas dhe haptas, kurse 
robi qe eshte prone e dikujt, nuk mund te 
beje sagje, si? na tregon Kurani', se ai 
nuk posedon as gje, por pronesia eshte 
prej vegorive te njerezimit, se shtazet 
nuk posedojne. Perve? kesaj, e drejta e 
posedimit per personin sjell prej shtytje- 
ve qe e nxitin njeriun gjithmone per pro- 
dhimin, persosmerine dhe mjeshterine. 

Por Sheriati kufizoi te drejten e po- 
sedimit personal me kufij te shumte per 
interes te shoqerise; ajo nuk eshte si e 
drejta e posedimit ne kapitalizem, e cila 
perafersisht mund te jete e lire prej gdo 
kufizimi. Perkundrazi, Sheriati ka ven- 
dosur kufij per rruget qe te gojne ne po- 
sedim, per rruget e shtimit, per rruget e 
shperndarjes, per dhenie dhe shpenzim, 
si dhe per 9do veprim ekonomik neper- 
mjet te cilit shkembehen pasurite dhe 
perfitimet. Disa prej ketyre kufijve jane 
morale, per ta kujdeset imani (besimi), 
kurse per disa te tjere ligjore, kujdeset 
pushteti. Qellimi i gjithe kesaj eshte ve- 
ndosja e drejtesise ne mes njerezve, dhe 
perhapja e bashkepunimit dhe dashurise 




ne mes tyre, ne menyre qe te fortet te 
mos i perbijne te dobetit me menyrat e 
monopolizimit dhe kamates e te ngjash- 
me me to, dhe qe pasuria te mos ndahet 
ne mes te pasurve. 

Kurse filozofia e Sheriatit ketu eshte 
qe personi, edhe nese fiton pasuri dhe e 
zoteron ate, ai nuk eshte zoterues i ver- 
tete i saj, zoteruesi i vertete eshte AUahu 
xh.sh., kurse njeriu eshte zevendes ne te 
(zoterues i perkohshem) dhe besnik per 
te. Sjelljet e tij ne te jane si sjelljet e per- 
faqesuesit kufizues prej deshires, urdh- 
rave, direktivave te emeruesit. Dhe ky 
eshte kuptimi i fjales se AUahut xh.sh.: 

"Dhe jepni nga ajo qe Ai u beri tra- 
shegues ne te"" 

Bashkimi ne mes 

qendrueshmerise 

dhe elasticitetit 

Dhe prej ve9orive te legjislacionit te 
Islamit eshte se bashkon ne mes te se 
qendrueshmes dhe elastikes. 

E qendrueshmja ne baza dhe qellime, 
kurse elastikja ne dege dhe mjete. 

Ai (Sheriati), me elasticitetin e tij, 
mund te pershtatet dhe ndeshet me zhvi- 
Uimet. Dhe i pershtatet gdo gjendjeje te 
re, dhe ai me qendrueshmerine e bazave 
dhe qellimeve, perjashton gdo shkrirje, 
zhdukje, si dhe nenshtrimin per gdo 
ndryshim, te gabuar ose te sakte. 

Roll i ketij legjislacioni eshte te kor- 
rigjoje te gabueshmen dhe te drejtoje te 
shtrembren, e jo t'i nenshtrohet atij, te 
arsyetoje ngritjen e tij dhe ta korrigjoje 
ate ne emer te "zhvillimit". 

Kete legjislacion nuk e ka hartuar 
shoqeria, qe ai t' i nenshtrohet asaj, t'u 
perulet rrethanave dhe gjendjeve te saj. 
Kurse ai ka vendosur per shoqerine qe 
ajo te ngrihet me te, dhe t'i perulen rre- 
thanat dhe gjendjet udhezimit dhe direk- 
tivave te tij, dhe qe fjala e ketij legjisla- 
cioni eshte me e larta, se ajo eshte Fjala 
e AUahut. 

Nuk kuptohet nga kjo qe njerezit jane 
te paralizuar para ketij legjislacioni, ass- 
esi, (ixhtihadi) orvatjet njerezore kane 
nje fushe te madhe ne kete legjislacion, 
orvatjet (ixhtihadi) ne kuptimin e tekste- 
ve te Kuranit dhe hadithit si dhe zbulimi 
i tyre dhe ndryshimi i shkalleve te ketyre 
teksteve ne qendrueshmerine dhe argu- 
mentimin e tyre, si vendimtar dhe jove- 
ndimtar, u jep nje gjeresi, gdo gjeresi 
orvatjeve e orvatesve. 

Orvatja ne marrjen e vendimeve ne 
ato qe nuk ka tekst, permes rruges se 
EL-KIJAS-it (analog) ise) te vertete, ose 



konsiderata e EL-MASLAHATU EL- 
MURSELEH dhe EL-ISTIHSAN ose te 
tjera, prej argumenteve te dispozitave te 
Sheriatit, per te cilat ndryshojne ne vle- 
resim mendimet e dijetareve myslimane, 
ne ndryshimin e prirjeve dhe shkoUave 
te tyre. 

Atje eshte nje terren i ndaluar ku nuk 
hyn orvatja (ixhtihadi), e ai eshte terreni 
(vendimtar) prej vendimeve qe kane ar- 
dhur tekstet e perpikta. Per keto umeti 
eshte unanim dhe e ka pranuar gjenerate 
pas gjenerate, si9 jane: namazi, zekati, 
agjerimi i ramazanit dhe haxhi, si dhe 
ndaUmi i amorahtetit, kamates, pirja e 
alkooUt, bixhozi, caktimi i sasise se tra- 
shegimise, periudhat e shkurorezimit 
dhe vdekjes (prishja e marteses per 
shkak te vdekjes se burrit) etj. dhe nuk 
lejohet ne asnje menyre qe te vendoset 
ndonje gje prej ketyre geshtjeve e te 
ngjashme me to, ne vend te polemikes 
dhe diskutimit, si p.sh. te kerkoje dikush 
t'i lejohet heqja e obhgimit te zekatit du- 
ke arsyetuar se mjaftojne taksat, ose te 
haxhit per te kursyer parate e fituara ve- 
shtire, ose te agjerimit per te shtuar pro- 
dhimin, ose lejimin e amorahtetit dhe 
alkooUt, per te vijuar me 9'pason prej 
tyre, per terheqjen e turizmit, ose lejimin 
e kamates per te ndihmuar projektet e 
zhvillimit dhe prodhimit! ! 

Atje ka, perkundrazi, vende te hapura 
per orvatje (ixhtihad) njerezore ne fush- 



en e legjislacionit islam, qe jane "supoz- 
imet" nga dispozitat, ato jane te shumta, 
po prapeseprape ato jane shumica e dis- 
pozitave praktike te Sheriatit. Gjithashtu 
ka orvates (muxhtehid) kufizues, qe ma- 
rrin nga tekstet e Kuranit dhe hadithit 
siperfaqesoren, si shkoUa e "siperfaqes- 
oreve" (El-medresetu Edh-dhahirjetu) 
dhe te tjeret (orvates) te gjere, te cilet 
marrin nga domethenia e teksteve te Ku- 
ranit dhe hadithit, deshmimit dhe shpir- 
tit te tij, si kater imamet e medhhebeve 
me gjithe ndryshimet ne mes tyre. Gjith- 
ashtu ka orvatje (ixhtihad) per gjerat per 
te cilat nuk ka tekst te Kuranit dhe hadi- 
thit, - kjo flishe eshte e gjere tek fuka- 
henjte (juristet islame), te mbeshtetur ne 
"el-Kijas (analogjia), El-Maslahatu, El- 
Istihsan, El-Amel Bisheriin Min Kab- 
lina, deri ne El-Ahdh Bikavli E-Sahabij 
deri ne argumente dhe konsiderata, shp- 
jegimi i te cilave do te kerkonte shume 
vend, por vetem po i tregojme kalimthi. 
Le te kerkojne ne literature per keto, 
kush do sqarim dhe detaje. 

Gjithashtu ka baza legjislative te 
nxjerra nga studimi i teksteve te Kuranit 
dhe hadithit dhe i fakteve ligjore te She- 
riatit. Per shembull: "Demi largohet", 
"Demi nuk largohet me dem me te 
madh", "Mbahet demi privat per te larg- 
uar demin kolektiv"... i uleti per te lar- 
tin... "Detyrimet lejojne te ndaluarat" 
...9'lejohet nga detyrimi eshte i kufizu- 



ar... "Veshtiresia sjell lehtesimin", "Lar- 
gimi i te demshmes i paraprin sjelljes se 
te dobishmes", si dhe te tjera qe jane te 
shenuara ne librat e fikhut (jurispudenca 
islame) dhe te permbledhura ne librat e 
dispozitave te Sheriatit. 



(Perkthimi dhepershtatja e ketij 

artikulli eshte here nga libri 

"Sheriati islam perhershmeria 

dhe pershtatshmeria e tij per zbatim ne 

gdo kohe dhe vend" fq. 18-24.) 



Perktheu dhe pershtati 

nga arabishtja: 

Mervan Berisha 



Fusnotat: 

1. Suretu El-Mulk ajeti 14. 

2. Suretu El-Ahzab ajeti 36. 

3. Suret En-Nisa ajeti 65. 

4. Suretul El-Maide ajeti 44, 45, 47. 

5. Suretu El-Maide ajeti 50. 

6. Suretu El-Mulk ajti 14. 

7. "Allahu sjell nje shembull: nje rob qe eshte pro- 

ne e tjetrit e qe nuk ka ne dore asgje, dhe, ate 
te cilin ne e kemi furnizuar me nje furnizim te 
mire, e ai jep nga ai (furnizim) fshehtas dhe ha- 
ptas. A jane pra ata te dy te barabarte? suretu 
en-Nahl ajeti 75. 

8. Suretu El-Hadid ajeti 7. 



^MSMSSSMSSSMSMSMSMSMSMSMSMSMSMSMSMSMSISE^EE^EE^EE^EE^EE^EE^EE^EE^EEEE^EE^EE^EE^EE^EM. 



Muhammed Ikball (1877-1938) 

Shkenca dhe feja 



Njehere shkenca i tha fese: 

"Syri im 

Mund te shohe gdo gje 
Qe ne kete bote 
Eshte e krijuar, 
Bota e tere 
Eshte ne rrjeten time 
E shtrenguar, e pushtuar. 
Une jam e interesuar 
Vetem per gjerat materiale, 
Ato sjellin fitime, fitore, 
Q'me duhen mua 
Qeshtjet shpirterore ? 
Une mund te zbuloj 
Mijera melodi, 
Haptas mund te shpall 
Qdo fshehtesi. . . 



Feja i tha shkences: 

Me magjine tende 
Madje valeve ne det 
I vini flaken, 
Detin e ndezni krejt. 
Ju mund ta ndotni, 
Ta felliqni atmosferen 
Me gazra helmu's 
Qe jane vdekjepru's. 
Kur ndahesh prej meje, 
Dritajote s'eshte drite, 
Ajo behet terr, varr, 
Flake, zjarr 
Ne jeten tokesore 
Ti ke prejardhje Hyjnore, 
Porjeni e verbuar, 
Nuk po e vereni 
Sejenie kurthuar, 
Ne rrjete e pushtuar, 
Nen kthetrat 



E shejtanit te mallkuar 
Lirohu. Eja. Kthehu. 
Ketu, kete toke djerrine, 
Kete toke shkretetire 
Shnderroje ne kopsht te mire. 
Huazo prej meje pakez miresi, 
Huazo prej meje pakez dashuri, 
Dhe token ku jetojme 
Xhennet mund ta bejme. 
Qe nga dita e Krijimit 
Ne bashke kemijetuar, 
Te jetojme bashke perseri, 
Ne jemi zera te ndryshem 
Por kemi te njejten melodi. " 



Nga anglishtja 
Mexhid YVEJSI 



EllBfBIBIBfBIBIBIBIBIBfBIBIBfSIBIBfBIBIBfSIBIBfBIBIBfSIB^ 



Veshtrim 



Ndikimi i mjeteve propaganduese 
dhe perdorimi i tyre kunder Islamit 



Bahri Curri 

Ne kohen e sotme njerezimi ka 
ecur perpara, eshte zhvilluar 
ne fusha te shumta te jetes, si 
ne shkence, kulture, teknolo- 
gji, politike dhe ne mendime te ndrysh- 
me. Secili formacion kombetar, kulturor, 
ekonomik, politik dhe ideologjik ben 
perpjekje per zhviUim ne fushen e vet, 
qe me perhapjen e tij te dominoje mbi te 
gjithe duke shfrytezuar te gjitha mjetet 
dhe mundesite vetem e vetem qe t'ia 
arrije qeUimit qe shtron. 

Deri me sot, si mjet kryesor per ta re- 
aUzuar qelUmin e synuar, te shumten e 
rasteve eshte perdorur forca (me ane te 
lufterave pushtuese ne vendet e caktua- 
ra). Mirepo, nje gje e tille ka deshtuar 
gjithnje (si? ishte rasti i Gjermanise na- 
ziste ne Luften e Dyte Boterore, e cila 
pretendoi te sundonte tere boten me for- 
cen ushtarake, si dhe rasti i Amerikes ne 
Vietnam). Per kete arsye, njerezimi, sot, 
i eshte kthyer luftes se ftohte, e cila 
eshte me vrasese dhe me pushtuese sesa 
lufta ushtarake frontale. 

E kjo eshte propaganda! 

Andaj, prapa 9do fjale qe flitet, shkr- 
uhet a transmetohet, fshihet nje prapavi- 
je me pretendime te caktuara. 

Nepermjet mjeteve propaganduese te 
masmedies, mund t'u drejtohemi te 
gjitha shtresave, me gjithe ndryshimet e 
tyre qe kane, ne shkalle te ndryshme te 
kulture s, te arsimimit dhe zhvillimit te 
pergjithshem. 

Pra, mund t'u drejtohemi analfabet- 
eve e intelektualeve, te vegjelve e te 
rriturve, burrave e grave, te gjitheve per- 
njehere dhe per nje kohe. Perve? kesaj, 
mund t'u drejtohemi masave te ndry- 
shme ne vise te largeta e te aferta, ne 
toke, ne det, ne ajer, ne vende te arrit- 
shme dhe te paarritshme, te mbyllura e 
te hapura, te nje formacioni etnik kultur- 
or, ideologjik apo ekonomik, ne njeren 
ane. Si dhe t'u drejtohemi edhe masave 
te formacioneve te tjera te ndryshme, 
duke here ndikim te madh ne psikolo- 
gjine dhe te menduarit e tyre, ne anen 
tjeter. 



Ne keto rrjedha te ndryshme mend- 
imesh e lufterash ideologjike, qe behen 
sot ne bote, keto mjete kane gjetur zba- 
tim te madh e te gjere. Permes ketyre 
mjeteve roberohet njeriu duke dominuar 
mbi te menduarit e tij, mbi formimin e 
ideve dhe mbi zhvillimin e tij psikolo- 

gjik- 

Andaj, sot me te drejte thuhet se, 
kush disponon me se shumti te tilla mje- 
te dhe eshte i zhvilluar ne kete aspekt, 
eshte i fuqishem dhe me ndikuesi ne bo- 
te. 

Nen ndikimin e ketyre mjeteve (ra- 
dio, televizioni, shtypi, sateliti, intemeti 
etj.) si rezultat eshte bere ndryshimi i 
jetes se shume popujve dhe komunite- 
teve te ndryshme, duke pesuar nderrime 
ne jeten materiale e politike, qe fatkeqe- 
sisht nuk ka ngelur vetem me kaq, por 
ka kaluar edhe ne sferen shpirterore e ne 
boten e mendimit te lire si dhe ne te ven- 
dosurit e pavarur Pra, kjo (propagande) 
ndikon mbi te menduarit e tyre, ne per- 
caktimin ideologjik, mbi te orientuarit 
ne veprim, ne menyren e jeteses, mbi 
ndryshimin e bindjeve e besimeve, e ke- 
shtu me radhe, perderisa ta beje "rob" 
pa lufte ushtarake. 

Per kete qellim, sot anekend botes be- 
het gare dhe lufte e paskrupullt per ngr- 
itje dhe perparim ne kete fushe. Sot gje- 
jme mjete te Uojllojshme e te shumta ne 



mbare boten, secili me prapavije e syn- 
ime te caktuara. 

Disa kane pretendime ekonomike, di- 
sa politike, disa te tjere shkencore e te- 
knologjike, dhe me i rrezikshmi eshte 
formacioni propagandues ne fushen e 
kultures e te fese. 

Formacioni propagandues ne emer te 
fese, eshte mjaft i rrezikshem; ai ka per 
qellim luftimin e Islamit, zbehjen dhe 
shemtimin e tij deri ne zhdukjen e plote 
te tij. 

Dikush mund te pyese: Pse ky forma- 
cion propagandues fetar ka per qellim 
shkaterrimin e Islamit e jo perhapjen 
dhe zhvillimin e fese sipas se ciles edhe 
e ka marre emrin? ! 

Mjetet propaganduese, ne mesin e te 
cilave eshte edhe formacioni i krishtere, 
te cilin mund ta marrim si shembull, nuk 
synojne Krishterimin, ngase keta mund 
ta zhvillojne fene e tyre permes organ- 
eve zyrtare shteterore ne shume vende te 
botes duke ndertuar kisha, shkolla kri- 
shtere, duke edukuar dhe frymezuar po- 
puUaten ne krishterim, per t'i shtuar 
edhe faktin se ka shume institucione e 
shoqata qe jane themeluar mu per kete 
qellim. 

Te shumten e hereve, keto organizata 
nuk themelohen per veprim dhe akti- 
vitete brenda vete popullit te krishtere, 
por me shume per te vepruar dhe kon- 




vertuar te tjeret (jokrishteret) ne Krish- 
terim. Per kete arsye ata jane drejtuar tek 
njerezit e pafe apo tek ata qe kane nje fe 
tjeter perve? Krishterimit. 

Ne kete veprimtari, myslimanet jane 
te paret qe duhet t'i nenshtrohen fusha- 
tes se tyre. 

Dr. Kerem Shelebiu verteton qellimin 
e tille te ketyre organizatave e instituc- 
ioneve duke permendur qendrimin e nje 
organizate te tille, qe e kane transmetuar 
ne emisionet e tyre, dhe njeheresh u she- 
rben edhe si moto e veprimit te tyre. Aty 
thuhet: 

"Me te vertete myslimanet e njohin 
Zotin dhe e duan Ate, mirepo ata nuk e 
njohin Jezusin (sipas parimeve dhe me- 
simeve te tyre te krishtera-B. C). Bindja 
e myslimaneve ndaj Krishterimit nuk 
eshte e pamundur, ngase ajo ndodh sot, 
ose nepermjet fushatave tona vepruese 
ata (myslimanet) behen terren i persh- 
tatshem e i pelleshem, ku do t 'i vjelim 
frytet tona. " 

Ndaj dhe per kete ka shume stacione 
radio-televizive, sa te njohura dhe sa e 
sa te tjera te panjohura, te cilat punojne 
mu per keto aspirata. 

Ne gdo moment ata Islamin e paraqe- 
sin si rrezik, armik e kercenim per bot- 
en, dhe myslimanet si te prapambetur, 
terrorists, mashtrues, nje rrezik ky i 
madh, ngase mund te ndeze zjarrin e ar- 
miqesise ne mes Perendimit dhe Botes 
Islame (zaten, kete edhe deshirojne). 
Por, te mos harrojme se armiqesia e Pe- 
rendimit ndaj Islamit nuk eshte e re, ajo 
ekziston qe nga kohet e vjetra, dhe kete 
me se miri e tregojne lufterat e Kryqe- 
zatave, qe nuk kane pushuar deri ne ditet 
e sotme, por vetem ka nderruar forma e 
luftes; ajo behet ne forma "me bashke- 
kohore" dhe ne menyre "te heshtur". 

Ne kohen e sotme prej mjeteve prop- 
aganduese degjojme pareshtur per "rrez- 
ikun nga terrorizmi" qe kercenon boten. 

Te gjitha vendet perendimore bejne 
thirrje per organizim dhe pergatitje per 
parandalimin dhe mbrojtjen nga ky ak- 
sion shkaterrues e antinjerezor, si dhe 
per denimin e atyre qe mbrojne dhe sti- 
mulojne kete aksion. 

Do te thote qe ky "terrorizem" u 
mvishet vendeve islame. 

Zaten, nuk eshte per t'u guditur Me 
se gjysme shekuUi ShBA-ja ka arsyetu- 
ar prodhimin e armeve per shkaterrime 
masive me nevojen e mbrojtjes nga Ba- 
shkimi Sovjetik. Me teorine e "sigurise 
amerikane" ShBA-ja ka justifikuar in- 



tervenimet e veta ushtarake ne Vietnam 
e Kore, ne Ameriken Latine, ne Filipine 
dhe ne Afrike. Me renien e Bashkimit 
Sovjetik, ShBA-ja detyrohet te kerkoje 
nje arsyetim te ri, nje ujk te ri gjakpires, 
mbreterine e se keqes ne tri kontinentet 
e tjera, se ciles do t'i kundervihen. 

Dhe ky u be ISLAMI! 

Islami u be arsyetim i ri per tregtine 
me arme dhe arsyetimi per shtimin e 
prodhimtarise se armeve e te eksportim- 
it te tyre, me thirrjen se "terrorizmi" ker- 
cenon boten dhe se eshte e nevojshme te 
intervenohet ushtarakisht ne tere rruz- 
ullin tokesor!!! 

Ne anen tjeter, keto "vende te zhvillu- 
ara dhe te emancipuara" ngrihen duke 
themeluar organizata te ndryshme per 
mbrojtjen e te drejtave te njeriut ne bote. 
E te shumten ato sulmojne vendet isla- 
me per shkelje te drejtash te njerezve, 
per diskriminime apo per keqtrajtime 
ndaj banoreve, ndersa ne anen tjeter mu 
keto vende qe trumbetojne per "te drej- 
tat e njeriut", jane ato qe shkelin me se 
shumti te drejtat e njeriut ne vendet e 
ndryshme te botes duke u maskuar me 
petkun se kete e bejne ne emer te demo- 
kracise, ne mbrojtje nga vendet agresive 
qe jane kercenim per boten, ne mbrojtje 
te rendit paqesor dhe te sigurise botero- 
re. 

Mjetet propaganduese Islamin e pa- 
raqesin si nje gje qe i ka kaluar koha, 
relikt, demode, e edhe me keq, te 
prapambetur, antikulturor, antinjerezor, 
kunder lirise, e keshtu me radhe duke u 
irrituar njerezve Islamin me format me 
te egra te shprehjes. 

Si rezultat efektiv i kesaj propagande, 
pasojne dilemat e medha rreth Islamit. 

Po te veshtrojme qendrimet e disa 
"intelektualeve" dhe "patrioteve" te sot- 
em, do te shohim se ata ballafaqohen me 
krizen fetare. 

Athua eshte feja sistem jete?! 

Apo ndoshta ajo i ka takuar vetem se 
kaluares, ndersa sot fjalen e ka shkenca 
duke pasur parasysh zbulimet dhe zhvil- 
limet shkencore, dhe ksodore ka nderru- 
ar gjithe ecurine e jetes njerezore?! 

A thua feja eshte nevoje njerezore 
dhe a e vlen te besohet apo te mos beso- 
het?! 

Ndersa, kur flasin per Islamin, ata tu- 
rbuUohen, sidomos kur degjojne nga mi- 
sionaret islame se Islami nuk eshte fe qe 
paraqet vetem edukim shpirteror, fisni- 
keri e edukim moral, por eshte sistem 
harmonik i gjithe jetes se njeriut, qe per- 



ve? kesaj, perfshin sistemin e drejte eko- 
nomik, rreguUimin social, organizimin 
nderkombetar, ka qendrim filozofik per 
jeten, rreguUim te edukates trupore, etj. 

Te gjitha keto rrjedhin nga besimi is- 
lam dhe temperamenti i tij . 

Me nje fjale, Islami eshte sistem pra- 
ktik dhe harmonik i jetes se njeriut, pa 
marre parasysh kohen dhe vendin ku 
jeton ai, ngase ai (Islami) eshte i persh- 
tatshem dhe aktual per gdo vend e kohe 
deri ne kataklizem (shkaterrimin e kesaj 
bote). 

Kur degjojne gjithe keto per Islamin, 
keta "intelektuale" e "patriote" shqetes- 
ohen, ngase kane menduar se Islami e ka 
kryer misionin e tij, dhe sot eshte demo- 
de dhe nuk ka force qe ta kete ate gjalle- 
rine e meparshme. 

Mirepo, ata habiten edhe me teper, 
besa edhe tmerrohen, kur i degjojne mi- 
sionaret islam tek thone: 

ISLAMI NUK ESHTE VJETRUAR 
DHE AS E KA HUMBUR GJALLERI- 
NE E VET, POR GJALLERON DUKE 
QENE PERPARIMTAR E BASHKE- 
KOHOR DHE PERMBAN NE VETE 
ELEMENTE PER TE ARDHMEN, QE 
NUK I KA PASUR DHE NUK I KA 
ASNJE SISTEM QE NJOHIM NE 
DERI ME SOT. 

Pas tere kesaj, atyre nuk u mbetet 
tjeter vegse te thone: 

"Po thoni se Islami eshte perparimtar, 
si mund te jete keshtu kur pohon se gru- 
aja eshte e varur prej burrit, mandej de- 
non te akuzuarin per prostitucion me 
vdekje duke e goditur me gure, ose para- 
sheh prerjen e dores per vjedhje dhe rra- 
hjen me kamxhik, dhe i lejon njerezit te 
jetojne nga lemosha, dhe Islami eshte qe 
nuk interesohet per popujt e shtypur" 

Po te ishte e vertete tere 9'thone keta 
"intelektuale" dhe "patriote", atehere si 
arriti te gjalleronte Islami sot duke u he- 
re balle luftes se pashpirt ideologjike ne 
mes te sistemeve te ndryshme socio- 
ekonomike? ! 

Perse thone keshtu?! 

A thua valle, e kane studiuar Islamin 
dhe e njohin aq mire, te kene arritur ta 
cilesojne si te tepert dhe aq me keq edhe 
te prapambetur?! 

A thua valle, ky eshte mendim i pa- 
varur i tyre, apo eshte mendim i te tjer- 
eve, te cilin keta vetem e perserisin?! 

E verteta qendron se keta nuk mendo- 
jne e as logjikojne me kokat e tyre, nga- 
se ky mendim nuk eshte i tyre, por i 
kopjuar nga Perendimi. 



Keta sulmojne pikat me te rendesish- 
me te sistemit te jetes islame, me qellim 
qe myslimanet t'i dobesojne, t'i demor- 
alizojne dhe t'i largojne sa me shume 
prej mesimeve te Kuranit dhe Synetit te 
te Derguarit (Lavderimi dhe shpetimi i 
AUahut qofte mbi te!). 

Armiqte e Islamit, duke e ditur se Ku- 
rani eshte kushtetute themelore e mysU- 
maneve, jane perpjekur ta zhdukin fare 
apo te ndryshojne permbajtjen e tij. 

Mirepo, ne te dy rastet kane perfund- 
uar pa sukses. 

Atehere, duke pare forcen hyjnore te 
Kuranit dhe pandryshueshmerine e tij, u 
orientuan qe myshmanet t'i largojne sa 
me shume prej ketyre mesimeve hyjnore 
duke u perqendruar ne dobesimin e zba- 
timit te parimeve, te cilat e bejne mysU- 
manin te forte e te panenshtruar 

Keto pika jane: besimi i drejte dhe bi- 
ndja e plote ne AUahun xhel-le shanuhu, 
morali, permbajtja e parimeve islame, 
uniteti islam, etj. 

Me teorite e ndryshme ateiste, u mo- 
hua Zoti pergjithesisht, dhe keto teori u 
bashkuan me idete dhe forcat materiale, 
ku pertej materiales nuk pranohej asgje 
abstrakte. 

Dhe keto ide e teori perfshine nje pje- 
se te madhe te botes, ve9anerisht Boten 
Perendimore, ndersa ne Lindje u formua 
Rusia si shtet i pare ateist ne bote. 

Fatkeqesisht, keto ide dhe teori nuk 
lane pa prekur as disa nga radhet e mys- 
limaneve duke i larguar nga besimi i 
tundur ne AUahun xhel-le shanuhu. 

Keta arsyetonin se bota ka ecur per- 
para, jane bere zbulime shkencore dhe 
eshte zhvilluar qe nga ndarja e saj nga 
feja, e cila pengonte zhvillimin, pra me 
mohimin e tere asaj qe eshte fetare, 
madje edhe te vete Zotit! 

Mirepo, ketu duhet vene ne dukje nje 
verejtje te madhe, per se duhet te kene 
kujdes te gjithe njerezit e ta kene para- 
sysh, e myslimaneve ua rikujtojme se: 

Ne kohen e Humanizmit dhe Renesa- 
nces, kur shkencetaret si Galileu, Koper- 
niku e te tjere, zbuluan te verteta te reja 
shkencore rreth Tokes, gjithesise dhe je- 
tes, - kisha u ngrit ne lufte per mohimin 
e ketyre te vertetave dhe ata persona qe 
besonin te vertetat e reja dhe zbulimet 
shkencore, i akuzonin si heretike dhe i 
denonin duke i shpallur te dale feje, dhe 
i kercenonin duke aluzionuar per vrasjen 
e autoriteteve qeveritare, deri edhe me 
djegien e tyre ne zjarr. 




Shume shkencetare paten kete per- 
flindim te dhimbshem, vetem sepse hod- 
hen poshte pikepamjet e kishes. 

Por, levizja shkencore nuk qendroi ne 
vend. 

Shkencetaret per gdo dite paraqisnin 
argumente te reja, qe vertetonin teorite e 
tyre, prandaj pikepamjet dhe besimet e 
kishes fiUuan te hidheshin poshte, kesh- 
tu qe fitorja ne fund te flindit ishte per 
dijetaret materialiste mbi kleriket krish- 
tere. 

Ky ishte raporti i fese krishtere dhe 
shkencetareve, te cilet e moren per baze 
faktin sikur feja eshte antishkencore dhe 
e prapambetur. 

Por, keta gabojne, sepse nuk e cekin 
se cila fe, por i pergjithesojne te gjitha 
fete, pa perjashtim. 

E ketu ka nje dallim te madh, sepse 
Islami nuk mban qendrime te tilla, dhe 
perkundrazi Islami qe ne ajetet e para te 
SHPALLJES urdheroi per dituri, mesim 
dhe shkence, madje i ka stimuluar shke- 
ncetaret duke u dhene te gjitha privileg- 
jet dhe duke u plotesuar te gjitha kushtet 
per aktivitete dhe pune shkencore. Ha- 
run Reshidi paguante me ar librin, per aq 
sa ishte pesha e tij. 

Ne kohen e perhapjes dhe dominimit 
te Islamit, shkenca dhe dituria moren 
hov te madh zhvillimi, e tere kjo fale 
AUahut dhe Islamit. 

Ne kohen e Renesances shkencetaret 
dhe dijetaret evropiane diturine dhe 
shkencen i moren nga myslimanet, dhe e 
vazhduan aty ku e lane myslimanet, se 
perndryshe ata (shkencetaret evropiane) 
do te duhej te punonin edhe per sa she- 
kuj me radhe, per te arritur deri ne shka- 
Uen ku e moren nga myslimanet. 

Dhe megjithate, jane mosmirenjohes 
ndaj myslimaneve! 

Shkenca e mirefillte, e zhveshur nga 
paragjykimet e caktuara dhe fanatizmi i 
disa shkencetareve e i disa qarqeve shk- 
encore, plotesisht perputhen me Islamin, 



madje shkenca vetemsa verteton HYJ- 
NINE E ISLAMIT. 

Mirepo, armiqte e Islamit, megjithe- 
kete, vazhdojne luftimin e tij, per ruajt- 
jen e interesave te tyre. 

Me largimin e myslimanit nga besimi 
i drejte ne AUahun dhe nga zbatimi i pa- 
rimeve islame ne jete, duke zhdukur tek 
ai deri edhe shenjat me te vogla te Isla- 
mit, ata deshirojne te formojne nje njeri 
labil, te cilin mund ta drejtojne e ta 
shfrytezojne si te duan. 

Me kete veprim, mund te themi lirisht 
se Bota Perendimore eci perpara qe nga 
ndarja e shtetit dhe jetes nga feja. Kjo, 
ngase feja krishtere, edhe pse eshte nje 
prej feve qiellore dhe ka liber hyjnor, 
meqe ka nderhyre mendja dhe dora e 
njeriut ne keto gjera te shenjta, duke i 
ndryshuar disa tekste te Inxhilit e disa 
duke i zhdukur fare, - keshtu qe, nga ve- 
prime te tilla, kane pesuar ndryshime 
edhe parimet themelore te fese. 

Dihet fare mire se 9do gje qe vjen nga 
Krijuesi (AUahu), eshte ne dobine e kri- 
jesave te Tij dhe e pranon logjika e shen- 
doshe. Ndersa, aty ku hyn dora e njeriut, 
bie ndesh menjehere me interesat njere- 
zore dhe me mendjen e shendoshe. 

Dhe mu per kete ndodhi ky mospaj- 
tim e kjo armiqesi ndermjet klerikeve te 
krishtere dhe dijetareve materialiste te 
kohes, sepse 9do person qe ka mendje te 
shendoshe dhe mendon realisht, do te 
shohe se kjo eshte antinjerezore dhe e 
prapambetur, per arsye se libri hyjnor 
(Inxhili) eshte falsifikuar dhe dispozitat 
e fese jane shtremberuar. 

Andaj, eshte obligim i 9do njeriu qe 
log) ikon, te largohet prej kesaj feje te 
shtremberuar e te falsifikuar, ashtu si? 
ndodhi. 

Ndersa myslimanet mbeten prapa qe 
nga largimi nga feja e tyre - Islami dhe 
lenia anash e Kuranit dhe Synetit. 

Qe nga koha e te Derguarit (Lavde- 
rimi dhe shpetimi i AUahut qofte mbi 



te!) ne shekullin VII, myslimanet filluan 
te ecnin para dhe te korrnin suksese ne te 
gjitha fushat e jetes, e tere kjo nen ndi- 
kimin e mesimeve te Kuranit dhe te Sy- 
netit. 

Kur ne Spanjen islame kishte me qin- 
dra e mijera biblioteka, e te mos flasim 
per shkoUa e universitete, ne Evropen e 
krishtere aristokratet e saj krenoheshin 
qe nuk dinin shkrim e lexim dhe garonin 
se cili po rrinte me gjate pa u pastruar 
meuje. 

Pra, nen ndikimin e Islamit, myslim- 
anet arriten kulmin ne zhvillimin e shke- 
ncave dhe njohurive te ndryshme. 

Shekujt VII, VIII, IX e X, me te dre- 
jte jane quajtur "SHEKUJT E ARTE", 
ngase jane shekujt e progresit te gjith- 
mbarshem dhe gjithenjerezor. 

Per fat te keq, ne historine qe meso- 
het tek populli shqiptar si dhe tek shume 
popuj te tjere, kjo periudhe e famshme 
islame nuk ceket fare, por se bashku me 
mesjeten e erret evropiane, perfshihet 
edhe kjo pjese e historise se myslimane- 
ve, gje qe nuk eshte e vertete dhe eshte 
ne kundershtim me realitetin historik. 

Ne shekujt e mevonshem, duke u lar- 
guar prej burimeve islame, myslimanet 
fiUuan te ngecnin, ndersa evropianet 
prej tyre moren shkencen dhe vazhduan 
prej aty ku e lane myslimanet, si? e ce- 
kem me lart. 

Pika tjeter me rendesi dhe me vlere te 
larte tek myslimanet, eshte morali dhe 
edukata islame, e cila i ben myslimanet 
te forte, te paluhatshem, stoike, te pane- 
nshtruar ndaj askujt tj eter perve? Allahut 
dhe vuUnetit te Tij, i man nga semundjet 
e rrezikshme e te pasherueshme (si? 
eshte rasti i perhapjes se ketyre semund- 
jeve vdekjeprurese ne vendet pe- 
rendimore, e tere kjo si rezultat i prosti- 
tucionit dhe shkeljes se normave te 
moralit), ruan personalitetin e burrit dhe 
gruas, ruan jeten bashkeshortore, famil- 
jen dhe pasardhesit, ruan shoqerine nga 
semundjet shoqerore (dukurite dhe feno- 
menet patologjike) si dhe nga shka- 
perderdhja e shoqerise, ruan lidhjet 
farefisnore, ruan jeten dhe shendetin si 
dhe shume te mira te tjera. 

Armiqte e Islamit pane se mysliman- 
et, me ruajtjen e pastertise dhe kristal- 
itetit te moralit nen ndikimin e mesime- 
ve kuranore, jane te pathyeshem, te forte 
dhe gjithmone qendrojne krenare duke 
sfiduar te gjithe njerezit dhe gdohere 
ecin perpara, drejt progresit. 



Per te rrenuar kete tempuU hyjnor te 
myslimaneve (ngase nderi dhe morali 
per myslimanin jane te shenjta, qe nuk 
guxojne te preken e as te njoUosen), fil- 
luan fushaten e tyre per demoralizimin e 
myslimaneve, per thyerjen e karakterit 
te forte te tyre, per njollosjen e ndergjeg- 
jes... 

Kete e filluan me metoda te ndrysh- 
me. 

Shembull. - Ne Palestine izraelitet, 
duke dashur ta zbusin "kryenegesine" e 
palestinezeve me thyerjen e moralit, ka- 
ne angazhuar femra izraelite dhe joizra- 
elite qe te bejne marredhenie seksuale 
me te rinj palestineze, si dhe kane hapur 
shume shtepi publike ne rajonet palesti- 
neze, qe ne te shumten e rasteve kane 
qene falas per te rinj palestineze, vetem 
e vetem qe te riun palestinez ta shke- 
pusin prej moralit te paster islam. 

Po me kete veprim, nuk largohet nga 
morali vetem i riu, por edhe tere degezi- 
mi i pasardhesve te tij, sepse ai nuk mu- 
nd t'i edukoje pasardhesit ne frymen 
islame, ngase vete me nuk eshte i tille (i 
ruajtur dhe i edukuar). Ai qe s'ka edu- 
kate, s'mund te jape edukim. 

Ne kete pike shume te ndjeshme jane 
vene ne synim veganerisht femrat mysli- 
mane. 

Mund te pyesni: Pse? 

Te gjithe e dime se qeliza e shoqerise 
eshte familja; nese familja eshte e she- 
ndoshe, e ruajtur dhe e paster, edhe 
shoqeria (e perbere prej familjeve te 
shendosha, te pastra dhe te edukuara) e 
tille eshte - shoqeri e shendoshe, ecen 
drejt progresit, jeton ne harmoni larg 
nga problemet dhe semundjet e ndrysh- 
me shoqerore. 

Per sa kohe qe berthama e familjes 
eshte gruaja. 

Burri dhe gruaja, duke here jete te pa- 
ster morale, pa mashtrime dhe pa tradh- 
ti, qe te dy te edukuar ne frymen islame, 
- krijojne familje dhe pasardhes te mire. 

E elementi apo faktori kryesor ne 
edukimin e pasardhesve eshte nena, e ci- 
la, me shembullin e edukates se saj te 
shendoshe islame, edukon dhe frymezon 
femijet ne Islam. 

Mirepo, nese ndodh e kunderta, nena 
jo e edukuar drejt, injorante, e cila i ka 
shkelur normat e moralit, eshte dhene 
pas epsheve, - dihet qe nuk edukon fem- 
ije ve9se me nje edukate amorale, te vra- 
zhde dhe jonjerezore. 

Andaj veprimet e ketyre fiishatave 
kriminele jane drejtuar drejt femres my- 



slimane kudo qe eshte ne bote, dhe tere 
kjo duke u bere me zbulimin e femres 
(heqjen e veshjes islame) si dhe me lak- 
uriqesimin e saj, me perzierjen dhe sho- 
qerimin e grave me burra, me gjoja 
barazimin e femres me mashkullin ne te 
drejta, me "dashurine e lire", me jeten e 
lire seksuale, te liruar nga prangat e fese 
(te 9do feje, ve9anerisht te Islamit), e ke- 
shtu me radhe. 

Armiqte e Islamit vazhdojne keshtu, 
gjithnje duke sulmuar parimet islame 
dhe duke bere thirrje per nderrimin e ty- 
re ne ato perendimore amerikano-evro- 
piane ! ! ! 

Me te vertete kjo teme eshte aktuale 
dhe me se e nevojshme, besa e domosd- 
oshme, te shqyrtohet dhe te trajtohet me 
gjeresisht e me gjate, - per vetedijesimin 
e njerezve dhe sqarimin e se vertetes. 

Po perfundojme me fjalet e Allahut te 
Plotfuqishem, i Cili thote: 

"E KUSH ESHTE ME MIZOR SE 
AI QE PER ALLAHUN SHPIF GE- 
NJESHTREN, KUR AI THERRET PER 
NE FENE ISLAME; PO ALLAHU 
NUK I OFRON UDHEZIMIN PER NE 
RRUGEN E DREJTE POPULLIT ZU- 
LLUMQAR. ATA DUAN TA SHUAJ- 
NE DRITEN E ALLAHUT ME GOJET 
E TYRE, PO ALLAHU E PLOTESON 
(E PERHAP) DRITEN E VET, EDHE 
PSE E URREJNE JOBESIMTARET. AI 
(ALLAHU) ESHTE QE DERGOI TE 
DERGUARIN E VET ME UDHEZIM 
TE QARTE E FE TE VERTETE, PER 
TA HERE MBIZOTERUES MBI TE 
GJITHA FETE, EDHE PSE IDHUJTA- 
RET E URREJNE." (Saff, 7-9) 



Referencat: 

1. "Er-Rrabitatu", Reviste islame ne gjuhen arabe, 

nr.385, viti 1417 h. - 1997, faqe: 28-29, Meke. 

2. "Dituria Islame", nr. 89, faqe 34, 1997 Prishtine. 

3. "Dilemat rreth Islamit" - Muhamed Kutub, Tira- 

ne 1993, botim i dyte, faqe: 5-6. 

4. "Ateizmi, shkaqet dhe trajtimi i tij" - Abdu- 
rrahman Abdul Halik. 

5. "KUR'AN-i perkthim me komentim ne gjuhen 

shqipe" - Perktheu dhe komentoi Sherif 
Ahmeti. 



Kumtese 



Veshtrim apologjetik per vepren e Fethullah Gylenit 

"Kriteret ose Dritat e Rruges"* 



Mr. Naim Ternava 

Te flasesh per nje njeri te 
madh, nuk nevojiten fjale te 
medha. Edhe fjalet me te 
thjeshta do te arrijne te 
shprehin madheshtine e tij. Si pas 
mendimit tim, i ketille eshte z. Fet- 
hullah Gyleni, nje njeri qe perfitoi ze- 
mrat e miliona njerezve me karizmen 
e tij prej intelektuali, shkrimtari, poeti 
dhe, mbi te gjitha, misionari paqesor 
te Islamit. 

Fethullah Gylen u ka kushtuar je- 
ten perpjekjeve per t'u dhene pergji- 
gje semundjeve te shoqerise dhe 
nevojave shpirterore te saj, eshte 
here i njohur dhe i famshem per 
perpjekjet per edukimin edhe te 
ndjenjave krahas mendjes, per ta 
rigjalleruar dhe vene ne levizje tere 
qenien, per ta bere gdo njeri kompe- 
tent ne fushen e vet, ne menyre qe, 
me keto veti pozitive, te behet i 
dobishem edhe per te tjeret. 

Ne te gjitha shkrimet e tij mund te 
vihet re lehte ngjyra e nje thjeshtesie 
shpirterore, e nje perkushtimi dhe 
perpjekjeje te palodhshme per ta ba- 
rtur amanetin ne brezat e ardhshem. 
Vetem ata me vullnetfortet e te pa- 
thyeshmit, mund te vazhdojne rruge- 
timin e tyre neper sfidat e kesaj bote. 
I ketille eshte z. Fethullah Gyleni, i 
cili nuk pushoi kurre, por gjithmone 
dhe kudo, rrezatoi me porosi per pa- 
qe, tolerance ne mes njerezve, pa 
marre parasysh se gfare race, ngjy- 
re, ideologjie apo religjioni i takojne. 
Ecjet e tij ishin dhe vazhdojne te 
mbeten ecje ne shtigje te gjata, te ci- 
lat vetem njerezit erudite e kariz- 
matike, mund t'i perballojne. 

Kam lexuar shume prej veprave 
te z. Gylenit, dhe ne te gjitha kam 
hetuar nje shpirt te pervuajtur, qe gji- 
thnje meton te ngreje dinjitetin e ne- 
perkembur te njeriut ne ato lartesi qe 




OSE 

DRITAT 
E RRUGES 

(ese, gjykime e aforizma) 





ne fakt i meriton si qenie njerezore. 
Ai nuk deshiron qe kjo krijese e nde- 
ruar te vendnumeroje gjate jetes se 
tij, perkundrazi, ai sheh me nje vizi- 
on paksa me te larget, vizion qe vet- 
em Islami mund t'i ofroje kesaj 
qenieje. 

Nga kjo veper, te cilen autori e ka 
ndare ne kater pjese, nga ese, afori- 
zma e mendime te urta, mund te 
nxjerrim mesime te shumta, nder to 
edhe mesazhin se jeta e kesaj bote 
eshte nje demonstrim brilant i urtesi- 
se dhe diturise se Zotit, nje reflektim 



i artit dhe fuqise se Tij. Ai eshte Dhe- 
nesi dhe Krijuesi i jetes. Asgje nuk 
ekziston rastesisht. Jeta eshte nje 
viere e shtrenjte dhe e gmueshme. 
Kur Zoti ia jep njeriut jeten, Ai e pajis 
ate me cilesi unike dhe aftesi te me- 
dha. Jeta eshte nje amanet nga Zoti, 
e njeriu eshte i besuari-mekembesi i 
Tij, keshtu qe kete besim-amanet 
njeriu duhet ta trajtoje me nder, vete- 
dije e pergjegjesi. Jeta mund te kra- 
hasohet me nje udhetim qe fillon ne 
nje pike te caktuar e qe mbaron ne 
nje cak te caktuar. Ajo eshte nje faze 
kalimtare, nje hyrje ne Jeten e Am- 



shueshme. Jeta ne toke eshte nje 
mundesi per arritjen e qellimeve dhe 
synimeve madhore per te arsyetuar 
amanetin e marre nga Krijuesi. 

Vete titulli i kesaj vepre "Kriteret 
ose Dritat e rruges", ne te cilin mu- 
nd te lexojme ese, opinione, gjykime 
dhe aforizma, flet mjaft. Kriteret per 
rrugetimin tone ne kete jane kritere 
te percaktuara, por tek ne mbetet te 
ecim rruges se ndriguar, per te cilen 
na ben thirrje Krijuesi, apo te ecim 
symbyllazi neper sintigjet e erreta, ku 
nuk mund te dime se gfare mund te 
ngjaje me ne. 

Ajo qe me beri persintypje ne kete 
veper, jane aforizmat e sinumta te 
perdorur ne te, sepse te merresin me 
aforizma do te tinote "te prekesin ma- 
jen me lodinjen me te vogel". Nepe- 
rmjet nje aforizmi gjejme tentativen 
perte kaluarte gjithe periudhen e lo- 
gjikimit apo analizes, per te arritur 
direkt ne nje perfundim te menjeine- 
rsinem. Aforizmat e perdorur nga Fe- 
thullah Gyleni ne kete veper, jane 
fraza qe me pak fjale, ilustrojne nje 
koncept te rendesisinem qe eshte 
fryt i vrojtimeve te gjata dhe medi- 
timeve te thella te autorit neper vite. 

Te gjithe e dime se aforizmat jane 
hipoteza qe implikojne ekzistencen e 
nje bote te organizuar perreth princi- 
peve morale, etike dhe sjelljeve qe 
nuk jane akoma perfekte; dhe piker- 
isht ketu shohim se Gyleni hidhet 
guximshem ne ujet e trazuar duke 
metuar qe keto aforizma, qe jane ne 
fakt porosi shume te thella, te behen 
vete objektivi i se perkryeres, Gyleni 
ketu perdor mjetin qe gervisht te za- 
konshmen, per te na forcuar ne te 
gjithe qe te shtegtojme ne keto refle- 
ksione, qe pa nje stimulim te mund- 
shem, nuk do te ishim ne gjendje per 
t'i bere. 

Ne shkrimet e tij, Gyleni shpreh 
bindjen dhe besimin se e verteta e 
jetes se kesaj bote na ofron nje kup- 
tim shume racional per sa i perket 
natyres reale te njeriut. Qe ne fillim 
te ketij libri, me nje gjuhe dhe stil te 
lehte, qe here-here trajtesohet ne 



ngjyrime mistike shume te thella e 
kuptimplota, ai, nder te tjera, thote: 
"Kur shpirti largohet nga atmosfera e 
zhurmshme e rrapellimtare e botes 
lendore dhe zhytet ne thellesite e 
botes unike, bie ne dalldi duke sodi- 
tur shfaqjen kuptimplote te Krijuesit 
te gjithesise...". 

Sipas mesazheve te Gylenit, del 
se Islami eshte sistem i perkryer per 
jeten praktike te njeriut ne te gjitha 
aspektet e saj. Ai eshte sistem, i cili 
imponon koncept ideologjik te per- 
caktuar, koncept bindes, i cili inter- 
preton natyren e gjithesise, duke 
konstatuar poziten e njeriut ne kete 
konstelacion dhe qellimin perfundim- 
tar si synimi i tij. Ai ve ne veprim dok- 
trinat dhe postullate praktike te jetes 
njerezore, qe burojne dhe varen nga 
ai koncept ideologjik, duke formuar 
nga ai realitetin, i cili mban jeten e 
perditshme te qenieve njerezore. Ne 
realitet, sistemi islam eshte aq uni- 
versal, ndersjelltas koherent dhe i 
gershetuar, saqe mbulon te gjitha 
aspektet e jetes njerezore dhe nevo- 
jat e ndryshme e amshuese. 

Ne mesazhet e ketyre eseve, po 
ashtu mesojme se Zoti e ka krijuar 
njeriun me natyre te ketille, shume- 
fish te nderlikuar. Te jesh njeri, 
vetvetiu, eshte obligim i madh dhe 
provokim kulmor. Qdo element i na- 
tyres njerezore ka rol me te cilen 
konfirmohet, dhe ligjshmerite me te 
cilat sendertohen nevojat e te drejtat 
ne plotesimin e tyre. Qe ne mes tyre 
te arrihet harmonia te cilen ua desti- 
non Zoti, njeriu do te sakrifikoje fu- 
qine e vullnetit vetjak dhe do te sun- 
doje me te gjitha elementet e veta si- 
pas ligjeve te cilat Zoti, per te miren 
e tij, i ka vendosur. Keshtu, ai bren- 
da personal itetit te tij i mban tok, 
duke sendertuar sintezen dhe teres- 
ine e tyre te plote. Ky eshte shkaku 
qe Islami teresine jetesore nuk e 
ndan ne sakrale e profane, nuk me- 
rret vetem me gjerat 'religjioze' dhe 
'shpirterore', po me te gjitha aspek- 
tet e jetes se njeriut, ne kuptim te 
porosise kuranore: "O Krijuesi yne, 



na Jep te mira ne Icefe bote dhe te 
mira ne boten tjeter". Qdo pjese 
eshte ne suaza te religjionit ne kup- 
timin islam te ketij nocioni, dhe njeriu 
merret si teresi e pandashme, or- 
ganike, ne pajtim me realitetin e 
natyres se tij unikale njerezore. Per- 
ceptimi korrekt i natyres se mirefillte 
njerezore dhe te vendit te njeriut ne 
rendin e pergjithshem te sendeve 
(sunet'ull-llah), ka, pra, rendesi mjaft 
te madhe ne Islam. Me ndihmen e 
udhezimit te Zotit, te percjelle me 
ane te Pejgamberit, njeriut i eshte 
deftuar se si realiteti i natyres se tij 
harmonizohet ne Realitetin Absolut. 
Ai eshte i informuar per ate se ?'pri- 
tet prej tij ne aspektin e ketij Realite- 
ti, epiqendra e te cilit eshte Zoti i 
Lartesuar. Ne kete menyre njeriu do 
te kete mundesi tejetoje ne harmoni 
dhe ne baraspeshe e jo ne konflikt 
dhe kaos gjate udhetimit te tij te 
shkurter nga nje faze e ketij realiteti 
te kesaj jete tokesore, ne fazen viju- 
ese, ne jeten e amshueshme te Bo- 
tes tjeter. Tok me te do t'i sendertoje 
vierat dhe sukseset e verteta ne kete 
dhe ne boten e ardhshme. 

Ky eshte nje veshtrim i shkurter 
per librin "Kriteret ose Dritat e rru- 
ges", te cilit me shume iu qasa nga 
aspekti apologjetik-akaidologjik, se- 
sa ai letrar, poetik apo sociologjik, 
sepse koleget dhe referuesit e tjere, 
besoj ta kene shqyrtuar kete veper 
edhe nga keto dimensione. 



Kumtese e lexuar ne promocionin e vepres 
"Kriteret ose dritat e rruges" te Fethullali 
Gylenit, mbajtur ne Prishtine me 17 janar 
2007. 



Kumtese 



Kultura dhe qyteteriitii - ne vepren "Kriteret ose dritat e rruges" 

(ese, gjykime e aforizma), Tirane 2003 te autoril M. Fetullah Gylen^ 



Isa Bajginca 

Fetullah Gylen, per aq sa ke- 
mi informacione, eshte nje 
nga filozofet me te shquar te 
kohes jo vetem ne boten e 
mendimit islam. Pikepamjet e tij, ide- 
te dhe qendrimet e tij per problemet 
dhe sfidat e individit e te shoqerise, 
jo vetem ne kohen tone, jane vleres- 
uar nga studiues e kritike qe jane 
marre me studimin e mesimeve te tij. 
Botimi i ketyre mesimeve, te mbesh- 
tetura mbi teori moderne dhe so- 
ciale-fetare e te ndertuara mbi 
zberthimin e forces se Islamit, dhe, 
fale perballimit ose, me mire, venies 
balle per balle te filozofise islame me 
filozofine perendimore, perben nje 
pasurim te vegante te literatures 
shkencore te perkthyer ne gjuhen 
shqipe. 

Qe ne titullin e vepres duket se 
kemi te bejme me nje simbolike, 
rreth se ciles do te shtjellohen shu- 
me nga problemet, pergjigjen per te 
cilat synon autori. Perdorimi i meta- 
fores dritat e rruges, me behet sikur 
lidhet me nocionet ide dhe urtesi, 
ose me drejt, me perkufizimin e tyre 
sipas Gylenit. Per autorin, "urtesia 
eshte nje ide qe, duke i ndriguar rru- 
gen mendjes, i hap asaj horizonte te 
reja dhe, rruget qe kerkojne vitin per 
t'u pershkuar, nen ndrigimin e saj, 
mund te pershkohen ne nje ore: Ide- 
ja! Dhe ideja, qe ka si qellim te hulu- 
mtoje te drejten, gjithnje sipas autorit 
tone, "eshte elegance dhe dritesimi I 
mendjes", ndonese mungesa e ide- 
se nuk do te thote mungese e me- 
ndjes, per te vazhduar me tutje: "Ne 
ndryshim prej mendjes, e cila e kap 
gdo gje te ndriguar dhe e viereson, 
idese I pelqen me shume t'i percak- 
toje ne erresire gjerat qe kerkon t'i 
percaktoje. Po, ideja dhe shpirti be- 
jne pune me shume ne erresire..." 

Shkalla e zhvillimit qe kishte arrit- 
ur filozofia islame, dhe - kjo del e 
qarte edhe nga pikepamjet e Gylenit 
se per te perballuar sfidat e kohes, - 
kjo eshte rruga qe duhet te ndiqet 
edhe tani ne kete fushe, - autori e 



sheh ne faktin se "filozofia islame 
eshte zhvilluar dhe ka hedhur shtat 
ne majat e mendimit vetem ne kete 
kuptim". 

Ne librin qe perurojme sot, autori 
ka bere objekt diskutimi shume nga 
temat, me studimin e te cilave merr- 
en shkenca te ndryshme dhe, me ne 
fund, per te shfaqur qendrime te pre- 
ra - kerkohet detyrimisht gershetim I 
rezultateve te studimeve ne fushat 
perkatese. Njesoj, te nderlidhura ke- 
sodore, po edhe te ndervarura, do te 
thoshim, autori i sheh edhe problem- 
et e kultures e te qyteterimit dhe, me 
tutje, ato te letersise e te artit ne per- 
gjithesi. Shkalla e njohjes dhe e zhv- 
illimit e vieresimit, po edhe e ndikimit 
te tyre, ne marredheniet midis indivi- 
deve dhe brenda ne shoqeri, njeko- 
hesisht eshte e lidhur ngushte me ... 
ose me mire ndikon drejtperdrejt ne 
ngritjen e shkalles se kultures se 
pergjithshme e te qyteterimit te nje 
komuniteti, po dhe te gjithe njerezim- 
it... 

Nuk dua te merrem ketu me per- 
mbajtjen shume komplekse te nocio- 
nit kulture, vegse dua te ve ne dukje 
nje si perkufizim te autorit. (Citoj): 
"Kultura eshte teresia e parimeve te 
lindura nga ndjenja te tilla, si gjuha, 
edukata, zakonet dhe arti te nje sho- 
qerie, te shnderruara me pas duke u 
perpunuar vazhdimisht ne menyren 
e jeteses te asaj shoqerie, teresia e 
parimeve, gdo fragment i te cilave 
eshte, pothuaj, shume i rendesish- 
em". (f. 44) 

Autori eshte i ndergjegjshem per 
interferenca e nderndikime te detyr- 
ueshme midis kulturave te shoqe- 
rive, komuniteteve e kombeve te 
ndryshme. Ky nderveprim eshte i na- 
tyrshem dhe, pa asnje dyshim, i do- 
bishem, ndoshta edhe per faktin se 
te mirat e kujtdo, duhet te jene te 
prekshme, te arritshme, e prej tyre te 
mund te thithnin te mira te gjithe nje- 
rezit.. Megjithekete, Gyleni ve ne du- 
kje me te drejte qe ne kete proces te 
nderndikimeve, jo gjithgka duhet te 
merret ose, edhe nese merret, jo gji- 
thgka duhet te pervetesohet e te be- 
het prone e nje shoqerie tjeter. Te 




KRITERET 

OSE 

DRITAT 
E RRUGES 

(e.se, gjykime e aforizma) 




shohim se cili eshte qendrimi i auto- 
rit, pikerisht me fjalet e tij. (Citoj): "Ne 
perfundim te kontakteve te shumta a 
te pakta te kombeve me njeri-tjetrin, 
kultura, ne njefare mase, ashtu si 
dhe qyteterimi, mund te kaloje nga 
nje shoqeri ne tjetren. Nderkaq, ne- 
se ne kete kalim, distilatoret e shpir- 
tit kombetar nuk funksionojne mire 
dhe nuk kryhen mire seleksionimet 
dhe kompensimet e duhura, si rez- 
ultat, amullia dhe depresioni kultur- 
or-qyteterimor behet i pashmangsh- 
em..." (Po aty). 

Autori yne, maturimin e kultures e 
njeh vetem "ne kushtet e shkrirjes se 
bashku te fese se vertete, moralit te 
larte, virtytit dhe diturive te pervete- 
suara. Ne atmosferen ku sundojne 
pabesia, imoraliteti dhe injoranca, 
nuk mund te behet fjale as per kultu- 
re te vertete, as per perfitim prej ketij 
burimi nga ana e njeriut te rritur e te 
formuar ne ate atmosfere". (Po aty) 

Nga qendrimi i tij lidhur me kultu- 
ren e me nderndikimet ne kete fushe 
te rendesishme, mund te nxirrnim 
mesime per veprime ne rrafshin e 
kultures sidomos per popuj te pu- 
shtuar e te ndikuar detyrimisht nga 
kultura e roberuesit, ose ne shtete 
shumekombeshe, te ndodhur per nje 
kohe te gjate nen trysnine e kultur- 
ave te ashtuquajtura te medha, vler- 
at e te cilave shpesh ndodh te perve- 
tesohen, midis tyre edhe dukuri te 



shemtuara, per te zevendesuar nje 
kulture te trasheguar e te ruajtur me 
xhelozi nga breza me perpara, ose 
edhe elemente te kultures nga nje 
besim tjeter fetar, me synimin per te 
mos u dalluar nga nje komunitet me 
i madh... Gyleni per kete "misherim 
kulturash" nese mund ta quaj kesh- 
tu, do te thote: 

"Shoqerite qe perpiqen per t'i sig- 
uruar vazhdimesi ekzistences dhe 
perhershmerise se vet duke u nder- 
zyer me kulturen dhe qyteterimin e 
kombeve te tjere, u ngjajne pemeve 
te zbukurimit me fruta artificiale te 
varura ne dege, qe eshte sa qesha- 
rake, aq edhe vetemashtruese!"... 

Ndryshe nga kjo kulture, shume 
nga elemente te shartuara te se di- 
es, duhen prere, dhe kjo, ne mos sot 
neser, "Kultura e lidhur ngushte dhe 
e njesuar me te kaluaren e kombit 
dhe rrenjet e tij shpirterore, hap dhe 
i ndrigon rruget e gjalleses e te lar- 
tesimit per ate komb". (f. 45) 

Nje dijetar si Gyleni, sidomos ne 
kohen tone, kur nga autore te ndry- 
shem behen perpjekje per te qemtu- 
ar e per te theksuar veganerisht 
dallimet midis qyteterimeve, natyr- 
isht te lidhura me pak ose me shume 
me bindjet fetare, po edhe mbi baza 
te tjera (le te kujtojme perveg te tje- 
rash, autorin Hantington dhe vepren 
e tij "Perleshja e civilizimeve dhe 
riberja e rendit boteror"), nuk mund 
te mos merrej me problemet e shu- 
mta qe lidhen me qyteterimin, i cili, 
per te eshte "pasuri ndjesore, delika- 
tese shpirterore, thellesi pikepamjeje 
dhe pranim i te tjereve duke u njohur 
edhe atyre te drejten per te ekzistu- 
ar"... (f.47) Le te vihet re sidomos pi- 
kepamja e autorit, ushqyer nga ndje- 
sia per tolerancen, se qyteterimi 
eshte "pranim - ndoshta shqip do te 
thuhej me mire njohje e vierave te 
qyteterimeve te te tjereve, njohje ne 
veshtrimin qe te tjeret kane te drejte 
te kultivojne e te ruajne elemente te 
qyteterimit te vet, pavaresisht nga 
ndikimet e shumanshme, dhe kjo si- 
domos ne boten e sotme, kur po- 
thuaj te gjitha vierat dhe "vierat" e 
qyteterimeve - eshte here shume e 
lehte te depertojne e te shtrihen me 
nje gjeresi te papare... Autori yne, 
duke qene nje njohes i mire i qytete- 
rimeve, te cilat, sikur dihet, me shu- 
me njihen si qyteterimi perendimor 
dhe qyteterimi lindor, ve ne dukje tip- 



aret kryesore te ketyre dy qyteterim- 
eve, per te perfunduar se me e mira 
per njerezimin eshte qe te pervete- 
sohen vetem tiparet, le t'i quajme po- 
zitive, te ketyre qyteterimeve dhe jo, 
qofte vetem njeri ose tjetri prej tyre. 
Gyleni thote: "Qyteterimi i vertete 
eshte mundur te vertetohet (sigur- 
isht: ka arritur te ndertohet! - IB) 
vetem ne kushtet kur kane prire va- 
zhdimisht dituria dhe morali bashke. 
Prandaj ka ndodhur qe qyteterimi 
perendimor, qe gdo gje e trajton te li- 
dhur me shkencat dhe teknologjine, 
ka mbetur vazhdimisht paralitik, ku- 
rse qyteterimet lindore, qe perballe 
shkences jane zhveshur e ia kane 
keputur gjumit, ndodhen sot ne njef- 
are gjysmegersie. Qyteterimi i se 
ardlimes do te liedlie slitat e te 
zlivilloliet ne fidanisliten ku kultivoli- 
en slikencat dine teknologjia e Pere- 
ndimit si dine filozofia e besimit dine 
moralit te Lindjes". (Po aty) 

Edhe kultura, edhe qyteterimi ja- 
ne shume te lidhura me diturine dhe 
me artet, me shkallen e zhvillimit te 
te cilave sigurisht qe jane ne raport 
te pathyer. Per Gylenin, injoranca 
eshte fatkeqesi e madhe, madje 
shume e madhe, sa kohe qe dituria 
eshte "ndriguese e rruges", ne qofte 
se do te na lejohet te perdorim nje 
metafore te autorit te ketij vellimi te 
botuar ne gjuhen shqipe. Ne qofte se 
injoranca eshte shoku me i keq, 
dituria eshte shoku me besnik - i 
njeriut, do te parafrazonim idene e 
autorit. "Dituria eshte nje udhezues 
orientimi - thote autori; - po, sikur te 
mbeshtetet ne zbulesen e te ushqe- 
het prej saj, arrin ne permasa qe i 
kapercejne toke e qiej dhe merr nje 
viere te vegante..." (f.30) 

Besoj qe do te zgjoj kersherine 
tuaj - behet fjale per ju qe nuk e keni 
pasur ne dore ende kete veper, me 
viera shumedimensionale, per qend- 
rimet, pikepamjet e vieresimin e artit 
ne pergjithesi nga Fetullah Gyleni - 
duke lexuar para jush nje fragment 
fare te shkurter (f. 51): 

"Nese ka ndonje pulebardhe ideje 
qe i slietit njerezit ne pafundesine e 
detrave dine lartesine e kaltersine e 
qiejve, ajo eslite arti. Ne saje te artit, 
njeriu liap velat drejt gjeresive te 
pamata te tokes e qiejve, arrin per- 
ceptime dine parandjenja tej koines 
dine liapesires". 



Ne kete veper ka nje numer afo- 
rizmash, te cilat deshmojne se kemi 
te bejme me nje autor erudit e me 
pervoje dhe me sprovime nga me te 
ndryshmet ne jeten e tij shkencore. 
Dua te lexoj vetem disa prej tyre: 

"Nese mendja eshte shtresa e 
bardhe e syrit, urtesia eshte shtresa 
e zeze e tij, e cila lind nga erresira qe 
pason driten e mendjes.." (f. 93) 

"Jane dy pishtare qe ndrigojne 
rruget e erreta e te ngaterruara te 
jetes: njeri - mendja e shendoshe, 
tjetri - urtesia..." (93) 

"Diturite jane drita e mendjes, ku- 
rse urtesia - rrufete qe shkrepetijne 
ne qiellin e shpirtit.." 

"Krenaria vertitet gjithe (=gjithmo- 
ne IB) ne vetmi, duke kerkuar shok, 
kurse virtyti mes kenaqesise se ka 
gjetur shok, vazhdimisht me popullin 
rri..." 

"Nderi eshte nje diamant i pashoq 
dhe duhet te ruhet ne vendet me te 
veguara..." (f.100) 

"Ne kohen kur genjeshtra merr 
hov dhe sheshet dridhen nen bugitjet 
e saj, gjuha e se vertetes quhet e 
keputur..." 

Dua ta perfundoj kete veshtrim te 
shkurter, duke vene ne dukje qe per- 
gjate gjithe vepres, Gyleni nxjerr ne 
shesh si ne nje ekspozite lloji te veg- 
ante, virtytet qe e bejne njeriun 
ballelarte e te paepur ne rrugen e 
besimit, te dijes, te urtesise e te lirise 
shpirterore. Do ta mbyll me nje tjeter 
fragment, ne te cilin autori thote: 

"Sa e sa vete ka qe, megjithese 
ndodhen nen pranga e zinxhire, jane 
kah fluturojne pa pra ne qiejt e lire te 
ndergjegjeve te veta, pa ndier qofte 
edhe per nje gast, burgosje e roberi. 
Dhe sa vete ka qe, pavaresisht nga 
shkelqimi dhe pompoziteti marrame- 
ndes e syturbullues i pallateve ku je- 
tojne, kurrsesi nuk mund te ndiejne e 
te shijojne lirine ne thellesite e vet- 
vetes se tyre!" 



Kumtese e lexuar ne promocionin e vepres 
"Kriteret ose dritat e rruges" te Fethullah 
Gylenit, mbajtur ne Prishtine me 17 janar 
2007. 



Me shkas 



Mrekullite e Jezusit (Isait a.s.) 

A e shnderrojne ate ne qenie Hyjnore? 



Senad Makoviq 

Duke lexuar dhe shfletuar liter- 
ature te ndryshme, sidomos 
ate krishtere, ne lidhje me Je- 
zusin, verejme se, pothuajse 
ne gdo literature te tyre, ajo e botuar apo 
ne internet, qofte edhe nga vete mision- 
aret, kur ndalesh dhe debaton me ta, 
verejme qe kur diskutohet hyjnia e Jez- 
usit, i cekin edhe mrekullite e bera nga 
ai, duke argumentuar me ane te tyre hyj- 
nine e vete Jezusit. Jezusi i ringjalli te 
vdekurit, eci mbi uje, sheroi semundje te 
ndryshme, etj.etj., gje qe, sipas tyre, me- 
riton dhe prandaj e shnderrojne qofte ne 
Zot apo tek disa te tjere, ne birin e Zotit. 

Myslimanet per shekuj te tere kane 
mbajtur besimin se Jezusi (Isai a.s.) ish- 
te njeri dhe njeri nder shume te derguar- 
it qe Allahu xh.sh. i dergoi njerezimit 
per ta udhezuar ate drejt vuUnetit te Tij. 

Isai a.s. (Jezusi) ishte njeri nder pej- 
gamberet e zgjedhur te AUahut xh.sh., 
ishte nje hallke ne zinxhirin e gjate te 
pejgambereve qe prej Ademit a.s. deri 
tek i derguari i fundit, Muhamedi a.s., qe 
Zoti i dergoi per t'ua percjelle mesazhin 
e Tij, njerezve, kombeve te ndryshme, sa 
here qe ata kishin nevoje per nje udhe- 
heqje apo qe devijonin nga mesimet e 
Zotit xh.sh.. 

Per hebrenjte, izraelitet, te cilet kishin 
devijuar nga mesimet e Musait a.s. dhe 
te derguarve te tjere qe kishin ardhur tek 
ai popull, dhe te cilet e braktisen rrugen 
e drejte dhe besimin e paster qe u paten 
treguar Pejgamberet e Zotit, Allahu 
xh.sh. pergatiti ne menyre te vegante Is- 
ain a.s. (Jezusin) per te vazhduar misio- 
nin e Pejgambereve te tjere para tij, duke 
u here thirrje njerezve per ne rrugen e 
drejte dhe besimin ne Zotin Nje dhe du- 
ke i larguar nga rruga e shtrember, idhu- 
jtaria. 

Si gdo pejgamber tjeter, edhe vete Je- 
zusi kishte mrekuUi qe i bente me ndi- 
hmen e Zotit te Plotfuqishem, per t'i 
treguar mases se ishte i derguar nga 
Allahu xh.sh-Pejgamber, dhe duhej te 
besonin misionin e tij . 

Sa u perket mrekuUive te Isait a.s. 
(Jezusit), libri i fundit i shenjte, Kurani, 
te cilin krijuesi ia shpalli Pejgamberit te 
fundit, Muhamedit a.s., eshte burim per 
njohjen e Jezusit, qe eshte i panjohur per 
shume studiues te Krishterimit. Kurani 
Famelarte i cek keto mrekulli te tij dhe 



bile tregon se Mrekullite jane burim nga 
Zoti i Plotfuqishem, e jo nga vete Jezusi. 

Ne suren Ali-Imran, ajeti 49, tregoh- 
en fjalet e Isait a.s., me te cilat iu drejtua 
beni-Israileve (populli te cilit iu dergua 
Isai a.s.), ku thuhet: "Dhe, te derguar te 
bijte e Israilit: une kam ardhur nga Zoti 
juaj me argument, une nga balta ju bej 
di9ka si shpendi, i fryj atij dhe ai, me le- 
jen e AU-llahut, behet shpend, une i she- 
roj te verbrit, te semuret ne lekure, dhe 
une, me lejen e All-llahut, ngjall te vde- 
kurit: une ju tregoj per ate qe hani dhe 
per ate qe depononi ne shtepite tuaja. 
Vertet, kjo eshte fakt per ju, nese jeni 
besimtare". 

Jezusi beri edhe mrekulli te tjera, per 
te cilat Bibla nuk flet gje, njera eshte qe 
Jezusi (Isai a.s.) foli kur ishte foshnje ne 
djep, kur populli akuzonte nenen e tij, 
Merjemen (Marine) per tradhti, pasi e 
pane me foshnje, sepse ajo nuk ishte e 
martuar. Si mund te kesh lindur femije 
pa qene e martuar? Kur dihet se prej 9fa- 
re familjeje te ndershme je, si ke mundur 
te besh nje krim te tille? Keto akuza dhe 
pyetje i beheshin Merjemes, sikur te 
ishte autore e krimit. Merjemja (Maria) 
nuk u pergjigjej, heshtte dhe bente me 
shenje nga foshnja e porsalindur, qe te 
flisnin me te. Ajo (foshnja) do t'u pergji- 
gjej pyetjeve dhe akuzave qe i benin as- 
aj. Zoti i Plotfuqishem beri mrekulli qe 
Isai a.s. te fliste qysh foshnje e vogel dhe 
t'i demantonte shpifjet dhe akuzat ndaj 
s'emes. Kete ngjarje e tregon Kurani Fa- 
melarte, (citoj): "Dhe duke e bartur ngr- 
yke, shkoi me te tek te afermit e vet, ata 
i thane: "Oj Merjeme, ke bere nje pune 
shume te keqe!" Oj motra e Harunit, ba- 
bai yt nuk ishte njeri i prishur e as nena 
jote nuk ka qene e pamoralshme! Atehe- 
re ajo u dha shenje nga (Isai). Ata thane: 
"Si t'i flasim atij qe eshte foshnje ne 
djep?" Ai (Isai) tha: "Une jam rob i All- 
llahut, mua me ka dhene (ka caktuar te 
me jape) librin dhe me ka bere Pejgam- 
ber Me ka bere dobiprures kudo qe te 
jem, dhe me ka porositur me namaz (fa- 
Ije) e zekat per sa te jem gjalle! Me ka 
bere te miresjellshem ndaj nenes sime, e 
nuk me ka bere kryelarte as te padegju- 
eshem! Selami (shpetim prej All-llahut) 
eshte me mua diten kur u linda, diten kur 
te vdes dhe diten kur te dal (prej varrit) i 
gjalle!" Kjo eshte (fjale) e vertete rreth 
Isait, birit te Merjemes, per te cilin ata 
shkaktojne dyshime. (Merjem 27-33) 




Po ashtu edhe tek surja Ali Imran 46, 
tregohet mrekuUia qe Jezusi, duke qene 
ne djep, u foh njerezve: "E qe duke qene 
ne djep (foshnje) u flet njerezve..." 

Mrekullia tjeter, qe Bibla nuk e per- 
mend, eshte edhe zbritja e sofres nga qi- 
elli, qe apostujt (Havariunet) e Jezusit 
(Isait a.s.) kerkuan nga ai qe ta luste 
Zotin xh.sh. qe te zbriste nje tryeze-so- 
fer nga qielh, (citoj nga Kur'ani): "Dhe 
(kujto) kur Havarijjunet thane: "O Isa, 
biri i Merjemes, Zoti a mund te na 
zbrese nje tryeze nga qielli?" (Isai) tha: 
"Kini frike All-llahun, nese jeni besim- 
tare!" (Ata) Thane: "Ne deshirojme te 
hame nga ajo dhe te na binden (edhe me 
shume ) zemrat tona dhe te vertetojme 
bindshem se na e the te verteten e te be- 
hemi deshmues te saj !" Isai, biri i Mer- 
jemes, tha: "O AU-llah, Zoti yne, zbritna 
nga qielli nje tryeze, te na jete feste 
(gezim)per ne dhe per ata (qe vijne) pas 
nesh, te jete argument prej Teje, dhe 
dhurona, se Ti je flirnizuesi me i mire!" 
AU-Uahu tha: "Une ua zbres ate, e cili 
prej jush mohon pastaj, Une ate e denoj 
me nje denim qe nuk e denoj asnje nga 
njerezit". (El-Maide 112-115) 

Per fat te keq, te krishteret mundohen 
qe me ane te mrekuUive te Jezusit, ta 
ngrene ne shkallen hyjnore dhe ta qua- 
jne Zot. Duke menduar se mrekullite qe 
ka bere Jezusi, s'i ka bere kush tjeter pa- 
ra tij, ai duhet te jete patjeter Zot. Shtro- 
het pyetja: Mrekullite qe ka bere Jezusi, 
a e shnderrojne ate ne qenie Hyjnore? 



Po te shikojme dhe analizojme Biblen 
ne teresi lidhur me ato mrekuUi qe ka 
bere Jezusi, do te verejme se ai, edhe pse 
i ka pasur keto mrekulli, nuk mund te 
quhet Perendi, nga fakti se Zoti xh.sh. i 
ka mundesuar 9do te derguari te Tij te 
kishte mrekulli dhe qe ato mrekulli mu- 
nd t'i kene pasur edhe te tjere. 

Ne do t'i analizojme disa nga keto 
mrekulli te Jezusit: 

a) Sipas Bibles tregohet 

se Jezusi ushqeu 5000 njerez 

me 5 bul<e dhe 2 peshq 

Ne Bibel tregohet: "Atehere i urd- 
heroi qe turmat te ulen mbi bar; pastaj i 
mori pese buket dhe dy peshqit dhe, pasi 
i 9oi syte drejt qiellit, i bekoi; i ndau bu- 
ket dhe ua dha dishepujve, dhe dishepu- 
jt turmave. Dhe te gjithe hengren dhe u 
ngopen; pastaj dishepujt mblodhen te- 
pricat ne dymbedhjete kosha plot. Dhe 
ata qe hengren, ishin rreth pese mije hu- 
rra, pa i numeruar grate dhe femijet. 
(Mateu, 14:19-21) 

Ose Jezusi ushqeu 4 000 veta me 7 
buke e disa peshq te vegjel, si? tregohet 
ne nje vend tjeter: "Dhe dishepujt e tij iu 
pergjigjen: "Si do te mund t'i ngopte me 
buke keta dikush, ketu ne shkretetire?". 
Dhe ai i pyeti: "Sa buke keni?". Ata i 
thane: "Shtate". Atehere ai e urdheroi tu- 
rmen te ulej pertoke; dhe mori te shtate 
buket, falenderoi, i theu dhe ua dha 
dishepujve te vet, qe t'ia shpemdanin tu- 
rmes; dhe ata ia shperndane. Kishin 
edhe disa peshq te vegjel; mbasi i bekoi, 
urdheroi qe edhe ata t'i shpemdaheshin 
turmes. Keshtu ata hengren dhe u ngo- 
pen; dhe dishepujt guan shtate kosha me 
copat qe tepruan. Ata qe hengren, ishin 
rreth kater mije veta; pastaj i lejoi.Dhe 
menjehere hipi ne barke me dishepujt e 
vet dhe shkoi ne rrethinen e Dalmanu- 
tes". (Marku, 8:4-10) 

Te njejten gje kreu Eliseu dhe Elijah. 
Eliseu ushqeu 100 njerez me 20 buke te 
bera prej thekre dhe disa kallinj gruri. 
"Erdhi pastaj nje njeri nga Baal-Shalila, 
qe i soUi njeriut te Perendise buke nga 
korrja e pare; njezet buke prej elbi dhe 
disa kallinj gruri. Eliseu tha: "Jepjua 
njerezve qe ta hane". Por sherbetori i tij 
u pergjigj: "Si mund ta shtroj kete per- 
para njeqind vetave?". Eliseu urdheroi 
perseri: "Jepjua njerezve qe ta hane, se- 
pse keshtu thote Zoti: "Do te hane dhe 
ka per te tepruar"". Keshtu ai e shtroi 
para njerezve, qe hengren dhe teproi, si- 
pas fjales se Zotit. (2 Mbreterve, 4:42- 
44) 

Po ashtu Eliseu i dha nje te veje vaj 
dhe i tha (Libri 2 Mbreterit): "Shko shite 
vajin dhe paguaji borxhet. Pjesa tjeter do 
te mjaftoje qe sot e tutje". Shih gjithash- 
tu libri 1 Mbreterve: "Shporta me miell 



nuk u mbarua dhe as gypi i vaj it nuk 
shteroi, u be keshtu pra, Fjala e Perendi- 
se permes Elijas". Po keshtu, ne 1 Mb- 
reterve (17:6) thuhet: "Korbat i sillnin 
(Elias) buke e mish ne mengjes dhe bu- 
ke e mish ne mbremje, dhe pinte uje ne 
perrua". 

b) Jezusi sheronte te lebrosurit. 

MrekuUia tjeter eshte sherimi i te le- 
brosurve, (citoj): "Ndodhi qe, ndersa Je- 
zusi ndodhej ne nje nga ato qytete, erdhi 
nje njeri i mbushur plot me leber, i cili, 
kur e pa Jezusin, ra me fytyre perdhe 
dhe iu lut duke thene: "Zot, po te duash, 
ti mund te me pastrosh". Atehere ai e 
zgjati doren, e preku duke thene: "Po, e 
dua, qofsh i pastruar". Dhe menjehere 
lebra iu zhduk". (Lluka, 5:12-13) 

"Dhe erdhi tek ai nje lebroz i cili, 
duke iu lutur, ra ne gjunje dhe i tha: "Po 
te duash, ti mund te me pastrosh". Dhe 
Jezusi, duke e meshiruar, shtriu doren, e 
preku dhe i tha: "Po, e dua, qofsh pastru- 
ar!". Dhe, posa tha keto, menjehere le- 
bra e la dhe u sherua". (Marku, 1:40-42) 

"Jezusi e shtriu doren, e preku dhe i 
tha: "Po, une dua, sherohu". Dhe ne ate 
9ast u sherua nga lebra e tij". (Mateu, 
8:3) 

Edhe Eliseu i tha Neomanit, i cili ish- 
te lebros qe te shkonte dhe te lahej ne lu- 
min Jordan, per se Bib la thote: "Atehere 
ai zbriti dhe u zhyt shtate here ne Jordan, 
sipas fjales se njeriut te Perendise, mishi 
i tij u be si mishi i nje femije te vogel 
dhe ai u pastrua". (2 Mbreterve, 5:14) 

c) Mrel<ullia tjeter ishte qe t'u 
l<thente shil<imin te verberve 

Bibla tregon kete mrekulli: "Dhe 
Jezusi mori fjalen dhe i tha: "(^fare do qe 
une te te bej?". I verbri i tha: "Rabboni, 
qe te me kthehet te paret!". Dhe Jezusi i 
tha: "Shko, besimi yt te sheroi". Dhe ne 
gast atij iu kthye te paret dhe nisi te 
ndj eke Jezusin neudhe". (Marku, 10:51- 
52) 

"Pastaj arriti ne Betsaida; dhe i prune 
nje te verber e iu luten ta prekte. Atehere 
e mori per dore te verbrin, e nxori jashte 
fshatit dhe, pasi i peshtyu ne sy dhe vuri 
duart mbi te, e pyeti nese shihte gje. Dhe 
ai, duke hapur syte, tha: "Po shoh njerez 
si peme qe ecin". Atehere Jezusi i vuri 
perseri duart mbi syte dhe e beri te shi- 
koje lart; dhe atij iu kthye te paret dhe 
shihte qarte gjithgka". (Marku, 8:22-26) 

"Pasi kishte thene keto gjera, peshtyu 
perdhe, beri balte me peshtyme dhe leu 
syte e te verbrit me te. Pastaj i tha: 
"Shko, lahu ne pellgun e Siloamit" (qe 
do te thote: derguar); dhe ai shkoi atje, u 
la dhe u kthye duke pare". (Gjoni, 9:6-7) 

Sipas Bibles tregohet se te njejten gje 
e kreu edhe Eliseu: "Pastaj Eliseu u lut 



dhe tha: "O Zot, te lutem, hap syte e tij 
qe te mund te shohe". Atehere Zoti ia 
hapi syte te riut dhe ai pa; dhe ja, mali 
ishte plot me kuaj dhe me qerre te zjar- 

rta rreth e qark Eliseut Kur arriten ne 

Samari, Eliseu tha: "O Zot, hapua syte 
qe te shohin". Zoti ua hapi syte dhe ata 
pane; ja, ndodheshin brenda ne Samari". 
(2 Mbreterve, 6: 17,20) 

Po ne 2 Mbreterve (6: 18), thuhet se 
Eliseu mund te shkaktonte verberimin: 
"Ndersa Siret po zbrisnin ne drejtim te 
Eliseut, ky iu lut Zotit dhe i tha: "Te 
lutem, goditi keta njerez me verberi". 
Dhe ai i verboi sipas fjales se Eliseut". 

d) Jezusi mund 
te ringjallte te vdel<urit 

Kjo eshte njera nder mrekuUite, per te 
cilen misionaret mundohen ta ngrene sa 
me teper ne shkallen e hyjnise Jezusin, 
duke pasur parasysh se ai ringjalli te 
vdekurit nje cilesi kjo, e cila, sipas tyre, 
i takon vetem Zotit. Meqe Jezusi e pati 
kete cilesi, atehere duhet te quhet Zot! 
Por a e ka pasur vetem Jezusi kete mre- 
kulli? Le te lexojme ne vazhdim. Bibla 
thote, (citoj): "Ne fakt ashtu si ati ring- 
jail te vdekurit dhe u jep atyre jeten, po 
keshtu edhe Biri i jep jeten kujtdo qe 
do". (Gjoni, 5:21) 

"Atehere Jezusi, kur pa se ajo dhe Ju- 
denjte qe kishin ardhur me te, po qanin, 
u psheretiu ne fryme dhe u trondit,... Je- 
zusi qau. Atehere Judenjte thane: "Shih, 

sa e donte!" Prandaj Jezusi, perseri i 

tronditur perbrenda, erdhi te varri; por 
ky ishte nje guve dhe kishte perpara nje 
gur Jezusi tha: "Hiqni gurin!". Marta, 
motra e te vdekurit, i tha: "Zot, ai tash- 
me qelbet, sepse ka vdekur prej kater di- 
tesh". Jezusi i tha: "A nuk te thashe se, 
po te besosh, do te shohesh lavdine e Pe- 
rendise?". Atehere ata e hoqen gurin prej 
vendit ku ishte shtrire i vdekuri. Dhe 
Jezusi i ngriti syte lart dhe tha: "O Ate, 
te falenderoj qe me ke degjuar. Une e 
dija mire se ti gjithnje me degjon, por i 
kam thene keto per turmen qe eshte per- 
reth, qe te besojne se ti me ke derguar". 
Dhe, mbasi tha keto, thirri me ze te larte: 
"Llazar, eja jashte!". Atehere i vdekuri 
doli, me duart e kembet te lidhura me 
rripa pelhure dhe me fytyren te mbesht- 
jelle ne nje rize. Jezusi u tha atyre: 
"Zgjidheni dhe lereni te shkoje!". 
(Gjoni, 11:33-44) 

Nga ky citat verejme edhe di9ka int- 
eresante, qe tregon qartazi se mrekuUia e 
bere me ringjalljen e te vdekurit, eshte 
nga ana e Zotit Fuqiplote e jo nga vete 
Jezusi, sepse "Jezusi i ngriti syte lart dhe 
tha: "O Ate, te falenderoj qe me ke degj- 
uar", kjo tregon se Jezusi s'ka mundur te 
beje asgje vete, pa ndihmen e Zotit 
xh.sh. dhe mrekullite ishin burim nga 



t-Lia F^'cO'^^^ri 


Bi^!S3^£^^^^^^^^E.> >. 


IF 


LMNG BIBLE : | 


Imp 


■PA)!L,y>HJiAbED | 


Ir' 


1 1 


■1 


|. 


h 


^ 1 



Zoti Fuqiplote. Sepse Jezusi tha: "Une 
s'mund te bej asgje nga vetja ime...". 
(Gjoni, 5:30) 

Por a e ka pasur kete mrekulli vetem 
Jezusi? JO. Te njejten mrekulli rreth ri- 
ngjalljes se te vdekurve, e ka poseduar 
edhe Elija (shihtek 1 Mbreterve, 17:22), 
ku thuhet: "Zoti e plotesoi deshiren e 
shprehur ne zerin e Elias; shpirti i femi- 
jes u kthye tek ai dhe ai mori jete perse- 
ri". Po ashtu, shih edhe tek 2 Mbreterve 
4:34, (citoj): "Pastaj hipi mbi shtratin 
dhe u shtri mbi femijen; vuri gojen e vet 
mbi gojen e tij, duart e veta mbi duart e 
tij; u shtri mbi te dhe mishi i femijes fil- 
loi te ngrohet". 

Madje edhe kockat e Elijas mund te 
kthenin nje te vdekur ne jete, po te fer- 
koheshin pas kufomes: "Por ndodhi qe, 
ndersa disa varrosnin nje njeri, pane nje 
bande plagkitesish; keshtu e hodhen 
njeriun ne varrin e Eliseut. Sa arriti ai te 
prekte kockat e Eliseut, u ringjall dhe u 
ngrit ne kembe". (2 Mbreterve, 13:21) 

Kurse thuhet se Ezekieli ka ringjallur 
shume me teper te vdekur sesa Jezusi: 
"Dora e Zotit u ndodh mbi mua, me 9oi 
jashte ne Frymen e Zotit, dhe me leshoi 
ne mes te nje lugine qe ishte plot me 
kocka. Pastaj me beri te kaloj afer tyre, 
rreth e qark; dhe ja, ishin ne sasi te ma- 
dhe mbi siperfaqen e lugines; dhe ja, 
ishin shume te thata. Me tha: "Bir njeriu, 
a mund te rijetojne keto kocka?". Une u 
pergjigja: "O Zot, o Zot, ti e di". Me tha 
akoma: "Profetizo ketyre kockave dhe u 
thuaj atyre: Kocka te thata, degjoni fja- 
len e Zotit. Keshtu ju thote Zoti, Zoti, 
ketyre kockave: Ja, une po fus te ju fry- 
men dhe ju do te rijetoni. Do te ve mbi 
ju mishin, do t'ju mbuloj me lekure dhe 
do te shtie te ju flymen, dhe do te jetoni; 
atehere do te pranoni qe une jam Zoti". 
Profetizova ashtu si me ishte urdheruar; 
ndersa profetizoja, pati nje zhurme; dhe 
ja nje tronditje; pastaj kockat iu afioian 
njera-tjetres. Ndersa po shikoja, ja ku u 
rriten mbi ta dejte dhe mishi, qe lekura i 



mbuloi; por fiyma nuk ishte tek ato. Ate- 
here ai me tha: "Profetizoji fiymes, pro- 
fetizo bir njeriu dhe i thuaj frymes: 
Keshtu thote Zoti, Zoti: Fryme, eja nga 
te kater ererat dhe fryj mbi keta te vrare, 
qe te jetojne". Keshtu profetizova, si me 
kishte urdheruar, dhe shpirti hyri ne to, 
dhe u kthyen ne jete dhe u ngriten me 
kembe; ishte nje ushtri e madhe, shume 
e madhe". (Ezekieli, 37:1-10) 

Pjetri ngjalli Tabithen pasi ajo kishte 
vdekur: "Atehere Pjetri, mbasi i nxori 
jashte te gjithe, u ngjunjezua dhe u lut. 
Pastaj iu kthye trupit dhe tha: "Tabitha, 
gohu!". Dhe ajo i hapi syte dhe, si pa 
Pjetrin, u ngrit ndenjur". (Veprat, 9:40) 

e) Jezusi mundi te ecte mbi uje 

Bibla tregon se Jezusi eci mbi det- 
uje: "Jezusi shkoi drejt tyre, duke ecur 
mbi det". (Mateu, 14:25) 

Po te anahzojme mire dhe te bej me 
nje krahasim te thjeshte ne mes Jezusit 
dhe Moisiut, veme re se Moisiu beri nje 
mrekulli me te madhe se vete Jezusi, se- 
pse shtriu doren e tij mbi det dhe deti u 
hap, (citoj): "Keshtu bijte e Izraelit hyne 
ne mes te detit ne te thate; dhe ujerat for- 
monin si nje mur ne te djathte dhe te 
majte te tyre". (Ekzodi, 14:22) 

Po ashtu edhe Pjetri eci mbi ujera, si? 
ceket tek Mateu, 14:29, (citoj): "Ai tha: 
"Eja!". Dhe Pjetri zbriti nga barka dhe 
eci mbi ujera, per te shkuar te Jezusi". 

f) Jezusi l<a mundur t'i tremb, 
apo f i largoje djajte 

Lluka tregon se Jezusi tha: "Dhe ai iu 
pergjigj atyre: "Shkoni e i thoni asaj 
dhelpre: "Ja, sot dhe neser po deboj de- 
mone dhe kryej sherime..." (Lluka, 
13:32), kurse Marku tregon: "Atehere ne 
sinagogen e tyre ishte nje njeri i pushtu- 
ar nga nje fryme e ndyre, i cili fiUoi te 
bertase, duke thene: "(^'ka midis nesh 
dhe teje, o Jezus Nazareas? A erdhe te na 
shkaterrosh? Une e di kush je: I Shenjti 
i Perendise". Por Jezusi e qortoi duke 
thene: "Hesht dhe dil prej tij!". Dhe 
fryma e ndyre, mbasi e sfiliti, dhe duke 
leshuar nje britme te madhe, doli prej tij. 
(Marku, 1:23-26) 

Te njejten gje Jezusi e ka pranuar se 
mund ta kryenin edhe te tjere (shih tek 
Mateu, 12:27 dhe Lluka, 11: 19). Shpi- 
rtrat e keqij deboheshin edhe prej dish- 
epujve te Jezusit, (shih Mateu, 7: 22): 
"Shume do te me thone ate dite: "O Zot, 
o Zot, a nuk profetizuam ne ne emrin te- 
nd, a nuk i debuam demonet ne emrin 
tend, a nuk kemi bere shume vepra te 
fliqishme ne emrin tend?". 

Madje Jezusi profetizoi se mrekuUite 
do te kryhen edhe nga pro fete te rreme: 
"Sepse do te dalin krishter te rreme dhe 
profete te rreme, dhe do te bejne shenja 



te medha dhe mrekulli te tilla, aq sa t'i 
mashtrojne, po te ishte e mundur, edhe 
te zgjedhurit". (Mateu, 24:24) 

Tere keto mrekulli te Jezusit ishin 
kryer edhe nga profete te tjere, nga dish- 
epujt e tij, madje edhe nga njerez te tje- 
re. Pra, keto mrekulli Jezusi i kreu me 
ndihmen e Zotit. Ai vete thote: "Une 
s'mund te bej asgje nga vetja ime...". 
(Gjoni, 5:30) dhe: "Por nese une i deboj 
demonet me gishtin e Perendise, mbrete- 
ria e Perendise, pra ka arritur deri te ju". 
(Lluka, 11:20) 

Ne baze te kesaj qe u tha, a mund te 
themi qe Jezusi eshte Zot, nese Po, ate- 
here te gjithe te tjeret na qenkan zota, ata 
qe kane poseduar te njejtat mrekulli si 
Jezusi! 

Te nderuar lexues, Isai a.s. (Jezusi) 
erdhi me argumente, mrekulli qe AUahu 
xh.sh. ia mundesoi si gdo pejgamberi 
tjeter Erdhi t'ju tregoje rrugen e drejte 
dhe te vertete. Te besojme ne AUahun 
Nje, ta adhurojme vetem Ate, e jo te be- 
sojme se Jezusi eshte Zot, biri i Zotit, 
apo pjese e trinise. Larg qofte Ai nga ato 
qe i shpifm! 

Kurani Famelarte tregon: "Po kur Isai 
erdhi me argumente, tha: "Erdha tek ju 
me pejgamberllek dhe erdha t'ju sqaroj 
ate pjese qe e kundershtonit, pra kini fri- 
ke AU-Uahun dhe me respektoni mua! 
S'ka dyshim se AU-Uahu eshte Ai Zoti 
juaj, andaj Ate adhuroni! Kjo eshte rru- 
ge e drejte!" . (Zuhruf, 63-64) 

"O ithtaret e librit, mos e teproni ne 
fene tuaj dhe mos thoni tjetergje per AU- 
Uahun, perve? asaj qe eshte e vertete. 
Mesihu Isa, biri i Merjemes, ishte vetem 
i derguar i AU-Uahut. Ishte fjale e Tij 
(behu), qe ia drejtoi Merjemes, dhe ishte 
fryme (shpirt) nga Ai. Besoni pra AU- 
Uahun dhe te derguarin e Tij, e mos tho- 
ni: "Tre" (trini). Pushoni (se theni) se 
eshte me mire per ju. AU-Uahu eshte 
vetem nje AU-Uah; larg asaj qofte qe Ai 
te kete femije. 9'ka ne qiej dhe ne Toke, 
eshte vetem e Tij. Mjafton qe AU-Uahu 
eshte planifikues i pavarur". (Nisa, 171) 

Si perfundim, po e permbyllim me 
fjalet e AUahut te Plotfuqishem, me te 
cilat iu drejtua Muhamedit a.s. per t'ua 
terhequr verejtjen ithtareve te librit, te 
krishtereve dhe hebrenjve, ku u thote: 
"Thuaju (o i derguar): "O ithtare te librit 
(Tevrat e Inxhil), ejani (te bashkohemi) 
te nje fjale qe eshte e njejte (e drejte) 
mes nesh dhe mes jush: te mos adhuro- 
jme, pos AU-Uahut, te mos i bejme Atij 
asnje send shok, te mos konsiderojme 
njeri - tjetrin zota perve? AU-Uahut!" E 
ne qofte se ata refuzojne, ju thoni: "De- 
shmoni pra, se ne jemi myslimane (be- 
suam nje Zot)!" (Ali-Imran, 64) 



Histori 



Serbizimi i trashegimise kishtare bizantine ne 
Kosove perfundoi ne periudhen osmane 



Prof. Dr. Muhamet Pirraku 

Shkrimi "Kushpo e ben Metohi- 
ne? ", per shume saktesi shken- 
core e mendim te qarte politik, 
nuk duhet te mbetet e thene 
"fushk ne dushk...!" Kosova dhe kombi 
shqiptar ne pergjithesi gjendet ne nje 
qark vicioz edhe per fajin e sherbyesve 
politike shqiptare, si gjithhere. Pastori 
Dr. Fehmi Cakolli ka shtene ne piken e 
duhur. Te heqesh dore nga e kaluara, per 
hire te allishverisheve politike te Fuqive 
te Medha me pushtuesin e Kosoves dhe 
ve9mas te mos perfiUesh trashegimine 
kulturore te identitetit te eterve qe jeton 
ne ne, e ne themele te ardhmenise shqi- 
ptare, eshte me shume se tradhti para 
brezave paraardhes dhe pasardhes. 

E kam pelqyer formimin e "Ekipit te 
Unitetit" per "bisedimet per Statusin e 
Kosoves" ne Vjene, per faktin se nuk e 
deshiroja perseritjen e marrise shqiptare 
ne Lender, me 1912/13. Kam shpresuar 
se "ekipi" do te bashkepunoje me qarqet 
shkencore kombetare e nderkombetare, 
dhe do te angazhohet per jetesimin ne 
Kosoven e pavarur te pervojave shtete- 
rore ekzistuese me demokratike ne bote, 
por nuk kam mundur ta marre me mend 
se ata qe duken ne siperfaqe te "Ekipit", 
per aspirata egoiste apo partiake, do t'u 
hapin udhe eksperimenteve: multietnic- 
itetit johistorik ne Kosoven me mbi 98% 
te banoreve me civilizim te etnise shqip- 
tare historike. Turqit e Kosoves, boshn- 
jaket e Kosoves, goranet e Kosoves jane 
etni iliro-shqiptare, pjese e civilizimit te 
kombit shqiptar me gjuhe miras nga ba- 
shkepunimi me pushtuesit, kurse "egjip- 
tasit" dhe "ashkalinjte" tanime jane 
pjese e patjetersueshme e civilizimit ko- 
mbetar shqiptar. Ata nuk kane tjeter 
atdhe as tjeter komb. Mbi keto shtylla ka 
mbeshtetjen konstatimi shkencor i Pro- 
fesor Miftar Spahise - Thagit, ne Dosjen 
"Rreth Kosoves" te derguar kryetareve: 
Bill Klinton, Boris Jelcin, Xhon Mejxh- 
er, Fransua Miteran dhe Filip Gonzales, 
me 25 korrik 1993: "Kosova iperket ve- 
tvetes, d.m.th., kombit shqiptar Ky eshte 
fakt, Jo Jiksion, Jo mitologji" . 



Aneshkrim per artikuUin: "Kush po e ben Metohine?" te pas- 
torit te kishes protestante te Kosoves - Dr. Fehmi Cakolli, botuar 
ne rubriken ''''Shkurt e shqip''^ te gazetes "Express", date 9 dhjetor 
2006, fq.4-5. 

"Edhe sikur e drejta te jete nje shpate qe po te zhret ne zverk, 
mos druaj t'i rrish nen te...!" 

M, Fethullah Gylen 



Legalizimi i eksterritorialitetit te ki- 
shave (manastireve) ortodokse, te paqe- 
na serbe ne gjenezen e tyre dhe pa asnje 
shembuU ne bote, eshte ndarje e padrejte 
e se kaluares kolonialiste te Serbise ne 
Kosove, dukuri e panjohur ne historine e 
shembjeve te fuqive kolonialiste evropi- 
ane ne Ballkan, ne Azi, ne Afrike, - ku- 
shti i pare per te mos pasur kurre shtet as 
ligjshmeri ne Kosove. Kur kesaj t'i vesh 
ne krah decentralizimin vertet anakronik 
territorial administrativ komunal te enk- 
lavave me shumice serbe, ish-gifiyinje ne 
tokat e bejlereve shqiptare nga mesi i 
shekuUit XVIII dhe te kolonisteve serbe 
e malazez nga viti 1912, kjo do te thote 
roberi e re serbe mbi nje te treten e pop- 
ullit etnike te Kosoves, do te thote Koso- 
va leme e gjithkujt, toke e askujt, me 
mina te kurdisura nderkombetarisht per 
shperthim me teledirigjim, sa here qe te 
kerkohet defaktorizimi i Kosoves dhe i 
kombit shqiptar ne pergjithesi, per inte- 
resa te fqinjeve sUave e greke ortodokse. 
Me fjalet e Profesorit te Universitetit 



Mansfild te Pensilvanise, te madhit Mif- 
tar Spahija - Thagi, ne Dosjen e cituar, 
do te thoshim: "Uteprue shume. Kupa u 
mbush (...). Serbet Jane pushtuesit e Ko- 
soves. Kosovaret Jane ne trojet e veta 
(...). Kosova nuk asht nji enklave ne ter- 
ritorin e Serbise. AJo eshte vazhdim gje- 
ografik dhe gjuhesor i Shqipnise. Ate e 
pushtoi Serbia me 1912, dhe Konferenca 
e Londres 1912-1913 mori nJi vendim te 
padrejte dhe jyes, kur ia dha Kosoven 
Serbise, tuepre, ne kete menyre, kombin 
shqiptar pergjysme ". 

Konstatimet e pastorit Dr Fehmi Ca- 
kolli: "Shqiptaret e Kosoves para islam- 
izimit kane qene shumice te krishteresh 
ortodokse"; ''Kosova historikisht gdo 
here ka qene me shume nen ndikimin e 
krishterimit lindorsesa atij perendimor" 
-jane konstatime shkencore te pamohu- 
eshme. Po keshtu edhe konstatimi: 
"Shpeshhere nga intelektuale dhe isla- 
miste te ndryshem, kurflasin per rolin e 
islamizimit te Kosoves, ata pohojne se 
pikerisht Islami i ka ruajtur kosovaret 




nga shkrirja ne serbe "- eshte plotesisht 
i mbeshtetur, porkerkon nje zgjerim: Is- 
lami nderpreu serbizimin, malazezimin, 
buUgarizimin dhe greqizimin kryesisht 
ne periferine, ne ledhin etnik te njesise 
etnokulturore te Shqiperise dhe ne mje- 
diset shqiptare (ish-Dardania dhe ish- 
Maqedonia romako-bizantine, piemonti 
ku nisi ngjizja e kombit shqiptar dhe e 
njesise se Shqiperise etnike) te admin- 
istruara nga kisha bullgare shennaumi- 
ane - ekzarhiste osmane dhe kisha serbe 
shensaviane-patriarkiste osmane ne Me- 
sjeten e vone dhe ne shekujt e pare te 
Kohes se re, pikerisht ne periudhen e 
ngjizjes se gjymtyreve te kategorise his- 
torike shoqerore te kombeve ballkanike. 

Keto teza i kam mbeshtetur me fakte 
nga viti 1971, ne lufte per tapine shqip- 
tare te Kosoves ne mesjete - kunder 
pseudoshkences historiografike e etno- 
grafike serbe. Ketu, mendimet e fisme 
dhe konstatimet e drejta te Dr. F. Cako- 
llit, me duket me e udhes t'i mbeshtes 
me konstatimet ne natyren e mendimit 
historiografik dhe diplomatik brilant dhe 
antologjik te Profesor Spahise, ne Skic- 
en "Rreth Kosoves-Vere 1993": "Turqit 
ishin komb islamik. Shqiptaret e kuptu- 
an shpejt qe nji tjeter rruge fetare e 
ndryshme nga ortodoksia, mund t'ua 
shpetonte shpirtin para Zotit, dhe, ne te 
njejten kohe, mund t'ua kepuste zinx- 
hiret e serbianizimit ose te helenizimit 
Ata e kapen momentin dhe nuk u luhaten 
gjate gfare me ba. Ishte nji moment uni- 
kal historik i nji rendesie tejet te madhe. 
Dhe ata nuk e lane t'u shpetonte. Ata 
nisen me u konvertue ne Islam per te 
qene te ndryshem, madje edhe ne gesht- 
jet fetare, nga serbet dhe greket e per te 
ruejte kesisoj, individualitetin e vet si 
shqiptare. Islamizimi i tyne, ishte levizja 
ma racionale ne historine e tyne te gjate 
te vuajtjeve nga invazionet sllave. Ata 
duhej te ndryshonin fene, kjo ishte do- 
mosdoshmeri, sepse edhe nen zotnimin 
turk, perderisa ata nuk kishin kishen e 
vet autoqefale, ata duhej te praktikonin 
fene e tyne ortodokse ne kishat serbe 
dhe greke. Si pasoje, ata ishin ne rrezik 
me u asimilue nepermjet fese, sig kishte 
ndodhe nen okupimin serb ose greko- 
bizantin. Shqiptaret nuk u luhaten, ata u 
konvertuen me mija, me qinda mija, se 
pari udheheqesit e tyne, princat e tyne ". 

Uroj qe kete shkrim ta lexojne intele- 
ktualet kadariste dhe katedrahste aktu- 
ale! Heperhe, ndalemi ketu. Konstatimi 



politik i Pastorit protestant per konsta- 
timin pohtik te "pergjegjesit per mino- 
ritete" ne "Ekipin e Unitetit", Z. Veton 
Surroin ^'se perderisa nuk ka asnje shqi- 
ptar ortodoks ne Kosove, prandaj edhe 
nuk mundet te quhet bashkesia fetare 
Kisha Ortodokse e Kosoves, por vetem 
si Kisha Ortodokse Serbe (e Serbise). Ky 
eshte kulmi rezonues i injorances se nje 
politikani qe mbahetper lider ne Kosove 
(...). Ai e anashkalon aq keq historine e 
Kosoves, sikur ai nuk e di se para isla- 
mizimit te Kosovareve ata historikisht 
kane qene te krishtere ortodokse; madje, 
gdohere ne Kosove shqiptaret kane qene 
shumice e te krishtereve te ritit lindor" - 
eshte kjo shprehje e integritetit dhe e gu- 
ximit intelektual shqiptar te Z Cakiqi. E 
vetmja gje qe duhet te theksoj ketu, 
eshte fakti se konstatimet e Z. Surroit 
dahn nga platforma politike e Qeverise 
(^eku. Kete e kam provuar vete, ne ditet 
sapo e mori postin e kryeministrit. 

Meqe midis punonjesve shkencore 
dhe qeveritareve shqiptare gjithandej ne 
periudhen e transicionit nga komunizmi 
ne demokraci dhe nga roberia ne liri, 
eshte nje gji deti pa trapa lidhes, ne Te 
pamen per Nanen e nje eprori te TMK- 
se, e para mesuese shqiptare ne Drenice, 
rastisi te takoheshim me Kryeministrin e 
sapofronsuar, i shoqeruar nga suita. 
Dhe, sikur me ra radha t'ia uroja fronsi- 
min, me pak "rrotUa", dhe i shtrova nje 
tufe kerkesash: "Po shkoni ne bisedimet 
ne Vjene. Mendoj se ato duhet te para- 
qiten si bisedime kosovaro-nderkom- 
betare dhe jo shqip- 
taro-serbe; te mos 
pranohen eksterrito- 
rialitete te manastir- 
eve, por manastiret 
dhe kishat ortodokse 
historike te trajtohen 
si pasuri ortodokse 
vendore, kosovare, jo 
nacionale serbe. Te 
mbeshtetet qendrimi 
shkencor se nuk ka 
xhami shqiptare, as 
kishe katolike shqip- 
tare dhe as kishe 
ortodokse serbe. Per- 
ceptimi nacional i te- ' \ 
mpujve fetare eshte ' ■' 
edhe antibiblik dhe •. 
antikuranor...!" 

Kryeministri, Zoti 
(^eku, ne menyren me 



lakonike, me nje nenqeshje cinike, godi- 
ti keshillat e mia: "Vetem edhe kjo na du- 
het...!", kurse nje "sejmen" i tij, me nje 
arrogance, shkoi edhe me larg. Ky ishte 
mesim per mua qe te ndjek udhe te tjera, 
si ne Kohen e Rugoves - Nderkombetari- 
zimin e te vertetave shkencore me Letra 
publike dhe me Letra interne - drejtuar 
personaliteteve nderkombetare dhe 
drejtuesve te UNMIK-ut. 

Nuk qendron i plote konstatimi i hire- 
sise Z. Cakiqi: "Gjate kohes se Perand- 
orise Osmane ne Kosove ka ndodhur 
rrenimi dhe prishja e shume kishave ka- 
tolike, por jo edhe atyre ortodokse". E 
para, kisha katohke ne Kosove nuk eshte 
me e hershme se pushteti nemanjid. Ki- 
shat e para katolike ne qendrat zejtare e 
xehetarie te Kosoves ishin faltore te ele- 
mentit evropiane: xehetare, tregtare, di- 
plomats etj . Keto kisha do te goditeshin 
nga Krisobulat dhe Zakoniket e carevet 
nemanjide, shume para filleve te Islamit. 
Fillet e aktivitetit administrativ te Ki- 
shes romano-katolike ne trojet shqiptare 
te Tivarit (ne territorin e ''Shqiperise Ve- 
nedikase") nisen ne fillim te shekuUit 
XII, kurse konsolidimi i Administrates 
se kishes romano-katolike ne Kosove 
ndodhi ne periudhen e lulezimit te Pe- 
randorise Osmane ne BalUcan, pikerisht 
ne shek. XVI/XVII, nen patronatin e Pa- 
patit dhe te Evropes. Kjo eshte edhe pe- 
riudha me e fuqishme e autoqefalitetit te 
Patriarkise Ortodokse te Pejes, qe she- 
noi kurorezimin e procesit te serbizimit 
te kishes bizantine ne Kosove dhe zyrta- 





rizmin osman te pervetesimit te trashe- 
gimise fetare e kishtare shqiptare te ritit 
lindor ne trevat shqiptare te administru- 
ara nga Patriarkana e Pejes. 

Te konstatojme edhe kete fakt: Deri 
ne fund te shekullit XVII, kur ne njefare 
dore mori fund kalimi masiv i shqiptare - 
ve ne Islam, me nderhyrje te Papatit, 
Rusise dhe Evropes ne 9eshtjet fetare ne 
Perandorine Osmane, nuk pati as rreni- 
me te kishave ortodokse. Tani, shqiptar- 
et myslimane ishin ata qe rrenuan kishat 
e tyre ortodokse, me guret e te cilave 
aty-ketu bene xhami, kulla, mure obor- 
resh ose muUinj . Kisha ortodokse insti- 
tucionale osmane, do te lulezoje si kishe 
serbe pakthyeshem nga pjesa e dyte e 
shekullit XVIII, perkatesisht gjate shek- 
ullit XIX, gjithnje nen mbrojtje te push- 
tetit osman dhe nen patronatin nderkom- 
betar shteteror dhe kishtar ruso-evropi- 
an. 

Ketu, tashti, e do nevoja t'ia ofrojme 
fjalen Profesor Spahise: "Konvertimi ne 
Islam u diktiie nga nevoja per te ruejte 
kombesine shqiptare, per te qene ndry- 
she nga serbe t dhe greket dhe jo nga nji 
krize ndergjegjeje ne Jezu Krishtin. Ata 
ia kishin friken dhe e urrenin popin, qe 
serbizonte, dhe papd-in qe i helenizonte, 
por jo priftin katolik, sepse ky nukrrekej 
me i latinizue. Gati gjithe populli shqip- 
tar u ba mysliman. Ky konvertim masiv 
u dha mundesine dhe lehtesine atyne 
shqiptareve, te cilet parapelqyen me mb- 
ete ortodokse, qe te ruenin gjuhen dhe 
kombesine shqiptare " - brenda ledhit te- 
rritorial islam perkufizues te qenies 
Shqiperi Etnike. 

Ne shkrimin e Pastorit te nderuar ha- 
sim, per te paren here, nje koncept shke- 
ncor filozofiko-historiografik lendor: 
Metohize per dukurine e pranimit te kan- 
tonizimit serb te Kosoves me ane te 
decentralizimit komunal dhe eksterrito- 
rialitetit serb te mbi 35 manastireve dhe 
kishave ortodokse te Kosoves. Konstati- 
met se "Metohizmi (eshte) strategjia se- 



rbe per t'i lene shqiptaret ardhacake 
dhe fundamentaliste" islame, ne trojet 
stergjyshore, eshte gjedhe aktuale e me- 
ndimit politik dhe shkencor shqiptar. Do 
te mbetet ne analet e mendimit shkencor 
dhe politik konstatimi i Dr. Fehmi Caki- 
qit se koncepti "metohizem" ngerthen 
aspiraten serbe shekullore per pervete- 
simin e trashegimise bizantine-ortodok- 
se ne Kosove dhe gjetke ne trojet shqip- 
tare, por konstatimit: ''Sot Veton Surroi 
dhe Lutfi Haziri, me dashje ose pa dash- 
je, jane shnderruar ne strategjine serbe 
te berjes se metoheve neper Kosove (...), 
sufragane (ne kuptimin jopezhurativ por 
ate klasik; d.m.th. ndihmes i Merit) e ke- 
tij procesi", kur t'i shtohet edhe konsta- 
timi ne vijim: "Trashegimia kulturore 
eshte e gjithe atyre qe e kane krijuar, e 
gjithe atyre qe e kane zhvilluar, e gjithe 
atyre qe e kane perdorur dhe e gjithe 
atyre qe e kane zoteruar, apo pushtuar" 
- eshte mendim politik, etnografik dhe 
historiografik antologjik. 

Mbi kete amplitude, Profesor Miftar 
Spahija - Thagi, do t'i therriste UNMIK- 
ut, Ahtisarit, Kofi Annanit, Grupit te 
Kontaktit, sot, me fjalet qe ua kishte dre- 
jtuar, me 1993, burrave shteterore me te 
rendesishem, per Krizen e Kosoves dhe 
(^eshtjen shqiptare te nderlikuar me 
dhune diplomatike nderkombetar ne Ko- 
ngresin e Berlinit, ne Konferencen e Lo- 
ndres, dhe ne Konferencen e Versajes: 
"Shqiptaret nuk kishin nje kishe te vet- 
en, autoqefale, qe te kujdesej per nevo- 
jat e tyne shpirtnore ne gjuhen e tyne. 
Ata duhej t 'i thithnin mesimet e Jezusit 
permes popit serb ose papa-it grek Nuk 
kishte rruge tjeter Feja ishte gjithgka ne 
kohen bizantine, ne qofie se njeriu nuk 
donte te shkeputej nga Zoti dhe te per- 
buzej nga njerezit. Shqiptaret duhej te 
shkonin ne kishen serbe qe te kuptohe- 
shin prej Zotit. Zoti ishte nga ana e Ser- 
bise. Ai nuk njihte shqipen, por njihte 
gjuhen greke, serbe, bullgare(...)! Grek- 
et, bullgaret dhe serbet nuk kishin ndo- 
nje arsye me u ba myslimane. Turqit jo 
vetem respektonin fene e tyren ortodo- 
kse, por njihnin, gjithashtu, madje patri- 
arkatet kombetare respektive: prandaj, 
pse me u konvertue ne Islam? Sot, mbur- 
ren qe kane ruejte fene e vet ortodokse 
per te marre levdata prej evropianeve 
dhe amerikaneve dhe, ne te njejten kohe, 
per te qortue efajesue shqiptaret, si nji 
entitet fetar i huej brenda kristianitetit 
evropian! Si pasoje, ata presin te shper- 



blehen ne dam te viseve shqiptare(...). 
Sot Serbia po i erreson problemet. Ajo 
po perzien politiken me fene me qellim 
qe te grabise toke ne dam ose ma fort me 
vrasjen e popujve dhe kombeve isla- 
me(...). Serbet mburren se jane flamur- 
taret e kristianitetit evropian kunder 
Islamit. Sesa beson Evropa a sesa mash- 
trohet Evropa, kjo asht nji geshtje e gja- 
kut te perbashket sllav me Rusine, e 
miqesise evropiane dhe amerikane, e 
bazueme ne interesat strategjike(...). Mi- 
qesia me serbet asht nji njolle e zeze ne 
ndergjegjen e Evropes dhe tAmerikes. 
Nuk e vlen te kesh nji mik te tille, te zhy- 
tun ne gjak dhe ne turp. " 

Pastori protestant Dr. Fehmi Cakolli, 
me te drejte dhe mbeshtetje logjike, po- 
litike dhe historike, proteston: "...nacio- 
nalizimi i asaj lloj trashegimie kulturore 
qe s 'ka amesi, eshte vetem akt i pervete- 
simit, ashtu sikur pandeh Serbia se te 
gjitha kishat ortodokse ne Kosove jane 
serbe (...). Nese dikush synon qe t'i 
mbroje kishat ortodokse ne Kosove 
permes eksterritorialiteti, atehere ky do 
tejete demi me i madh per te ardhmen e 
ketyre kishave, pasi qe permes izolimit 
dhe pronesimit te dhunshem, do te ki'ijo- 
jne gdohere ndjenja tunduese tek shumi- 
ca e njerezve qejetojne ketu ". 

Hiresia e tij, Cakolli, e permbylli shk- 
rimin me plot mesazh qe i shkon natyres 
se pozites se tij te udheheqesit shpirteror 
te ungjilloreve: "Keshtu e shohim se qfa- 
re politike po bejne sot lideret tane te 
quajtur Veton Surroi dhe Lutfi Haziri. Le 
te lutemi per ta!" - Une, megjithate, do 
te kerkoja t'i ndalojme jo vetem ata, por 
Qeverine kukull unmikiane, sepse demi i 
aminimeve te saj eshte me i pariparuesh- 
em sesa shtyrjet e zgjidhjes se statusit 
konjunktural nderkombetar te Kosoves, 
dhune kjo nderkombetare ndaj (^eshtjes 
shqiptare, e vetme e mundshme per 
zgjidhje te drejte me Vetevendosje te po- 
puUit. Profesor Miftar Spahija do te ker- 
konte: ''Serbia le t'i sose ditet epadenja 
ne menyre paqesore, sig i kane soseper- 
para saj disa perandori te tjera! " 

Prishtine, 13 dhjetor 2006 



Qasje 



Islami nder shqiptare 
dhe integrimet Euro-Atlantike 



Mexhid Yvejsi 



Hyrje 

Eshte mrekuUi e mrekuUive se si, nen 
kthetrat e disa perandorive, mbijetuan 
shqiptaret neper mijevje9aret. 

Mbijetuan shqiptaret neper mijev- 
je^aret, jo pse ishin te paret apo fituesit, 
por mbijetuan ne saje te Krijuesit. 

Krijuesi eshte shkaterruesi i perando- 
rive. Krijuesi eshte ndertues i mrekuUi- 
ve. 

MrekuUi e vertete eshte mbijetesa e 
shqiptareve ne kete jete. . . 

Islami nder shqiptaret 

Me pranimin e Fese Islame nga shu- 
mica e shqiptareve, shqiptaret jo vetem 
qe mbijetuan, por edhe shpetuan. Shpe- 
tuan, sepse nuk u asimiluan; shpetuan, 
sepse nuk u shkombetarizuan. Edhe pse 
u tkurren, u rrudhen, u debuan, u masa- 
kruan, u bene shkrumb e hi - megjithate 
rilinden perseri. Shpetuan shqiptaret, 
sepse nuk u shuan, nuk u faruan. . . 

Islami nder shqiptaret, per besimta- 
ret, u pranua dje, pranohet edhe sot, si 
nje dhurate e madhe nga i Madhi Zot. 
Per kete dhurate, gdo besimtar eshte kre- 
nar. Eshte krenar dhe falenderues ndaj 
AUahut te Madhnueshem, i Cih eshte i 
vetmi Krijues. 

Islami nder shqiptaret, per besim- 
taret, u pranua dje, pranohet edhe sot si 
nje bekim i madh nga i Madhi Zot. 

Per kete bekim, 9do besimtar eshte 
krenar, gdo mu'min eshte gati per falen- 
derimin deri ne flijim. Dhuratat dhe be- 
kimet jane rezultat i degjimit te Zerit te 
Zotit. Zeri i Zotit, jehona e Tij, ende de- 
gjohet ne vazhdimesi. 

Degjohet ne vazhdimesi, pothuajse, 
ne 9do brezni. Ne 9do brezni ka di9ka te 
ve9ante ne kete histori. . . 

Ka di9ka te ve9ante ne kete histori, 
por ato te ve9anta, kryesisht, ndahen ne 
dy kategori: te dukshme dhe te paduk- 
shme. Per aq kohe sa ne te kufizojme 
vemendjen tone tek gjerat e dukshme, 
materiale, ne kohe pas kohe do te per- 
ballemi me ngjarje, telashe dhe situata te 
ndryshme vazhdimisht, te cilat nuk mu- 
ndt'i kuptojme, as t'i shpjegojme plote- 
sisht. . . 

Gjerat e dukshme jane te perkohsh- 
me, kalimtare, te paqendrueshme. Kurse 



gjerat e padukshmet jane te verteta, te 
qendrueshme, te amshueshme... 

Te verteta te qendrueshme, te verteta 
te amshueshme, jane fjalet e Faik bej 
Konices i cili tha: "Te mos ishte Feja Is- 
lame, popuUi shqiptar do te ishte shume 
me teper ne numer, por jo shqiptar. . ." 

Te verteta te qendrueshme, te verteta 
te amshueshme, jane fjalet e Stavro Ske- 
ndit, i cili ne librin "Historia e Rilindjes 
Kombetare", botuar ne Universitetin 
Princtaun ne Nju-Xhersi (New Jersey, 
ShBA), shkruan: "Shqiptaret muslimane 
e perbenin shumicen dhe pa ata nuk 
mund te kishte Shqiperi." 

Pra, pa Fene Islame nder shqiptare, 
ne, shqiptaret, do te ishim me shume ne 
numer, po jo shqiptare. Pa shqiptaret 
muslimane qe perbejne shumicen, nuk 
mund te kishte Shqiperi. Kete 9dokush 
duhet ta dije.... 

Integrimet Euro-Atlantil<e 

Ne jeten publike shqiptare nuk ka 
fjale qe perdoret me shpesh se fjala 
Integrim. Ne jet en publike shqiptare nuk 
ka fjale qe shperdoret me shume se fjala 
Integrim. Ky perdorim, ky shperdorim 
qe po behet me fjalen Integrim, behet ne 
9do vend, thuhet nga 9dokush, me 9do- 
kend, vend e pa vend. . . 

Nga 9dokush, me 9dokend, vend e pa 
vend, flitet e shkruhet, ne te gjitha trojet 
entike - per Integrimet Euro-Atlantike. 
Flitet e shkruhet ne te gjitha trojet etnike 
per integrimet Euro-Atlantike, por pa e 
kuptuar thelbin, esencen, per se jane du- 
ke kuvenduar, per se jane duke shkru- 
ar... 

Terma te tilla si integrimi, procesi i 
integrimit, vlerat integruese, kushtet e 
integrimit, jane shnderruar ne kryefjale, 
qe degjohen edhe neper mehaUe. . . 

Perse ndodh kjo? Mbi te gjitha, Bash- 
kimi Europian, Integrimet Euro-Atlant- 
ike, per shqiptaret ne trojet etnike, jane 
shnderruar ne idhuU, ne "toke e prem- 
tuar", nje vend i enderruar, per 9eshtje, 
kryesisht, ekonomike-politike... 

Por, sa per fUlim, 9'do te thote fjala 
apo termi Integrim? 

Fjalori i Shqipes se Sotme (botuar ne 
Tirane, 2002, hartuar nga Akademia e 
Shkencave e Shqiperise, Instituti i Gju- 
hesise dhe Letersise), ne faqen 509, fja- 
len Integrim, e shpjegon keshtu: 

"Lidhje e ngushte me te teren, bash- 
kim a shkrirje ne njesi te vetme. . ." 



Ky ishte shpjegimi. Por, si duhet kup- 
tuar integrimi? 

Kete e ka shpjeguar bukur Aleksand- 
er Bayer-i, shefi i Zyres Austriake ne 
Prishtine, i cili ka deklaruar, ne Diten e 
Evropes, me 9 maj 2006: "Integrimi du- 
het kuptuar si rezultat i men9urise se 
njerezve, jo i kokefortesise." 

Deshirat e shumices se shqiptareve ne 
trojet etnike per integrimet Euro-Atla- 
ntike, a duhen kuptuar si rezultat i me- 
n9urise apo i kokefortesise? Kjo eshte 
pyetja qe mund te shtrohet. Pyetjet nuk 
vdesin, thoshte Neruda. 

Ne proceset integruese ne Evrope, 
ketu me konceptin "Evrope" perfshihet 
Perendimi, Aleanca Atlantike dhe Shte- 
tet e Bashkuara, ka parashikime qe pas 
pesedhjete vjetesh, te shkrihen popujt e 
vegjel dhe te dalin prej perdorimit gju- 
het e tyre. Duket se ne, shqiptaret, si9 i 
kemi punet, ndoshta do te jemi te pa- 
ret... Zoti na ruajtte! 

"E ardhmja e Kosoves eshte ne Ba- 
shkimin Evropian", keshtu eshte thek- 
suar ne Samitin e Selanikut me 2003. 
Kjo eshte konfirmuar vazhdimisht nga 
institucionet dhe perfaqesuesit e larte te 
Bashkimit Evropian. 

Ne nje seance plenare trediteshe ne 
Bruksel (nentor 2005), Komisioni i Ko- 
nferencave Ipeshkvore te Shteteve te 
BE-se, qe thone se perfaqesojne mbi 
65% te qytetareve te Bashkimit Evropi- 
an, kreret e klerit katolik jane shprehur: 

"Vendet si Shqiperia, Kosova, Maqe- 
donia, Mali i Zi dhe Ballkani ne teresi, 
duhet te lidhen me Evropen Perendi- 
more, sepse kane vuajtur duke qene 450 
vjet nen sundimin otoman e pastaj ne 
komunizem." 

Keto kerkesa, keto deshira te mira, te 
krereve te Kishes Katolike, Evropa ku- 
rre s'i mori parasysh. . . Pse? 

Sepse,: "Ne krize eshte "Evropa Poli- 
tike" jo "Evropa qytetare". Bashkimi 
Evropian nuk eshte vetem 9eshtje poll- 




tike", jane shprehur kreret e Kishes Ka- 
tolike.... 

Te alarmuar nga rezultatet e referen- 
dumit ne France dhe Holande rreth rati- 
fikimit te Kushtetutes se Bashkimit 
Evropian, lideret e BE-se jane zmbrap- 
siir ne politikat, te cilat, ne vend te trans- 
formimit te Ballkanit, propozojne vetem 
menaxhimin e status quo-se. 

Ne Takimin e Salcburg-ut (mars 
2006), Bashkimi Evropian deshtoi qe te 
siguronte njerezit e Ballkanit Perendim- 
or se eshte i perkushtuar pakthyeshem 
per integrimin e tyre. . . 

Takimi i Salcburgut dergoi nje me- 
sazh, porosi, se BE-ja as nuk eshte e gat- 
shme dhe as e vullnetshme qe te ofroje 
prespektive per antaresim. Pse? Sepse, 
popuUata e vendeve te vogla te Ballkanit 
eshte rreth 4 per qind e popuUates se 
BE-se sot. Kosova ka banore sa ka Bru- 
kseli. Sfida nuk qendron tek "kapaciteti 
absorbues", por tek kapaciteti moral i 
Bashkimit Evropian. . . 

Cili eshte kapaciteti moral i Bashkim- 
it Evropian? Cila eshte gjendja shpirte- 
rore e morale e Evropes? Mbi gjendjen 
shpirterore dhe morale te Evropes, ka 
shkruar ne numrin e qershorit 2004 te 
revistes gjermane "Cicero" Kardinali 
Ratzinger, i cili u zgjodh Pape, me 19 
prill 2005, Papa Benedikti XVI, i cili, 
nder te tjera, theksonte: 

"Perendimi vuan nga nje veteurrejtje 
e guditshme, e cila s'mund te quhet 
ndryshe perve9 patalogjike. . .Per te mbi- 
jetuar, Evropa duhet ta pranoje veten ne 
nje menyre te re, natyrisht kritike dhe 
modeste... Nje bote pa Zot, nuk ka ar- 
dhmeri. . . Evropa eshte e semure. . . Nuk 
e dime se si do te zhvillohen gjerat ne 
Evrope ne te ardhmen...." 

Perderisa Papa shprehet keshtu per 
Evropen, duke thene se edhe e di qe nuk 
e di si do te zhvillohen gjerat ne Evrope 
ne te ardhmen, atehere duken qesharake 
ffaredo deklaratash qe bejne shqiptaret, 
ne te gjitha trojet entike, per integrimet 
Euro-Atlantike...! 

Per sa u perket integrimeve Euro- 
Atlanike, ne, shqiptaret, ne trojet etnike, 
jetojme ne dy jete, njera jete reale dhe 
tjetra virtuale. Shpresen per nje jete me 
te mire shqiptaret e mbajne tek e ardhm- 
ja europiane. Por, shpresa eshte shprese, 
ajo thone se vdes e fundit, por a eshte 
kjo shprese reale apo virtuale? 

Sipas hulumtimeve te fundit te "Eu- 
robarometrit" te Komisionit Evropian 
(mars-maj, 2006), me shume mbeshte- 
ten, perkrahen, Maqedonia 49 %, Bosnja 
e Hercegovina 48 % dhe Serbia 47 % 
nga evropianet se Shqiperia (33% per, 
kunder jane 44%...) 




Qe dy shembuj, qe deshmojne se 
9'mendojne qytetaret europiane per pra- 
nimin e Shqiperise ne Bashkimin Eu- 
ropian, dhe qytetaret e Kosoves per inte- 
grimin ne Bashkimin Europian: 

Agjencia e Komisionit Europian per 
Hulumtimin e Opinionit deshmon se ve- 
tem 33% e qytetareve europiane perkra- 
hin pranimin e Shqiperise ne Bashkimin 
Europian... (Re xhep Mejdani, "Euroba- 
rometri dhe barometri shqiptar", "Pano- 
rama", Tirane, 1 1 janar 2005.) Pra, kaq e 
vogel eshte perkrahja dhe kaq e madhe 
eshte mosperkrahja e pranimit te Shqi- 
perise ne Bashkimin Europian. 

Sipas nje hulumtimi te opinionit ne 
Kosove (mars 2006), te zhvilluar nga 
grupi "KOHA" si partner implementues 
i SOFRECO-s, ne kuader te Fushates 
Informative Multimediale per ngritjen e 
Vetedijes ne Kosove rreth Integrimeve 
Europiane, nga aspekti i kombesise, 
shqiptaret zene vendin e pare pro anta- 
resimit ne BE - me 97.07 per qind. . . 

Por, cilat jane mundesite e integrimit 
te Kosoves? 

Lidhur me mundesite e integrimit te 
Kosoves, i derguari i sekretarit te Ba- 
shkimit Europian per Politike te Jashtme 
dhe Siguri, Havier Solana, diplomati 
suedez per Kosove, Torbjorn Sohistrom, 
ne nje interviste per KosovaLive, me 20 
maj 2006, tha: "Mungesa e statusit te 
definuar politik e ka penguar Kosoven 
qe t'i gezoje te gjitha mundesite e inte- 
grimit, mirepo, koha e sakte se kur do te 
ece Kosova drejt Bashkimit Europian, 
do te varet shume nga perparimi refor- 
mave". 

Asgje nuk mund te kuptohet pa te ku- 
nderten e saj...Pa besim, fe, nuk mund 
te kete perparim ne Atdhc.Besimi, fe- 
ja, ka qene historikisht gjuha me e dobi- 
shme per njerezit, per te folur per gjerat 
me te rendesishme. . . 

Besimi perfshin ne vetvete identitetin 
e njerezve, vendos rreguU dhe parime 
vlerash morale ne 9do shtepi, per te cilat 
ka shume nevoje kjo shoqeri. . . 

Si ne te kaluaren, ashtu edhe sot, ne 
kohen moderne, bashkekohore, vetem 
aspekti shkencor kurre nuk do te jete i 
mjaftueshem, sidomos kur jemi duke u 



perpjekur te kuptojme se kush jemi, te 
kuptojme se si duhet te jetojme ketu dhe 
atje ku po synojme te shkojme. . . 

Dekarti thoshte: "Nuk eshte e mjaftu- 
eshme te kesh dije, eshte me e rendesi- 
shme qe ate ta shfrytezosh si duhet". A 
jemi duke e shfrytezuar si duhet dijen? 
Duke qene se eshte paragjykimi, mend- 
jengushtesia-, kokefortesia, lakmia, nga 
te cilat ne vuajme me shpesh, me shume. 

Deshira kaq e madhe e shqiptareve, 
kaq e pakufi, per integrim, per antare- 
sim, nga njera ane, dhe realitetet shoqe- 
rore, shpirterore, arsimore, kulturore, 
ekonomike, politike, ngado jetojme ne 
trojet etnike, jane shpesh shume kunder- 
thenese, jane shume marremendese. . . 

Shqiptaret po kalojne nje periudhe te 
veshtire. Ndryshku moral, gjuhesor, kul- 
turor, shpirteror, fetar e kombetar - po 
perhapet me shpejtesi nder shqiptaret. 
Me 9do 9mim, me 9do kusht deshirojme 
Integrimet Euro-Atlantike, duke mos 
menduar fare per interesa kombetare, et- 
nike. Me 9do 9mim, me 9do kusht deshi- 
rojme Integrimet Euro-Atlantike, pa 
menduar, pa vepruar aspak, se pari, per 
Integrimet Shqiptare mbrenda trojeve 
tona etnike . . . 

Aspiratat e djeshme demokratike, po 
mbyten sot nga iluzionet e Integrimeve 
Euro-Atlantike. Aspiratat e djeshme ko- 
mbetare, po shkelen sot nga politikanet 
tane per interesa nderkombetare. . . 

Ne Zagreb, ne Kuvendin Kroat (kor- 
rik, 2003), Kryetari i Komisionit Euro- 
pian, Romano Prodi, mbajti nje fjalim, 
ku, nder te tjera, tha: "Mbajini syte tuaj 
fort tek interesi i vendit tuaj dhe aspirat- 
at e tij pet t'iu bashkuar familjes se ma- 
dhe europiane te kombeve." 

Edhe ne, si komb, si shqiptare, duhet 
t'i mbajme syte fort tek interesi kombe- 
tar. Por, interesi kombetar, pa udhezim 
fetar, per ne, ne ve9anti si shqiptare, 
eshte shkaterrimtar. . . Edhe nese nje dite 
do te integrohemi ne Europe, s 'duhet ha- 
rruar se perfundimi i te gjitheve eshte ne 
grope. . . Ne grope, ku do te behemi plu- 
hur, hi, te gjithe do te japin llogari. . . Se- 
cili do te jape llogari per shpirtin e tij, do 
te jape llogari per jeten e tij, 9'beri per 
Kosoven, per (^amerine, per Shqiperi- 
ne... 



Reportazh 



Monumentet 
e harruara islame te Medvegjes 



Mr. Qemajl Morina 

Sot eshte dite e xhuma, 20 tetor 
2006. Xhumaja e fundit e 
muajit te madherishem te 
Ramazanit. Po ben kohe e 
mire. Tri xhumate e tjera i kisha falur se 
bashku me koleget e tjere ne qytete dhe 
fshatra te ndryshme te Kosoves. Kesaj 
radhe kisha vendosur te shkoja per ta 
falur xhumane e fundit te Ramazanit ne 
Banjen e Siarines. Ne ate pjese paksa te 
harruar dhe te lene pas dore te trojeve 
tona shqiptare. 

Kjo ishte hera e dyte qe po vizitoja 
Medvegjen, andaj nuk kisha emocione 
te ve9anta, perve? kureshtjes se a kishte 
ndonje perparim ne aspektin e aktivitetit 
islam, pas vizites qe kishim here tre mu- 
aj me pare dhe u kishim premtuar atyre 
njerezve entuziaste se ne do te jemi me 
ata dhe do te bejme te pamunduren qe 
atyre t'u ndihmojme se paku ne aspektin 
e jetes fetare islame. Viziten tone te pare 
Medvegjes, te shoqeruar nga disa kolege 
nga Lugina e Presheves, ua kishim here 
me 6 korrik 2006. Vizita ne Medvegje 
ishte here me vendimin e Kryesise se 
Bashkesise Islame te Kosoves, me qell- 
im te bashkerendimit te puneve per ring- 
jalljen e jetes fetare islame ne ate pjese 
te tokes shqiptare, e cila ne mungese te 
interesimit te duhur nga qendrat e tjera 
shqiptare, dita me dite po zbrazej nga 
popuUata shqiptare e asaj ane, per shkak 
te kushteve te veshtira te jeteses dhe per- 
spektives se munguar per te qendmar 
aty Kjo ishte ndoshta vizita e pare qe ne 
menyre te organizuar po i behej komu- 
nes se Medvegjes nga Kryesia e Bash- 
kesise Islame te Kosoves pas sa vjetesh. 
Ne marreveshje me Kryesine e Ba- 



shkesise Islame te Kosoves, Keshilli i 
Bashkesise Islame i Presheves kishte d- 
erguar nje imam ne fillim te Ramazanit 
per t'i kryer obligimet fetare ne xhamine 
e Banjes se Siarines. Ky vertet ishte nje 
hap shume i qelluar dhe tregonte per 
seriozitetin e nismes nga ana e Kryesise 
se Bashkesise Islame te Kosoves. 

Ne piken kufitare arrita rreth ores 
11-. Ashtu si? isha marre vesh me ane te 
telefonit, kishte dale te me priste Sokol 
Halimi, kryetar i Bashkesise Lokale ne 
fshatin Tupalle, aktivist i palodhshem i 
komunes se Medvegjes. Me vete kisha 
marre literature islame per t'ua shpemd- 
are besimtareve te komunes se Medve- 
gjes, te cilet kane nevoje te madhe per 
te. Se bashku me Sokolin, literaturen 
prej vetures sime e bartem ne veturen e 
tij. Kisha frike se kalimi i literatures mu- 
nd te na krijonte telashe me organet ser- 
be, por, per fat te mire, nuk pati asnje 
problem. Kaluam piken kufitare te Ko- 
soves me Serbine. Fati yne ishte i tille qe 
kufijte shqiptare, me te gjithe fqinjet ta- 
ne, te mos perbeje ndarjen etnike, si? 



ndodh zakonisht tek shume shtete, por 
ata i ndajne shqiptaret nga shqiptaret. 
Per kete arsye, keta kufij jane shume te 
padrejte, me te cilet shqiptaret nuk u paj- 
tuan asnjehere dhe bene gmos qe ky rea- 
litet i hidhur yni te ndryshoje. Keshtu ne 
rrugen per Medvegje vazhduam ta be- 
nim neper fshatra shqiptare, edhe pse ato 
po dukeshin te boshatisura nga banoret e 
tyre. 

Faija e namazit te xhumase 

Meqenese namazi i xhumase ishte 
shume afer dhe Banja e Siarines nuk ish- 
te edhe aq afer, Sokoli veturen e tij, edhe 
pse e vjeter, po e ngiste me nje shpejtesi 
te madhe neper ate rruge te ngushte me 
plot leqe. Gjate rruges ai me tha se kete 
vit muaji i Ramazanit kishte pasur nje 
pamje krejtesisht tjeter nga vitet e tjera. 
Dergimi i imamit e kishte ngjallur jeten 
fetare jo vetem ne Banjen e Siarines, po 
edhe me gjere ne komunen e Medvegjes. 
Xhamia kishte marre krejtesisht nje pa- 
mje tjeter dhe e 5moj shume lart veprim- 




A4e rastin e faljes se feravise ne xhamine e Banjes se Sjarines 




Tyrbeja ne ^Aedvegje 



in e Kryesise se Bashkesise islame te 
Kosoves. Pak para ores 12- arritem te 
xhamia e Banjes se Siarines. Xhemati te 
prire nga imami i ri Elhamiu, po na pris- 
nin. Pasi u pershendetem, hyme ne xha- 
mi. Imami e thirri ezanin dhe filloi falja 
e xhumase se fiindit te muajit te madher- 
ishem te Ramazanit. Une e mbajta hyt- 
bene e xhumase, ne te cilen fola per 
rendesine e muajit te agjerimit, per obli- 
gimet qe dalin nga agjerimi, si dhenia e 
sadakai fitrit, si nje lloj pastrimi per agj- 
erimin tone. Ne emer te Kryesise urova 
qe edhe festen e Fiter-Bajramit ta prisnin 
mire, por me kalimin e Ramazanit 
obligimet fetare islame nuk pushojne; 
Ramazani vetem sa na ka kalit qe ne te 
vazhdojme obligimet tona fetare dhe 
sjelljet tona, per te cilat na inspiron Kur- 
ani gjate tere vitit. Myslimani vazhdimi- 
sht duhet te jete ne lidhje me Krijuesin e 
vet e lidhja me e mire eshte kur ai eshte 
ne namaz. 

U tregova po ashtu se imami do te va- 
zhdoje punen e vet dhe do te jete ne she- 
rbimin dhe ne dispozicionin e tyre edhe 
pas Ramazanit. Ai do t'i fale pese kohet 
e namazit ne xhami do te ishte ne sher- 
bimin e tyre per t'ua mesuar femijeve 
bazat themelore te fese islame. 

Sokoli me lajmeroi se ne kohen e ak- 
shamit ne xhami do te shtrohej iftari i 



perbashket, ne te cilin ishin te ftuar shu- 
mica e qytetareve te Medvegjes dhe fsh- 
atrave perreth. Edhe pse ne fiUim isha i 
mendimit te kthehesha pas faljes se na- 
mazit te xhumase, ndryshova mendje 
dhe vendosa te merrja pjese ne iftarin e 
perbashket dhe faljen e namazit te tera- 
vise. Ne namazin e xhumase ishin te 
pranishem mbi tridhjete xhematlinj mo- 
she te ndryshme, te cilet kishin udhetuar 
me dhjetera kilometra ne kembe per ta 
falur namazin e xhumase ne Banjen e 
Sjarines. Ne mesin e tyre ishin edhe Ha- 
lil Beha nga fshati Ramabaje ne moshen 
84-vje9are, i cili kishte udhetuar ne 
kembe tete kilometra neper nje terren 
malor; Besart Salihu 14 vje9 nga fshati 
Tupalle, qe kishte udhetuar 14 kilomet- 
ra; Rizah Sefedini nga Svirca 8 vje9, qe 
kishte udhetuar ne kembe 7 kilometra e 
shume te tjere. Ky takim i me shume se 
tre brezave ne xhami, kishte nje dometh- 
enie te madhe, te jepte te kuptoje se te 
gjithe ata, pa marre parasysh dallimin ne 
moshe, ishin te etshem per besimin isl- 
am, i cili ishte i ngulitur thelle ne zemrat 
e tyre, gje qe ishte nje obhgim me i 
madh per ne si pergjegjes te Bashkesise 
Islame per te punuar edhe me shume ne 
aspektin e thellimit te vetedijes islame 
ne zemrat dhe mendjet e atyre besimtar- 
eve. Ky eshte nje obligim shume i madh. 



nese nuk e kryejme ashtu si duhet, do te 
jemi pergjegjes para Zotit te Madherish- 
em si dhe para ketyre besimtareve. 

Vizita e tyrbes ne Medvegje 

Ne viziten e pare qe i heme Medvegj- 
es, per shkak te angazhimeve te shumta, 
nuk patem mundesi te vizitonim tyrben 
e Medvegjes. Kesaj radhe kisha vendos- 
ur ta vizitoja, prandaj, pasi falem xhum- 
ane, shoqeruar nga z. Rexhep Abazi, 
mesues ne shkollen e Tupalles, kryetar i 
Partise Levizja Demokratike per Integr- 
im ne Medvegje dhe nje aktivist i dallu- 
ar edhe ne lemin e jetes fetare ne komu- 
nen e Medvegjes, vendosem te shkonim 
deri ne qytetin e Medvegjes per ta vizit- 
uar teqene, e cila pothuajse ishte i vetmi 
monument i mbetur i trashegimise isla- 
me ne kete qyetet. Xhamia, qe ndodhej 
ne qender te Medvegjes, menjehere pas 
Luftes se Dyte Boterore ishte rrenuar 
dhe mbi temelet e saj ishte ngritur nde- 
rtesa e komunes. Teqeja, po ashtu ishte 
rrenuar, por ne kadaster evidencohej si 
prone myslimane. Andaj, pas ndry shim- 
eve qe kane ndodhur ne Luginen e Pre- 
sheves pas luftes se U(^PMB-se edhe ne 
Medvegje, kishin kerkuar qe prona e te- 
qese te lirohej dhe t'i jepej ne pronesi 
Bashkesise Islame per ta qeverisur. Teq- 
eja gjendej ne qender te qytezes; shqipt- 
aret e kishin pastruar dhe kishin rrethuar 
oborrin e saj. Aty gjendej varri i nje she- 
hu, por i pambrojtur, ashtu si9 jane zako- 
nisht varrezat neper teqe. Sipas Rexhep 
Abazit, hapi i ardhshem do te jete nder- 
timi i teqese ne vendin e saj ku ka ekzis- 
tuar me pare. Te dhenat rrethhistorise se 
kesaj teqeje dhe baballareve te saj, jane 
shume te pakta. Por, pozitive eshte se te- 
qeja tregon se Medvegja me rrethine, ne 
te kaluaren ishte shqiptare dhe islame, 
per se lypset nje angazhim edhe me i 
madh per rindertimin jo vetem te teqese 
por edhe te xhamise se Medvegjes. Ne 
kete aspekt, aktivistet qe jetojne ne Me- 
dvegje, lypset te bejne trysni tek organet 
komunale per te marre lejen, sepse kjo 



eshte ne pajtim te plote me normal ele- 
mentare te te drejtave te njeriut, per se 
eshte obliguar qeveria e Serbise. Ne 
anen tjeter, medvegjasit, te cilet jetojne 
jashte vendlindjes se tyre, qofshin ata ne 
diaspore, ne Kosove, Serbi a ne vende te 
tjera, jane te obliguar qe aksionet e tilla 
t'i ndihmojne ne aspektin fmanciar, se- 
pse Medvegja eshte vendUndja e tyre 
dhe eshte obhgimi i tyre qe te investojne 
ne rindertimin e trashegimise se tyre is- 
lame, ashtu si9 veprojne te gjithe popujt 
e civilizuar. Me kete do t'i rikthehej Me- 
dvegjes identiteti i saj shqiptaro-islam. 

Vizita e Tyrbese se Madhe 
afer Lebanes 

Pas vizites se teqese se Medvegjes, z. 
Rexhepi me njoftoi se ne afersi te qytetit 
te Lebanes, i cili gjendej 20 kilometra 
larg nga Medvegja, gjendej "Tyrbja e 
Madhe", "Tyrbja e Kuqe" e Rasuhaqes. 
Edhe pse ishte dite ramazani dhe deshi- 
roja qe sa me shume kohe te kaloja ne 
biseda me banoret e Medvegjes, megji- 
thate ky ishte nje rast i rralle qe duhej ta 
shfiytezoja, per se vendosem te shkonim 
per ta vizituar Tyrben e Rasuhaqes ne 
afersi te Lebanes. Lebana eshte qyteti 
me i afert i Leskocit. Rruga deri ne Leb- 
ane, ndonese nje terren malor, ishte e 
mire. Shume te rralla ishin veturat qe 
mund t'i takonim qe vinin nga drejtimi i 
kundert. Qyteti shtrihej ne luginen e lu- 
mit me te njejtin emer, i rrethuar me ko- 
dra nga te gjitha anet. Ne rrugen tone per 
ne fshatin Krivafe, ku gjendej Tyrbja e 
Madhe, kaluam ne nje skaj te qytetit pa 
hyre ne te. Edhe pse shume rralle mund 
te shihje njerez rrugeve, fiisha ishte pu- 
nuar ne teresi. Te gjitha arat ishin te pu- 
nuara. Bujqit e vyeshem dukeshin neper 
ara duke kryer punet e vjeshtes. Ne rru- 
ge per ne Tyrben e Madhe mendoja se 
vetem 128 vjet me pare, gjate viteve 
1878-1879, shumica e ketyre fshatrave 
do te kene qene te banuara nga shqipta- 
re. Ne secilin fshat asokohe kishte se pa- 
ku nga nje xhami, mejtep, medrese apo 



e^&fi^ 


> 'Vrr-,:'^*'"'' ■ ' ''jg§: 


^■C-^W^ 


__ A 






^^^^ 


.#^ 




r. ■'M 


A_^ ■••■1 




r 


'^ 




r _ 


.1 , . 
- i ^ 


1 — 


(/^ 






It 


J^^^^ .' ;-^»». ^t" V "^5S -"• 



Pamje nga gjurmet e teqese se Lebanes ne Serbi 
deshmojne per prezencen e shqiptareve ne ato troje 



ndonje teqe. Sikur te lejohej hulumtimi i 
varrezave dhe ndertesave te vjetra, do te 
zbuloheshin sa e sa te dhena per te paret 
tane. Duke qene i thelluar ne mendime, 
kur ne kishim arritur ne nje koder, ku 
shtepite e fshatit me te afert ishin afer 
peseqind metra, verejta se z. Rexhepi po 
kerkonte nje vend te pershtatshem per ta 
parkuar veturen e tij ne ate rruge fshati. 
Zbritem nga vetura dhe u nisem ne 
drejtim te nje mali te rrethuar nga te gji- 
tha anet me ara te punuara mire. Pasi 
ecem vetem dy-treqind metra, ne mes te 
malit pame nje ndertese qe ishte gjysme 
e shkaterruar nga dhembi i kohes. Prej 
nderteses se ndertuar mire prej guresh, 
tash nuk kishin mbetur ve9se kater mur- 
et anesore. Brenda saj shiheshin tri varre 
te vjetra. "Kjo, - tha z. Rexhepi, - eshte 



rralle nga ndonje vizitues rasti, si9 ishim 
ne. Teqeja, me kalimin e kohes dhe e le- 
ne ne meshiren e kohes, pothuajse ishte 
shkaterruar ne teresi. Vertet ato mome- 
nte te shkurtra ishin momente pikellimi 
te thelle. Mora shume fotografi. Nje film 
te tere. Pothuaj ky ishte ngushellimi i 
vetem per mua. (^do kend, gdo gur i Ty- 
rbes se Madhe kishte nje histori me vete. 
Ne nje menyre a ne nje tjeter, aty pasqy- 
roheshin e kaluara, e sotmja dhe e ardh- 
mjajone. 

Dielli ishte ne rrugen e tij per te pere- 
nduar. Deri ne kohen e iftarit kishte 
mbetur edhe pak kohe. Neve na duhej te 
ndaheshim nga Tyrbja e Madhe, te per- 
shendeteshim me varrezat dhe guret e 
teqese, qe nuk flitnin, po qe ne vetvete 
sikur thoshin: "Ju lutemi, se paku na vi- 



Teqeja e Rasuhaqes. Dihet se eshte nder zitoni e mos na lini keshtu te vetmuar"! 
teqete me te vjetra ne kete ane. Ne te ka- 
ne sherbyer sheh Junuzi dhe sheh Alia, 
per te cilin thuhet se eshte djegur ne vi- 
tin 1941". 

Aty qendruam afer gjysme ore. Ke- 
nduam "Fatihane" per shpirtrat e atyre te 
vdekurve qe prehen ne ate vend, dikur te 
banuar me besimtare te besimit islam 
dhe Teqej a e madhe gumezhinte nga lu- 
tjet dhe ziqri i dervisheve te saj te shu- 
mte. Ndersa, ne ate vend sot mbreteron 
nje qetesi e plote. Ajo vizitohet shume 



Bisede 



Bisede me kryetarin e Qendres Islame ne Tokio Dr. Salih SamaraJ 



Islami ne Japoni 



Qeveria japoneze verteton se myslimanet jane komuniteti me i qete 
dhe me se paku problemor. Shume hulumtues jane angazhuar lidhur 
me geshtjen e myslimaneve ne Perendim, sidomos pas ngjarjeve te 11 
shtatorit 2001, ne ShBA, po g'eshte bere per gjendjen e myslimaneve 
ne Lindje, gjegjesisht ne Japoni? Dr. Salili IVIelidi Samaraj, kryetar i Qe- 
ndres Islame ne Japoni, pohon ne kete bisede per revisten "Wajul Is- 
lami", se myslimanet ne Japoni jane me nje mije te mira, si u shpreh ai. 
Dhe se ata jane shume te respektuar nga populli dhe Qeveria Japo- 
neze. 

Japonezet duket se jane populli me i afert me Islamin ne rruzullin toke- 
sor, si me kulture po edhe me tradita shoqerore. Dhe se ata jane te 
etshem te dine edhe me shume per Islamin. Kalimi i japonezeve ne 
Islam eshte ne rritje te vazhdueshme. 

Problemi me te cilin perballen myslimanet momentalisht, eshte si ta 
pergatisin (fetarisht, - shen. i perkthyesit) komunitetin si pjesetare te 
gjenerates se dyte te myslimaneve, ngase medrese per mesime islame 
nuk ka. Kjo eshte intervista: 



Per fillim, sa eshte numri i myslimane- 
ve ne Japoni, kur jemi ne vitin 1423 h., 
dhe sa eshte numri i japonezeve mysli- 
mane? 

Nuk ka statistika te prera per ta. Ne 
Japoni ka me shume se 100 shoqata 
islame dhie dhijetera, nese nuk jane qin- 
dra, xhami e vende te provizuara per fal- 
jen e namazit. Nepermjet ketyre slioqa- 
tave e xhiamive liyjne per gdo dite nje 
numer bukur i madli i japonezeve ne 
Islam. Mandej kemi edhe nje menyre tje- 
ter te perqafimit te Islamit. E ajo eshte 
nepermjet turizmit, ngase diku 17 milio- 
ne japoneze ne vit dalin jashte vendit. 
Prej tyre perqafojne Islamin ne ato 
shtete islame qe vizitojne. Ka prej tyre 
qe hyjne ne Islam ne Europe dhe ne 
ShBA; sipas asaj qe na arrin ne Qendren 
Islame nepermjet postes elektronike, ka 
mijera japoneze qe deshirojne njohuri 
per Islamin, dhe kerkojne te pajisen me 
libra islame ne gjuhen japoneze. 

Statistikat thone se numri i japone- 
zeve qe kane kaluar ne Islam, eshte afro 
100 mije e me shume, kurse myslimanet 
jojaponeze arrijne shifren 300 mije e me 
shume. Keta numra jane, te perafert... 

Qfare raportesh ka populli japonez 
me myslimane? Dhe si e shikojne Isla- 
min japonezet? 

Populli japonez eshte populli me i afe- 
rt i botes me Islamin. Qytetaret japoneze 
e respektojne kete fe dhe ne te shohin 
zakonet e tyre te vjetra. Gjithashtu pop- 
ulli japonez perfaqeson nje etike te larte 
dhe cilesi fisnike, shoqeri ku Islami arrin 
vendin e merituar, e, kur do Allahu ta 
udhezoje nje popull a Individ, ai e perqaf- 
on kete fe qe e ka pelqyer, sidomos po- 
pulli japonez, i cili posedon cilesi rre- 
njesore, i ka trasheguar nga lideret e 



tyre-kaloresit e njohur historikisht me 
emrin Samuraj. 

Cilesite e kaloresit japonez-Samt/ray, 
pelqejne me shume mesimet e Islamit. 
Dhe nga parimet e tij eshte se Samuraji: 
nuk harron te miren, largohet nga ve- 
rerat, grate, te ngrenet teper, respekton 
prinderit, nuk i kundershton ata pa marre 
parasysh se g' i bejne atij. Mandej, Sam- 
uraji i pastron duart e kembet ne meng- 
jes e mbremje, po edhe pastron tere tru- 
pin. I kushton rendesi pastertise se tru- 
pit, ne pergjithesi. E largon shikimin nga 
ato gjera qe nuk i interesojne dhe nuk 
flet per to. 

Gjithashtu nga cilesite e Samurajit 
eshte te beje vepra te mira dhe ajo qe 
eshte e pranuar, largimi nga bimet dhe 
gjerat e shemtuara, te jete besnik - te 



mos frikesohet se po i zbulohet ndonje e 
keqe, te mos frikesohet prej njerezve. I 
jep rendesi mesimit, arritjes me ane te 
mesimit, e shfrytezon kohen maksimali- 
sht. Te jetoje me nder, te mos i mundoje 
te tjeret, te mos jetoje ne kurriz te te tje- 
reve dhe te mos zgjedhe shoqerine e 
keqe. 

Ne te vertete, japonezet jane populli 
me i interesuar per t'i shtuar njohurite 
per Islamin, saqe edhe qendra vuan nga 
mungesa e madhe e librave dhe literatu- 
res islame ne gjuhen japoneze. Kjo mun- 
gese e literatures eshte si rezultat i 
shtimit te kerkesave ne vazhdimesi nga 
ana e popullit japonez. 

Populli e nderon Islamin 

Si e shihni pranimin e Islamit nga ana 
e popullit japoneze ne rrafshin apo ne 
nivelin individual? 

Ne nivelin individual eshte super, ke- 
mi shembuj te shumte te na drejtohen 
qytetaret japoneze per njohuri me te thu- 
keta per Islamin, p.sh.: Na ka shkruar 
neve ne qender nje person qe kishte 
studiuar Islamin dhe kishte ardhur ne pe- 
rfundim ta perqafoje ate. Ai pyet, a (du- 
het) te mesoje si te falet namazi para se 
te shprehe shehadetin, apo te shprehe 
ate, e pastaj te mesoje namazin? Dhe a 
eshte syneti i nevojshem?! E nese eshte 
i nevojshem, a duhet te jete mjeku (qe 
ben synetin-shen. i perkthe.) mysliman? 
Nese nuk kerkohet te jete mjeku mysli- 
man, jam i gatshem ta bej ate ne cilindo 
spital me te afert. 

Nje japoneze na shkruan dhe thote se 
e ka studiuar Islamin dhe eshte duke 




pergatitur temen per ta mbrojtur. Kjo te- 
me i ka pelqyer shume asaj, andaj stu- 
dentet e Universitetit ku ka studiuar ajo, 
do t'i therrase ne Islam ne menyre shke- 
ncore. Mandej thote: Ndalimi (I mishit) te 
derrit eshte bere per shkaqe shendete- 
sore..., ka shume gjera ne Islam qe i ka 
vertetuar shkenca, andaj me ato gjera 
mund t'i ftoj studentet e Universitetit tone 
ne Islam?! 

Nje tjeter qytetar japonez paska viz- 
ituar Kudsin (Jerusalemin) dhe Gazen, 
para dy vitesh dhe paska pelqyer Islam- 
in. Kuru kthye ne vend, ne qytetin Kujitu, 
ra ne kontakt me nje thirrese japoneze, e 
quajtur Ziba Kumi, dhe mesoi gjerat ele- 
mentare te Islamit. 

Nje student japonez, ne vitin e dyte te 
Universitetit ne qytetin Kijoto, i ka bere 
vizite njejaveshe Turqise; edhe ky paska 
pelqyer Islamin. Pasi eshte kthyer nga 
Turqia, ka ardhur ne qender, ka lexuar 
disa libra qe disponojme ne, dhe ka rene 
ne kontakt me motren, sig e quajne ata, 
Ziba Kujizumin, dhe e pranoi Islamin. 
Fatime Nakasumi, nje e re japoneze 
studion ne Berd Ford ne Angli, ka qene 
krishtere dhe rastesisht eshte takuar me 
nje vajze myslimane, me origjine pak- 
istaneze, dhe pranoi Islamin, u mbulua 
(ashtu sig kerkon Islami), edhe pse eshte 
ne Angli. Ajo do te kthehet ne Japoni, 
posa t'i perfundoje studimet. 

Victoria ruse, na shkruan se brenda 
Japonise deshiron te informohet per 
ndonje banke islame, qe t'i deponoje te 
hollat e saj ne te, e sa me larg nga kama- 
ta. Ajo eshte e martuar me nje japonez 
mysliman. Une thashe: "Pas 70 vjetesh 
sundimi te komunizmit, shohim se rusja 
perqafon Islamin, dhe do te deponoje ate 
qe disponon, ne nje banke qe nuk punon 
me kamate?! Kjo eshte mrekullia e Isla- 
mit." Nje leter qe na ka ardhur nga nje 
fqinje e xhamise ne Tokio, pasi e ka ftuar 
ate ne Islam, nje aktivist mysliman ne nje 
mengjes; ketu shihen ndjenjat e popullit 
japonez, ajo thote: Une jam rritur qe nga 
femijeria, ne nje shtepi afer xhamise se 
Tokios..., shkelqimi i kubese se xhami- 
se, sidomos kur i binte dielli para pere- 

ndimit, gjithnje me ka mahnitur dhe 

sa here e shikoja, ndieja nje gezim dhe 
kenaqesi (ne zemer)". 

Kesi shembujsh na perseriten gdo di- 
te, si ne qender, ashtu edhe ne Institutin 
arabo-islam, po edhe ne xhami ne Tokio, 
ose ne xhamine ne Kubi, apo ne te gjitha 
shoqatat islame. Ne realitet, ekzistimi i 
shume tubimeve ne Japoni, eshte nje 
rast i mire per myslimanet e rinj, qe te 
mesojne jeten dhe parimet islame. 



Llojshmeria e myslimaneve 

Si eshte gjendja momentale e mysli- 
maneve ne Japoni, si eshte ndarja e tyre 
(si ndahen), gfare soji jane dhe si eshte 
thirrja e tyre ne vend? 

Gjendja e myslimaneve japoneze, i 
ngjan kohes se myslimaneve te pare, qe 
quhet koha mekase. Myslimanet e pare 
ishin individe ne qytete dhe fshatra te 
Xhezires Arabe. Qdonjeri e mban fene e 
tij, ne vendin e vet, prej tyre kishte qe e 
fshihnin fene e tyre, po kishte edhe qe e 
shfaqnin haptazi, edhe pse maltreto- 
heshin per ate besim, kishte edhe te tille 
qe therrisnin ne besim pavaresisht nga 
maltretimet, derisa u dha leje Allahu te 
shpernguleshin ne Medine. ( Keta bejne 
perjashtim, ngase nuk maltretohen kudo 
qe jane ne Japoni). 

Myslimanet ne Japoni jane te shpern- 
dare tani ndermjet ishullit "Hokaido", ne 
veri ne Japoni, deri tek ishulli i vogel, ne 
ishujt "Okinava" ne jug, afer "Tajvanit". 
Prej lindjes me te larget ne Tokio, deri te 
perendimi me i larget ne Kanazava dhe 
Shemjani Tuturi. Myslimanet ne Japoni 
mund t' i klasifikojme ne disa grupe: 

Se pari: myslimanet japoneze (autokt- 
one), ata jane te shperndare neper 
shoqatat e tyre te veganta, sikur eshte 
shoqata e "myslimaneve japoneze", e ci- 
la eshte themeluar ne vitin 1957 m., ose 
ne shoqata te perziera qe u bashkohen 
studentet myslimane dhe myslimanet e 
jashtem, te cilet jane me qendrim te per- 
kohshem ne Japoni. Keta jane te perha- 
pur ne mbare Japonine. Ka prej tyre shu- 
me aktive ne perhapjen dhe mireqenien 
islame. Shumica e tyre jane myslimane 
me origjine japoneze, te cilet kane 15 
faqe elektronike ne gjuhen japoneze, 
nepermjet te cilave ftojne ne Islam. 

Se dyti: myslimanet e shperngulur 
(nga vendet e tyre), ne fillim ata kane 
ardhur ne Japoni, nga komuniteti Indian, 
para pavaresise, d.m.th. kane ardhur ne 
fund te shekullit XIX, jane marre me tre- 
gti...; komuniteti me i theksuar eshte ai 
indonezian. Ata kane medrese dhe xha- 
mine ne Tokio. Numri i te shperngulurve 
shtohet qe nga vitet '80, nga vende te 
ndryshme. Shume prej tyre kane marre 
qendrim te perhershem, pasi jane martu- 
ar me japoneze..., ka edhe nje shtytje te 
re, e ajo eshte martesa e japonezeve pa- 
si te pranojne Islamin, me myslimane, 
shumica e te cilave vijne nga Indonezia, 
Malajzia, Filipinet, por ka edhe arabe 
myslimane. Rasti me i fresket (kur po 
flasim), eshte martesa e nje japonezi, qe 
pranoi Islamin, me nje ruse myslimane. 

Se treti: studentet myslimane te ardh- 
ur nga shtete islame: shumica e tyre ja- 
ne nga Indonezia, Malajzia, Pakistani, 
Bangladeshi, pastaj nga shtete arabe, 
Turqia, Irani dhe Afrika. Keta studente, 
ne bashkepunim me myslimanet japone- 
ze dhe me myslimane te tjere, kane bere 



vendtubime te perbashketa, dhe xhami 
te improvizuara ( kane marre lokale me 
qira), ne qytetin Jokimun. Kohet e fundit 
kane filluar te ndertojne xhami te forta ne 
posedim te tyre. Keto institucione, vien 
te permendet se kane bere edhe frigod- 
homa per shitjen e mishit hallall. Dhe, se 
fundi, studentet arabe, shumica e te cile- 
ve jane egjiptiane, kane siguruar nje ve- 
nd per namaz, ne vendin ku qendrojne, 
ne periferi te Shitomisatos. 

Keta studente te vyeshem kane orga- 
nizuar edhe shkuarjen ne Haxh nga Ja- 
ponia. 

Se katerti: praktikantet qe vijne ne tra- 
jnime nga vende islame: ne Japoni vijne 
per trajnime te ndryshme, nje numer i 
madh ne periudha prej disa javesh deri 
ne nje vit. Keta trajnues kane nevojat e 
veta te perditshme; prej tyre kerkojne: 
njohje per ushqim hallall, per kohet e na- 
mazit (sipas vendit ). Prej tyre ka qe bej- 
ne pyetje dhe mesojne per Islamin. Keta 
trajnues luajne rol te madh ne njohjen e 
fese islame. 

Se pesti: tregtaret dhe turistet: lidhjet 
tregtare ndermjet Botes Islame dhe 
Japonise jane te vjetra, po edhe te vazh- 
dueshme. Kjo tregti dhe turizmi reciprok, 
luan rol ne njohjen dhe perhapjen e 
Islamit. 

Problem perbejne gjenerata 
e dyte dhe varrezat 

Sipas mendimit tend..., cili eshte pro- 
blemi me te cilin perballen myslimanet 
momentalisht ne Japoni? 

Nga problemet me te rendesishme 
jane bijte dhe bijat e gjenerates se dyte, 
shumica e te cileve jane nga martesat e 
perziera: te huajt me japoneze dhe e ku- 
nderta: myslimanet e jashtme me japon- 
eze myslimane... Mesim te detyrueshem 
dhe themelor, per fat te keq, nuk ka, 
d.m.th. nuk ka asnje medrese islame ne 
Japoni! Ne anen tjeter, ka mijera mysli- 
mane. Nese nuk u sigurohet disi menyra 
e mesimit te fese islame, nuk ka dyshim 
se ata kane per t'u shkrire ne shoqeri joi- 
slame. 

Kete na e tregon, nese nje pakistanez 
ose bangladeshas dergon gruan e tij ja- 
poneze dhe femijet ne vendin e tij per te 
mesuar digka nga feja, per shkak te dal- 
limit midis standardeve ekonomike dhe 
shoqerore ndermjet Japonise dhe vendit 
te tij, paraqiten shume probleme. Ndo- 
shta shkaktohet rrenimi i jetes bashkesh- 
ortore. Lidhur me kete problem te ngut- 
shem, duhet bere gmos qe te tejkalohet 
kjo gjendje. 

Nese e tejkalojme kete situate, 
d.m.th. i ofrojme kesaj gjenerate mesime 
te shendosha islame, keta do te jene ba- 
rtes dhe paraqites te Islamit tek populli 
japonez edhe me mire se nga ne, ngase 
keta jane shtetas japoneze dhe gjuha e 




tyre eshte japonishta, e keta jane dy fak- 
tore te rendesishem. 

Ne kete drejtim jemi duke punuar; Qe- 
ndra Islame ka blere truall ne afersi te 
xhamise qendrore ne Tokio, per kete qe- 
llim. Aty do te ngrihet nje medrese isla- 
me, qe do te jete e para ne Japoni. 
Ndertimi i saj jo vetem qe do te ploteso- 
je nevojat e domosdoshme per myslim- 
ane, por edhe do te thyeje murin, per se 
flitej se nuk eshte e mundur te ndodhe 
kjo gje, sikur qe kane eliminuar penge- 
sen me ndertimin e xhamive ne Japoni 
(jo qe kane pasur ndonje pengese nga 
sliteti, po beliej fjale per pesimizmin e 
myslimaneve). 

Sa i perket nivelit te jeteses, a ka 
ndonje shqetesim qe vuajne myslimanet 
ne Japoni? 

Nje nder problemet qe kane myslima- 
net, eshte si t'i varrosin te vdekurit ne 
menyre te ligjshme dhe ne varreza te li- 
gjshme, sidomos meqe myslimanet 
shtohen dita-dites,... varrimi ne varrezat 
e tanishme "Inzan", qe i menaxhojne ve- 
llezerit tane - Shoqata e myslimaneve 
japoneze, kushton bukur shtrenjte (2 
milione Yeni japoneze), me shume se 1 
mije $ amerikane;...kjo eshte nje shume 
e madhe, por atje ka filluar nje iniciative 
tash qe te blejne nje hapesire tjeter per 
varreza dhe t' i varrosin te vdekurit mys- 
limane pa pagese. Per kete qellim tash- 



me ka filluar aksioni 
per grumbullimin e 
te hollave vullnetar- 
isht nga bijte e ketij 
komuniteti. 

■^ Dhe ne fund: Si 

Li. sillet Qeveria Japo- 

'. neze me komunite- 

^ tin mysliman? 

J Qeveria Japone- 

|ze jep liri te plote 

J per myslimanet ne 

•*-»-*] Japoni, kujdeset 

dhe ka deshire te 

thelloje mirekupti- 

min me Boten 

Islame, duke filluar 

nga ministri i jash- 

!dSfes tem per te perfund- 

uartekpolici, qofte i 

thjeshte apo me 

grada policie. Ai 

(polici) eshte i pari 

sqe bashkepunon 

me myslimanet, qo- 

fshin individe apo 

grupe. 

Qeveria Japone- 
ze ka bere nje stu- 
dim per te huajt, 
dhe ne fund ka 
perfunduar se mys- 
limanet jane komu- 
niteti me i qete dhe me problemet me te 
pakta. 

Vertet japonezet - qeveri e popull, 
meritojne mirenjohje dhe nderim. Posa 
te degjojne fjalen Islam, shprehin res- 
pekt te thelle dhe qetesi per kete fe..., 
dhe jo vetem kaq, po shprehin keqardhje 
-myslimane e jo myslimane- per vone- 
sen e arritjes se Islamit ne vendin e tyre, 
deri ne fund te shekullit XIX, ne kohen 
kurtashme kishte arriturne Kine dhe Fili- 
pino. 

Si ka depertuar Islami ne Japoni? 

Agoi drita e Islamit nga Xhezira Ara- 
be, Lindje dhe Perendim ne bote, mirepo 
arritja e tij ne Japoni u vonua deri ne fu- 
nd te shekullit XIX, sig eshte permendur 
me pare, ne kohen e rilindjes japoneze. 
Ne ate kohe shteti osman dhe ai japonez 
kishin marredhenie te ngushta ne te gji- 
tha sferat. Shkembenin edhe delegacio- 
ne nepermjet vizitave te ndryshme. Nje 
nga ato vizita eshte vizita ushtarake qe 
pati derguar ne Japoni, i ndjeri Sulltan 
Abdulhamidi II, ne vitin 1890, me floten 
"AN Tugrull". Ne te kishte me shume se 
600 oficere dhe ushtare osmane. Pasi 
kreu punen e vet, Perandori japonez priti 
admiralin e flotes osmane, Osman pash- 
en. Vizita u krye me sukses, beheshin 
gati per t'u kthyer, ende ishin ne brigjet e 
Detit japonez, jo larg Osakos, ku paprit- 
mas u ngrit nje furtune dhe aty rane de- 



shmore 550 ushtarake dhe ushtare, ne 
mesin e te cileve vellai i sulltanit Osman, 
dhe komandant i flotes Osman pasha. 

Kjo ngjarje i tronditi te dy palet, ata u 
varrosen ne token japoneze. Aty eshte 
ngritur nje muze dhe, deri ne ditet tona, 
behet nje lloj manifestimi perkujtimor per 
renien e ketyre deshmoreve. Manifestimi 
behet nga japonezet dhe nga turqit ne 
gdo 5 vjet. Kjo tregon sinqeritetin e japo- 
nezeve. 

Ne shenje perkujtimi, nje vit pas ngja- 
rjes, nje gazetar i ri japonez, i quajtur 
Ushta Runuda, mori nje aksion per te 
mbledhur ndihma nga Japonia, perfami- 
Ijet e deshmoreve osmane dhe, pasi 
mblodhi nje shume te hollash, qe nisur 
per ne Stamboll, u dorezoi ndihmat 
pushtetareve osmane. Ate e priti edhe 
sulltani osman, Abdylhamidi II. Gjate 
qendrimit te tij ne Stamboll, ai qe takuar 
per here te pare me nje mysliman angl- 
ez, qe quhej Abdullah Giljam, nga qyteti 
Liverpul. Dhe, pas nje bisede te gjate me 
te, gazetari japonez pranoi fene islame, 
nderroi emrin nga Ushta ne Abdul-Halim. 
Keshtu pra, Abdul-Halim Nuda, kon- 
siderohet myslimani i pare japonez. 

Pastaj atij iu bashkua Jamuda, i cili 
arriti ne Stamboll ne vitin 1893, duke ba- 
rtur edhe ky ndihma per familjet e desh- 
moreve. Sulltan AbdylHamiti kerkoi prej 
tij t'ua mesonte oficereve osmane gju- 
hen japoneze. Pasi kaloi ne Islam edhe 
ky, mori emrin mysliman Halil oseAbdul- 
Halil; ky ishte myslimani i dyte japonez. 

Myslimani i trete japonez eshte Ahm- 
ed Riha, qe ishte i krishtere dhe merrej 
me tregti. Me nje rast ai vizitoi Bombein 
e Indise, ne vitin 1900, e terhoqi pamja e 
jashtme e nje xhamie, hyri ne te, dhe, pa 
dale prej xhamie, u be mysliman. Pasi u 
kthye ne Japoni, u be thirres per Islamin, 
mori pjese ne perkthimet e Kuranit ne 
gjuhen japoneze, dhe merrej me aktivi- 
tete te ndryshme ne te mire te Islamit. 
Tregtaret myslimane nga India filluan te 
vendoseshin per te banuar ne Tokio, Jo- 
kohama, Kubi etj. Ky ishte komuniteti i 
pare mysliman, qe u vendos ne Japoni. 

Pastaj filluan vendosjet e myslimane- 
ve ne Japoni, gjate tere kohes, deri me 
sot, nga shtete arabe e islame, dhe ke- 
shtu edhe u perhap Islami ne te gjitha 
pjeset e Japonise. 



Biseden e zhvilloi: 
Abdurrahman Seadi 



Perktiieu nga arabislitja: 
Bajrush Ahmeti 



Neper Keshillat tane 



KBI i Malisheves 



Keshill ne konsolidim e siper 



Disa te dhena per historikun e Malisheves 

Malisheva kishte filluar te ndertohej qysh para dy she- 
kujsh. Ne fillim, sig mendohet kishte pese shtepi. Pozita 
e mire gjeografike, ne territorin e Kosoves dine ne regji- 
onin e Llapuslies ne veganti, filloi te ndertolnej nga popu- 
llata e ardlnur nga vendet perretln saj. iVIalislneva ne vitin 
1988 kislnte fituar statusin e komunes, qe u pezullua 
perseri pas 3 vjetesli, per t'iu ktlnyer prape ne vitin 1999- 
2000; ajo tani eshte e njoliur si l<omune edlie nga orga- 
net kosovare dhe ka rreth 2400 banore. 

Disa te dliena per liistorikun 
e Keshiillit te Bl-se te Malislieves 

"iVIegjitlieqe jeta dine aktiviteti fetar ne rretliin tone 
eslnte i Inerslnem apo qe nga ardlnja e Perandorise Os- 
mane ne keto troje, e kjo deslnmolnet me se miri me xlna- 
mite qe ne kete rretin jane mjaft te herslnme (dy xinamite 
e para ne komunen tone jane te sinekullit XVI - xinamia e 
IVIaralise (1528), xliamia e Ngucatit (1530)), keslnilli i Ba- 
slikesise Islame te iVIalislieves eslnte nder keslnillat me 
te ri te tlnemeluar nga Kuvendi i Baslnkesise Islame te 
Kosoves apo me konkretisht, Keshilli i Bashkesise eshte 
themeluar me 17 korrik 2000. Deri ne kete kohe territori 
i keshillit tone ka qene i ndare ne tre keshilla: KBI i Ra- 
hovecit (ne te cilin kane qene keto xhami: xhamia e Ast- 
arzubit, xhamia e Pagarushes, xhamia e Shkozes dhe 
xhamia e Maralise); KBI i Therandes (ish-Suhareke) (ne 
kuader te te cilit kane qene: xhamia e Bellanices, xhamia 
e Banjes, xhamia e Ngucatit dhe xhamia e Kravasarise); 
ndersa ne kuader te KBI-se te Pejes kane qene: xhamia 





Xhamia me e madhe ne komunen e Malisheves eshte xhamia e 
Astrazubit, qe ka permasat 19,20 metra gjate dhe I / metra e gjere. 



e Bubavecit dhe xhamia e Vermices" - na tha ne fillim 
kryetari i KBI-se te Rahovecit, Xhevat ef. Kryeziu, i cili 
vazhdoi: 

"Kjo ka arsyen e vet, sepse edhe komuna e Malishe- 
ves eshte themeluar vetem ne vitet '80, te cilen e suspe- 
ndoi administrata e dhunshme serbe ne vitet '90. Vetem 
pas luftes, me krijimin e rrethanave te reja ne Kosoven e 
lire, Malisheva rifitoi perseri statusin e komunes. Tani 
Keshilli i Bashkesise Islame veprimtarine e vet e zhvillon 
ne territorin administrativ te komunes se Malisheves, ku 
kemi 13 xhami, ne te cilat zhvillojme aktivitetin sipas rre- 
gullave dhe dispozitave ne fuqi te Bashkesise Islame te 
Kosoves". 

Prona e val<efit 

Lidhur me interesimin tone per vakefet e KBI-se, Xhe- 
vat efendiu thote: 

"Ne si keshill nuk kemi prona qe na sjellin te hyra. 
Keshilli i Bashkesise Islame i Malisheves, ne pronesi ke- 
mi 40 hektar toke ne te gjitha xhamite, qe kryesisht jane 
oborre te xhamive dhe vende te varrezave. Keto prona 
nuk sjellin fare te hyra per KBI-ne". 

Me tutje, Xhevat efendiu sqaron: "Mirepo mendoj qe 
ne te ardhmen te krijojme vakefe qe sjellin te hyra, qe te 
krijohen mundesi per te zhvilluar aktivitetin tone ne ku- 
shte me normale. Aq me teper kur jemi nje keshill ne 
konsolidim e siper". 

Centralizimi sfida e pare e keshiillit 

Pyetjes sone se sa te hyra realizojne nga anetaresia, 
kryetari i KBI-se te Malisheves, Xhevat Kryeziu iu pergj- 

igj: 

"Ne si keshill, edhe shtate vjet pas formimit, ende nuk 
kemi arritur te bejme unifikimin e pageses se anetare- 
sise ne nivel te keshillit, e per kete kane ndikuar disa fak- 
tore. Se pari mungesa e tradites se organizimit, pastaj 
hezitimi i disa imameve etj., mirepo jemi ne pergatitje e 
siper te planit per unifikimin e pageses se anetaresise ne 
nivel te keshillit, ne g'menyre do te krijojme nje baze te 




mire per te hyra ne keshill. 
Mendojme se me centrali- 
zimin e anetaresise, do te 
permiresohet sado pak 
gjendja e rende financiare. 
Prandaj, centralizimi i ane- 
taresise eslite sfida e pare 
e kesliillit me te cilin do te 
perballemi se slipejti dine 
presim te daiim me suks- 
es". 



Xfievat ef. Kryeziu - kryefar 

Keshilli aktual 
i Bashkesise Islame i Malisheves 

(drejtuesit) 
-Xhevat Kryeziu 

- Selim Pagarizi 

- Ymer K. Hoxlna 

- Bujar Bytygi 

- Vebi Kryeziu 

- Beliar Gashi 
-Ymer I. Haxliiu 

Punonjes te administrates: 

- Selim Pagarrizi - sekretar dhe arketar 

Organizimi i keshillit 

"iVIenjeliere pas tliemelimit te KBI-se, me 2000, sipas 
mundesive jemi perpjekur te bejme organizimin e ke- 
slnillit sipas normave qe jane te percaktuara me kuslnte- 
tuten e BIK-se. IVIirepo ka qene faktori financiar ai qe ka 
bere qe te mos mund te bejme plotesimin e vendeve te 
punes me personel adekuat. Kur i shtoj kesaj se ne fill- 
im, kur jemi tliemeluar si kesliill, kemi pasur edhe mung- 
esen e objektit te selise. Ateliere organizimi i kesliillit ka 
qene nje sfide e vertete, mirepo megjitlnate kemi arritur 
te veme nje baze te mire dlie se slipejti mendojme te 
ecim drejt konsolidimit, kesintu qe tasin une kryej detyren 





Selim ef. Paqarizi - sekretar 



Xhamia ne Malisheve e ndertuar me 2003 



e sekretarit dhe te arketarit, kurse detyren e kryeimamit 
e kryen kryetari Xlnevat ef. Kryeziu. Por, si? e potencuam 
edine me lart, se sinpejti do te bejme edlie emerimet ade- 
kuate ne baslnkepunim me kryetarin e Bl-se" - tliote se- 
kretari i KBI-se te Malisheves, Selim ef. Pagarrizi, dhe 
vazhdon: 

"Ne te gjitha xhamite, 
kemi imame te rregullt, 5 
prej te cileve kane kuali- 
fikim universitar, kurse te 
tjeret kane pergatitje te 
mesme. Myezine te rre- 
gullt nuk kemi; detyren e 
myezinit e kryejne vulln- 
etare, kryesisht xhem- 
atlinj vendes. Keshtu, ne 
keshillin e Bashkesise 
Islame te Malisheves 
kemi te punesuar gjith- 
sej 13 punetore. 

Demet e shkaktuara gjate luftes, 
ne KBI-ne e Malisheves 

Per demet e shkaktuara ne luften e fundit, sekretari 
Selim ef. Pagarizi thote: 

"Gjate luftes armiku serb, si ne te gjitha viset e tjera te 
Kosoves, gjithashtu edhe ne rajonin e Malisheves, nuk i 
kurseu xhamite. Keshtu gjate luftes eshte shkaterruar 
xhamia ne fshatin e Vermices, ndersa jane demtuar shu- 
me xhamia e Pagarushes dhe ajo e Kravasarit. 

Perderisa xhamite e demtuara jane riparuar, xhamia e 
Vermices, edhe 7 vjet pas perfundimit te luftes ka ngelur 
e shkaterruar, por presim qe shume shpjet te gjejme do- 
natore dhe ta riparojme edhe kete xhami". 

Jeta fetare 

Per zhvillimin e veprimtarise fetare ne territorin e KBI- 
se te Malisheves, kryetari Xhevat Kryeziu thote: 

"Me gjithe veshtiresite, jeta fetare dhe organizimi i je- 
tes fetare, pas themelimit te keshillit, ka njohur rezultate 
fillestare, tanime tere territorin e komunes e kemi te or- 
ganizuar ne kuader te keshillit, ndersa me pare territori 
ka qene i ndare ne tri komunat fqinje. Organizimi i jetes 
fetare tash ka nje adrese dhe sell, ky eshte hapi i pare, 
pas themelimit te keshillit dhe ndertimit te xhamise ketu 
ne Malisheve. Edhe tek ne, me rastin e festave fetare, 
sigjane mevludi, hixhreti-viti i ri i myslimaneve, israja e 
miraxhi dhe sidomos Ramazani - kemi organizuar akti- 
vitete kushtuar ketyre ngjarjeve te rendesishme te fese 
islame. Perveg organizimeve solemne, kemi mbajtur 
edhe ligjerata e tribuna tematike, per te cilat interesimi i 
xhematit dhe i besimtareve ka qene i mire. 

Ne te gjitha xhamite imamet, krahas faljes se namaz- 
it dhe mbajtjes se derseve e hytbeve, kohet e fundit nje 
vemendje e posagme i eshte kushtuar mbajtjes se me- 
sim-besmit me grupmosha te reja. Tashme kemi arritur 
edhe rezultate te lakmueshme, nga te cilat do te perme- 
ndja punen dhe angazhimin qe ka bere imami i xhamise 
se Malisheves, pastaj imami i xhamise se Astrazubit, te 
diet mbajne mesimbesim rregullisht, ndersa ne xhamite 
e tjera mesimbesimi mbahet gjate stines se pushimeve 
verore dhe gjate muajit te Ramazanit, kur interesimi i 
nxenesve eshte me i madh". 



Xhamite qe mbajne mesimbesim te rregullt 

Xhamia Numri i vijuesve te mesimbesimit 

- Xhamia e Malisheves 50 

-Xhamia eAstrazubit 30 

Xhamite ku mesimbesimi 
mbahet gjate veres dhe gjate Ramazanit 

-Xhamia e Bubavecit 100 

- Xhamia e Vermices 100 

- Xhamia e Banjes 30 

- Xhamia e Bellanices 50 

- Xhamia Kravasarise 30 

- Xhamia Pagarushes 50 

- Xhamia e IVIaralise 50 

- Xhamia Shl<ozes 45 

- Xhamia e Gurbardhit 40 

- Xhamia e Ngucatit 40 

- Xhamia e Lumishtes 50 

Xhamite ne te cilat mesohet leximi i Kuranit 

- Xhamia e Astrazubit. 

Xhemati me i organizuar 

Per organizimin e xhematit ne KBI-ne e IVIalisheves, 
Selim ef. Pagarizi thote: 

"Eshte veshtire te dallohen xhematet per sa i perl<et 
organizimit te tyre, per shl<al< se gdo xhemat ben per- 
pjekje qe te organizohet brenda mundesive te veta. 
IVIegjithel<ete, vien te vegohet xhemati i xhamise ne IVIa- 
lisheve, pastaj xhemati i Astrazubit, ai i Shl<ozes etj., 
mirepo l<emi edhe xhemate qe nul< l<ane xhami e qe jane 
te interesuara qe sa me pare te ndertojne xhami. Kjo me 
se miri shihet tek xhematet qe kane arritur te ndertojne 
xhami pas luftes, per se, krahas donatoreve, nje kontri- 
but te madh kane dhene xhematet e organizuara. 

Imamet ne xhemat 

"Ne pergjithesi, pothuaj te gjithe imamet e KBI-se te 
IVIalisheves, jane te pranishem ne xhemat, aty ku e ker- 
kon nevoja, si ne raste gezimi, dhe pikellimi. Ne kete 
drejtim me aktiv dhe me te dalluarit jane Xhevat Kryeziu, 
i cili me punen dhe aktivitetin e tij njihet ne tere Kosoven, 
pastaj Fatmir ef. Krasniqi, Selim Pagarizi - thone zyrtaret 
e Keshillit". 





Hfz. Sylejman Bytyqi, 
imami veteran 



Imami veteran 

Hfz. Sylejman Bytygi 
(1925) nga fshati Shkoze, i 
cili detyren e imamit e ka 
kryere per 40 vjet. 

Ba mi resit 

Nder bamiresit zyrtaret e 
KBI se Malisheves perme- 
ndin: 

- Firmen "Pajtimi" 

- H. Haxhi Rasim Mazreku 

- H. Zeqe Mazreku 
-Abdulllah Mazreku 

- (rahmetliu) H. Sahti Bajraktari 

- Shaba n Robaj 

- Murat Hoxhaj 

- Farhrush Berisha 

- H. Sinan Berisha 

- Hasan Hoxha 

- Tahir Bytyqi 

- Halit Hazrolli 

- h. Muharrem Rexha 

- Latif Kryeziu 



Te arriturat e ketij Keshilli 

Nder te arriturat e keshillit zyrtaret e KBI-se permend- 
in keto: 

- Sanimi i demeve te luftes; 

- Rindertimi i xhamive te shkaterruara gjate luftes; 
-Themelimi i keshillit; 

- Ndertimi i xhamise ne Malisheve (2003); 

- Ndertimi i selise se keshillit (2003); 

- Ndertimi i xhamise ne Gurbardh (2003); 

- Ndertimi i xhamise ne Lumishte (2005); 

- Meremetimi i xhamise ne Ngucat (2001); 

- Meremetimi i xhamise ne Shkoze (2004); 

- Meremetimi i xhamise ne Astrazub (2001); 

- Meremetimi i xhamise ne Bubavec (2001); 

- Meremetimi i xhamise ne Zatriq (2001); 

- Meremetimi i xhamise ne Banje (2003); 

- Meremetimi i xhamise ne Marali (2001); 

- Meremetimi i xhamise ne Bellanice (2001). 

Sfidat 

- Krijimi i vakefeve te reja, te cilat do ta permiresonin gje- 

ndjen e rende financiare te ketij keshilli. 

Angazhimet per te ardhmen 

- Centralizimi ne mbare territorin e keshillit te Bl-se te 

Malisheves; 

- Inkuadrimi i kuadrove me arsim te larte; 
-Angazhimi ne ngjalljen e jetes fetare; 

- Aktivizimi i forumit te gruas; 

- Aktivizimi i forumit te te rinjve; 

- Hulumtimi i donatoreve per rindertimin e xhamive ne lo- 

kalitetet ku nuk ka xhami. 



xhamia e pare e nderfuar na Kumunvn v Mun^nwvb i /jyiKt^i ^nvK.unn Xvt 
dhe kjo eshte xhamia e Maralise, e ndertuar ne vitin 1 528, (ne foto 
objekti i ri i xhamise ne Marali i ndertuar me 2001) pastaj vjen xhamia e 
Ngucatit (1530) dhe me tutje xhamia e Banjes (1730) dhe xhamia e 
Bellanices (1754) etj. 



Pasqyre permbledhese per xhamite e KBI te Malisheves 



Nr. 


Emri i xhamise 


Viti i ndertimit 


Emri e mbiemri 
i imamit 


Pergatitja profe- 
sionale e imamit 


Emri dhe 
mbiemri i 
myezinit 


Sa l(ohe te namazit 
falen brenda dites 


1. 


Xhamia e Maralise 


1528' 


Imer 1. Hoxha 


e mesme 




5 


2. 


Xhamia e Ngucatit 


1530^ 


Haxhi Berisha 






vetem xhumate 


3. 


Xhamia e Vermices 


1539' 


Behar Gashi 


e mesme 




vetem xhumate 


4. 


Xhamia e Banjes 


1730^ 


Halim Hazrollii 


e mesme 




5 


5. 


Xhamia e Bellanices 


1754^ 


Imer K. Hoxha 


superiore 




5 


6. 


Xhamia e Astrazubit 


1904" 


Selim Pajarizi 


e mesme 




5 


7. 


Xhamia e Pagarushes 


1912' 


Vebi Kryeziu 






vetem xhumate 


8. 


Xhamia e Shl<ozes 


1916" 


Ramiz Bytyqi 


superiore 




3 


9. 


Xhamia e Kravasarise 


1932' 


Bujar Bytyqi 


superiore 






10. 


Xhamia e Bubavecit 


1969'° 


Xhevat Kryeziu 


e larte 




vetem xhumate 


11. 


Xhamia e IVIalisheves 


2003 


Fatmir Krasniqi 


superiore 




5 


12. 


Xhamia e Gurbardhit 


2003" 


Asman Krasniqi (e mesme) 






vetem xhumate 


13. 


Xhamia e Lumishtes (ish-Lubishte) 


2005 


Xhemajli Kastrati 


superiore 




3 



Fusnotat: 

1. Xhamia ne IVIarali eshte me e vjetra ne Komunen tone dhe nder I 

te parat ne Kosove, mirepo xhamia l<a qene e ndertuar me mat- 
erial te debet. Xhamia qe rindertuar teresisht me 1994 por qe 
shkaterruar ne luften e fundit, sot ne vend te ish-xhamise se nde- 
rtuar me 1528 eshte nje objekt i ri i ndertuar pas perfundimit te 
luftes nga shoqata "Muslim Welfare Institute" ne bashkepunim 
me shoqaten "Taiba International". Objekti i xhamise ende eshte 
i paperfunduar si dhe xhamia nuk ka minaret. 

2. Edhe ne Ngucat xhamia eshte ndertuar shume heret respektivisht 

ne shekullin XVI, mirepo edhe ketu xhamia ka qene e ndertuar 
me material te debet, dhe sipas nje mbishkrim qe eshte ne murin 
e brendshem xhamia eshte meremetuar me 1885 dhe me 1968. 
Edhe kjo xhami u shkaterruar gjate luftes keshtu qe eshte ndertu- 
ar e re me 2001 nga Komiteti Kuvajtian per Bamiresi-Misioni ne 
Kosove. 

3. Kjo xhami eshte rindertuar dy here me 1882 dhe me 1984, xha- 
mia eshte granatuar rend gjate luftes dhe sot e asaj dite eshte e 
pariparuar. 

4. Xhamia qe shkaterruar gjate luftes se fundit, eshte rindertuar nga 

Komiteti Kuvajtian per Bamiresi-misioni ne Kosove me pjesema- 
rrjen edhe te fshatareve. Kjo xhami ka ne pronesi (vakef) 30 are 
toke dhe 40 are mal. 

5. Xhamia ne Bellanice eshte rindertuar me 1808 dhe me 1989. 
Gjate luftes eshte demoluar e plapkitur. 

6. Me 1975 i eshte ndertuar minareje 30 metra e gjate kurse me 
1997 me iniciativen e mergimtareve te kesaj ane ne Astrazub ri- 
ndertohet xhamia e re, por ne shtator te 1998 forcat serbe e mi- 
nojne dhe e shkaterrojne minaren e xhamise. Eshte meremetuar 
me 2001 nga shoqata "Trashegimia Islame". [ 

7. Xhamine ne Pagarushe e pati ndertuar Hamaze Kryeziu (1912). 

Xhamia eshte rindertuar me 1972. 

8. Xhamia ne Shkoze qe shkaterruar teresisht nga forcat serbe me 

1999, eshte rindertuar me 2004 nga Komiteti Kuvajtian per Ba- | 
miresi-Misioni ne Kosove. 

9. Xhamia ne Kravasari eshte e ndertuar me material te debet dhe 

eshte demoluar gjate luftes nga forcat serbe, xhamia eshte ne 

gjendje thuajse jo funksionale dhe pritet qe sa me pare te sigurohen fonde per ndertimin e xhamise se re ne kete lokalitet. 

10. Gjate luftes xhamia eshte granatuar, por eshte meremetuar me 2001 nga shoqata "Muslim Welfare Institute" nga Londra. 




Xhamia e Banjes se Malisheve 



Xhamia ne Gurbardh eshte ndertuar me iniciativen dhe financimin e Fahrudin Duat Berishes nga ky fshat me pune ne Zvicer, te cilit i ndih- 

muan edhe bashkefshataret. 

Pergatiten: S. Bajgora & R. Shkodra 

(Ne numrin e ardhshem bejme prezantimin 
e KB Islame te Prizrenit) 



Aktuale 



U kremtua solemnisht festa e Kurban-Bajramit 



M 



e 30 dhejtor 2006 Sot ne oret e para te mengjesit 
ne te gjitha xhamite e Kosoves u kremtua solem- 
nisht festa e Kurban-Bajramit. Perveg hiytbese l<u- 
shtuar kesaj feste, u percollen mesazhe per paqe, 
lumturi, dinjitet e solidaritet dhie u fa! namazi i Bajramit, ku mo- 
ren pjese nje numer i madli i besimtareve te te gjitha moshave. 




Edhe kesaj radhe manifestimi qendror per territorin e Koso- 
ves kushtuar testes se Kurban-Bajramit, u mbajt ne xhamine 
"Sulltan Mehmet Fatih" te Prishtines, ne prani te mijera besim- 
tareve, ku qene te pranishem udheheqesit me te larte te Ba- 
shkesise Islame te Kosoves me Myftiun Mr. Naim Ternava ne 
krye, pastaj kryetari i AKR-se Behxhet Pacolli, deputeti Ferid 
Agani e shume personalitete te tjera. 

Per rendesine e Haxhit para te pranishemve foli Ahmet ef. 
Sadriu, i cili ne fillim te fjales se tij, tha: "Sot eshte dite feste, di- 
te madherimi, dite kur lartesohet me se shumti Emri i Allahut 
nga miliona njerez ne mbare rruzullin tokesor Eshte dite kur 
tekbireve tona u bashkohen edhe tekbiret e melaikeve te 
Allahut ne kete gjithesi. Eshte dita e Kurban-Bajramit, njeres 
prej dy festave me madheshtore te Islamit. Dhe mu sot, kur ne 
perjetojme gastet e Haxhit, Kurbanit dhe duave te miliona ha- 
nxhinjve neper vendet e shenjta si ne Arefat, Muzdelife dhe 
Mina, te linde nje ndjenje krenarie te jesh mysliman. Te jesh 
pjesetar i kesaj feje hyjnore, do te thote te jesh prej atyre qe 
jane te udhezuar ne rrugen e drejte, ne rrugen e drites dhe te 
shpetimit, prej atyre qe gdo e rrahur e zemres se tyre rrah ve- 
tem nga dashuria dhe respekti per Krijuesin e Gjithesise. 

Eshte kenaqesi te jesh ne mesin e atyre vizitoreve qe gjen- 
den ne vendet e shenjta, vende ku lane gjurme te pashlye- 
shme te dashurit e Perendise - Ibrahimi, Ismaili dhe Muhamedi 
a.s. 

Te jesh prane Qabese se Madheruare Fisnike -"shtepise se 
pare" ne Toke peradhurim ndaj Allahut, te vizitosh "Safane dhe 
Merven", Arefatin, Muzdelifen, Minen dhe Xhamine e bekuarte 
Pejgamberit a.s., eshte nje ndjenje e paharrueshme, nje kujtim 
qe te shoqeron perjete me ngrohtesine dhe mireqenien shpirt- 
erore. 

Eshte pra nje lumturi e papershkrueshme, qe buron nga oq- 
eani i zemres se mbushur me Iman te sinqerte - t'i pergjigjesh 
me "Lebbejke Allahumme lebbejk - 1 pergjigjem Thirrjes Sa- 
te, Zot, I pergjigjem" - thirrje qe I Gjithemeshirshmi na e per- 
colli nepermjet Ibrahimit a.s." 

Me tutje, Ahmet efendiu theksoi: "Haxhi eshte nder pese 
shtyllat mbi te cilat perqendrohet feja jone e paster Islame. Ke- 
te farz Islam, i cili u be obligim ne vitin 9 hixhrij me ajetin: 



\ 



"Per hir te Allahut, kryerja e haxhit ne shtepine e shen- 
jte (Qabene) eshte obligim per ate qe ka mundesi udhetimi 
tek ajo". (AH Imran, 97) - jane te urdheruar ta kryejne te gjithe 
ata qe kane mundesi materiale, fizike dhe jane te shendoshe 
psikikisht - te pakten nje here gjate jetes se tyre. Vote fjala 
Haxh-xh, do te thote mesymje-vizite Qabese dhe vendeve te 
tjera te shenjta, ne kohe te caktuar, dhe assesi nuk do te thote 
"turizem", s\q perpiqen t'ia mveshin "disa", nje epitet te tille ketij 
Ibadeti kaq te rendesishem islam. 

Nga te kater anet e botes, ne kete kongres te madh gjithis- 
lam derdhen turmat e miliona njerezve te te gjitha racave dhe 
te te gjitha ngjyrave, per te jetuar ca gaste me deliresine dhe 
shenjterine e ketyre vendeve te shenjta, per te shprehur ndjen- 
jat e tyre te pastra islame, per t'u takuar dhe per te kuvenduar 
me njeri-tjetrin per hallet dhe problemet qe i preokupojne ata 
ne perditshmerine e tyre. 

Kur e vrojton njeriu kete det te pafund te haxhinjve, te vesh- 
urte gjithe njesoj me petka te bardha, me "Ihramet", qe simbo- 
lizojne barazine, tolerancen dhe unitetin gjithislam, e te drejtu- 
ar me gjuhet dhe zemrat e tyre nga i Lartmadherishmi me dua 
dhe me lutje te perbashket "Lebbejke Allahumme Lebbejk", 
- te behet zemra mal, te forcohet Imani e nga thellesia e shpir- 
tit te shperthejne ndjenjat dhe emocionet per nje te ardhshme 
te afert me te ndritshme te Islamit dhe myslimaneve ne mbare 
rruzullin tokesor 

Perndryshe, 
Qabeja si shtepi e 
shenjte, me plot 
te drejte mban 
epitetin me te cilin 
e cilesoi vete 
Allahu xh.sh., se- 
pse shenjteria e 
saj terheq gdo be- 
simtarqe ta vizito- 
je ate, duke mos 
kursyer asgje, qo- 
fte edhe lodhjen, 
mundimetdhesa- 
krificat me te me- 
dha. 

Ata qe vizitojne Qabene e shenjte, binden per miresite, dhu- 
ntite dhe nimetet e shumta te Allahut xh.sh. qe u dhuroi besim- 
tareve. Vijne te lodhur nga udhetimi, por ne fytyrat e tyre shkre- 
ptin rrezja dhe nuri i Imanit te paster, sepse jane mysafire te Atij 
Qe i mbulon me hiresine dhe hijen e meshires se Tij te pa- 
kufishme. 

Te permendurit e Allahut eshte obligim i gdo myslimani dhe 
myslimaneje. Eshte pikenisje e gdo pune dhe qellimi tone. 
Eshte sinteze dhe forme e shprehjes se falenderimit tone ndaj 
Tij, eshte mburoje para gdo veshtiresie dhe fatkeqesie, eshte 
gershetim i kompaktesise dhe unitetit tone ndernjerezor e Isl- 
am, sepse vetem Atij i takojne falenderimet dhe lavderimet to- 
na, dhe vetem Ai eshte i denje t'i behet respekti, peruija dhe 
adhurimi. 

Fjala Haxh ne aspektin etimologjik do te thote vendim per 
t'u nisur drejt te Madherishmit per ta vizituar Lavdiplotin. Nde- 
rsa ne aspektin terminologjik do te thote vizite Qabese per kry- 
erje te ritualeve te caktuara, ne kohe te caktuar dhe ne kushte 
te caktuara. 

Haxhi eshte nje nga pese shtyllat themelore te fese sone. 
Pejgamberi a.s. ne nje hadith thote: "Islami bazohet ne pese 
shtylla: te deshmuarit se nuk ka zot pen/eg Allahut dhe Muha- 




Abmef ef. Sadriu 



medi eshte i derguar i Tij, faija e namazit, dhenia e zekatit, kry- 
erja e Haxhit dhe agjerimi i muajit te Ramazanit. " 

Duke folur per ndikimin e Haxhit ne jeten e besimtareve, 
Ahmet efendiu, perveg te tjerash, vegoi: "Haxhi ne jeten e mys- 
limaneve eshte nje shkolle dhe edukim shpirteror e fizik. Prej 
tij nxirren mesime te viefshme. Haxhi eshte vendtakim i madh 
ne te cilin vijne delegacionet nga e gjithe bota, qe u perkasin 
kombeve, racave dhe gjuheve te ndryshme, per t'u mbledhur 
tok ne token e shenjte, qe ta madherojne Allahun xh.sh.. 

Eshte detyre e gdo myslimani qe, para se te filloje ritualet e 
Haxhit, ketij adhurimi madheshtor, te pendohet sinqerisht, du- 
ke i premtuar Zotit te tij se do ta adhuroje vetem Ate, se do t'i 
bindet vetem Atij, se nuk do ta kundershtoje, se do t'i fale na- 
mazet dhe do te largohet nga te keqijat dhe haramet. Ne Haxh 
te devotshmit i afrohen edhe me shume Allahut te Madheruar, 
ndersa gjynahqaret perfitojne prej meshires qe gjejne ne ate 
ambient besimi, i pranojne gjynahet qe kane bere dhe kerko- 
jne faljen, meshiren dhe kenaqesine e Allahut. Allahu i Madhe- 
ruar ka thene: "Te Allahu nuk arrin as mishi as gjaku i tyre, 
por tek Ai arrin devotshmeria juaj. Ai ashtu ua nenshtroi 
atojuve qe ta madheroni Allahun per udhezimin qeju beri. 
Dhe pergezoi bamiresit". (El-Haxh) dhe ne vazhdim te ajete- 
ve qe flasin per Haxhin, eshte thene: "Dhe plotesojeni Haxh- 
in dhe Umren per hir te Allahut." (El-Bekare, 196). 

Ne fund te fjales se tij, Ahmet efendiu permendi porosite e 
Haxhit, per se vegoi: 

"Haxhi, pervegqe eshte nje ibadet dhe obligim islam, ai ne 
vote permban edhe shume porosi e qellime te larta fisnike. Ke- 
to porosi duhet te jene te misheruara ne zemrat dhe mendjet 
tona perhere. Nga keto do te vegonim: 

1 . Dorezimi dhe nenshtrimi i plote ndaj urdhrave te Zotit xh.sh.. 

2. Haxhi forcon lidhjet e tua me Zotin. 

3. Haxhi simbolizon vellazerimin ne mes myslimaneve nga te 
gjitha anet e botes. Ai shton dashurine ne mes tyre dhe lar- 
gon ndjenjat e racizmit dhe fanatizmit. 

4. Haxhi eshte nje perpjekje, i cili mbase e lodh fizikisht haxh- 
iun, pasi qe leviz prej nje vendi ne nje tjeter, ka lodhje fizike, 
eshte larg nga luksi i meparshem, kurse ushqimi, gjumi dhe 
rehatia nuk jane si ne ditet normale, por ky haxhi, do te sho- 
him qe pas Haxhit eshte shume me i fuqishem shpirterisht. 

5. Haxhi te kujton Diten e Kiametit, meqe ka shume gjera te 
ngjashme midis tyre. Ne te dyja rastet ka shume njerez. Ne 
te dyja rastet njerezit i nenshtrohen vullnetit te Krijuesit te 
tyre. Ne te dyja rastet njerezit shfaqin nevojen e tyre ndaj 
Zotit xh.sh.." 

Kurse, per rendesine e prerjes se Kurbanit, foil mr Fahrush 
Rexhepi, per se tha: 

"Nje prej dispozitave te Allahut, eshte edhe therja e Kur- 
banit. Therja e Kurbanit si fenomen historik eshte shume me i 
hershem. Ky fenomen eshte i vjeter aq sa eshte i vjeter edhe 
njerezimi . Institucioni i Kurbanit nderlidhet me ngjarjen e bijve 
te Ademit a.s. - Kabilit dhe Habilit, lidhur me nje kontest nder- 
mjet tyre. 

Kete me se miri e tregon ky ajet uranor, ku Allahu xh.sh. 
thote: "Lexoju (O Muhamed) Atyre (jehudinjve e te tjereve) 
ngjarjen e vertete te dy djemve te Ademit, kur te dy flijuan 
Kurban, nga te diet njerit iu pranua, ndersa tjetrit nuk iu 
pranua..." (El-Maide 27). 

Nga ky ajet kuranor shohim se Allahu xh.sh. flijimin dhe 
sakrificen e pranon vetem nga te sinqertet, dhe qellimi kryesor 
i kryerjes se ketij obligimi fetar-Kurbanit eshte afrimi tek Allahu 
xh.sh. me vepra te mira. 

Kur jemi tek institucioni i Kurbanit si fenomen i vjeter his- 
torik, ketu ballafaqohemi edhe me ngjarjen e Ibrahimit a.s., i 
cili, ne emer te dashurise se pakufishme ndaj Krijuesit te tij, 
deshi te flijonte edhe djalin e vet-lsmailin a.s. 




ef. Rexhepi 



Prandaj, nga kjo ngjarje ne mund te mesojme shembullin 
me te larte te sakrifices, te flijimit dhe te besnikerise ndaj 
Allahut xh.sh. 

Pra, kjo do te thote se prerja e Kurbanit -sakrifica - ndoqi 
njeriun qe prej momentit te pare te tij ne kete bote dhe, si e tille, 
ka qene e ngulitur thelle ne shpirtin e njeriut gjate tere his- 
torise, kuptohet ne menyra te ndryshme, duke e humbur here 
pas here formen dhe qellimin e tij te vertete. 

Te nderuar besimtare, per sa i perket Islamit, ai vjen me nje 
perkufizim te plote dhe te qarte, te paster dhe te drejte mbi 
institucionin e Kurbanit dhe sakrifices, duke e pastruar ate nga 
format e deformuara si dhe nga elementet politeiste e te kota. 

Kjo dispozite , 
ne Islam u be I 
obligim ne vitin e 
dyte hixhrij. Ate | 
vit per here te pa- 
re myslimanet e l 
pane Muhamedin | 
a.s. duke e zbat- 
uar ne praktike I 
kete vaxhib, i cili 
menjehere pas ' 
faljes se namazit ' 
te bajramit, u kth- 
ye ne shtepi dhe i 
preu dy kurbane 

.Te parin e preu per vote dhe perfamiljen e tij, kurse te dytin e 
preu per Ymetin e tij." 

Ndersa, duke shpjeguar domethenien e fjales Kurban, Fa- 
hrush ef. Rexhepi tha: 

"Fjala Kurban do te thote afrim tek Allahu xh.sh., dhe gatish- 
meri per gdo sakrifice ne Emer te Tij. Me ane te Kurbanit, syn- 
ojme te arrijme edhe afrimin dhe meshiren e ndersjelle ne mes 
te njerezve ne shoqeri, duke shprehur solidaritetin ne mes te 
varferve dhe te pasurve. 

Prandaj eshte fakt i pamohueshem se Allahu xh.sh. nuk ka 
nevoje per asgje dhe per askend, por ne kemi nevoje per me- 
shiren e Tij; Atij nuk i shtohet as nuk i mungohet asgje nga qe- 
nia e Tij hyjnore, preme apo nuk preme ne Kurban per Te; Atij 
i intereson devotshmeria e zemrave tona, sig thote ne Kuran, 
ne suren EI-Haxh-xh: "Tek Allahu nuk arrin as mishi e as 
gjaku (i Kurbaneve), por tekAi arrin bindja dhe devotshme- 
ria juaj...". 

Duke perfunduar ligjeraten e tij, Fahrush ef. Rexhepi tha: 

"Qdo feste jona ka urtine dhe porosine e vet, por porosia e 
Kurban-Bajramit qendron fuqishem mbi parimet e bujarise, fliji- 
mit dhe sakrifices. Ne historine e Islamit festa e Kurban-Bajra- 
mit llogaritet si feste e madhe, sepse pas 23 vjetesh, sa zgjati 
zbritja e Kuranit famelarte, ai u kompletua pikerisht ne diten e 
Arafatit, pra ne pragun e nates se Kurban-Bajramit. Po ashtu 
kjo feste eshte edhe kurorezim i Haxhit, kushtit te peste te Isla- 
mit. 

Se kendejmi, per te qene festa e Kurban-Bajramit feste e 
vertete islame, besimtaret jane te obliguar qe kudo qe te jeto- 
jne, ta festojne ate me harmoni e dashuri te plote ne mes tyre 
dhe ta ngrene ne nivelin me te larte unitetin islam. 

Ndersa ata te cilet mbjellin grindje e copetime qe e rrenojne 
unitetin islam, veprojne kunder vullnetit te Zotit dhe ne dem te 
myslimaneve." 

Namazit te Kurban Bajramit i priu kryeimami i Kosoves 
Sabri ef. Bajgora, ndersa nga hytbeja e xhamise "Sulltan Meh- 
met-Fatih", Myftiu i Kosoves Naim Ternava iu drejtua besim- 
tareve dhe qytetareve te Kosoves me kete mesazh: 



Mesazhi i Myftiut te Kosoves me rastin e festes se Kurban-Bajramit 



Vellezer te nderuar! 

Falenderojme Allahun e Madherishem i Cili 
na beri te mundur qe serish te jemi se bashku 
ne prag te kremtimit te Kurban-Bajramit. Kjo 
feste vjen si dhurate nga i Madhi Zot, pas kry- 
erjes se Haxhit, njerit nga pese shtyllat e 
Islamit dhe Ibadetit numerikisht me te madh 
njerezor qe mban mend historia njerezore ne 
nje kohe dhe nje vend, dhe me besimtare nga 
te gjitha vendet e botes, te cilet me sakrifica te 
medha u rreshtuan ne radhet e mysafireve qe 
vizitojne shtepine e Allahut, se ciles besimtari I 
drejtohet gdo here kur lidhet ne namaz. 

Tash e 14 shekuj myslimanet nga te gjitha 
anet e botes i pergjigjen thirrjes se Allahut 
xh.sh., dhe me vullnet, deshire e besim te plo- 
te nisen drejt Qabese, qe sa me pare te tako- 
hen me shtepine e Allahut, me Xhamine e 
Resulullahit, duke manifestuar ne vazhdimesi 
frymen e unitetit, harmonise dhe vellazerise 
mes njerezve. 

Allahu xh.sh thote: "Vertet besimtaretjane 
vellezer" 

Haxhi, manifestohet permes nje adhurimi te 
vegante, duke e bere tavaf Qabene, adhurim 
ky i trasheguar nga i pari i Pejgambereve - Ademi a.s., deri tek 
Pejgamberi i fundit, Muhammedi a.s.. Nepermjet ketij adhurimi 
i cili zhvillohet ne nje atmosfere vellazerore, me pjesemarres 
nga te gjitha anet e botes, vendtakim ku dominon respekti e 
dashuria ndermjet te gjitheve, ku shfaqet meshira e pafundme 
e Allahut xh.sh. duke na i begatuar zemrat tona medriten e be- 
simit, dhe nepermjet ketij ibadeti gjejme edhe kenaqesine shpi- 
rterore, duke treguar respektin dhe dashurine ndaj Krijuesit. 

Islami eshte besim, bindje, dashuri e respekt mes njerezve, 
sinqeritet e bujari, devotshmeri e butesi, dije e shkence, kulture 
e qyteterim, moral e edukate, kushtetute dhe ligj . 

Ne Haxh zhduken te gjitha dallimet - klasore, racore, e tje- 
ra, dhe vetem devotshmeria eshte qellimi dhe synimi i te gjith- 
eve. Eshte ky nje demonstrim i universalitetit te kesaj feje dhe 
i vellazerimit te pergjithshem te myslimaneve ngado qe ata te 
kene ardhur Eshte nje perkushtim i perbashket ndaj Zotit duke 
reflektuar gatishmerine per t'i sakrifikuar interesat shpirterore e 
materiale ne sherbim te Allahut xh.sh. dhe duke rikujtuar se 
Qabeja eshte edhe drejtim shpirteror i te gjithe myslimaneve. 
Lidhur me obligueshmerine e Haxhit-kesaj dispozite te larte 
islame, All-llahu xh.sh. ne Kur'an urdheron e thote: 

"Vizita e Qabese per hir te All-llahut, eshte detyrim per 
ate qe ka mundesi". (3: 97) 

Kete vit, edhe nje numer i konsiderueshem i haxhinjve nga 
Kosova u eshte bashkangjitur ketyre radheve te gjata e te pa 
shkeputura, te cilet iu perngjajne valeve te lumenjve te pashke- 
putur, ne drejtim te Qabese, per ta kryer kete ibadet - adhurim 
ne shenje falenderimi ndaj Krijuesit fuqiplote, per te mirat e 
dhuruara gjate jetes ne kete bote. 

Sot neper te gjitha xhamite e Kosoves besimtaret e besimit 
Islam madherojne Allahun e Gjithepushtetshem per miresite e 
Tij ndaj nesh. 

Edhe pse kane kaluar mbi 14 shekuj, keto porosi jane te fre- 
sketa, dhe gjithhere aktuale, dhe nese kuptohen drejte, ato qe- 
tesojne shpirtin nepermjet fuqise se domethenieve te tyre. 

Sot kur politika globale synon zhdukjen e klasave, dallimeve 
racore, qe deri dje ne mase te madhe ishin prezente, Muha- 
medi a.s. para 14 shekujve nga ai vend i shenjte iu drejtua 
njerezimit se dallimi mes njerezve mund te jete vetem ne de- 
votshmeri, perkushtim e bindje ndaj krijuesit Fuqiplote. Gjith- 
here Kurban-Bajrami duhet te trokase ne kujtesen tone per te 
na rikujtuar Haxhin lamtumires te Pejgamberit a.s. dhe mesa- 
zhin e tij - te perbotshem drejtuar races njerezore te te gjitha 
koheve; se njerezit jane te gjithe te barabarte, se te gjithe jane 
bijte e Ademit, se ngjyra e trupit ose perkatesia kombetare a 




Myftiu, Mr. Nairn Ternava 



gjeografike nuk i jep perparesi njerit ndaj 
tjetrit, dhe se vetem niveli i vierave mora- 
le i ben me te afert dhe me te dashur tek 
Allahu. Prandaj, perparesi perben shkalla 
e besimit dhe niveli i moralit e jo ngjyra e 
lekures. Dallimet fizike te njerezve jane 
per t'u njohur ne mes tyre dhe per te ba- 
shkepunuar - sig urdheron Kurani - e jo 
per te krijuar urrejtje e armiqesi. 

Festa e Kurban-Bajramit ka edhe nje 

simbolike tjeter, qe eshte gjithashtu mjaft 

domethenese dhe kuptimplote. Eshte ga- 

tishmeria e besimtareve qe ne emer te 

Allahut, te sakrifikojne kurbanet e tyre, 

tradite kjo qe ka nje histori shume te her- 

shme, e cila na kthen tek Ibrahimi a.s. - 

babai i te gjithe pejgambereve, per te na 

kujtuar shembullin me konkret te gatish- 

merise se besimtarit per te sakrifikuar per 

Allahun e Gjithemeshirshem. Duhet pasur 

parasysh edhe fakti se qellimi thelbesor i 

kurbanit nuk eshte thjesht derdhja e gja- 

kut, por, mbi te gjitha, perkushtimi, morali 

dhe devotshmeria e besimtarit. Allahu ne 

Kuranin famelarte na meson: 

"Nuk eshte as mishi e as gjaku i tyre qe arrin tek Allahu, 

por eshte perkushtimi juaj qe arrin tekAi..." (El-Haxh, 37). 

Prandaj, vellezer te nderuar, me therjen e kurbanit dhe 

ndarjen e mishit te tij, do te kemi rastin t'u ndihmojme edhe te 

afermve edhe te varferve, sepse kjo edhe me shume do te na 

afroje mes nesh dhe do te na shtoje dashurine dhe respektin e 

ndersjelle. 

Te nderuar vellezer! 

Viti ne te cilin do te hyjme pas dy ditesh, per Kosoven tone 
do te jete i nje rendesie te vegante, sepse ne kete vit do te ven- 
doset per statusin final te Kosoves. Ne jemi te bindur thelle se 
Kosova do te jete e pavarur, ngase eshte deshire e patjetersu- 
eshme e shumices ne Kosove. Prandaj, une apeloj tek te gjithe 
faktoret relevante qe te respektojne vullnetin e popullit, i cili per 
lirine e tij ka paguar nje gmim teper te larte. Ne kete kohe, kur 
Kosova ka nevojen me te madhe qe te jemi bashke e te leme 
te gjitha zenkat e mundshme, te leme vrapin nga te keqijat e te 
afrohemi njeri me tjetrin per te jetesuar pavaresine e Kosoves, 
spektri politik i Kosoves duhet te ndiej me teper pergjegjesi dhe 
te kete me teper guxim politik. Allahu qofte ne ndihme te atyre 
qe angazhohen per page, siguri, pavaresi dhe mireqenie per te 
gjithe, si ne Kosove, ashtu edhe ne mbare boten. 

Te nderuar vellezer! 

Sot, ne kete dite feste e gezimi, ju ftoj qe ne zemrat dhe 
shpirtin tuaj te shndrite besimi i sinqerte, qe me veprat tuaja te 
jeni mireberes, humane e solidare, qe ne sjelljet tuaja te zote- 
roje respekti dhe rahmeti, toleranca dhe mirekuptimi. Sot, tek 
ne nuk duhet te kete urrejtje e armiqesi, po vetem fytyra te ge- 
zuara, buzeqeshje dhe perqafime vellazerore. Vetem ne kete 
menyre do t'i japim festes domethenien e vertete, ate qe meri- 
ton ajo. 

Edhe nje here ne emerte Kryesise se Bashkesise Islame te 
Kosoves, dua t'u uroj kete feste te gjithe vellezerve dhe mo- 
trave si ketu ne Kosove, ashtu edhe ne Shqiperi, ne Maqedoni, 
ne Luginen e Presheves e ne Malin e Zi. Ne veganti i pershen- 
des dhe u uroj te gjithe atyre vellezerve e motrave qe jetojne e 
punojne perkohesisht jashte Kosoves, qe na mungojne kaq 
shume. 

E lus Allahun gjithashtu qe t'i meshiroje te gjithe ata qe jeten 
e tyre ia falen Zotit per atdheun e tyre". 

Edhe duane e namit te Kurban- Bajramit e beri myftiu Naim 
Ternava dhe me pastaj te gjithe besimtareve u uroi festen e 
Kurban- Bajramit. 



Pritje urimi nga Myftiu i Kosoves, Mr. Nairn Ternava, 
me rastin e festes se Kurban-Bajramit 

Si tradicionalisht, Myftiu i Kosoves, Mr. Nairn Ternava, me rastin 
e festes se Kurban-Bajramit, nga ora 9-12, ne seline e Kryesise se 
Bashkesise Islame te Kosoves organizoi pritje urimi. 

Per ta uruar Myftiun Ternava, ne seline e Bl-se te Kosoves erdh- 
en: 

(nga institucionet): 

Kryeministri i Kosoves - Agim Qeku; Kryetari i Kuvendit te Koso- 
ves-Kole Berisha, zevendesshefi i UNMIK-ut, Stven Shuk, Komand- 
anti i TMK-se gjenerallejtnant Sylejman Selimi; nje delegacion nga 
SHPK-ja, i udhehequr nga kolonel Sheremet Ahmeti. 

(nga partite politike): 

Kryetari i PDK-se - Hashim Thagi; Kryetari i ARK-se - Behxhet 
Pacolli; Ekipi politik i Akad. Nexhat Dacit; nje delegacion i AAK-se i 
prire nga Ahmet Isufi; nje delegacion i Partise Reformiste Ora, i prire 
nga Ylber Hysa; kryetari i PSHDK-se -Akad. Mark Krasniqi; kryetar- 
ja e PSDK-se - Kaqusha Jashari; Kryetari i PD-se Sylejman Qerke- 
zi; kryetari i PLK-se - Gjergj Dedaj; nje delegacion i KLMDNJ-se, 
nje delegacion nga Unioni i i Pavarur i Studenteve te UP-se dhe 
shume personalitete te tjera te jetes politike, kulturore e fetare te 
Kosoves. 




Kryeministri i Kosoves - Agim Qeku 




Zevendesshefi i UNMIK-ut, Stven Shuk 




Kryetari i Kuvendit te Kosoves-Kole Berisha 



GJakove 

Tribune kulturore-fetare per nder te festes se Kurban-Bajramit 

Keshilli i Bashkesise Islame, ne bashkepunim me Shoqaten kulturore humanitare "Istanbul", ne kuader te aktiviteteve te veta, 
diten e xhuma, me 29.12.2006, ne Pallatin e kultures "Asim Vokshi" te Gjakoves, organizoi tribune kulturore-fetare, per nder te 
festes se Kurban-Bajramit, me temen "VLERAT SUBLIME TE KURBAN-BAJRAMIT" 

Te pranishmit, me ligjerimet e tyre i nderuan: imami i xhamise se Gergareve - Pleurat ef. Krasniqi (tema "Historiku i Kurbanit"), 
imami i xhamise se Sefes - Arsim ef. Morina (tema "Si te festohen ditet e Kurban-Bajramif) dhe Prim.Dr.Sci AN F.lljazi (tema 
"VIerat sublime te Kurbanit"). 

Drejtuesi i programit, Munir ef Salkurti, beri hapjen e tribunes duke ftuar hfz. Idriz Keskin nga Turqia, njeheresh koordinator i 
qendres per hifz "Medreseja e Madhe" ne Gjakove, per t'i lexuar disa ajete nga Kur'ani famelarte. 

Me tej te pranishmit i pershendet imami i xhamise se Hadumit, Enes ef. Koshi, njeheresh zv.kryetar i KBI-se (meqenese 
kryetari Fatmir ef.lljazi gjendet ne udhetim ne vendet e shejta). Ai,pasi falenderoi Allahun dhe e pershendeti Pejgamberin, Mu- 
hamedin a.s., te cilin Allahu i Madherishem e dergoi si meshire dhe shpetim per te gjitha botet, tha: "Te nderuar zonja dhe zo- 
terinj, Ju pershendes me pershendetjen me te bukur islame - Esselamu ajlekum. E kam per nder dhe privilegj qe, ne emer te 
Keshillit te Bashkesise Islame te Gjakoves dhe ne emer te kryetarit Fatmir ef. Iljazi, i cili tash gjendet ne vendet e shenjta, si dhe 
ne emrin tim personal, tju deshiroj mireseardhje ne kete manifestim qe i kushtohet festes se madhe te Kurban-Bajramit. Festa 
e Kurban-Bajramit, te cilen e feston e tere Bota islame, karakterizohet nga Haxhi dhe Kurbani; prerja e kurbanit eshte e mirese- 
ardhur per ne, sidomos tash kur pasojat e luftes dhe varferia e shkaktuar prej saj, kane varferuar shume banore, andaj kjo feste 
te fe jete rast per t'i zgjatur doren njeri-tjetrit, doren e ndihmes dhe solidaritetit, -invalideve te luftes, familjeve te deshmoreve, 
familjeve te te pagjeturve dhe nevojtareve ne pergjithesi. Ne fund, perfitoj nga rasti qe te gjithe besimtareve myslimane t'u uroj 
festen e madhe te Kurban-Bajramit, me shprese qe tek ne dhe kudo ne bote - te mbreteroje paqja, qetesia dhe toleranca. " 




Pasi prezantuesi falenderoi hoxhen e nderuar per fjalen e tij pershendetese, ne vazhdim fjalen 
le mori imami i nderuar Pleural ef. Krasniqi, i cili shtjelloi temen rreth historikut te Kurbanit. Ai beri 
lelaborimin dhe trajtimin e Kurbanit gjate historise se njerezimit, qe nga koha e njeriut te pare, 
|Ademit a.s. pastaj tek Ibrahimi a.s. e gjer ne kohet e sotme. 

Programin edhe me shume e zbukuroi paraqitja ne skene e grupit te femijeve, udhehequr nga 
Iz. Elvane Qorri. Ata u paraqiten me ilahite e tyre, qe kenaqen shpirtrat dhe zemrat e pjesemar- 
1 resve. 

Ne vazhdim prezantuesi ftoi ligjeruesin e radhes, imamin e xhamise se Sefes - Arsim ef. Mo- 
Irina, i cili ne hollesi shpjegoi menyren se si duhet ta kremtoje myslimani festen e madhe te Kurb- 
|an-Bajramit, pastaj gfare nenkuptohet me festat apo si i ka parapare feja islame normat e festimit 
|te kesaj feste, gjithnje duke u mbeshtetur ne ajetet kuranore dhe hadithet e Pejgamberit s.a.v.s. 
Pas ligjerates se tij, grupi i femijeve vazhdoi me kendimin e ilahive te pergatitura per kete nate. 
I Pas ilahive, publikut iu drejtua Dr AN lljazi, i cili ligjeroi rreth vierave sublime te Kurban-Bajramit. 
Duke iu qasur femes, ai u nderlidh me kaptinen "Kevther" te Kuranit famelarte, e cila perbehet prej 
|tre verseteve, dhjete fjaleve dhe dyzet e dy shkronjave, kaptine kjo qe ka zbritur ne Meke. 

Ai flijimin e Kurbanit e krahasoi me ngritjen e njeriut mbi egoizmin e tij, gfare tregon solidaritetin 
I me te tjeret, me se bashkohet dhe sakrifikohet duke ditur se asgje ne jete nuk mund te arrihet pa 
sakrifice qe nga puna, ambienti ku jetojme dhe deri tek liria, sepse gdo gje arrihet me ane te sakri- 
fices. Ai ne vazhdim, tha: "Allahu thote: "Tek Ai nuk arrin as mishi e as gjaku, por tek Ai arrin 
Idevotshmeria juaj ..." Pra, qellimi i Kurbanit, karakteri sublim i tij - eshte arritja e devotshmerise, 
Indersa devotshmeri do te thote perkushtim i plote ndaj Allahut qe nga femijeria e deri ne vdekje. 
Prandaj, ne kete forme Zoti na meson qe, permes veteflijimit dhe sakrifices, te arrijme ate qe 
deshirojme te sendertojme dhe t'i realizojme qellimet tona. Prandaj ne keto dite sakrifica behet me ane te kurbanit, sakrifice per 
t'u solidarizuar me te gjithe vellezerit tane te cilet ndoshta ne tryezen e tyre nuk e kane as kafshaten elementare. Prandaj me 
ane te kurbanit Allahu na meson si ta arrijme shkallen e larte te devotshmerise, si te arijme ate shkalle me te cilen ne jemi ne 
gjendje te sakrifkojme gdo gje per te arritur dashurine e madhe hyjnore, dashurine dhe vierat gofshin kombetare apo fetare. Me 
kete rast - vazhdoi ai me tutje, - ju falenderoj per pjesemarrje duke deshiruar qe ky Kurban te jete ne shenje te solidaritetit, 
unitetit, vetemohimit dhe sakrifices, duke lutur Allahun te na pranoje te gjitha lutjet, ibadetet, sakrificat dhe te na realizoje te gjitha 
deshirat qe kemi." 

Ne fund organizatoret, per te pranishmit, kishin pergatitur nje film dokumentar me ne temen "Per ku udhetojme". 



Pergatiten: 
Esat Rexha & Yll Zherka 



Kremtimi i Kurban-Bajramit ne Gjakove 

Edhe kete vit, si dhe ne vite te tjera, festa e Kurban-Bajramit - Baj- 
ramit te Vogel, u kremtua edhe ne qytetin e Gjakoves, vend ku kane | 
lindur pishtaret e arsimit, kultures dhe shkences fetare e kombetare, 
me tradite shumevjegare, me te njohurit nder te cilet, qe kane mbetur J 
ne kujtese te popullates se Gjakoves dhe me gjere: lljaz Efendia, Is- 
lam ef. Nahi, Hasan ef. Shilaku, Ahmed ef.Korenica, Beqir ef. Baraku, 
Hafiz Idriz Hoxha, Hasan ef.Dashi, Hasan ef.Nahi, Hfz.Fahri ef. lljazi : 
etj. ■ 

Manifestimi filloi me faljen e namazit ne te gjitha xhamite e qytetit ( 
dhe te fshatrave te komunes se Gjakoves. Per faljen e namazit te i 
Bajramitte Vogel neper fshatra, ishin te angazhuar 10 studente te FSI- 
se te Prishtines, aktivitet ky i mbeshtetur nga Shoqata turke "ISTAM- 
BUL" nga Turqia. Keta studente nuk po kursejne as mundin as dijen e | 
tyre per te perhapur driten e fese Islame ne fshatrat e Rekes se Keqe. 

Manifestimi qendror u mbajt ne xhamine e Hadum Ages, xhamia I 
kryesore dhe me e vjetra e qytetit. Ligjeraten e mbajti Prim. Dr.Sci. All 
F.lljazi, ndersa hytbene e ligjeroi dhe namazin e fall imami i xhamise 
se Hadumit, Enes ef.Koshi. Gjate gjithe kohes ky manifestim ndiqej nga TV Syri dhe Radio-Gjakova. 

Ne faljen e namazit moren pjese nje numer i madh i xhematlinjve, shume prej te cileve u detyruan te faleshin ne hajatin e 
xhamise. 

Bukurine ketij manifestimi ia shtoi edhe me shume grupi i femijeve qe kenduan ilahi nen udheheqjen e z. Elvane Qorri. 

Diten e pare te festes se Bajramit te Vogel, udheheqesit komunale me z.Hajdar Grezda kryeshef i Ekzekutivit te KK-se ne 
Gjakove, ne krye, kane vizituar KBI-ne e Gjakoves, per t'i uruar kete feste te madhe zv./kryetarit te KBI-se - Enes ef. Koshit, stafit 
te KBI-se te Gjakoves dhe te gjithe besimtareve te komunes se Gjakoves. Ne vizite ishin edhe kryetari i Shoqates se intelektu- 
aleve "JAKOVA" te Gjakoves, Dr. Masar Rizvanolli me bashkepunetore, Drejtori i Institutit MMK, z.Osman Gojani, dhe perfaqesu- 
es te institucioneve te tjera, si dhe qytetare te shumte nga qyteti dhe fshatrat. 

Gjate kesaj feste KBI i Gjakoves, ne bashkepunim me shoqaten Kulturore "Istambul" nga Turqia, bene shperndarjen e mishit 
te Kurbanit. Mishi u eshte shperndare familjeve te te pagjeturve, te burgusorve, skamnoreve etj. 




Esat Rexha 



We Xhamine e Boshnjakut ne Ferizaj u organizua manifestimi i duase se Hatmes 



Me pune, arrihen rezultate 



Dita e marte e 26 dhjetorit 2006 qe 
dite kremteje per xhematlinjte e xha- 
mise se Boshnjakut, qe kishin mbushur 
xhamine per te ndjekur programin e 
pergatitur nga vijuesit e mesimbesimit. 

Para namazit te drekes dhe kendim- 
it te nje ashereje, te pranishmeve mi- 
researdhje ne kete tubim madheshtor u 
shprehu imami i kesaj xhamie Sevdair 
ef. Haxhiu, i cili, pasi falenderoi Allahun 
Fuqiplote, pershendeti te pranishmit 
dhe ne veganti mysafiret. 

Pastaj filloi nje program i pasur me 
pjese nga Kurani: secili vijues kendonte 
pjeset e caktuara dhe nga disa sure 
permendsh. 

Pas ketij program!, Sevdair efendiu, nderte tjera, theksoi: "E 
falenderoj Allahun xh.sh. qe me mundesoi te punoj me kete 
familje te shkelqyeshme qe sot po kurorezojne punen me suk- 
sesin e treguar para jush. Ne kete grup jane dy prinderit dhe 
tre femijet qe vinin pa pertese, me te vetmin qellim qe te me- 
sonin per ta lexuar Kuranin drejt. 

Ne kete manifestim, perveg shume xhematlinjve, qene te 
pranishem edhe kryeimami I KBI-se te Ferizajt, Sulejman ef. 
Rosha, me bashkepunetore, dhe shume imame nga rrethina. 




Duke folur ne kete manifestim, kry- 
eimami Sulejman ef. Roshaj, pasi perg- 
ezoi imamin, nxenesit- prinderit e tyre, 
per rezultatet e arritura me vijuesit e 
mesimbesimit, tha: "Ky imam dhe kjo 
familje duhet te jete shembull edhe per 
te tjeret, se aty ku ka angazhim, rezul- 
tatet nuk mungojne, sepse angazhimi i 
imamit ka rol te madh per te rinjte dhe 
xhematin. Ky eshte rasti i pare ne ter- 
renin e keshillit tone, qe nje familje e 
tere ben hatme Kuranin. 

Duane e hatmes e beri Bashkim ef. 
Hoxha. Ne fund te ketij manifestimi kry- 
eimami i KBI-se, Sulejman ef. Roshaj, 
nxeneseve qe bene hatme, u dha nga nje dhurate modeste. 
Anetaret e familjes qe bene hatme: 
Vehbi Qerkini 
Florije Qerkini 
Florent Qerkin 11-vjegar 
Armend Qerkini 10-vjegar 

Muhamet Qerkini, 7-vjegar, ka mesuar permendsh 10 suret 
e fundit. 

Isa Tershani 



Dua hatmeje ne xhamine Hatunije te Prishtines 

Ishte dite e bene, 16 tetor 2006, (e 23-ta dite e Ramazanit), pas namazit te drekes. Xhamia "Hatunije" e Prishtines ishte e ste- 
rmbushur me xhematlinj. Pervegqe kishin ardhur per ta falur namazin, ata ishin mbledhur edhe per digka tjeter: Imami i kesaj 
xhamie, mulla Jahiref. Beqiri, tani emeri njohurjo vetem ne Prishtine poedhe ne mbare Kosoven dhejashte kufijve te saj, kishte 
organizuar nje program te pasur fetar, si rezultat i mesimbesimit qe ka mbajtur me disa femije, te interesuar per te mesuar fene 
islame, pikerisht tek hoxha i tyre i dashur, mulla Jahir ef. Beqiri. 

Ne kete manifestim modest islam ishin te pranishem: kryetari i Bashkesise Islame te Kosoves, Mr Naim ef. Ternava, Ahmet 
ef. Sadriu, Bajrush Ahmeti, Bahri Sejdiu, kryetar i Keshillit te Bl-se te Prishtines, etj. 

Mulla Jahir efendiu, pasi falenderoi Allahun xh.sh., ra salavate per Pejgamberin a.s., pershendeti edhe te pranishmit per pje- 
semarrje, dhe vegan kryetarin e Bl-se te Kosoves, Naim ef. Ternaven, hoxhallaret e tjere te permendur me lart, te gjithe te prani- 
shmit, nxenesit e tij, prinderit e tyre qe i kane derguar ne kete drejtim, dhe pershendeti myezinin e tij, Qemail Sopin, qe gjithhere 
ka qene i gatshem ta ndihmoje dhe ne shume raste ta zevendesoje. 
• h r IB ^MtS^^^^^^KB^M ^M" ^ T» Mulla Jahiri, udhehoqi vote programin sipas renditjes qe kishte he- 
re. Programi perfshinte pika nga lenda e Kuranit, e Fikhut, dhe kend- 
im ilahish e recitime te ndryshme, qofte me teme fetare, qofte edhe 
me teme kombetare, sepse, ashtu si e njohin te gjithe, ai shquhet per 
zotimin e tij ne aspektin kombetar. 

Te gjithe nxenesit e nxeneset ishin te perfshire ne program dhe qe 
te gjithe ishin te suksesshem ne pergjigjet e tyre. Kete me se miri e 
deshmon ligjerata e Myftiut Naim ef. Ternava, i cili, pasi falenderoi im- 
amin, mulla Jahir efendiun, per kontributin e dhene, si ne kete drejtim 
ashtu edhe ne aktivitete te tjera, si p.sh. ne tubimin e s. Fitrave, zeka- 
tit, anetaresise etj.. Ligjerata e Myftiut e gjalleroi edhe me teper kete 
program dhe inkurajoi edhe imamet e tjere qe te punojne ne kete drej- 
tim. S'do mend se atmosfera ishte tejet entuziaste dhe emocionale, 
kur mendohet se mocaniket e ketyre femijeve nuk e dine as deren e 
xhamise, ndoshta as shume prej prinderve te tyre, e keta si bilbila 
kendonin Kuran, ilahi, recitonin dhe u pergjigjeshin te gjitha pyetjeve 
themelore per fene islame. 

Imami, Jahir efendiu, te gjithe nxenesit e vet i njohu me xhematin. 
Kryetari Bahri ef. Sejdiu, ne emerte Keshillit te Bashkesise Islame te Prishtines, kete grup e shperbleu me nga nje Kuran dhe 
me nga nje reviste "Dituria Islame". Nje qytetar, haxhi Imeri dhuroi pajisje kompjuterike, haxhi Abdullahu bomboniere etj. 

Meqe ishte dite agjerimi, mulla Jahiri me myezinin e tij Qemal Sopi dhe me disa nga prinderit e ketyre femijeve, organizuan 
nje iftar te perbashket ne xhami. 

Grupi ne mesimbesim ne fotografi, nga e djathta ne te majte: {Ne kembe): Imami i tyre i vyeshem, mulla Jahiref. Beqiri, Me- 
dina Gashi, Hatixhe Krasniqi, Pranvera Buzolli, Irfane Sllovinja, Bedrije Rama, Lejia Sllovinja dhe myezini Qemail Sopi. (Ulur): 
Mevlan Sllovinja, Rrezart Gashi, Agron Hiseni, Ferat Hyseni, Granit Hasani. 

E lusim Allahun xh.sh. qe te vetedijesohen me shume prinderit per orientimin e femijeve te tyre ne rrugen e mbare islame. 
Gjithashtu e lusim Allahun xh.sh. qe t'i kemi te gjithe imamet te vyeshem dhe punetore si mulla Jahir ef. Beqiri. 




Mehmet Gashi 



Opinione 



Pershtypje nga Haxhi 



Pervoja e dyte e konvertimit eshte 
ajo e Malcolm X, qe na sjell nje 
shembull unik sesi efekti mund ta 
shkaktoje pervojen e konvertimit. 
IVIalcolm X ishte konvertuar ne levizjen liet- 
erodox - te muslimaneve zezake se pari, 
por kur ai e kishte vizituar IVIeken per ha- 
xiiillek disa vjet me vone, e kishte fituar nje 
mendjehollesi e cila e kishte bere te kup- 
tonte qe Islami e tejkalon karakterin e levi- 
zjes se tyre te muslimaneve zezake dhe 
keshtu konvertoi ne umme te muslimane- 
ve. Ai e kishte shpallur konvertimin e tij te 
dyte ne nje leter derguar nje shokut te tij ne 
Amerike. 

Ju mund te habiteni nga kjo fjale qe del nga une. Por 
ne kete udhetim haxhilleku, ato qe kam pare dhe perjet- 
uar, me kane detyruar te beje riorganizimin e shume 
mendimeve te mia, te cilat i kam mbajtur qe me pare dhe 
t'i hedh anash disa nga konkluzionet e mija te meparsh- 
me. Kurre nuk kam pasur rastin te jem deshmitar i nje 
mikpritjeje te tille dhe shpirtin mbizotrues te vellazerise 




Malcol 



ashtu sig veprohet ketu nga njerez te te gjitha 
,,— ngjyrave dhe racave. Ketu ne kete toke te 
E^shenjte te shtepia e Ibrahimit, IVIuhamedit 
dhe te gjithe profeteve te tjere dhe te vete li- 
brave te shenjte. Gjate javes se kaluar kam 
qene thelle i pafjale dhe pa mundur te nxjerr 
tinguj nga madheshtia qe une e shoh te ve- 
prohet ketu rreth meje nga njerez te te gjitha 
ngjyrave... Amerika ka nevoje ta kuptoje 
Islamin, sepse kjo eshte feja qe e shiyn nga 
shoqeria problemin racor... Gjate diteve te 
kaluara ketu kam ngrene nga e njejta pjate, 
kam pire nga e njejta gote dhe kam fjetur ne 
te njejten shtroje derisa po i luteshim te njejtit 
Zot, me miqte muslimane, syte e te cileve 
ishin me te kaltertit e te kalterve, floket e te cileve ishin 
me te bardhat e me te bardheve dhe lekura e te cileve 
ishte me e bardha nga me te bardhat. Dhe, ne fjalet dhe 
ne veprat, ne punet e muslimaneve "te bardhe" po e 
ndjeja te njejtin sinqeritet qe e ndjeja ne mesin e musli- 
maneve zezake te Nigerise, Sudanit dhe te Ganes. 

EJup Ramadani 



Refren i hidhur dhe i perditshem'^ 

^^Ju duhet punetor, zotni?^^ 



J eta tek ne dita-dites po veshtiresohet. Njerezit e papune po shtohen, po edhe ata qe kerkojne lemoshe. Q'u 
duhen nje a dy euro, per te blere nje buke, dy, apo per gfare?! I papuni, njeriu qe kerkon lemoshe ... edhe ai 
eshte i ri dhe ka deshira e nevoja si te gjithe. Jeta nganjehere di te jete e rrepte me ne. 
Kalon nga dyqanet e shtepite e bukura e luksoze, i permalluar, po edhe me lakmine, me deshiren qe edhe ai te 
kete te tilla gjera! Por jo, jeta me ta u tregua e ashper. Perse valle? IVIos ata kane faj per ndonje gje? Sigurisht qe 
jo. Jane ne gjendje te punojne gdo lloj pune, pa marre parasysh moshen. 

^ , ^ Athua si ndihet nje i ri si ata, kur te kthehet ne shtepi pa asgje! 

Pa pune, pa para! I perbuzur prej fjaleve te qytetareve, te cilet pa 
menduar fare per gjendjen e tyre, gjykojne jo drejt, pa ditur shkaqet 
e kesaj varferie te skajshme, e cila ka mberthyer shoqerine tone ko- 
sovare. 

Edhe ne ndihemi keq, kur i shohim ne nje gjendje te tille, por kemi 
edhe shpresen dhe deshiren se do te presim nje dite me te mire per 
ne. Ngase asnjehere nuk ben ta humbim shpresen per nje te ardh- 
me sa me te mire, me nje rini te shendoshe e te orientuar mire per 

te dhene kontributin ne te 

^ . gjitha fushat e jetes. Ate- 

here skenat trishtuese te 
zgjatjes se dores, do te 
jene nje e shkuar - e ha- 
rruar per popullin tone. 

Refiqe Ternava 






A 



^lax^ 



'"^'^fiy^ "^^ '^*' 



JLUiioti — VinSL AyrLt-^fvA ^ tk^jpAa . f WjVl 






ed!b£. 






s 



l b ?<'<' 






^\a.ne D£_ 



^^ 






3X 



^Al 



^-r 



^iu 



¥^ 



ni. 






pn ^i^ir- 






>w. \ QeLi-Vii^?L 



Vg t-\v^ ^i 



-f^^tt- 



tirt^LVTa, 



i»tvHi.>T1 c;* 



y^ 



AAlUT .s\^f>.BLf\ 



f^rg ^rL 



Yf ^ ,g^-|V.om. -^ 







s^ oorJl. 



rig, ny- r'uMli Va d: 






-p^ 



IJlUlu -V',! 






ki M ^^ 



rCaAii^* 



^•■^ 



' Ese e shkruar ne ore 
mesimi 



Liber per fdokend 



Libri "Alkooli dhe Marihuana drejt 
heroines dhe prostitucionit" i au- 
torit Mair A. Iseni permban mate- 
riale voluminoze te ofruara me 
perl<ushtim te rralle profesionist e te 
mbeshtetur nga pil<epamja fetare. Doktor 
Mair A. Iseni i qaset problemit nga l<endi 
profesionist perdul<urin negative te l<on- 
sumimit te all<oolit si hap i pare i te l<eqes 
nga pil<epamja fetare dhe shendetesore. 

Alkooli 

Per te rinjte nen moshen 18 vjegare 
shitja e all<oolit mbetet problem i rendesi- 
se se vegante shkruan autori, ndersa per 
rolin negativ te alkoolit tek alkoolistet 
kronik autori i rreket problemit te lindjes 
se femijeve me debilitet dhe epilepsi si 
dhe argumenti shkencor i demtimit te 
pjeseve te trupit posagerisht te trurit dhe 
sistemit nervor. Rol negativ i alkoolit mb- 
etet degjenerimi shpirteror, shkaterrimi i 
familjes ndersa ekstremi i fundit mbetet 
ndryshimi i psikik i alkoolistit i cili mund 
te vije ne situate te vrasjes dhe vetevras- 
jes. Pikeveshtrimi fetar i autorit te librit 
paraqet qendrimin e fese Islame kunder 
alkoolit. Allahu na meson se shejtani ten- 
ton te hyje nder mysliman permes alko- 
olit, kjo shpjegohet ne suren el-Maide 90 
dhe 92. "O besimtar, vertete alkooli, loja 
e kumorit, idolatria dhe qitja e fallit me 
shigjeta harku, jane keto vepra te ndyta 
prej shejtani. Largohuni prej ketyre nese 
doni te shpetoni. Shejtani nepermes 
pijes dhe kumorit deshiron te mbjell urre- 
jtje dhe armiqesi ne mesin tuaj. Ai desh- 
iron t'ju largoj nga perkujtimi per Allahun 
dhe namazi, e ju do te hiqni dore prej ty- 
re? Degjoje Allahun dhe degjoni pejga- 
mberin e tij dhe jeni te kujdesshem, e ne 
qofte se hiqni dore nga rruga e Zotit, keni 
ne dijeni se detyra e pejgamberit tone 
eshte tua tregoj dhe prezantoj qarte fja- 
len e Zotit". Per dukurin negative te dro- 
ges autori sjell deshmi te personave te 
implikuar ne keto dukuri si dhe deshmi te 
prinderve apo te kujdestareve te preku- 
rve te cilet rrenjesisht kishin ndryshuar 
pasi qe kane kaluar ne varesi nga duku- 
rit negative te permendura ne liber. She- 
mbulli i nje nene narkomane e moshes 
30 vjegare e cila me sjelljet e saja arrog- 
ante ndaj femijet te saje pese vjegar beri 
qe ne nje moment femija i saje i drejtoh- 
et: Meme ti kur po e merr kete ilagin plu- 
hurte bardhe po dukesh si perbindesh. 

ProstitucionI 

Gjithashtu autori i qaset edhe proble- 
matikes se prostitucionit cili dita - dites 
po merr permasa shqetesuese ndersa 
gjenerata e re eshte me e goditura. Ata 
miren me tregtine e mishit te bardhe sig 
thote autori per shkak te varshmerise. 
Ketu duhet permend semundjet e Sides, 
pedofilin etj. ndersa veganerisht duhet 
theksuar qendrimet kuranore kunder ke- 
tyre veprimeve: "Dhe ata perveg Allahut 



nuk i luten kurre far Zoti tjeter as nuk 
mbysin njerez te pafajshem... as nuk 
bejne zina. Kush i ben keto ka rene ne 
mekat te rende. Atij ka per t'iu shumefi- 
shuar dhe mundimi i dites se kijameteit 
dhe ai ka aty per te qendruar gjithmone i 
poshteruar". (sure EL FURKAN 68, 69) 

Muhamedi alejhiselam ne nje hadith 
ka thene: "Mbas mohimit dhe idiolatrise 
nuk ka te Allahu mekat me te madh sesa 
marredheniet seksuale te njeriut me 
gruan e cila nuk i eshte e lejuar (hallall)." 

Duhani 

Duhani si nje e keqe e shoqerise ze 
vend te vegante ne liber per g'gje autori 
ofron fakte shkencore te demtimit te she- 
ndetit te atyre te cilet pine duhanin si dhe 
atyre te cilet pa dashje pine duhan ne 
menyre pasive perderisa rrine pran tyre 
(posagerisht femijet). Shifrat per numrin 
e vdekjeve si pasoje e pirjes se duhanit 
ne bote jane marramendese. Ne kete 
shtrirje autori perveg qasjes shkencore 
te demtimit te shendetit te njeriut ngase 
pitja e duhanit argumenton me shembuj 
nga parimet kuranore kunder duhanit: 
"Profeti i Zotit i meson njerezit se eshte e 
lejuar gjithe qe eshte e mire dhe e shen- 
detshme per ta,kurse u eshte e ndaluar 
gjithe qe eshte e keqe dhe e demshme". 
Nje hadith thote: Askush sdo te mund te 
mohonte se te piret e duhanit eshte krye- 
sisht huj dhe kapric i demshem. 

Me plot arsye doktor Mair A. Iseni ne 
librin e tij fillon me konstatimin se mjeku 
deshiron qe familjen ta sheh te shendo- 



Alkooli dhe marihuana 

drejt hokaings, heroines dhe prostitucionit 




she ne aspektin organik dhe fizik. Psiko- 
logu dhe Teologu deshiron ta sheh fami- 
ljen e shendoshe ne aspektin shpirteror, 
ndersa Pedagogu deshiron ta sheh 
familjen e shendoshe ne aspektin edu- 
kativo-arsimor 

Libri Alkooli dhe Marihuana drejt ko- 
kaines, heroines dhe prostitucionit eshte 
liber i cili mund tu sherben me te dhena 
konkrete shkencore dhe fetare te gjitha 
gjeneratave e posagerisht gjeneratave te 
reja kudo qofshin ato si ne vend dhe 
mergate. 

Zenel L. Hajrizi 



Bashkesia Islame e Kosoves 

Keshilli i Bashkesise Islame - Mitrovice 

Nr. 07/07 

Date 30.01 .2007 

Keshilli i Bashkesise islame ne Mitrovice ne mbledhjen e rregullt, mbajtur me 
13.09.2006, duke u bazuar ne nenin 7 te rregullores mbi sistematizimin e vendeve 
te punes, vendosi te shpalle: 



Konkurs 



Per plotesimin e vendeve te punes: imam-hativ dhe mual-lim ne xhamite: 

1. Ilirid ne qytet 

2. Ne xhamine e fshatit Zhabar, dhe 

3. Ne xhamine e fshatit Gushavce 

Kushtet: 

- Fakultetin e studimeve islame, ne mungese edhe me medrese; 

- Te gjithe kandidatet duhet t'i plotesojne edhe kushtet sipas Rregullores se 
Keshillit te Bashkesise Islame ne Mitrovice. 

Dokumentet e nevojshme: 

1 . Kerkesa per punesim te percaktuar per cilin vend pune; 

2. Diploma; 

3. Certifikata e lindjes; 

4. Certifikata e mjekut. 

Te ardhurat realizohet prej buxhetit te KBI-se, sipas rregullores mbi sistematizimin 
e vendeve te punes. 

Konkursi mbetet i hapur 15 dite prej dites se shpalljes ne revisten "Dituria Islame". 
Dokumentet e pakompletuara dhe pas afatit nuk shqyrtohen. 



Merhum 



Nderroi jete mulla Kasam ef. Limani (1906-2006) 



Me date 13.12.2006, ne 
moshen 100 vjegare, ne 
shtepine e tij ne Prizren nde- 
rroi jete Mulla Kasam ef. Li- 
mani, imam hatib dhe mual- 
im per afer 80 vite sherbim 
sistematik. 

Kasam ef. Limani eshte i 
lindur me 25.04.1906 ne 
fshatin Bresane te komunes 
se Sharrit (ish-Dragashit). 
Mesimet e para i filloi te 
mulla Isak Kuklibegu, kurse 
mesimet e metejshme i vazh- 
doi te mulla Mehmedi i Bre- 
sanes dhe te mulla Rexhep 
Rexhepi ku u diplomua ne 
Medresen e Prizrenit. 



Mulla Kasami, 
Allahu e meshir- 
ofte dhe e shper- 
blefte me xheneti 
Firdevsin, do te 
mbetet sinonim 
per kontribut te 
gjate ne rruge te 
Zotit xh.sh. She- 
rbimi i tij per afer 
80 vite angazh- 
im, padyshim do 
te mbetet prej 
rasteve te rralla. 
Menjehere pas diplomimit 
ne Medresene e Prizrenit, fil- 
lon pune si imam ne fsh. 
Zaberxh komuna e Pejes (10 




Mulla Kasam ef. Liman 



Bashkesia Islame e Kosoves 
KESHILLI I BASHKESISE ISLAME 
Numer: 02 / 07 
Date, 03.01.2007 



PEJE 



Keshilli i Bashkesise Islame I Pejes, ne mbledhjen mbajtur 
me 23.12.2006, mori vendim qe te shpalle kete: 



Konkurs 



Per plotesimin e vendit te punes: imam, hatib dhe mual-lim 
ne xhamine e fshatit ZAHAQ. 

Kushtet: 

- Fakulteti i Studimeve Islame ose Medreseja e Mesme 
"Alauddin" e Prishtines. 

- Vertetimi i nostrifikimit te diplomes nga Kryesia e BIK-se 

per te gjithe kandidatet qe kane kryer studimet ne shtetet 
arabe. 

- Te kete aftesi komunikimi me xhematin. 

- Te veproje ne menyre strikte sipas medhhebit Hanefi. 

- Te gjithe kandidatet duhet t'i plotesojne edhe kushtet e po- 

sagme sipas rregullores se Keshillit te Bashkesise Islame 
te Pejes. 

Dokumentet e nevojshme: 

- Kerkesa per punesim. 

- Diploma adekuate dhe e vertetuar nga Kryesia e Bashke- 

sise Islame te Kosoves. 

- Certifikata e lindjes, 

- Certifikata e mjekut, 

- Deshmia mbi karakteristikat e tij morale, si dhe 

- Certifikata se nuk eshte nen hetime. 

Te ardhurat personate realizohen sipas marreveshjes ne 
mes imamit dhe xhematit te xhamise. (Xhamia - xhemati 
nuk jane ne sistemin e centralizimit te anetaresise). 

Konkursi mbetet i hapur 1 5 dite nga dita e shpalljes ne re- 

visten "Dituria Islame". 
Dokumentet e pakompletuara dhe qe dorezohen me vone- 

se, nuk do te shqyrtohen. 
Dokumentet e kompletuara dorezohen ne KBI te Pejes. 
P.S. Kerkesa e xhematit: Imami te jete bashkekohor dhe te 

mos i takoje asnje "sekti". 



vjet); pastaj ne 
fshatin Pllajnik 
komuna e Dr- 
agashit (4 

vjet); fsh. Dre- 
novc te Zatriqit 
komuna e Ra- 
hovecit (9 

vjet); fshatin 
Xerxe komuna 
e Rahovecit (2 
vjet); fshatin 
Atmaxhe kom- 
una e Prizrenit 
(9 vjet); fsh. Hoqa e Qytetit 
komuna e Prizrenit (18 vjet). 
Prej vitit 1 969 do te sherbe- 
je ne fshatin Leskovec komu- 



na e Prizrenit per 1 8 vite ra- 
dhazi. Edhe pse i pensionu- 
ar ne vitin 1 974, Mulla Ka- 
sami nuk do te ndalet ne 
sherbim te popullit. Per 4 
vite ka sherbyer imam ne 
fsh. Hoqa e Vogel komuna e 
Rahovecit. Pastaj ka qene 
imam per 1 vit ne xhamine e 
'Hoqa Mahalles' ne Prizre- 
nit, dhe per 1 vit e gjysme ne 
xhamine e Osmanit na. po 
ashtu ne Prizren dhe ne shu- 
me vende te tjera duke sher- 
byer vetem per Ramazan. 

O.B. 



Bashkesia Islame e Kosoves 
KESHILLI I BASHKESISE ISLAME 
Nr. 06/2007 
Date, 15.01.2007 



DRENAS 



Keshilli i Bashkesise Islame i Drenasit, ne mbledhjen 
mbajtur me 15.01.2007, vendosi te shpalle kete: 

Konkurs 

Per keto vende pune: 

- Imam ne xhamine e fshatit Krojkove (i rregullt) 

- Imam ne xhamine e fshatit Zabeli I Poshtem (i rregullt) 

- Imam ne xhamine e fshatit Korrotica e Eperme (hono- 
rar, vetem per xhuma) 

- Imam ne xhamine e fshatit Damanek (honorar, vetem 
per xhuma) 

- Imam ne xhamine e fshatit Abri (honorar, vetem per 
xhuma). 

Pergatitja shkollore e kandidateve: 

1) Te kene kryer fakultetin e studimeve islame brenda 
ose jashte vendit, ose, se paku, medresene e mesme. 

2) Te kene aftesi komunikimi me xhematin. 

3) T'i permbahen rregullores se KBI-se. 

Te ardhurat sipas rregullores se Keshillit te Bashkesise 
Islame te Drenasit. 

Dokumentet e domosdoshme: 

- Kerkesa 

- Certefikata e lindjes 

- Certefikata e mjekut 

- Deftesa-Diploma e shkollimit. 

Verejtje: 

Dokumentet e pakompletuara nuk do te shqyrtohen. 
Konkursi mbetet I hapur 10 dite pas publikimit ne revist- 
en "Dituria Islame".